Dövlət Proqramının icrasına həsr olunmuş konfrans

Noyabrın 19-da "Palace" otelində "Azərbaycan Respublikasında dövlət uşaq müəssisələrindən uşaqların ailələrə verilməsi  (de-institutlaşdırma) və alternativ qayğı Dövlət Proqramı (2006-2015-ci illər)" çərçivəsində "2009-cu ildə qarşıda duran vəzifələr" mövzusunda konfrans keçirildi.

Konfransı təhsil naziri Misir Mərdanov açaraq ilk öncə hamını salamladı. Keçirilən tədbirin hamı üçün mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyini deyən nazir ölkə başçısı cənab İlham Əliyevin 29 mart 2006-cı il tarixli sərəncamı ilə təsdiq olunmuş "Azərbaycan Respublikasında dövlət uşaq müəssisələrindən uşaqların ailələrə verilməsi (de-institutlaşdırma) və alternativ qayğı Dövlət Proqramı" (2006-2015-ci illər)"ndan irəli gələn əsas  vəzifələrdən söz açdı. Nazir bununla bağlı ötən müddət ərzində görülmüş işlər, nəzərdə tutulan tədbirlər haqqında konfrans iştirakçılarına məlumat verərək bildirdi ki, Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə adıçəkilən Dövlət Proqramının həyata keçirilməsi və idarəolunması üzrə Təhsil Nazirliyində 5 nəfərdən ibarət işçi qrupu yaradılmışdır. 2006-cı ilin oktyabr və noyabrında Təhsil, Maliyyə, Səhiyyə, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi nazirliklərinin, Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin iştirakı ilə dövlət uşaq müəssisələrində monitorinq aparılmışdır. Monitorinqin nəticələri Təhsil Nazirliyində 31 oktyabr 2007-ci il tarixində keçirilmiş kollegiya iclasında geniş təhlil və müzakirə olunmuşdur. Dövlət Proqramı çərçivəsində 2007-ci il sentyabrın 24-də Açıq Cəmiyyət İnstitutu Əqli Sağlamlıq Təşəbbüsü Təşkilatı ilə Təhsil Nazirliyi arasında Qarşılıqlı Anlaşma Memorandumu imzalanmışdır. 2008-2012-ci illəri əhatə edən bu layihəyə əsasən 1 pilot müəssisə seçilmiş və orada icma əsaslı xidmət modelinin yaradılması nəzərdə tutulur. Hazırda Suraxanı rayonunda pilot seçilmiş 7 nömrəli xüsusi internat məktəbində layihə həyata keçirilir. 2007-ci ildə Dövlət Proqramı çərçivəsində 1 nömrəli respublika yardımçı internat məktəbinin nəzdində Uşaq İnkişaf Mərkəzi yaradılmasına vəsait ayrılmış və orada gedən təmir işləri başa çatmaqdadır.

2008-ci ildə bu işlər davamlı olaraq davam etdirilib. Belə ki, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi və Səhiyyə nazirlikləri ilə birgə dövlət uşaq müəssisələrində qiymətləndirmə keçirilib. Qiymətləndirmədə uşaq müəssisələrində yaşayan uşaqlar, işçi heyəti, müəssisənin yerləşdiyi ərazinin imkanları və s. barədə məlumatlar toplanıb. Həmin məlumatlar nazirlikdə yaradılan məlumat bazasına daxil edilib. Hazırda məlumat bazasına daxil olmuş yekun nəticələr təhlil edilərək hesabat və müəssisələrin transformasiya planı hazırlanıb.

Nazir qiymətləndirmənin nəticələri ilə bağlı bir sıra statistik rəqəmləri də konfrans iştirakçılarının diqqətinə  çatdırdı. Verilən məlumatdan aydın oldu ki, 55 dövlət uşaq müəssisəsində 14389 uşaq təlim-tərbiyə alır. Onlardan 10334-ü internat məktəblərində yalnız təhsil alır, gün ərzində qidalanır və asudə vaxtını keçirərək gecəni ailəsi ilə birlikdə olur. Yalnız 4055 nəfər uşaq müəssisədə gecələyir. 2434 nəfər hər iki valideyni, 1142-si bir valideyni olan, 399-u  atılmış və valideyn himayəsindən məhrum olmuş, 80-i isə hər iki valideynini itirmiş uşaqlardır. Daimi müəssisədə yaşayan uşaqlardan yalnız 696-sı tam kimsəsizdir. Bunlardan 290 nəfəri xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlardır. Onu da qeyd edək ki, 696 uşağın əksəriyyəti məktəbyaşlıdır.

Təhsil naziri Misir Mərdanov belə uşaqların ailə mühitində yaşaması üçün ölkəmizdə alternativ qayğı növlərinin inkişaf etdirilməsinin vacibliyini vurğuladı. Nazir qeyd etdi ki, yerlərdə yaradılacaq xidmətlər bölgələr üzrə məlumatların hərtərəfli təhlili əsasında təşkil ediləcəkdir.

Uşaqların bioloji ailələrinə qaytarılması, yaxud alternativ qayğı ilə əhatə edilməsi barədə qərar verilməsi hər bir uşağın fərdi ehtiyaclarının təhlili əsasında olmalıdır.  Təhsil naziri  gələcəkdə Azərbaycanda uşaq müdafiə sisteminin yaradılmasının nəzərdə tutulduğunu da bildirdi. Nazir qeyd etdi ki, Təhsil Nazirliyi bu strategiyanın işlənməsinə 2 ekspert cəlb etmişdir. YUNİSEF tərəfindən cəlb olunan beynəlxalq ekspertlərlə birgə işçi qrupu dövlət uşaq müəssisələrinin ümumi  transformasiya planının layihəsini  hazırlayıb. Qiymətləndirmənin nəticələri beynəlxalq meyarlara əsasən təhlil edilmiş  və hər bir müəssisə barədə təkliflər dövlət uşaq müəssisələrinin transformasiyası üzrə Baş Planda qeyd olunmuşdur. Baş Plan 5 ili əhatə edəcək. İlkin layihəyə əsasən növbəti 1 il ərzində 12 müəssisənin orta ümumtəhsil məktəbinə, lisey və ya gimnaziyaya çevrilməsi planlaşdırılır. Növbəti 3 il ərzində 20, 5 ilə isə 23 müəssisədə transformasiya planının həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur. Həmin müəssisələr yerli ehtiyaclar və imkanlardan asılı olaraq təhsil müəssisəsinə, yaxud günərzi qayğı mərkəzinə çevriləcək.

Təhsil naziri Dövlət Proqramı ilə bağlı görülən işlərin müsbət nəticələri ilə yanaşı, onun həyata keçirilməsində qarşıya çıxan bir sıra problemlərdən və çətinliklərdən də söz açdı. Həmin çətinliklərin obyektiv və subyektiv səbəblərini açıqladı, bununla bağlı bir sıra təkliflərlə çıxış etdi. Görülən işlər, həyata keçirilməsi nəzərdə tutulan tədbirlər və digər məsələlər haqqında konfrans iştirakçılarına  geniş məlumat verən təhsil naziri Dövlət Proqramının uğurla həyata keçirilməsində müvafiq nazirliklərin, dövlət qurumlarının, beynəlxalq və  qeyri-hökumət təşkilatlarının Təhsil Nazirliyi ilə birgə  işbirliyinin vacibliyini  önə çəkdi. Onlarla birlikdə aparılan işləri müsbət qiymətləndirdi. YUNİSEF-lə birgə fəaliyyətdən razı qaldığını deyən nazir Misir Mərdanov bundan sonra da  əməkdaşlığın davam etdiriləcəyini söylədi.

çıxış üçün söz alan Milli Məclisin Sosial siyasət daimi komissiyasının sədri Hadi Rəcəbli ölkə başçısı cənab İlham Əliyev tərəfindən təsdiq olunmuş "Azərbaycan Respublikasında dövlət uşaq müəssisələrindən uşaqların ailələrə verilməsi (de-institutlaşdırma) və alternativ qayğı Dövlət Proqramı (2006-2015-ci illər)"nın əhəmiyyətinə toxundu. Proqramın həyata keçirilməsində Təhsil Nazirliyinin bir sıra vacib məqamlara xüsusi diqqət və həssaslıqla yanaşdığını deyən komissiya sədri bunu təqdirəlayiq hesab etdi. ölkəmizdə islahatçı ,eyni zamanda beynəlxalq təşkilatlarla uğurlu əməkdaşlıq edən dövlət qurumlarından birinin də məhz Təhsil Nazirliyi olduğunu deyən çıxışçı görülən işləri yüksək  dəyərləndirdi. Proqramın həyata keçirilməsində Təhsil Nazirliyi ilə bərabər digər müvafiq nazirlik, dövlət qurumları, beynəlxalq və qeyri-hökumət təşkilatlarının  birgə fəaliyyət göstərməsinin zəruriliyindən söz açdı. Rəhbərlik etdiyi komissiyanın da bu işdə əməkdaşlıq etməyə, uşaqların sosial müdafiəsi, problemlərinin  həlli ilə bağlı təklifləri dinləməyə, verilən layihələrlə tanış olmağa hər zaman hazır olduqlarını dedi.

Nazirlər Kabinetinin Elm, mədəniyyət, təhsil və sosial problemlər şöbəsinin müdir müavini Qurban Əmirov çıxışında ölkə başçısı cənab İlham Əliyevin uşaqlara göstərdiyi diqqət və qayğıdan söz açdı. O, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyevanın Dövlət Proqramını dəstəklədiyini dedi.

YUNİSEF-in Azərbaycandakı nümayəndəliyinin rəhbəri Məhəmməd Bendriss Alami Dövlət Proqramının Azərbaycan üçün önəmli olduğunu bildirdi. O qeyd etdi ki, məhz bunu nəzərə alan YUNİSEF proqramın həyata keçirilməsində yaxından iştirak edir. Dövlət Proqramının  icrası ilə əlaqədar  fikirlərini bildirən cənab Məhəmməd Bendriss Alami təmsil etdiyi təşkilatla Təhsil Nazirliyi arasındakı mövcud əməkdaşlığın bundan sonra da davam etdiriləcəyini söylədi.

çıxışlardan sonra işçi qrupunun üzvü Həbib Kərimovun dövlət uşaq müəssisələrində keçirilmiş qiymətləndirilmənin yekun hesabatına dair təqdimatı oldu. YUNİSEF-in beynəlxalq eksperti İrina Malançuk dövlət uşaq müəssisələrinin transformasiyası üzrə Baş Planın təqdimatını etdi.  Dövlət Proqramı üzrə 2009-cu il üçün Fəaliyyət Planının təqdimatı Dövlət Proqramının həyata keçirilməsi və idarəolunması üzrə  işçi qrupunun rəhbəri Məlahət Hacıyeva tərəfindən oldu. "Azərbaycanda uşaq müdafiəsi sisteminin inkişafı: uşaqların ailələrə verilməsi və alternativ qayğıya cəlb edilməsi mexanizmləri" mövzusunda sonuncu təqdimatla uşaq müdafiəsi məsələləri üzrə milli mütəxəssis Nabil Seyidov çıxış etdi. 4 təqdimatın hər biri özünün yüksək hazırlanma  səviyyəsinə, əhatəliliyinə və mükəmməlliyinə görə konfrans iştirakçıları tərəfindən böyük maraqla qarşılandı. Sonra təqdimatlarla bağlı müzakirələr aparıldı.           

Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin şöbə müdiri Natiq Qasımov, Bakı Şəhəri üzrə Baş Səhiyyə İdarəsinin müdiri Leyla Seyidbəyova, "Uşaqların xilası" təşkilatının direktoru Cef Cakomini, Bakı şəhəri Mərkəzi Kliniki Psixiatriya Xəstəxanasının baş həkimi Şaiq Sultanov, Gəncə şəhərindəki P.Hüseynov adına 1 nömrəli internat məktəbinin direktoru Ələddin Bağırov və digərləri  çıxış edərək müəyyən məsələlərlə əlaqədar  öz fikir və təkliflərini söylədilər.

Konfransı  təhsil naziri Misir Mərdanov yekunlaşdıraraq belə tədbirlərin vaxtaşırı keçirilməsinin zəruri olduğunu söylədi. Nazir "Azərbaycan Respublikasında dövlət uşaq müəssisələrindən uşaqların ailələrə verilməsi (de-institutlaşdırma) və alternativ qayğı Dövlət Proqramı (2006-2015-ci illər)"nın həyata keçirilməsi ilə bağlı görülən işlər, nəzərdə tutulan tədbirlər haqqında  mütəmadi olaraq ictimaiyyətin məlumatlandırılmasının vacibliyini diqqətə çatdırdı. Hazırlanmış təqdimatlara münasibət bildirən nazir Misir Mərdanov orada uşaqların  mövcud vəziyyəti, onların problemləri ilə yanaşı, təhsil aldıqları müəssisələr haqqında məlumatların, eləcə də digər məsələlərin tam dolğunluğu ilə öz əksini tapdığını söylədi. Təhsil naziri  bununla bağlı bəzi məqamlara da aydınlıq gətirdi. Konfrans iştirakçıları tərəfindən irəli sürülən təkliflərin diqqətlə dinlənildiyini və onların nəzərə alınacağını dedi.

Sonda  nazir Misir Mərdanov  Dövlət  Proqramının  həyata keçirilməsində onlarla birlikdə əməkdaşlıq edən müvafiq nazirliklərə, dövlət qurumlarına, beynəlxalq və qeyri-hökumət təşkilatlarına təşəkkürünü bildirdi.

Samirə KƏRİMOVA