|
Tarix sözünün müxtəlif məna yozumları var. Tarix
həqiqəti, olub-keçənləri özündə əks etdirən,
bəşəriyyətə keçmişi öyrədib, gələcəyi düşünməyi
diktə edən müdrik bir müəllimdir. Biz kimik?
Haradan gəlirik? Hara gedirik? - suallarına
cavablar tarixin yaddaşında - torpaq qatlarında
saxlanılan arxeoloji materiallarda, yerüstü
abidələrdə, daşlardakı şəkil və naxışlarda, bir
də bəşərin böyük kəşflərindən olan yazılardadır.
Tarixi öyrənmək, hər şeydən əvvəl, soykökü,
əcdadı tanımaq, uluları anmaq milli ləyaqət,
övladlıq borcu, qədirbilənlikdir.
Tanınmış jurnalist, publisistik məqalələr,
tədqiqatlar müəllifi Məhəmməd Baharlının
"Azərbaycan tarixi: Baharlılar" (Bakı:
Adiloğlu,2010, 43 s.) kitabı (redaktoru Nyu-York
Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, professor
Mədəd Çobanov, rəyçi AMEA-nın müxbir üzvü,
mərhum professor Zakir Məmmədovdur) belə hiss və
duyğuların təsiri ilə yaranmışdır. Kitaba ön söz
yazmış Respublika Dövlət mükafatı laureatı,
professor Nizaməddin Şəmsizadə əsəri "mükəmməl
tədqiqat" kimi dəyərləndirmiş, Baharlı mənşəli
şairlərin irslərinin öyrənilməsini vacib
saymışdır.
Kitabın ilk səhifələrindən birində Baharlıların
orta əsrlərdə yaratdıqları birlik və dövlətlər,
Baharlılı hökmdarların adları verilmişdir.
Sonrakı səhifələrdə Azərbaycan Sovet
Ensiklopediyasına, professor N.Nəbiyev,
professor Ş.Fərzəliyev, Məhəmmədhəsən Baharlı,
professor İ.Məmmədov və başqa müəlliflərin
əsərlərinə, digər mənbələrə əsaslanan müəllif
Baharlı tayfasının hunlarla bağlılığı,
Azərbaycan ərazilərində məskunlaşmaları,
ayrı-ayrı dövlətlərin qurulmasında tarixi-hərbi
xidmətləri barədə məlumatları oxuculara təqdim
edir. Bu baxımdan qüdrətli sərkərdə, Böyük Moğol
imperiyasını bərpa edən Məhəmməd Bayram xan
Baharlı, Cahan şah haqqında səhifələr maraqla
oxunur.
Tədqiqatda bu da qeyd edilir ki, Baharlılar həm
də şair, alim, iqtisadçı övladları ilə məşhur
olublar. Kitabda həmin şəxsiyyətlər barədə
yığcam, milli qürur hissi ilə söhbət açılmışdır.
Kitabın sonuncu səhifəsindəki qeydlər
Baharlıların ortaq anoloji-psixoloji,
mənəvi-əxlaqi xüsusiyyətləri haqqında aydın
təsəvvür yaradır.
Kitab tarixçi-filoloq, coğrafiyaçı
mütəxəssislər, ümumilikdə geniş oxucu
auditoriyası üçün faydalı olacaq.
Ş.MƏMMƏDOV |
