|
Azərbaycan Gənclər İttifaqı yeni tədris ili üçün
müsabiqə elan etdi
Bu gün bəşəriyyəti narahat edən problemlərdən
biri qlobal iqlim dəyişməsidir. Atmosferə
atılan qazların artması səbəbindən yaranan
istixana effekti Yer səthinə düşən Günəş
şüalarının miqdarını azaldır, nəticədə Yer
üzünün temperaturu artır, bu isə böyük təbii
fəlakətlərə gətirə bilər. Alimlərin
hesablamalarına görə, XX əsrdə Yer səthinin
temperaturu 0,7 dərəcə artmışdır. Bu proses ötən
əsrin son 30 ilində daha intensiv olmuşdur.
1914-cü ildə təsis edilmiş Norveç Təbiəti
Mühafizə Cəmiyyəti ekoloji problemlərin həlli
istiqamətində geniş fəaliyyət göstərir. On
ildən artıqdır ki, cəmiyyət Enerji və
Resurslardan istifadə üzrə Məktəbli Layihəsini
(SPARE - Scholl Project for Application
Recourses and Energy) həyata keçirir Layihənin
məqsədi enerjiyə qənaətin, resurslardan səmərəli
istifadə edilməsinin zəruriliyini məktəb
kollektivlərinə çatdırmaq, onları bu sahələrdə
əməli fəaliyyətə sövq etməkdir. Hazırda proqram
17 ölkədə icra olunur. Azərbaycan bu proqrama
2003-cü ildə qoşulub, proqramı Azərbaycan
Gənclər İttifaqı (AGİ) həyata keçirir.
SPARE-nin fəaliyyəti çoxşaxəlidir. Bunların
sırasında hər tədris ilində baş tutan "Enerji və
ətraf mühit" məktəbli müsabiqəsi önəmli yer
tutur. Müsabiqə bir neçə nominasiya üzrə
keçirilir, yarışmada həm şagirdlər, həm də
müəllimlər iştirak edirlər. Azərbaycan
məktəbləri müsabiqəyə həvəslə qoşulurlar.
2009-2010-cu tədris ilində keçirilən yarışmanın
milli mərhələsinə 10 bölgədən 70 orta ümumtəhsil
məktəbini təmsil edən 170-dən artıq şagird və
müəllim iş təqdim etmişdir. Ən yaxşı beş iş
beynəlxalq mərhələyə tövsiyə edilmişdir.
Bunlardan ikisi - Qax rayonundakı Qaxbaş kənd 2
nömrəli məktəbin şagirdi Şəhla Əhmədovanın
çəkdiyi "Gələcəyimizi bu gün qoruyaq" rəsmi və
Bakı şəhərindəki 291 nömrəli "Araz" Ekologiya
liseyinin şagirdi Ceyhun Bədirxanovun
hazırladığı "Yuxu" videoçarxı həvəsləndirici
mükafatlara layiq görülübdür.
Bu günlərdə müsabiqə qaliblərinin
mükafatlandırılması mərasimi keçirilmişdir.
Qaxbaş kənd 2 nömrəli məktəbdə təşkil olunan
tədbirdə SPARE Proqramının Azərbaycan üzrə
milli əlaqələndiricisi Nailə İsmayılova,
proqramın tətbiqi layihələri üzrə koordinatoru
Mir Abas Məmmədov, Qax Rayon Təhsil Şöbəsi
Metodiki Mərkəzinin direktoru Nazim Məmmədov,
məktəbin direktoru Rasim Çələbiyev, müəllim və
şagirdlər iştirak edirdilər. Qonaqları
salamlayan Rasim Çələbiyev bildirdi ki,
rəhbərlik etdiyi məktəbin sagirdi Şəhla
Əhmədovanın uğuru rayonda böyük əks-səda
doğurmuş, bütün kollektivin sevincinə səbəb
olmuşdur. O, SPARE layihəsinin rayon məktəbləri
tərəfindən rəğbətlə qarşılanması, şagird və
müəllimlərin "Enerji və ətraf mühit"
müsabiqəsində iştirakı haqqında məlumat verdi.
Nailə İsmayılova beynəlxalq proqram barədə, onun
Azərbaycanda icrası haqqında söhbət açdı,
müsabiqənin yeni tədris ilində davam edəcəyini
söylədi. Sonra o, Şəhla Əhmədovaya beynəlxalq
müsabiqənin qalibi diplomunu və qiymətli hədiyyə
təqdim etdi. Tədbirin sonunda ətraf mühitin
qorunmasında fəal çalışan Qaxbaş kənd 2 nömrəli
məktəbin şagird və müəllimlərinə AGİ-nin
əməkdaşlıq etdiyi "Plant for the Planet"
şəbəkəsinin məlumat vərəqələri, üzərində "Plant
for the Planet", "Trees for Climate Justice"
və "Stop Talking. Start planting" beynəlxalq
şirkətin simvolu əks olunan köynəklər hədiyyə
edildi.
Xatırladaq ki, oktyabrın 1-də 2010-2011-ci
tədris ili üçün "Enerji və ətraf mühit"
beynəlxalq məktəbli müsabiqəsinin milli
mərhələsinə start verilib. Ötən il olduğu
kimi, bu tədris ilində də yarışma "İqlimi
qorumağa sadə energetik layihələrdən başlayaq"
devizi altinda keçirilir. Müsabiqə dörd
nominasiya üzrə aparılacaq - üç nominasiya
şagirdlər, bir nominasiya isə müəllimlər üçün
nəzərdə tutulub. Şagirdlər məktəbdə və ya evdə
enerjiyə qənaət təcrübəsi (nominasiya 1a) və
bərpa olunan enerji mənbələrinin praktik tətbiqi
-Günəş, külək, su və ya biokütlədən istifadə
etməklə hazırlanan model haqqında (nominasiya
1b) işləri təqdim edə bilərlər. Məktəblilər
müsabiqədə həmçinin nəzəri işləri - yerli
şəraitdə enerjiyə qənaət və tükənməyən enerji
mənbələrindən istifadə etməklə enerji təchizatı
layihələri ilə iştirak edə bilərlər. Hər iki
nominasiyada təqdim olunan işlərin iqlim
dəyişməsi ilə əlaqəsinin, atmosferə atılan
istixana qazlarının azalmasına təsirinin qeyd
edilməsi tələb olunur. Enerjiyə qənaət,
resurslardan səmərəli istifadənin zəruriliyi
barədə ictimaiyyətin məlumatlandırılmasına aid
işlərdə (nominasiya 3) şagirdlər valideynləri,
müəllimləri, elecə də yerli ictimaiyyətin
nümayəndələrinin atmosferə atılan istixana
qazlarının həcminin azaldılmasının vacibliyinə
inandırmalı və məktəbdə, evdə, bütün ərazidə
(kənd, qəsəbə, şəhər mikrorayonu) buna nail
olmaq üçün tövsiyələr verməlidirlər.
Müsabiqəyə təqdim olunan iş məlumat vərəqi,
qəzet, plakat, buklet, videoçarx, multimedia
məhsulu, ppt təqdimatı formasında ola bilər.
Müəllimlər müsabiqədə "İqlimi qorumağa sadə
energetik məsələlərdən başlayaq" dərsinin və ya
fakültativ məşğələnin hazırlanması və
keçirilməsi, iqlim dəyişmələrinə dair didaktik
materiallar təqdim etməklə iştirak edə bilərlər
(nominasiya 4). Birinci halda məktəb, ev və ya
ərazidə istixana qazlarının azaldılması, qlobal
iqlim dəyişməsinin ölkə, region üçün ehtimal
olunan fəsadlarının yumşaldılması istiqamətində
fərdi səviyyədə atıla biləcək addımlara həsr
olunan dərsin və ya fakültativ məşğələnin
konspekti (bu dərsin 1-2 saatlıq fraqmenti də
ola bilər) təqdim olunur. Bərpa olunan
mənbələrdən alınan enerjinin mümkünlüyünü və
üstünlüyünü nümayiş edən, enerjinin
səmərəliliyinə və qənaətinə həsr olunan dərs -
təcrübələrə üstünlük verilir. Didaktik
materiallar komplekti isə praktik dərs -
təcrübə üçün paylama materialları və
dərs-təcrübə üçün alət-avadanlıq, ppt
təqdimatları ola bilər...
Milli müsabiqəyə işlər elektron şəkildə
Azərbaycan və ya rus dillərində, mətn 12
ölçülü şriftlə yığılmış Word sənədi kimi
qəbul edilir, şəkil və cədvəllər çap
sərhədlərini aşmamalıdır. İşin həcmi
şəkillərlə birlikdə 6 səhifədən çox olmamalıdır.
Sənədin ümumi həcmi 300 Kb çox olmamalıdır.
3-cü nominasiyada təqdimatlar MS Power Point,
sənədlər Adobe PDF formatında, hər biri 300
Kb-dən artıq olmamalıdır. Videoçarxlar (2
dəqiqədən çox olmamaqla) WMV, DiVX i MPEG-1,
cizgi filmləri Macromedia Flash (SWF)
formatında və kompüter oyunları o halda qəbül
edilir ki, arxivdə faylın ölçüsü 1 Mb keçməsin.
Müsabiqə işlərinin qiymətləndirilməsi zamanı
seçilmiş mövzunun aktuallığı, tətbiq edilmiş
metodikaların əsaslandırılması, real nəticənin
alınması, nəticələrin və tövsiyələrin
əsaslandırılması, layihənin keyfiyyətli
tərtibatı nəzərə alınacaq. 3-cü nominasiyada
həmçinin icranın orijinallığına və bədii
tərtibata diqqət yetiriləcək.
Qiymətləndirmə aparılarkən yerinə yetirilən
layihənin mürəkkəbliyi və müəllifin işi yaşına
görə müstəqil icra etdiyi nəzərə alınacaq.
Pedaqoji işlərin qiymətləndirilməsi zamanı
təklif olunan pedaqoji texnologiyaların
yayımlanmasına, uşaqlarda və böyüklərdə
praktiki fəaliyyətə motivasiyanın
yönəldilməsinə, təqdim olunan pedaqoji işlərin
uşaqlarda diskussiyalara, yaradıcılığa,
enerjiyə qənaət və ya bərpa olunan enerji
mənbələrindən istifadəyə marağın oyadılmasına
diqqət yetiriləcək.
Milli müsabiqəyə işlər 2011-ci il yanvarın
15-dək təqdim edilməlidir. Müsabiqə haqqında
ətraflı məlumatı
www.spareworld.org və
www.ayu-az.org saytlarında əldə etmək olar.
M.MƏMMƏDOV,
SPARE-Azərbaycan Proqramının tətbiqi
layihələri üzrə koordinatoru |
