Azərbaycan Tibb Universitetinin (ATU) Tədris Cərrahiyyə Klinikasının direktoru professor Mücahit Avcilin təşəbbüsü ilə genetika üzrə tanınmış türkiyəli mütəxəssis, professor Zeynep Ocak klinikanın həkimləri və rezidentləri üçün treninq keçib.

Son vaxtlarda genetik xəstəliklərin çoxalması və bu sahədə müəyyən məlumatsızlıq mövzunun aktuallığını bir daha gündəmə gətirib. Maarifləndirmə məqsədilə keçirilən təlimdə genetik xəstəliklər, həmin xəstəlikləri aşkarlamaq üçün test metodları, ailə qurmağa hazırlaşan şəxslərdən götürülməsi vacib olan analizlər barədə ətraflı məlumat verilib.

Professor Z.Ocak genetik problemlər haqqında ailələrin öncədən bilgili olmasının vacibliyini vurğulayıb. Onun sözlərinə görə, ancaq bu halda qabaqlayıcı tədbirlər görmək və genetik xəstəliklərin qarşısını əvvəlcədən almaq mümkündür.

Genetikanın bütün ixtisasları əhatə etdiyini deyən mütəxəssis bildirib ki, ginekologiya, kardiologiya, pediatriya və digər sahələrdə də genetik yönümlü problemlər mövcuddur. Ona görə də bu tip problemlərin aradan qaldırılması üçün ilk növbədə, genetiklərə müraciət etmək lazımdır.

Təlimdə xromosom və gen xəstəliklərinə ayrılıqda toxunulub və bildirilib ki, genlərin sayı xromosomlarımızın sayından dəfələrlə çox olduğu üçün gen xəstəliklərinin sayı da çoxdur.

Təlim zamanı genetik testlərin yüksək dərəcədə inkişaf etdiyi də diqqətə çatdırılıb. Qeyd edilib ki, dölə aid genetik nümunə götürmək üçün dölə heç bir invaziv müdaxilə etmədən ana qanından fetal DNT-ni belə ayırmaq olur. Bu cür testlərə “non-invasive test” (NİPT) deyilir və hamiləliyin 10-cu həftəsindən etibarən götürülə bilər. Bundan əlavə, ana, ata və döldən üçlü analiz götürməklə ana bətnində olan dölün talassemiya daşıyıcısı və ya xəstəsi olmasını bilmək mümkündür.

Genetik testlərin diaqnozu aydınlaşdırmağa və ya mümkün bir xəstəliyin qarşısını almağa kömək edəcəyini, hər kəsin ailə qurmazdan öncə genetik testdən keçməsinin zəruriliyini söyləyən professor, sonda təlim iştirakçılarının suallarını cavablandırıb.