Təhsilimiz yaradıcı şəxsiyyətlərin gözü ilə

("Dəyirmi masa"dan qeydlər)

Sentyabrın 2-də Bakıdakı "Hyatt Recency" otelində "XXI əsrdə təhsil yaradıcı şəxsiyyətlərin gözündə" mövzusunda "dəyirmi masa" keçirilmişdir. Təhsil Nazirliyinin təşəbbüsü ilə təşkil olunmuş və yeni dərs ili ərəfəsində təhsil sahəsində əldə edilmiş uğurlarla yaradıcı şəxsiyyətləri tanış etmək, mövcud problemləri və onların həlli yollarını birlikdə müzakirə etmək məqsədi daşıyan tədbirdə Prezidentin İcra Aparatından, Nazirlər Kabinetindən, digər dövlət qurumlarından rəsmi şəxslər, ölkənin yaradıcılıq təşkilatlarının rəhbərləri, millət vəkilləri, ali məktəblərin rektorları, tanınmış ziyalılar və KİV işçiləri iştirak edirdilər.

"Dəyirmi masa"nı giriş sözü ilə açan Prezidentin İcra Aparatının Humanitar siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Fatma Abdullazadə tədbir iştirakçılarını salamlayıb, yaradıcı ziyalılarla belə bir görüşün təşəbbüsçüsü olduğuna görə təhsil naziri Misir Mərdanova minnətdarlıq etdi. Belə tədbirin keçirilməsinə çoxdan ehtiyac duyulduğunu söyləyən F.Abdullazadə, nəhayət, onun baş tutduğunu və Azərbaycan təhsilində kifayət qədər aktual olan bəzi problemləri müzakirə etmək imkanı yarandığını söylədi.

Giriş sözündə təhsil sistemində əldə olunmuş bəzi uğurlardan qısa şəkildə bəhs edən Fatma xanım cəmiyyətin həyatında mühüm rol oynayan təhsilin inkişafı istiqamətində son illər ölkəmizdə bir sıra addımlar atıldığını, Azərbaycanın Boloniya prosesinə qoşulduğunu, ümumdünya və ümumavropa təhsil məkanına inteqrasiya etdiyini, Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsil aldığını, Azərbaycanda təhsil almaq istəyənlərin sayının ildən-ilə artdığını diqqətə çatdırdı.

Dünyada baş verən qloballaşma prosesinin təhsilə də təsir göstərdiyini deyən F.Abdullazadə son illər təhsildə standartlaşma tendensiyasının müşahidə olunduğunu söylədi. Qeyd etdi ki, bunun yaxşı və ya pis  olmasına dünyada münasibət müxtəlifdir. Təhsildə bizim əsas məqsədimiz yüksək ixtisaslı iqtisadçı, mühasib, mühəndis və s. hazırlamaq olsaydı, yəqin ki, bu standartlaşmanı hamımız alqışlayardıq. Hər bir xalqı dünyada tanıdan, yaşadan onun mədəniyyəti, mədəni irsidir. Təhsildə isə bizim məqsədimiz həm də bu mədəniyyəti qoruyub saxlamaq və inkişaf etdirməkdir. Bu baxımdan standartlaşma müəyyən mənada yaradıcı amilə mənfi təsir göstərir.

çıxışının sonunda F.Abdullazadə bütün bunlarla yanaşı, dillə bağlı, ciddi musiqini dinləmək istəyənlərlə bağlı problemlərin də olduğunu və "dəyirmi masa"da onlara toxunulmasını istədiyini bildirərək sözü Azərbaycan Respublikasının təhsil naziri Misir Mərdanova verdi. Təhsil naziri Misir Mərdanov çıxış edərək son illərdə təhsil sahəsində əldə edilmiş uğurlar, mövcud problemlər və qarşıda duran vəzifələr haqqında "dəyirmi masa" iştirakçılarına ətraflı məlumat verdi.

Əldə olunmuş uğurlarla tədbir iştirakçılarının əyani tanış olması üçün ekranda bu uğurları əks etdirən slaydlar nümayiş olundu (Misir Mərdanovun çıxışı qəzetimizin bu nömrəsində dərc olunur).

Sonra mövzu ilə bağlı çıxışlar oldu.

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, xalq yazıçısı Anar "dəyirmi masa" iştirakçılarını salamlayaraq, tədbirin əhəmiyyətini qeyd etdi. çıxışında öncə təhsilin cəmiyyətin inkişafındakı həlledici rolundan söz açan xalq yazıçısı İkinci Dünya müharibəsində məğlub olmuş, müharibədən sonra isə məhz təhsilin inkişafı hesabına qısa dövr ərzində tərəqqi taparaq dünyanın ən inkişaf etmiş ölkələrindən birinə çevrilmiş Yaponiyanı buna misal göstərdi. Anar müəllim bu gün Azərbaycanda da təhsilə lazımınca diqqət yetirildiyini, yeni məktəblərin tikildiyini, mövcud təhsil ocaqlarının təmir olunduğunu və İKT ilə təchiz edildiyini, müəllimlərin maaşlarının bir neçə dəfə artırıldığını qeyd etdi və ölkəmizin imkanları artdıqca müəllimlərin rifahının daha da yaxşılaşacağını vurğuladı.

Xalq yazıçısı çıxışında müasir gənclərin ingilis dilini öyrənməsini müsbət hal kimi dəyərləndirsə də, təəssüf hissi ilə qeyd etdi ki, onların çoxu bu dili Şekspiri, digər klassikləri orijinaldan oxumaq üçün deyil, məhz xarici şirkətlərdə iş tapmaq üçün öyrənirlər.

Yazıçı orta məktəblərdə tədris olunan bütün fənlərin əhəmiyyətli olduğunu qeyd etməklə bərabər, milli şüurun formalaşmasında mühüm rol oynayan Azərbaycan dili, ədəbiyyat, tarix fənlərinə tədris planlarında ayrılan saatların daha da artırılmasını məqsədəuyğun saydı.

Yazıçılar Birliyinin sədri çıxışında ədəbiyyat dərsliklərinə də toxundu. Onlar haqqında ümumi təəssüratının çox yaxşı olduğunu, indiki dərsliklərin sovet dövründəkinə nisbətən müsbət mənada xeyli dəyişdiyini, dərsliklərin məzmun və poliqrafik baxımdan yüksək səviyyədə hazırlandığını, burada milli dəyərlər haqqında verilən materialların ürəkaçan olduğunu, dərsliklərin tərtibində asandan çətinə prinsipinin gözlənildiyini söylədi.

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının prezidenti Mahmud Kərimov çıxışında təhsillə elmin əlaqəsindən, elmi işçilərin təhsil sahəsində həyata keçirilən bir sıra proqram və layihələrdə, dərsliklərin hazırlanmasında, müsabiqə və olimpiadalara münsiflik edilməsində iştirakından söz açdı. Təhsil sistemi ilə uğurlu əməkdaşlıq əlaqələrinin vacib istiqaməti kimi məktəblilər arasında müxtəlif fənn olimpiadaları keçirilməsini qeyd etdi. Məlumat verdi ki, 1997-ci ildə alimlərin köməyi ilə kimya üzrə beynəlxalq olimpiadalara hazırlıq mərkəzi yaradıldıqdan sonra şagirdlərimiz olimpiadalardan diplomlarla qayıtmağa başlamışlar. 1998-2008-ci il illərdə məktəblilər beynəlxalq yarışlarda 50-dən çox qızıl, gümüş və bürünc medal qazanmışlar. Həmin dövr ərzində 18 nəfər olimpiada qalibi kimi dünyanın ən nüfuzlu universitetlərindən olan  MDU-nun kimya fakültəsinə imtahansız qəbul olunmuşdur.

Natiq akademiyanın digər elm sahələrində çalışan alimlərinin də belə əməkdaşlıq əlaqələri yaratmalarını vacib hesab etdiyini vurğuladı.

M.Kərimov elmlə təhsilin inteqrasiyasından danışıb, bu məsələyə öz münasibətini bildirdi və bəzi təkliflərini səsləndirdi.

Bəstəkarlar İttifaqının sədri Firəngiz Əlizadə çıxış edərək klassik və peşəkar musiqi təhsili haqqında danışmaq, musiqi təhsili tarixindən bəzi faktları diqqətə çatdırmaq istədiyini bildirdi. Qeyd etdi ki, XX əsrin başlanğıcında dahi bəstəkarımız üzeyir Hacıbəyov musiqi təhsilinin təməl daşlarını qoymuşdur. Musiqi texnikumu, musiqi məktəbləri təşkil edilmişdir.

F.Əlizadə bu gün də Azərbaycan musiqi təhsili sisteminin çox gözəl qurulduğunu, bu sahə ilə bağlı əhəmiyyətli dərsliklərin hazırlandığını dedi. Lakin o, son illər musiqi aləmində baş alıb gedən şoular böyüməkdə olan nəslin musiqi-estetik tərbiyəsinə, zövqünün formalaşmasına mənfi təsir göstərdiyindən bu dərsliklərin orta məktəblərdə istənilən səmərəni verəcəyinə şübhə etdiyini bildirdi.

Firəngiz xanımın fikrincə, estetik oriyentasiya, estetik zövq bağçadan tərbiyə edilməlidir. Bu baxımdan həmin estetik zövqü təhsil müəssisələrində formalaşdırmalı olan mütəxəssis kadrların hazırlanmasına xüsusi diqqət yetirilməlidir.

Bu gün uşağı tərbiyə edən amillər içərisində ailə, mühit və məktəbin aparıcı rol oynadığını qeyd edən natiq mühitin tərkib hissəsi olan informasiya vasitələrinin bu prosesə ziyanlı təsir göstərdiyini təəssüf hissi ilə qeyd etdi, bunun qarşısını almaq üçün televiziyalarda bədii şuraların yaradılmasını məqsədəuyğun saydı.

Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının sədri, xalq rəssamı Fərhad Xəlilov çıxışına "dəyirmi masa"nın təşkilini yüksək qiymətləndirməklə başladı və belə görüşlərin davamlı olmasını arzuladı. Təhsil sahəsində həqiqətən insanı heyran edən işlərin görüldüyünü  deyən F.Xəlilov bütün bunların təhsilimizin inkişafına bir təkan verəcəyini bildirdi. ARİ-nin sədri məktəbdə çalışan təsviri sənət müəllimlərinin səviyyəsi məsələsinə də toxundu və bu gün onun qaneedici olmadığını, təsviri sənət müəllimlərinin peşəkarlıq səviyyəsinin artırılması üçün tədbirlər görülməsinin vacibliyini vurğuladı. Xalq rəssamı, eyni zamanda məktəbdə sənətkarlarla görüşlərin keçirilməsini, böyüməkdə olan nəslə müasir sənət haqqında, rəssamlıq sahəsində dünyada baş verən yeniliklər haqqında məlumatların verilməsini də zəruri saydı.

Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının sədri Azərpaşa Nemətov çıxışında şagird və tələbələrin teatr sənəti ilə dərindən tanış edilməsi məsələlərindən söz açaraq dünyanın inkişaf etmiş ölkələrində bu prosesin necə həll olunduğunu diqqətə çatdırdı. Qeyd etdi ki, Avropa ölkələrində hər bir əlamətdar hadisə və bayramlar uşaq bağçasından tutmuş mötəbər universitetlərə qədər mütləq uşaqların, şagird və tələbələrin gücü ilə qeyd olunur. Natiq qeyd etdi ki, Boloniya prosesinin şərtləri sırasında tələbələrin bədii-estetik inkişafına aid olan tələblər də özünə yer alıb. Bu tələbləri yerinə yetirmək üçün teatr-tamaşa üslubunda müvafiq prinsiplər yardımçı ola bilər.

A.Nemətov çıxışının sonunda bir sıra təkliflər irəli sürdü.

"Dəyirmi masa"da əsas çıxışlar başa çatdıqdan sonra millət vəkilləri, Atatürk Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri professor Nizami Cəfərov, AMEA Tarix İnstitutunun direktoru, professor Yaqub Mahmudov söz alaraq mövzu ilə bağlı səslənən fikirlərə öz münasibətlərini bildirdilər.

Y.ƏLİYEV

H.ƏKBƏROVA