|
ABŞ-ın
Yel
Universitetinin tələbəsi Vüsal Kərimovla
söhbət
Oruc MUSTAFAYEV,
“Azərbaycan müəllimi”
o.mustafayev@muallim.edu.az
 Vüsal
Əmir oğlu Kərimov 1983-cü il sentyabrın 30-da Naxçıvan
şəhərində anadan olub. 2000-ci ildə Naxçıvan Türk
Liseyini əla qiymətlərlə bitirib. 2005-ci ildə
Türkiyənin Ankara Universitetini beynəlxalq
münasibətlər ixtisası üzrə bitirərək bakalavr dərəcəsi
alıb. 2005-2006-cı illərdə İsveçin Lund Universitetində
beynəlxalq siyasət (Avropa siyasəti) ixtisası üzrə
magistr təhsili alıb. 2006-2007-ci illərdə hərbi
xidmətdə olub. 2007-2011-ci illərdə Azərbaycan
Respublikası Xarici İşlər Nazirliyində, o cümlədən
nazirliyin Naxçıvan Muxtar Respublikasındakı İdarəsində
attaşe və üçüncü katib vəzifələrində çalışıb.
2011-2014-cü illərdə Azərbaycan Respublikasının
Malayziyadakı səfirliyində ikinci katib diplomatik
vəzifəsində işləyib. Hazırda “2007-2015-ci illərdə
Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə
Dövlət Proqramı” çərçivəsində ABŞ-ın Yel Universitetində
biznesin idarəolunması ixtisası üzrə magistr (MBA)
proqramında təhsil alır.
- Orta məktəb illərində uğurlarınız. Daha çox hansı
fənlərə maraq göstərirdiniz?
- Orta məktəb təhsilimi Naxçıvan şəhər 11 nömrəli
məktəbdə və Naxçıvan Türk Liseyində (NTL) almışam. Orta
məktəb illərində riyaziyyat, fizika və tarix ən çox
maraq göstərdiyim fənlər olub. Riyaziyyat üzrə Muxtar
Respublikada təşkil olunan olimpiadalarda müxtəlif
dərəcələrlə təltif olunmuşam. İbtidai məktəb müəllimim
və NTL-dəki fizika və tarix müəllimlərim mənim təhsil
bazamın və digər insani keyfiyyətlərimin formalaşmasında
həlledici rol oynayıblar. Onlardan nizam-intizam ilə
çalışmağı, insanlara və müxtəlif fikirlərə hörmətlə
yanaşmağı, səbrli olmağı və digər bir sıra müsbət
keyfiyyətləri öyrənmişəm. Həyatda nail olduğum hər şeydə
onların payının olduğuna inanıram. Ali məktəbə qəbul
üçün həm TQDK imtahanında, həm də Türkiyə
universitetlərinə qəbul imtahanlarında çox yüksək
nəticələr göstərmişəm.
- Sizdə ixtisasınıza maraq necə və nə vaxtdan
yarandı?
- Mən özümü iki əsas ixtisas üzrə inkişaf etdirmişəm.
Birincisi, beynəlxalq münasibətlərdir. Orta məktəbin son
iki ilində dünyada baş verən hadisələrin də təsiri ilə
aktual məsələlərə daha çox maraq göstərməyə başladım.
Ölkəmizin qlobal müstəvidə layiqli yerini tapması üçün
beynəlxalq münasibətlər sahəsində daha çox çalışmamızın
zəruri olduğunu düşünürdüm. Özümü bu sahədə
formalaşdırmaq üçün diplomatiya ixtisasını seçdim və bu
istiqamət üzrə Türkiyə və İsveçdə təhsil aldıqdan sonra
Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinə işə qəbul oldum.
İkinci ixtisasıma - biznes və maliyyə sahəsinə marağım
təsir gücü günbəgün artan özəl sektorun və maliyyə
vasitələrinin gündəlik həyatımıza birbaşa təsirlərini
müşahidə prosesində yarandı.
- Xaricdə təhsil almağa necə qərar verdiniz?
- Mən daha əvvəl Avropada təhsil almışdım. Lakin maliyyə
və biznes sahəsinə marağım artdıqca bu istiqamət üzrə
təhsil almağımın zəruriliyi ortaya çıxdı. Həmçinin,
həyatımın hansısa mərhələsində ABŞ-ın ən yaxşı
universitetlərindən birində təhsil almağı nəzərdə
tuturdum. Əlbəttə ki, bu fikrimi Xarici İşlər
Nazirliyinin rəhbərliyinə bildirmişdim. Təhsilimi
inkişaf etdirmək fikrimi müsbət qarşılayan xarici işlər
naziri Elmar Məmmədyarovun dəstəyi mənim üçün əvəzsiz
oldu. Müvafiq razılıq verildikdən sonra hədəf olaraq
seçdiyim bir neçə universitetin biznes məktəblərinə
müraciət etdim. Hədəfimdəki universitetlərə qəbul olmaq
olduqca çətin proses idi. Valideynlərimin və digər
yaxınlarımın dəstəyi ilə bu çətinliyin öhdəsindən
gəldim. Nəticədə, dünyanın ən yaxşı biznes məktəbləri
siyahısında yer alan dörd ABŞ universitetinə qəbul oldum.
Bunlar arasından Yel Universitetini seçdim.
- Dövlət Proqramına qəbul olunmanız xəbərini necə
qarşıladınız? Ümumiyyətlə, bu proqramın əhəmiyyəti
barədə nə deyə bilərsiniz?
- “2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici
ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı” ölkəmizin
gələcəyinə qoyulan ən səmərəli investisiyalardan
biridir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab
İlham Əliyevin bu proqrama xüsusi əhəmiyyət verməsi biz
gəncləri ruhlandırır və bizim gələcəyə ümidlə
baxmağımızı təmin edir. Bu proqram ölkəmizdə gənclərə
göstərilən qayğının əyani sübutudur. Fürsətdən istifadə
edərək, ölkə rəhbərliyinə xaricdə təhsil alan
azərbaycanlı tələbələr adından dərin minnətdarlığımızı
bildirirəm.
Məlumdur ki, xaricdə təhsil almaq istəyən bir çox gənc
maliyyə vəsaiti olmadığı üçün öz arzusunu yerinə yetirə
bilmirdi. İndi isə xaricdə təhsil proqramı sayəsində
gənclərimiz dünyanın aparıcı ölkələrinin
universitetlərində müxtəlif akademik dərəcələr üzrə
təhsil alırlar. Bunun ölkəmizə müsbət təsirlərini artıq
görürük. Həm təhsilini bitirdikdən sonra ölkəmizə geri
dönən gənclərimiz, həm də dünyanın bir sıra tanınmış
təşkilatlarında və şirkətlərində işləyən həmvətənlərimiz
Azərbaycanın inkişafı və təbliği üçün mühüm funksiyalar
yerinə yetirirlər.
Dövlət Proqramına qəbul olunmağım xəbərini böyük sevinc
hissi ilə qarşıladım. Bu, mənə göstərilən etimad və
əvəzsiz dəstək idi. Bunun üçün Təhsil Nazirliyinin
rəhbərliyinə və əməkdaşlarına bir daha minnətdarlığımı
bildirirəm.
- Tələbə həyatınız, asudə vaxtınız necə keçir? Başqa
ölkəyə adaptasiya sizin üçün çətin olmadı ki?
- Yel Universitetində MBA proqramı çox gərgin rejimli
proqramdır. Universitet tərəfindən təklif olunan çox
faydalı və maraqlı dərslər var. Bu isə öz növbəsində iş
yükünü artırır. Vaxtımı əsasən mütaliə ilə keçirirəm.
Kitabxanada və ya qaldığım yerdə dərslərin mütaliəsinə
çox vaxt ayırıram. Qeyd edim ki, universitetin
professorları adətən öz sahələrində mühüm nailiyyətlər
əldə etmiş insanlardır. Onlar arasında Nobel mükafatı
laureatları, ABŞ-ın sabiq dövlət katibləri (nazirləri)
və s. qeyd etmək istərdim. Buna görə də dərslərə çox
zaman ayırmalıyam.
Asudə vaxtlarımda proqramdakı digər dostlarımla birlikdə
şəhər kənarına və yaxud da şəhərdəki maraqlı yerlərə
gedirik. Həmçinin, müxtəlif idman oyunlarına,
konsertlərə, teatra və film izləməyə gedirik. Yel
Universitetinin çox böyük və tarixi konsert-tamaşa
zalları var.
Həyatımın böyük bir qismini xarici ölkələrdə keçirdiyim
üçün ABŞ-a adaptasiya olmaq mənim üçün çətin olmadı.
- Seçdiyiniz ixtisas sahəsi sizin üçün nə dərəcədə
maraqlıdır?
- 1701-ci ildə qurulmuş Yel Universiteti ABŞ-ın və
dünyanın ən mötəbər ali təhsil qurumlarından biridir. Bu
universitet bütün elm sahələri üzrə böyük nailiyyətlərin
mərkəzi olmuşdur.
Biznes Administrasiyası üzrə magistr (MBA) proqramları
dünyanın hər yerində çox populyar proqramlardır. Buna
əsas səbəb odur ki, bu proqramlarda biznesin müxtəlif
sahələrinə dair həm elmi, həm də praktiki təlimlər
keçirilir. Universitetlər biznes məktəblərinə həddindən
artıq çox investisiya qoyurlar. Bu məktəblərdən məzun
olan insanlar dünyanın aparıcı şirkətlərində mühüm işlər
görürlər. Bu məktəblərdə tədris olunan proqram biznesin
müxtəlif cəhətlərini eyni zamanda təhlil edir və
tələbələrin bu sahələrdə ümumi bilik alaraq istədikləri
sahədə ixtisaslaşmasına şərait yaradır. Təhsilin
praktiki olaraq öyrədilməsi də çox mühümdür. Belə ki,
biz bir sıra dərslərin tərkib hissəsi olaraq, Nyu-York
və Boston şəhərində yerləşən dünyanın ən böyük
şirkətlərində, eləcə də banklarda dəfələrlə qısamüddətli
praktiki təlimlərdə olmuşuq. İstənilən iş sahəsini
dərindən öyrənmək üçün bu metod çox faydalı nəticələr
verir.
Proqramın təmin etdiyi imkanlar və dinamika məndə bu
sahəyə daha da böyük maraq yaranmasına səbəb olur.
Dünyanın taleyini dəyişdirən böyük təşəbbüslərin hansı
şəraitdə irəli sürüldüyünü görmək, mühüm elmi-texnoloji
innovasiyaların təşəbbüskarı olan insanlarla görüşmək
mənim perspektivimi çox genişləndirir. Həmçinin, iri
qlobal maliyyə institutlarının aparıcı menecerləri ilə
görüşdükcə maliyyə bazarlarında baş verən hadisələrin
səbəbi və nəticələri barədə daha dolğun məlumat sahibi
oluram.
- Oxuduğunuz universitetdə müəllim - tələbə
münasibətləri necə qurulub?
- Burada müəllim-tələbə münasibəti əsasən dostluq
zəminindədir. Müəllim kimliyindən asılı olmayaraq
tələbələrlə hər bir məsələni müzakirə edir və tövsiyələr
verir. Mənim təhsil aldığım proqramda iştirak edən
tələbələr əsasən daha əvvəl müxtəlif yerlərdə çalışmış
təcrübəli insanlardır. Buna görə də müəllimlər də
tələbələrin təcrübələrindən yararlanmaq istəyir.
Buradakı müəllimlər hər zaman tənqidləri qəbul edirlər
və daha da yaxşı olmağa çalışırlar. Hər hansı məsələdə
müəllimin fikri ilə razılaşmamaq çox adi haldır. Mənim
bir professorun sözü heç vaxt yadımdan çıxmaz:
“İstənilən insan tənqidə açıq olmalıdır və bununla özünü
daha da inkişaf etdirməlidir. Fikirlərimlə hamı
razılaşdığı zaman o fikrimi yenidən nəzərdən
keçirirəm”.
- Universitetdə imtahan sessiyası, mühazirələr necə
təşkil olunur?
- ABŞ-da ali təhsil sisteminin üstün cəhətlərindən üçünü
xüsusilə qeyd etmək istərdim. Birincisi, bəzi dərslərin
yekun imtahanları olsa da, qiymətləndirmə üçün ən əsas
meyar layihələr və həftəlik tapşırıqlardır. Bununla
semestr boyunca dərslərdə keçilən mövzularla daim məşğul
olursan. İkincisi, dərslərdə müzakirə olunan məsələlər
üzrə daha əvvəl hazırlanmış, tədqiqata və müsahibələrə
əsaslanan işlər (case) olur. Bununla mövzular nəzəriyyə
cəhətdən ələ alınmaqla yanaşı, daha çox praktiki
təsirləri ilə təhlil olunur. Məsələn, dünyada karqo və
daşımacılıq iş sahəsinin necə yarandığına, hansı inkişaf
mərhələlərindən keçdiyinə və hazırkı vəziyyətinə həsr
olunmuş sessiyadan əvvəl bu sahədə qələmə alınmış işi
oxuyuruq və dərs müddətində real nümunələri müzakirə
edirik. Üçüncüsü, mühazirələr ancaq müzakirə formatında
keçirilir. Yəni, 80 dəqiqəlik dərsin təxminən 50
dəqiqəsini tələbələr danışır. Beləliklə, əvvəldən
hazırlanmış tələbələr mövzu ilə bağlı fikirlərini və
təcrübələrini bölüşür, müəllimlər isə əsasən yaranan
suallara aydınlıq gətirirlər. Təbii ki, xüsusilə
texniki-maliyyə dərslərində struktur daha
fərqlidir.
- Xaricdə təhsilin hansı üstünlüklərini qeyd edə
bilərsiniz?
- Hazırkı şəraitdə xaricdə təhsil almağın üstünlükləri
çoxdur. Xüsusilə ABŞ-dakı elmi institutlarda yeni
biliklərə yiyələnmək və innovativ metodları öyrənmək
üçün imkanlar çoxdur. Əsas məsələ budur ki, bunlardan
istifadə edərək ölkəmizin inkişafına necə təkan verə
biləcəyimiz barədə düşünməliyik.
- Azərbaycan diasporası ilə əlaqələriniz...
- Nyu Heven şəhərində, təəssüf ki, azərbaycanlılar çox
azdır. Xoşbəxtlikdən universitetə bu il daha iki nəfər
azərbaycanlı tələbə qəbul olunub və onlar təhsillərinə
başlayıblar. Azərbaycanı təbliğ etmək üçün apardığımız
işlər bu il daha çox əks-səda yaradır. Ötən il
universitetdə tək olsam da, Azərbaycanla bağlı
informativ üç tədbir keçirmişdim. Ən əsası isə,
dərslərdə və digər tədbirlər zamanı müzakirə olunan
mövzular üzrə Azərbaycandan nümunələr verərək, diqqəti
ölkəmizə yönəltməyə çalışıram. Ölkəmiz universitetdə
kifayət qədər tanınır. Ancaq bu istiqamətdə görüləcək iş
çoxdur. Belə mötəbər universitetlərdə daha fəal
olmalıyıq. Bildiyiniz kimi, ABŞ-da ictimai-siyasi rəyin
formalaşmasında Harvard, Yel, Prinston, Stanford kimi
universitetlərin rolu çox böyükdür.
Ümumiyyətlə, fürsət olduqca Nyu-Yorka gedirik və oradakı
azərbaycanlı tələbələr və diaspora nümayəndələri ilə
görüşürük.
- Gələcək planlarınız?
- Yel Universitetində əldə etdiyim bilik və bacarıqları
ölkəmiz üçün ən səmərəli şəkildə istifadə edə biləcəyim
yerdə olmaq istəyirəm. |
