Aktual söhbət

Qabaqcıl müəllimlərin təcrübəsindən istifadə ediləcək

On ildən çoxdur ki, Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasının nəzdində qəbul imtahanlarına düşən bütün fənlər üzrə elmi-metodik seminarlar fəaliyyət göstərir. İmtahanların məzmununa aid materialların  qəbul proqramları, imtahan sualları, test topluları, metodik tövsiyələr və vəsaitlərin işlənib hazırlanması bilavasitə bu seminarların və TQDK-dan onların işini tənzimləyən Orta təhsil üzrə yoxlama-ölçmə materialları sektorunun fəaliyyətinin nəticəsidir.  

Əməkdaşımız sektorun müdiri Afiqə Batıyeva ilə bu istiqamətdə görülən işlər  və nəzərdə tutulan tədbirlər barədə söhbət etmişdir.

- Afiqə xanım, əvvəlcə oxucularımıza fənn seminarları və rəhbərlik etdiyiniz sektor barədə ümumi məlumat verməyinizi xahiş edirik.

- Sektorun fəaliyyətinin əsas istiqamətini imtahanın məzmunu ilə bağlı məsələlər təşkil edir. Buraya qəbul proqramlarının hazırlanması, testlər bankının zənginləşdirilməsi üçün yeni testlərin qəbulu, müzakirəsi və  ekspertizasının təşkili, metodik ədəbiyyatın hazırlanması daxildir. Bu işlərin həyata keçirilməsi bilavasitə komissiyanın nəzdində fəaliyyət göstərən 14 fənn üzrə elmi-metodik seminarların fəaliyyəti ilə bağlıdır.

Seminarlar Dövlət Komissiyasında 1994-cü ildən təşkil edilib. ötən  illər ərzində elmi-metodik seminarların işi xeyli təkmilləşib, fəaliyyət dairəsi genişlənib. Onların işində iştirak edən mütəxəssislərin sayı artıb. Hazırda seminarlarda 1500-dək orta və ali məktəb müəllimi, tanınmış alimlər, Milli Elmlər Akademiyası institutlarının əməkdaşları və metodistlər iştirak edirlər.

Abituriyentlərə qəbul imtahanına hazırlaşmaqda kömək üçün seminarlarda  müxtəlif  metodik materiallar hazırlanır. Bu materiallar müntəzəm olaraq  "Abituriyent" jurnalında və onun xüsusi buraxılışlarında  dərc olunur.

Seminarların  gündəlik işi barədə məlumatlar TQDK-nın İnternet saytında yerləşdirilir.

- Elmi-metodik seminarlarda hazırda  hansı işlər görülür?

- Fənn seminarlarının  fəaliyyəti çoxşaxəlidir. Burada bir neçə istiqamətdə iş aparılır.

Seminarlarda ayrı-ayrı fənlər üzrə qəbul proqramları, imtahanlara hazırlığın optimal yollarına dair metodik tövsiyələr, dərsliklərdə səthi və natamam verilən mövzulara, yaxud məktəb proqramlarında olub dərsliklərdə şərhini tapmayan məsələlərə dair məqalələr, fənn proqramlarının çətin mövzularını əhatə edən mütəxəssis şərhləri, siniflər üzrə test topluları, model testlər və s. hazırlanır.   

Son aylarda   fənn seminarlarında bu ilin  qəbul imtahanları üçün proqramların müzakirəsi aparılmış və  proqramlar  respublikanın orta ümumtəhsil məktəblərində qüvvədə olan tədris proqramları və dərslikləri  əsasında hazırlanmışdır. Bu dərs ilində fənlər üzrə  orta məktəb proqramlarında dəyişiklik olmadığından, qəbul proqramlarında əsasən redaktə xarakterli düzəlişlər  edilib. Qeyd edim ki, müvafiq seminardakı müzakirələr nəticəsində yalnız  III və IV ixtisas qruplarında riyaziyyat fənni üzrə  qəbul proqramında  müəyyən əlavələr olunub.

Seminarlarda  2007-ci ildə ali məktəblərə qəbul imtahanlarında bütün ixtisas qruplarında ayrı-ayrı fənlərdən istifadə edilmiş test tapşırıqlarının elmi-metodik və statistik təhlili aparılmış və bunun nəticəsində 2008-ci il qəbul imtahanları üçün yeni test modelləri hazırlanmışdır. Yeni test modellərində daha çox məntiqi düşüncəyə və nəzəri biliklərin tətbiqinə əsaslanan, mövzulararası əlaqəyə dair ümumiləşmə və izahat tipli tapşırıqlara üstünlük verilmişdir. Ayrı-ayrı fənlər üzrə qəbul proqramları və yeni test modelləri "Abituriyent" jurnalının birinci sayında çapa təqdim olunub.

Elmi-metodik və statistik təhlil nəticəsində abituriyentlərin qəbul imtahanında  zəif cavab verdikləri test tapşırıqları müəyyənləşdirilmiş və onların  izahına dair metodik tövsiyələr  hazırlanmışdır. Bu tövsiyələr  "Abituriyent" jurnalının ikinci  sayında dərc olunacaq.

Seminar iclaslarında orta məktəb kursunda çətin mənimsənilən mövzuların elmi-metodik baxımdan təhlili aparılır. Eyni zamanda ayrı-ayrı fənlər üzrə  orta məktəb dərslikləri və qəbul proqramları əsasında hazırlanmış test toplularının, vəsaitlərin təkmilləşdirilməsi işi həyata keçirilir. Seminarlarda  test tərtibi  ilə bağlı mühazirələr də aparılır. 

- Qeyd etdiniz ki, test tərtibi ilə bağlı mühazirələr aparılır. Bununla bağlı nə deyə bilərsiniz?

- Hər il seminarların tərkibi yeni mütəxəssis və müəllimlərin hesabına yeniləşir. Bununla əlaqədar olaraq seminara yeni gələn mütəxəssislər üçün test tərtibinin elmi-metodik prinsipləri və onlara verilən tələblər barədə, yəni onların mürəkkəblik  dərəcəsi və qabiliyyət göstəriciləri ilə bağlı mühazirələr aparılır. Test nümunələri əsasında izahlar verilir.

- TQDK-nın İnternet saytında ölkənin bütün şəhər və rayonlarının qabaqcıl müəllimlərini test tapşırıqları tərtib etməyə dəvət edən elanlar yerləşdirilib. ümumiyyətlə, rayon müəllimlərinin test tərtibi işinə cəlb edilməsi nə dərəcədə məqsədəuyğundur?

- Qeyd edim ki, seminarlarda iştirak edən müəllimlərin əksəriyyətini Bakı və Sumqayıt şəhərlərinin təhsil müəssisələri və elmi-metodik mərkəzlərinin əməkdaşları təşkil edirlər. İndiyədək rayonlardan tək-tək müəllimlər seminarlara gəlib və test tərtibi ilə məşğul olublar. Ancaq bizim əlimizdə olan elmi-metodik və statistik araşdırmalar təsdiq edir ki, şəhər və rayonlarımızda kifayət qədər qabaqcıl, təcrübəli fənn müəllimləri var. Buna nümunə olaraq  2007-ci ildə  qəbul imtahanlarında məzunları yüksək nəticələr göstərmiş İmişli rayonundan dil-ədəbiyyat, Şəki və Neftçala rayonlarından kimya, Salyan rayonundan fizika, Mingəçevirdən və Şəki rayonundan biologiya, Əli Bayramlı şəhəri və Şəki rayonundan  tarix müəllimlərini göstərmək olar. Bunları nəzərə alaraq, biz istəyirik ki, ölkənin  ayrı-ayrı rayonlarından olan qabaqcıl müəllimlər qəbul imtahanı üçün test tərtibində iştirak etsinlər. Onların  Bakı şəhərinə gəlib-getməsinə ehtiyac yoxdur. Bunu İnternet vasitəsilə həyata keçirmək mümkündür.

Bunun üçün   www.tqdk.gov.az saytına daxil olaraq orada   yerləşdirilmiş "Müəllifin şəxsi vərəqi" və "Müqavilə"ni doldurmaq, sonra "TQDK-2008. Test tapşırığı vərəqi"ndə  fənnin və mövzunun adı göstərilməklə test tapşırığının mətnini, cavabları və şərhini yazmaq lazımdır. İnternet saytında ayrı-ayrı fənlərdən  test tapşırıqlarının tərtibinə verilən tələblər və nümunələr də yerləşdirilmişdir. Test tapşırıqları elektron poçt vasitəsilə qəbul edilir, TQDK nəzdində fəaliyyət göstərən ekspert qrupları  tərəfindən ekspertizadan keçirilir. Test bankına   qəbul edilən test tapşırıqlarının hər biri üçün müəllifə əməkhaqqı ödənilməsi nəzərdə tutulur.

Söhbəti qələmə aldı:

Ş.ELNUR