Bakı Dövlət Universitetində 31 Mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə bağlı tədbir keçirilib. BDU-nun rektoru, akademik Abel Məhərrəmov tədbiri açaraq ermənilərin xalqımıza qarşı törətdiyi ən qanlı cinayətlərdən olan 1918-ci il 31 mart soyqırımından danışıb. Akademik bildirib ki, Azərbaycan torpaqları hesabına dövlət quran ermənilər tarixin bütün mərhələlərində xalqımıza qarşı insanlığa yaraşmayan qanlı əməlləri ilə yadda qalıblar. lMəzlum xalq» adı altında gizlənən ermənilər nəinki Qafqazda və Azərbaycanda, dünyanın əksər ölkələrində ən qanlı hadisələrə, terrora, qırğınlara imza atıblar. Daha sonra rektor Abel Məhərrəmov tarixin müxtəlif mərhələlərində ermənilərin  azərbaycanlılara qarşı həyata keçirilən qətliamlarından bəhs edib. Rektor bildirib ki, ümummilli lider Heydər Əliyevin 1998-ci il martın 26-da imzaladığı lAzərbaycanlıların soyqırımı haqqında» fərmanla ilk dəfə olaraq dövlət səviyyəsində 1918-ci ilin qırğınlarına siyasi qiymət verildi.Hər il martın 31-ni Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü kimi qeyd etməklə biz bir daha tarixi keçmişə qayıdır, xalqımıza qarşı açıq şəkildə həyata keçirilən soyqırımı qurbanlarının xatirəsini ehtiramla anırıq. Prezident İlham Əliyev dünya siyasətini müəyyən edən böyük dövlətlərlə, beynəlxalq təşkilatlarla ardıcıl və müntəzəm iş aparır, 10 illiklər boyu formalaşmış yanlış siyasi yanaşmaları dəyişdirməyə çalışır. Prezident İlham Əliyev bütün görüşlərində, xarici ölkələrə səfərlərində, çıxışlarında Azərbaycan xalqına qarşı soyqırımı həyata keçirən erməniləri ifşa etmiş, cinayəti törədənləri və ona göz yumanları kəskin tənqid etmiş, dünya ictimaiyyətini erməni riyakarlığına son qoymağa çağırmışdır. Daha sonra  tarix elmləri doktoru, professor Cəmil Həsənli məruzə edərək illər boyu ermənilərin törətdikləri vəhşiliklərdən danışıb. Tələbələrin çıxışları dinlənilib. Tədbirin sonunda filologiya fakültəsinin tələbələrinin hazırladıqları ədəbi-bədii kompozisiya nümayiş etdirilib.

***

Azərbaycan Dillər Universitetində 31 Mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Gününə həsr olunmuş "dəyirmi masa" keçirildi. Öncə soyqırımı qurbanlarının xatirəsi 1 dəqiqəlik sükutla yad edildi. Tədbiri giriş sözü ilə açan ADU-nun rektoru, millət vəkili, professor Səməd Seyidov Azərbaycanın hər yerində 31 Mart soyqırımına həsr olunmuş silsilə tədbirlər keçirildiyini bildirdi. Ermənilər tərəfindən azərbaycanlılara qarşı qanlı cinayətlər törədildiyini bildirən rektor Səməd Seyidov miqyasına görə 31 Mart hadisələrinin ən qanlı soyqırımı kimi tanınmasının vacibliyini qeyd etdi və müxtəlif illərdə erməni cinayətkarlarının azərbaycanlılara qarşı törətdiyi qanlı hadisələri heç zaman unutmağa haqqımızın olmadığını bildirdi. Sonra ümummilli lider Heydər Əliyevin 1998-ci ildə imzaladığı fərmanla 31 martın rəsmi olaraq "Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü" kimi qəbul edildiyini iştirakçıların diqqətinə çatdırdı. İslam Konfransı Təşkilatının Xocalı soyqırımını bəşəriyyətə qarşı törədilmiş ən qanlı cinayət adlandırdığını diqqətə çatdıran natiq ermənilərin törətdikləri cinayətlərin hüquqi qiymət alması üçün hamılıqla mübarizə aparılmasının vacibliyini vurğuladı. S.Seyidov ermənilərin öz ərazisi saydıqları yerlərin tarixən Azərbaycanın ərazisi olduğunu və heç bir zaman ermənilərə məxsus olmadığını deyərək bir faktı misal çəkdi: "Rusiya Dövlət Dumasının binasında inqilabdan əvvəlki Dumanın deputatlarının rəsmlərindən ibarət sərgidə müsəlman fraksiyasının üzvləri də əks olunub. Onların əksəriyyəti İrəvandan seçilmiş azərbaycanlı deputatlardır. Bu o deməkdir ki, İrəvan daim Azərbaycanın ərazisi olub və orada azərbaycanlılar yaşayıblar".

ADU-da vətənpərvərlik hisslərinin yüksək səviyyədə olmasından məmnunluğunu ifadə edən S. Seyidov  universitet tələbələrinin Azərbaycan həqiqətlərini xarici dillərdə dünyaya çatdırmasının vacib hal olduğunu da qeyd etdi.   

Tədbirdə universitetin tərbiyə işləri üzrə prorektoru Ələddin Əliyev, tarix kafedrasının baş müəllimi Qorxmaz Quliyev, beynəlxalq münasibətlər kafedrasının müəllimi Namiq Əsədov əsrlər boyunca ermənilərin türklərə və azərbaycanlılara qarşı məkrli siyasət yeritdiklərini bildirdilər.

***

Martın 31-də Bakı Pedaqoji Kadrların İxtisasartırma və Yenidənhazırlanma İnstitutunda 31 Mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Gününə həsr edilmiş anım mərasimi keçirilib.

Mərasimi giriş sözü ilə institutun prorektoru Mönsüm Alışov açıb. Azərbaycan Respublikasının Dövlət himni səsləndirilib. Yığıncaq iştirakçıları soyqırıma məruz qalaraq şəhid olan həmvətənlərimizin xatirəsini bir dəqiqəlik sükutla yad ediblər. M.Alışov çıxış edərək Azərbaycan xalqının əsrlərlə erməni təcavüzünə məruz qaldığını, soydaşlarımızın dəfələrlə ermənilər tərəfindən deportasiya edildiyini və soyqırıma düçar olduğunu diqqətə çatdrıb. Natiq Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin mart ayının 31-nin xalqımızın soyqırımı günü kimi elan edilməsi haqqında imzaladığı 1998-ci il 26 mart tarixli fərmanının tariximizin bu qanlı səhifəsinin unudulmaması, daha obyektiv və dərin tədqiq olunmasında mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyindən danışıb.

Mərasimdə çıxış edən institut əməkdaşları ermənilərin Azərbaycan xalqına qarşı törətdikləri soyqırımın 1918-ci ilin martın 31-də daha geniş miqyas aldığını, bolşevik hakimiyyətini bərqərar etmək adı altında erməni daşnaklarının mart, aprel və may aylarında Azərbaycanda 50 mindən artıq azərbaycanlını qətlə yetirdiklərini, şəhər və qəsəbələri xarabazara çevirdiklərini, təkcə Şamaxıda 58, Qubada isə 122 kəndi darmadağın etdiklərini qeyd ediblər. Bundan sonra 1948-50 və 1988-ci illərdə erməni şovinistlərinin azərbaycanlıları kütləvi şəkildə deportasiyaya məruz qoyduqlarını, 1992-ci ilin 26 fevralında dünyada misli görünməmiş Xocalı soyqırımını vəhşiliklə həyata keçirdiklərini toplantı iştirakçılarının nəzərinə çatdırıblar.

Sonda monitor vasitəsi ilə erməni faşistlərinin Azərbaycan xalqının başına gətirdikləri zorakılıqlar, vəhşiliklə törədilən terror aktları nümayiş etdirilib.

***

Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunda 31 Mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə əlaqədar tədbir keçirildi. Tədbiri giriş sözü ilə institutun rektoru, professor A.Naxçıvanlı açaraq, mart qırğınının XX əsrdə Azərbaycan xalqına qarşı törədilən ən dəhşətli faciə və soyqırımı olduğundan, onun acı nəticələrindən danışdı.

Tədbirdə çıxış edən ixtisasartırma fakültəsinin dekanı Telman Haqverdiyev, İctimai fənlər kafedrasının dosenti, əməkdar müəllim Səttar Allahverdiyev və həmin kafedranın müəllimi Namiq Əliyev, ixtisasartırma fakültəsinin dinləyicilərindən Bakı şəhəri Nərimanov rayonu 202 nömrəli məktəbin direktoru Qasım Qasımov, Yasamal rayonu 38 nömrəli məktəbin direktoru Yaşar Əliyev, Tələbə Elmi Cəmiyyətinin sədri Lalə Musayeva, pedaqogika və filologiya fakültəsinin I kurs tələbəsi Sevinc Məmmədova mart hadisələrində bolşeviklərin daşnaklarla birlikdə həyata keçirdikləri qırğınlardan, eləcə də ermənilərin mərhələlərlə Azərbaycan ərazisinə etdikləri təcavüzlərdən söz açdılar.

***

Naxçıvan Dövlət Universitetində azərbaycanlıların soyqırımına həsr olunmuş mərasim keçirildi. Tədbir sənədli filmin nümayişi ilə başladı, soyqırımı qurbanlarının xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla ehtiramla yad olundu.

Mərasimdə giriş nitqi ilə çıxış edən NDU-nun rektoru, akademik İsa Həbibbəyli qeyd etdi ki, XIX əsrin sonlarından etibarən Azərbaycan xalqına və onun dövlətçiliyinə qarşı yürüdülən soyqırımı və deportasiya siyasətinin tarixi araşdırılmalı və yetərincə təbliğ olunmalı, erməni vandalizmi ifşa olunmalıdır. Tarixi faktlar sübut edir ki, 1905-1907, 1918-1920, 1946-1948-ci illərdə törədilən, eləcə də ötən əsrin 80-ci illərindən Azərbaycanın müstəqilliyinə və ərazi bütövlüyünə yönəldilmiş soyqırımı ermənilərin tarixində silinməz ləkə, misligörünməmiş qanlı cinayətlərdir.

Ümumi tarix kafedrasının baş müəllimi, tarix elmləri namizədi Məmməd Əliyev "Heydər Əliyev və Azərbaycanda soyqırımı tarixinə ümumdövlət münasibəti" mövzusunda məruzə edərək xatırlatdı ki, ulu öndərin hakimiyyətə ikinci dəfə qayıdışından sonra ermənilərin soyqırımı və etnik təmizləmə siyasətinə tarixi, siyasi və hüquqi qiymət verilməyə başlanmış, "Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında" 1998-ci il 26 mart tarixli fərman, digər mühüm qərarlar imzalanmışdır. Məruzəçi ölkə başçısı İlham Əliyevin Azərbaycan həqiqətlərinin dünya dövlətləri və ictimaiyyəti tərəfindən qəbul edilməsi istiqamətində məqsədyönlü fəaliyyətindən də danışdı.

Azərbaycan tarixi kafedrasının dosenti, tarix elmləri namizədi Elçin Zamanov xain ermənilərin Azərbaycanın qədim tarixə malik dilbər guşəsi  Naxçıvana qarşı zaman-zaman ərazi iddiasında olduqlarını, ümummilli liderin uzaqgörən siyasəti sayəsində Naxçıvanın alınmaz qala kimi dayandığını,  uzun illər blokada şəraitində olmasına baxmayaraq, daim inkişaf etdiyini, bu qədim diyarın tarixinin, mədəniyyətinin öyrənilməsi istiqamətində əhəmiyyətli işlər görüldüyünü vurğuladı.

Çıxışlarda ermənilərin xalqımıza qarşı törətdiyi qanlı faciələrin dünya ictimaiyyəti tərəfindən beynəlxalq hüquq normalarına uyğun olaraq soyqırımı kimi qəbul edilməsi, cinayətkarların cəzalandırılması ilə bağlı fikirlər də səsləndirildi.

Tədbirdə mövzu ilə bağlı slayd da göstərildi.

***

Naxçıvan Özəl Universitetində 31 Mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə bağlı elmi-praktik konfrans keçirildi.

Konfransı giriş sözü ilə universitetin tədris və elmi işlər üzrə prorektoru, tarix elmləri namizədi, dosent İbrahim Kazımbəyli açaraq  konfransın mahiyyəti barədə geniş məlumat verdi.

Qeyd olundu ki, bədnam və yaramaz qonşularımız olan erməni millətçiləri tərəfindən xalqımızın başına zaman- zaman müsibətlər gətirilib, faciələr törədilib. On minlərlə soydaşımız bu faciələrin qurbanları olub. 1918-ci ilin yazından başlayaraq, Ermənistanda (Qərbi Azərbaycan) yaşayan azərbaycanlılar da erməni-bolşevik dəstələri tərəfindən soyqırımına məruz qaldılar. Erməni cəlladları lBöyük Ermənistan» yaratmaq üçün ilk növbədə Qərbi Azərbaycandakı müsəlman əhalisini buradan çıxarmağa və bu məkrli planın reallaşmasına çalışırdılar. Təkcə aprelin sonunda bu ərazidə dağıdılmış müsəlman kəndlərinin sayı 199-a çatırdı. 1918-ci ilin mart soyqırımı zamanı Bakı şəhərində 11 min nəfərədək türk-müsəlman öldürülmüşdür. Bildirildi ki, XX əsrin əvvəllərindən başlayaraq istər İrəvan quberniyasında,  istərsə də Naxçıvan, Şərur-Dərələyəz və Ordubad qəzalarında daşnak ermənilər tərəfindən yeridilmiş qanlı soyqırımı siyasətinə dair Naxçıvan MR Dövlət Arxivində yüzlərlə sənəd mühafizə olunur. 

Tarix elmləri namizədi, dosent Elçin Zamanov "Azərbaycanlıların- türklərin soyqırımı erməni Qriqoriyan kilsəsinin siyasətinin tərkib hissəsidir", tələbələrdən tarix-ictimaiyyat ixtisası üzrə III kurs tələbəsi Anar Tağıyev "31 Mart soyqırımı dövründə Naxçıvanda baş vermiş hadisələr", tarix-ictimaiyyat ixtisası üzrə III kurs tələbəsi Kəramət Abbaslı "XX əsr ermənilərin türklərə- azərbaycanlılara qarşı soyqırımının ən yüksək inkişaf mərhələsidir"  mövzularında məruzələr etdilər.

Sonda soyqırımı qurbanlarının xatirəsinə həsr olunmuş sərgiyə baxış keçirildi.

***

Soyqırımı Əzizbəyov rayonu Şağan qəsəbəsi 124 nömrəli orta məktəbdə də yad edildi. Məktəbin tarix müəllimi Aytəkin Quliyevanın hazırladığı ədəbi - bədii kompozisiya şagirdlərin soyqırımı haqda daha da maariflənməsinə kömək etdi. Soyqırımın tarixinə bir daha nəzər salındı, şagirdlər tariximizin bu qanlı səhifəsində yaşananlara öz münasibətlərini bildirdilər.

Bildirildi ki, 92 il əvvəl azərbaycanlılara qarşı törədilmiş mart soyqırımı siyasəti erməni millətçiləri tərəfindən yüz illər boyu planlı surətdə həyata keçirilmişdir. Məhz ümummilli liderimiz Heydər Əliyev tərəfindən bu faciələrə siyasi qiymət  verilmiş, xalqımızın haqq səsi dünya ictimaiyyətinə çatdırılmışdır.

Tədbirdə şagirdlərdən Ruqiyyə Abdullayeva, Kamran Əliyev, Arzu Cəbrayılova, Mənzər Həmdullayeva, Cəmilə Aslanova, Əfsanə Mayılova, Zəhra Fərmanlı, Həmidə Qədimova və Ələmdar Dadaşov maraqlı çıxışlar etdilər.