Təhsil Nazirliyinin kollegiyasında

Ali təhsil müəssisələrində istehsalat təcrübəsinin təşkili vəziyyəti müzakirə olundu

Dekabrın 19-da Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin növbəti kollegiya iclası keçirildi. "Ali təhsil müəssisələrində istehsalat (pedaqoji) təcrübəsinin təşkili: mövcud vəziyyət, problemlər və onların həlli yolları" barədə məsələnin müzakirə olunduğu iclasda kollegiya üzvləri ilə bərabər nazirliyin, ali məktəblərin, Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsinin rəhbər işçiləri, istehsalat təcrübəsinin təşkil olunduğu bir sıra müəssisələrin nümayəndələri iştirak edirdilər.

Kollegiya iclasını giriş sözü ilə açan təhsil naziri Misir Mərdanov zala toplaşanları salamlayıb müzakirəyə çıxarılmış məsələ ilə bağlı bəzi məqamlara diqqət çəkdi. Nazir qeyd etdi ki, istehsalat təcrübəsinin təşkili həmişə ali təhsildə ciddi məsələlərdən olub. Ancaq etiraf edək ki, bu məsələyə həmişə, hətta Sovet dönəmində də ciddi yanaşılmayıb, ona ikinci dərəcəli məsələ kimi münasibət göstərilib. Bu da təhsilin keyfiyyətinə, ali təhsilin inkişafına öz mənfi təsirini göstərib.

Misir Mərdanov ali məktəblərdə istehsalat təcrübəsinin təşkilinə mane olan səbəblərdən danışaraq qeyd etdi ki, bu sahədə daha çox problemin mövcud olduğu texniki ali məktəblərdə istehsalat təcrübəsinin arzuolunan səviyyədə qurulmamasının əsas obyektiv səbəblərindən biri vaxtilə mövcud olan dövlət müəssisələrinin çoxunun sonradan işləməməsi olub. İşləməkdə olan müəssisələrlə əlaqə qurmaq üçünsə hüquqi baza yetərincə olmayıb. Nazir səbəblər sırasında ali məktəblərin tədris planlarında istehsalat təcrübəsinə və pedaqoji praktikaya tələb olunandan az yer ayrılmasını da xüsusi qeyd edərək bildirdi ki, dünyanın əksər ölkələrində dərs yükünün ümumi həcminin 30 faizə  qədəri istehsalat təcrübəsinə ayrıldığı halda bizdə bu göstərici aşağıdır. Halbuki, bizim ali məktəblərdə, xüsusən müəllim kadrları hazırlayan universitetlərdə istehsalat təcrübəsinə bu qədər vaxt ayrılmasına heç nə mane olmur.

Başqa bir problemə də toxunan Misir Mərdanov aparılmış araşdırmalar nəticəsində məktəblərin tutumu ilə orada praktikaya gedən tələbələrin sayı arasında xeyli fərq olmasının müəyyənləşdirildiyini diqqətə çatdırdı və bunu pedaqoji təcrübəyə qeyri-ciddi yanaşmanın nəticəsi saydı. Təhsil naziri vurğuladı ki, təhsil müəssisələri ilə praktika keçiriləcək müəssisələr arasında əlaqələr gücləndirilməli, ali məktəblərdə istehsalat təcrübəsi ilə məşğul olan bölmələr yaradılmalı, həmin bölmələrə bu işin əhəmiyyətini və məsuliyyətini başa düşən adamlar təyin olunmalı, bölmələrin ildə bir neçə dəfə hesabatları dinlənilməlidir. Misir Mərdanov bütün bunların bir tərəfdən hazırlanan mütəxəssislərin keyfiyyəti ilə, digər tərəfdən isə ali məktəblərin nüfuzu ilə bağlı olduğunu söylədi.

Təhsil naziri giriş sözündə ali təhsildə keyfiyyətin son 10 ildə artdığını göstərən faktlar gətirdi, ali təhsilə dövlət qayğısından söz açdı. Nazir bildirdi ki, TQDK-nın "Abituriyent" jurnalının builki son nömrəsində dərc olunmuş bir cədvəldə 37 ali məktəb üzrə 1999 və 2008-ci illərdə ali məktəblərə qəbul zamanı qeydə alınmış orta bal göstəriciləri öz əksini tapıb. Həmin cədvələ əsasən, məsələn, BDU-da 1999-cu ildə orta keçid balı 357,821 olduğu halda, bu il 484,399 olub, yəni təxminən 130 bal artıb. Sumqayıt Dövlət Universiteti üzrə bu göstəricilər müvafiq olaraq 196 və 392 baldır. Burada keçid balı 2 dəfədən çox artıb. Qafqaz Universitetində isə həmin rəqəmlər 244 və 470-dir ki, bu da universitetdə keçid balının 10 il ərzində 2 dəfəyə yaxın artdığını göstərir. Nazir bütün bunları bilavasitə təhsilimizin inkişafını göstərən faktlar kimi dəyərləndirdi. Qeyd etdi ki, son illər ölkə rəhbəri cənab İlham Əliyevin ali təhsilə göstərdiyi qayğı hamının gözü qarşısındadır. Ali məktəblərin maddi bazasının möhkəmləndirilməsi üçün böyük vəsaitlər ayrılır. Cənab Prezidentin tapşırığı ilə hazırlanmış ali məktəblərin inkişafı ilə bağlı Dövlət Proqramı bu yaxınlarda imzalanacaqdır.

çıxışının sonunda ali məktəblərdə istehsalat təcrübəsinin təşkilinə daha çox diqqət yetirilməsinin vacibliyini bir daha vurğulayan nazir artıq Nazirlər Kabinetinin bu barədə xüsusi qərar qəbul etdiyini, gələcəkdə bu sahədə işlərin daha yaxşı qurulması üçün müəyyən hüquqi baza yarandığını bildirdi.

Sonra nazir "Ali təhsil müəssisələrində istehsalat (pedaqoji) təcrübəsinin təşkili: mövcud vəziyyət, problemlər və onların həlli yolları" mövzusunda məruzə-təqdimat etmək üçün sözü Təhsil Nazirliyinin Ali və orta ixtisas təhsili şöbəsinin müdiri İlham Mustafayevə verdi.

Məruzə-təqdimatına istehsalat təcrübəsinin yüksək ixtisaslı mütəxəssis hazırlığındakı rolunu qeyd etməklə başlayan İ.Mustafayev bildirdi ki, müstəqillik əldə etdikdən sonra respublikamızın təhsil sistemini milli maraqlara uyğun qurmaq imkanı yaranmışdır. Buna görə də iqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş dünya dövlətləri ilə bir sırada dayanmaq üçün ixtisasını mükəmməl bilən, bazar iqtisadiyyatının tələblərinə cavab verən, mövcud vəziyyəti təhlil edib müvafiq nəticə çıxarmaq qabiliyyətinə malik olan ixtisaslı mütəxəssis hazırlığı ali təhsil müəssisələri qarşısında təxirəsalınmaz bir vəzifə kimi qoyulmuşdur. Yüksək peşəkarlığa malik və müstəqil əmək fəaliyyətinə qadir olan mütəxəssislərin yetişdirilməsi isə təhsil alanlara həm nəzəri biliklərin öyrədilməsi, həm də praktik vərdişlərin aşılanması ilə həyata keçirilir. Belə vərdişlər tələbələrə istehsalat təcrübəsi zamanı aşılanır.

Məruzəçi qeyd etdi ki, təlimin ən fəal formalarından biri olan ixtisas üzrə təcrübələr tələbələri mütəxəssis kimi formalaşdırır, innovasiyaların incəliklərinə yiyələndirir, istehsalatda tətbiq olunan yeni texnologiyalar və çevik əməliyyatlarla tanış edir. Bununla yanaşı İ.Mustafayev təəssüf hissi ilə bildirdi ki, son vaxtlar mütəxəssis hazırlığında təcrübələrin əhəmiyyətinin kifayət qədər nəzərə alınmaması tendensiyası, onun təşkilində nöqsanların və bir çox problemlərin mövcudluğu müşahidə olunur.

Bunlar, ilk növbədə, bazar iqtisadiyyatı şəraitində dövlət və özəl sektoru arasında mütənasibliyin dəyişməsi, təhsil və istehsalat müəssisələrinin bağladıqları ikitərəfli müqavilələrin hüquqi cəhətdən yetkin olmaması, təcrübəni keçirmək üçün təkmil maliyyələşdirmə mexanizminin yaradılmaması, dövlət müəssisələrində təcrübəni təşkil edən müvafiq struktur bölmələrin fəaliyyətinin demək olar ki, dayandırılması, özəl strukturlarda belə bölmələrin ümumiyyətlə olmaması, təcrübəyə ayrılan müddətin azlığı və s. bu kimi səbəblərdən irəli gəlir.

Təbiidir ki, belə bir şəraitdə rəqabətqabiliyyətli, yüksək səviyyəli mütəxəssis hazırlığından söz gedə bilməz.

Məruzəçinin dediyindən aydın oldu ki, bütün bunlar hazırkı vəziyyəti təhlil etmək, mövcud problemləri, çatışmazlıqları və  onları doğuran səbəbləri aşkar etmək, həlli yollarını müəyyənləşdirmək, bu sahədə hüquqi-normativ bazanı yaratmaq məqsədilə müvafiq monitorinqin aparılması zərurətini yaratmış, bununla bağlı təhsil nazirinin müvafiq əmrilə mütəxəssislərdən ibarət işçi qrupu yaradılaraq, onun tərəfindən yerlərdə təhlil aparılmışdır.

Məruzə-təqdimatda qeyd olundu ki, hazırda təcrübələrin təşkili və keçirilməsi müvafiq normativ sənədlərlə və ali təhsil müəssisələri tərəfindən hazırlanmış tədris plan və proqramları ilə tənzimlənir.

Bir çox ali məktəblər tədris plan və proqramlarına uyğun olaraq təcrübələrin keçirilmə vaxtını və müddətini dəqiqləşdirir, təcrübə keçiriləcək müəssisələri müəyyənləşdirir, onlarla müqavilə bağlayır, müvafiq tövsiyələr hazırlayır, xüsusi formalar üzrə tələbələrdən hesabatları qəbul edir, konfranslar təşkil edir, yekun seminarlar keçirirlər və s.

Sonra məruzəçi 2006-2007 və 2007-2008-ci tədris illəri üzrə ali təhsil müəssisələrinin təcrübə keçmək üçün müxtəlif müəssisə, idarə və təşkilatlarla bağladıqları müqavilələr barədə məlumatı əks etdirən cədvəllə kollegiya iştirakçılarını tanış etdi. Cədvəldən aydın oldu ki, Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyası təcrübə keçmək üçün 67, Bakı Dövlət Universiteti 66, Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universiteti 57 nazirlik, müəssisə və təşkilatla, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji, Bakı Slavyan, Azərbaycan Dillər,  Bakı Qızlar universitetləri  bir çox ümumtəhsil məktəbləri ilə müqavilə bağlamışlar.

Tərkibində müxtəlif pilləli təhsil müəssisələri olan ali məktəblərin təcrübəni bu müəssisələrdə təşkil etməsi məruzəçi tərəfindən müsbət hal kimi dəyərləndirildi.

Bununla yanaşı, İ.Mustafayev dedi ki, aparılan təhlil bir sıra ali təhsil müəssisələrində görülmüş müəyyən müsbət işlərə baxmayaraq, bu sahədə hələ də problem və çatışmazlıqların  mövcudluğunu göstərir. O, təəssüflə bildirdi ki, mütəxəssis hazırlığında istehsalat təcrübəsinin təşkili və keçirilməsinin əhəmiyyəti dərindən dərk edilmədiyinə görə, son zamanlar bir sıra ali təhsil müəssisələrində ona kifayət qədər diqqət yetirilmir. Belə ki, tədris müəssisələri tərəfindən təcrübənin təşkili, müəssisə, idarə və təşkilatlarla müqavilələrin bağlanması və onların həyata keçirilməsi məsələləri tələb olunan səviyyədə qurulmamışdır. Bəzən bağlanan müqavilələrdə təcrübə keçənlərin ümumi sayı qeyd olunmur, müəssisənin nə qədər təcrübəçi qəbul edə bilmə imkanları haqqında məlumat verilmir, tərəflərin öhdəlikləri ətraflı şərh edilmir və bu bəndlərdə təcrübə zamanı təcrübəçilərin işə götürülmə, vakant yerlərin tələbələrə iş yeri kimi müəyyən edilməsi barədə heç bir məlumat göstərilmir. Bu da onu göstərir ki, bir çox hallarda təcrübənin təşkili və keçirilməsi formal xarakter daşıyır.

Qeyd olunanların Müasir Təhsil və Tədrisə Yardım Mərkəzi tərəfindən "Təhsil siyasəti forumu" layihəsi çərçivəsində keçirilən sorğunun nəticələrinin də təsdiq etdiyini söyləyən məruzəçi həmin nəticələri əks etdirən cədvəllə də kollegiya iştirakıçılarını tanış etdi. Məlum oldu ki, ali məktəblərdə sorğu aparılan 548 respondentdən 20,8%-i təcrübədə hərdənbir iştirak etdiyini, 38,9%-i isə heç iştirak etmədiyini qeyd etmişlər. Bütün bunları Təhsil Nazirliyi  tərəfindən aparılmış sorğuların da təsdiq etdiyini deyən İ.Mustafayev 9 ali təhsil və 11 ümumtəhsil məktəbində  aparılan sorğunun nəticələrini kollegiya iştirakçılarının diqqətinə çatdırdı. Bildirdi ki, sorğuda 900 tələbə və 10 ilə qədər iş stajına malik olan 245 ümumtəhsil məktəb müəllimi iştirak etmiş, respondentlərin 214 nəfəri (18,6%) təcrübədə hərdənbir iştirak etdiyini, 185 nəfəri (16,1%) təcrübədə iştirak etmədən müsbət qiymət aldığını, 226 nəfəri (19,7%) təcrübə müəssisəsi tərəfindən təyin olunmuş təcrübə rəhbərlərindən narazı qaldığını bildirmişlər.

ümumtəhsil məktəb müəllimlərinə "Pedaqoji təcrübənin təkmilləşdirilməsi üçün nəyi tövsiyə edərdiniz" verilən suala cavab olaraq onlar təcrübə zamanı sınaq dərslərin müntəzəm keçirilməsini, məktəbin idarə olunması ilə bağlı sənədlərlə daha ətraflı tanış olmasını, təcrübə müddətinin artırılmasını tövsiyə etmişlər.

Bir sıra ali təhsil müəssisələri mütəxəssis hazırlığı aparılan bütün ixtisaslar üzrə müqavilə bağlaya bilmədiklərindən əksər hallarda təcrübələrin ali məktəb rəhbərliyinin məktubu əsasında sərbəst təşkil olunluğunu deyən şöbə müdiri fikrini əyaniləşdirmək üçün misallar gətirdi.

Qeyd etdi ki, məsələn,  Səttarxan adına Maşınqayırma zavodu TASC, Bünyad Sərdarov adına Maşınqayırma zavodu TASC, AMEA-nın Kimya Problemləri İnstitutu, Bakı Protez Zavodu, "Azərsunholdinq" şirkətlər qrupu (Bakı yağ və qida sənayesi) Azərbaycan Texniki Universiteti ilə müvafiq ixtisaslar üzrə müqavilələr bağlamaqdan imtina edirlər. Bakı şəhərində fəaliyyət göstərən özəl tikinti şirkətləri Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetinin təcrübəçi tələbələrini xüsusi geyimləri olmadığı üçün tikinti meydançalarına buraxmırlar. Gəncə Gömrük İdarəsi və Gəncə Sertifikatlaşdırma və Sınaq Mərkəzinin rəhbərliyi Azərbaycan Texnologiya Universiteti ilə təcrübə müqaviləsi bağlamaqdan imtina edirlər.

Vəziyyətdən çıxmaq üçün təhsil müəssisələri təcrübələri mütəxəssis hazırlığı aparılan ixtisaslara qismən uyğun gələn idarə və təşkilatlarda keçirməli olurlar.

Məruzə-təqdimatda bildirildi ki, qeyri-dövlət təhsil müəssisələrində təhsil alan tələbələrin 80 faizdən çoxu özlərinin səyləri nəticəsində fərdi firmalarda təcrübə keçirlər. Lakin məruzədə bu sahədə nöqsanların olduğu da vurğulandı. Qeyd olundu ki, Azərbaycan Beynəlxalq Universiteti "Dövlət və bələdiyyə", "Gömrük işinin təşkili", "Sənaye və mülki tikinti", "Beynəlxalq iqtisadi münasibətlər", "İqtisadiyyatın hüquqi tənzimlənməsi" ixtisasları üzrə təhsil alan tələbələrin təcrübə keçməsi üçün heç bir təşkilatla müqavilə bağlamamışdır. Bundan əlavə, həmin universitetin müvafiq sənədlərində "Maliyyə və kredit" ixtisası üzrə təhsil alan 400 tələbənin təcrübəsini "İqtisadi İslahat Mərkəzi"ndə keçməsi qeyd olunur. Lakin araşdırma zamanı məlum olmuşdur ki, bu müəssisələrin fəaliyyəti və onun harada yerləşdiyi haqda nə təcrübə rəhbərinin, nə də universitetin müvafiq aidiyyəti strukturlarının məlumatı yoxdur.

Tələbələrin təcrübəyə göndərilməsi, təcrübə yerlərinin müəyyənləşdirilməsi, əmrlərin hazırlanması və tərtibatında, ali təhsil müəssisələri tərəfindən təcrübə rəhbərlərinin təyin edilməsində müəyyən nöqsanlara yol verilir.

Məruzə-təqdimatda pedaqoji təcrübənin əhəmiyyəti və təşkili barədə də söz açıldı. Qeyd olundu ki, pedaqoji təcrübə pedaqoji kadr hazırlığı aparılan ali təhsil məktəbləri məzunlarının müəllim kimi formalaşmasında və metodik ustalıqların qazanılmasında başlıca təlim vasitəsidir. Pedaqoji təcrübənin təşkili, keçirilməsi və qarşıya çıxan problemlərin həlli pedaqoji kadr hazırlayan təhsil müəssisəsi ilə yanaşı, həm də orta məktəblərin, peşə liseylərinin, məktəbəqədər tərbiyə müəssisələrinin məsuliyyəti və cavabdehliyi əsasında yerinə yetirilməlidir. Bununla belə, məruzəçi həmin təhsil müəssisələrinin Təhsil Nazirliyi tabeliyində olmalarına baxmayraq, bu sahədə də müəyyən nöqsan və çatışmazlıqlar mövcud olduğunu diqqətə çatdırdı. Bildirdi ki, aparılan təhlilin nəticələri ali təhsil müəssisələri üçün baza ümumtəhsil məktəbləri müəyyənləşdirilmədiyindən bir ümumtəhsil məktəbinə, eyni zamanda bir neçə ali (orta ixtisas) təhsil müəssisəsindən təcrübə keçmək üçün çoxlu sayda tələbələrin göndərildiyini göstərir. İ.Mustafayev ayrı-ayrı ümumtəhsil məktəblərində təcrübənin keçirilməsinə dair müvafiq məlumatın əks olunduğu cədvəli  kollegiya iştirakçılarının diqqətinə çatdırdı. Cədvəldən məlum oldu ki, ötən semestrdə Bakı şəhəri 18, 20, 53, 225, 175, 276, 290, 44, 19 nömrəli məktəblərinə eyni vaxtda 3-5 ali (orta ixtisas) təhsil müəssisəsinin tələbələri göndərilib. Bu da həmin məktəblərin hər birində ayrı-ayrılıqda 200-700-ə qədər tələbənin cəmləşməsinə gətirib çıxarıb.

Daha sonra İ.Mustafayev Bakı şəhərinin rayonları üzrə təcrübə keçən tələbələrin bölüşdürülməsində olan ciddi nöqsanları da nümayiş edilən cədvəl əsasında diqqətə çatdırdı. Bildirdi ki, paytaxtda yerləşən 338 ümumtəhsil məktəbindən yalnız 61-də təcrübə təşkil edilir. Bu zaman müxtəlif ali məktəbləri təmsil edən 5808 tələbədən 43%-i Yasamal, 30%-i isə Binəqədi rayonlarının ümumtəhsil məktəblərində pedaqoji təcrübə keçirlər. Halbuki təcrübələr digər rayonların qabaqcıl ümumtəhsil məktəblərinin bazalarında da təşkil edilə bilər. Məruzəçi belə vəziyyətin yaranmasına görə həm ümumtəhsil, həm də ali təhsil müəssisələrinin məsuliyyət daşıdığını söylədi.

Məruzə-təqdimatda konkret qüsur və nöqsanlarla yanaşı, təcrübənin təşkili və həyata keçirilməsində ümumi xarakterli bir sıra qüsurların da mövcud olduğu vurğulandı. Qeyd olundu ki, bir sıra ali məktəblərdə təcrübə rəhbərlərinin hesabatları və məlumatları elmi şuralarda, kafedralarda az dinlənilir, bəzi hallarda müzakirələr səthi xarakter daşıyır. Elmi şuraların iclaslarında təcrübə haqqında qəbul edilmiş qərarların icrası vaxtında yoxlanılmır, qəbul edilən qərarlar təcrübə ilə bağlı bütün məsələləri  əhatə etmir.

Problemin səbəblərinə toxunan şöbə müdiri söylədi ki, ali təhsil müəssisələrində bütün növ təcrübələrin keçirilməsində nöqsanları doğuran səbəblərindən biri mövcud hüquqi-normativ sənədlərin müasir dövrün tələbləri ilə uzlaşmaması idi.

Bunlar nəzərə alınaraq Təhsil Nazirliyi tərəfindən "Ali (orta ixtisas) təhsil müəssisələri tələbələrinin ixtisas üzrə təcrübələrinin keçirilməsi haqqında Əsasnamə" layihəsi  hazırlanmış və o, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 19.09.2008-ci il, 221 saylı qərarı ilə təsdiq olunmuşdur.

Əsasnamədə təcrübə ilə bağlı tərəflərin məsuliyyət və öhdəlikləri, təcrübə keçən tələbələrin və ona rəhbərlik edən müəllimlərin vəzifələri, təcrübənin keçirilməsi üçün maliyyə mexanizminin müəyyənləşdirilməsi, pedaqoji təcrübəyə ayrılan saatların həcmi və s. bu kimi müddəalar öz əksini tapmışdır.

İ.Mustafayev çıxışının sonunda ixtisas üzrə təcrübələrin təşkili və keçirilməsi ilə bağlı ayrı-ayrı ölkələrin təcrübəsi haqqında da bəzi məlumatları diqqətə çatdırıb, məruzə-təqdimatda qeyd olunan nöqsan, çatışmazlıq və mövcud problemləri aradan qaldırmaq və ixtisas üzrə təcrübələri günün tələblərinə cavab verə biləcək səviyyədə qurmaq məqsədilə bir sıra təkliflər səsləndirdi:

* hər bir ali təhsil müəssisəsi tərəfindən təsdiq olunmuş Əsasnaməyə və təhsil müəssisəsinin profilinə uyğun təcrübələrin keçirilməsinə dair qaydalar hazırlansın;

* müvafiq istiqamətlər (ixtisaslar) üzrə mütəxəssis hazırlığını təmin edən Dövlət Təhsil Standartlarında beynəlxalq təcrübə baxımından ixtisas təcrübələrinə ayrılan saatların artırılması imkanına baxılsın;

* bir çox istehsal sahələrinin regionlarda yerləşdiyini nəzərə alaraq və hazırlanan mütəxəssislərin həmin istehsal sahələrinə istiqamətləndirilməsi məqsədilə təcrübənin bu regionlarda keçirilməsi və onun maliyyə dəstəyini yaradan mexanizmin hazırlanması məqsədəuyğun hesab edilsin;

* orta ümumtəhsil məktəblərində tələbələrin təcrübə keçmələrini tənzimləmək məqsədilə pedaqoji kadr hazırlayan hər bir ali təhsil müəssisəsi üçün yerləşdiyi əraziyə yaxın baza ümumtəhsil məktəbi müəyyənləşdirilsin;

* tələbələrin təcrübə keçdikləri müəssisə və təşkilatlarda vakant iş yerlərinə müvəqqəti işə götürülməsi və onlara əməkhaqqının verilməsi məsələsinə baxılsın;

* ali təhsil müəssisələrinin rəhbərləri təcrübələrin təşkili və keçirilməsində buraxılan nöqsanları aradan qaldırmaq üçün elmi şuralarda bu məsələ ilə bağlı müzakirələri təşkil etsinlər və həmin işdə köklü dəyişikliklər aparmaq məqsədilə müvafiq tədbirləri həyata keçirsinlər.

Məruzə-təqdimat başa çatdıqdan sonra kollegiya iclasında mövzu ətrafında müzakirələr aparıldı.

Azərbaycan Dillər Universitetinin dekanı Əfqan Abdullayev, Xəzər Universitetinin rektoru Hamlet İsaxanlı, Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetinin rektoru Gülçöhrə Məmmədova, Azərbaycan Tibb Universitetinin rektoru Əhliman Əmiraslanov, Azərbaycan Turizm İnstitutunun rektoru Cəfər Cəfərov, ADNA-nın prorektoru Zaur Əhmədov, Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun rektoru Sadıx Vəliyev, Bakı Qızlar Universitetinin rektoru Ağarəhim Rəhimov, Naxçıvan özəl Universitetinin rektoru İsmayıl Vəliyev və başqaları çıxış edərək xarici ölkələrin ali təhsil müəssisələrinin istehsalat təcrübəsinin təşkili sahəsindəki təcrübəsindən, təmsil etdikləri ali məktəblərdə bu işi necə təşkil etmələrindən, qarşılaşdıqları çətinlik və problemlərdən söz açdılar, onların həlli ilə bağlı təkliflər irəli sürdülər.

Yusif ƏLİYEV