|
 Əsas məqsədi təhsilalanların təlim
nailiyyətlərini yüksəltməklə yanaşı, tədris şəraitindən
irəli gələn hərəkət məhdudiyyətini və digər amilləri
aradan qaldırmaq, onların sağlamlığını qorumaqdan ibarət
olan “Sağlam təhsil-sağlam millət” layihəsi bu gün
valideynlər tərəfindən böyük maraq və rəğbətlə
qarşılanmaqdadır. Artıq bir sıra məktəblərdə fəaliyyət
göstərən, fərqli dizayna malik sinif otağı, fərqli
tədris mühiti ilə seçilən “Sağlam təhsil sinif”lərində
tədris hərəkətli təlim şəraitində həyata keçirilir.
Həmin sinif otaqlarında həm oturacaqlı, həm də hündür
masalar yerləşdirilib. Bu da həmin sinifdə təhsil alan
şagirdə həm oturaraq, həm də ayaqüstə çalışmaq imkanı
yaradır. Son nəticədə şagirdlərin, eyni zamanda
müəllimlərin də hər zaman hərəkətliliyi təmin olunur.
Bu gün dünyanın bir sıra inkişaf etmiş ölkələrinin
üstünlük verdiyi hərəkətli tədris mühitinə bizim həkim
və mütəxəssislərimiz tərəfindən də böyük dəstək verilir.
Onu da qeyd edək ki, ötən tədris ilindən fəaliyyət
göstərən 15 “Sağlam təhsil sinfi”ndə Azərbaycan Tibb
Universitetinin mütəxəssislərinin apardıqları
monitorinqin nəticələri burada oxuyan şagirdlərin
intellektual və fiziki cəhətdən daha yaxşı inkişaf
etdiyini üzə çıxarıb. Bundan əlavə, həmin siniflərdə
təhsilalanların öyrənmə qabiliyyətinin, habelə
emosional-psixoloji durumunun yüksəldiyi müəyyən edilib.
2015-2016-cı tədris ilindən “Sağlam təhsil
sinif”lərindən biri də Bakı şəhəri 47 nömrəli tam orta
məktəbdə fəaliyyətə başlayıb. Bu günlərdə həmin
məktəbdə olduq, müəllim və mütəxəssislərlə,
valideynlərlə görüşüb onların fikirlərini öyrəndik,
həmçinin şagirdlərlə söhbətləşdik.
Məktəbin direktoru Aytən Bağırova bizimlə
söhbətində 1500-ə yaxın şagirdin təlim-tərbiyəsi ilə
140 müəllimin məşğul olduğu təhsil ocağında”Sağlam
təhsil-sağlam millət” layihəsi çərçivəsində hələlik 1”Sağlam
təhsil sinfi”nin yaradıldığını söylədi. Direktor yeni
sinfə valideynlərin böyük marağı olduğunu, buradakı
təlim şəratindən, eyni zamanda şagirdlərin birbaşa
sağlamlığına yönələn mühitdən olduqca razı qaldıqlarını
bildirdi.
Məktəbin “Sağlam təhsil sinfi”nin ibtidai sinif
müəllimi Svetlana Tağıyeva xüsusi tərtibatı ilə
gözoxşayan sinifdə uşaqlarla işləməyin çox maraqlı
olduğunu, onlarda təlimə marağı yüksəltmək, ətraf
aləmi tam dərk etmələri, yaradıcı təfəkkürü inkişaf
etdirmək üçün inteqrativ dərslərə daha çox yer
verildiyini bildirdi. Qeyd etdi ki, hərəkətli tədris
mühitində şagirdlər, demək olar ki, yorulmur, əksinə
dərslərini daha rahat şəkildə mənimsəyirlər.
Təhsil Nazirliyinin Pilot layihələrlə iş
sektorunun aparıcı məsləhətçisi Afət Süleymanova “Sağlam
təhsil-sağlam millət” layihəsinin Azərbaycan üçün
müxtəlif ölkələrin təcrübələri öyrəniləndən sonra
tətbiq edilən unikal bir model olduğunu qeyd etdi.
“Sağlam təhsil sinif”lərində dərslərin inteqrativ
şəkildə tədris olunduğunu və şagirdlərin məntiqi,
tənqidi və yaradıcı təfəkkürünün sanki bir zəncir
üzərində formalaşdığını deyən A.Süleymanova həmçinin
təlim zamanı sinif otaqlarında istifadə olunan xüsusi
asqıların uşaqların tam təlimə cəlb olunmasına və
mövzunu hərəkətli şəkildə mənimsəmələrinə daha asanlıqla
kömək etdiyini söylədi. O da qeyd olundu ki,
valideynlərin marağına səbəb olan bu təlim prosesi
bəzən onların iştirakı ilə də həyata keçirilir
O, sinfin fərqli dizayna malik olduğunu deyərək
bunu belə izah etdi: “Bu bucaqsız sinif otağıdır. Otaqda
düz xətlər görə bilməzsiniz. Belə bir tərtibat uşaqları
psixi stresdən qorumaq üçün nəzərdə tutulub. Otaqda
panorama effekti yaradılıb. Görünən bucaqlarda ağac
şəkilləri çəkilib. Uşaqlar özlərini sanki sinifdə deyil,
qeyri-adi bir məkanda, təbiət qoynunda hiss edirlər”.
Layihənin gigiyena üzrə ekspertlər qrupunun
rəhbəri, ATU-nun uşaq və yeniyetmələr gigiyenası
kafedrasının dosenti Şəhla Balayeva məsələyə tibbi
baxımından yanaşaraq söhbət zamanı ibtidai
siniflərdə təhsil alan uşaqların diqqət davamlılığının
15 dəqiqədən artıq olmadığının artıq sübut olunduğunu
dedi. Onu da əlavə etdi ki, 15 dəqiqə ərzində eyni işçi
pozada olmaq statik gərginliyin yaranmasına səbəb olur.
“Sağlam təhsil sinif”lərində bununla əlaqədar olaraq
dərs zamanı 15 dəqiqədən bir mikropauzalar verilir. Bu
zaman uşaqlar görmə və vestibulyar aparatı məşq
etdirmək üçün professor V.F.Bazarnıyın təklif etdiyi
“Universal simvollar sxemləri” (“SUS”) və
“Görmə-vestibulyar məşqçi” (“ZEVS”) avtomatlaşdırılmış
sistemində hərəkətlər həyata keçirirlər. Bu hərəkətlər
vasitəsilə həm göz əzələləri, həm də gövdənin yuxarı
hissəsinin əzələləri məşq edir, statik iş dinamik
fəaliyyətlə əvəz olunur. Mikropauzalardan sonra uşaqlar
yerlərini dəyişməklə (oturaq-ayaqüstü) yeni iş pozası
almış olurlar. Beləliklə, dərs günü ərzində ənənəvi
dərslərdən fərqli olaraq eyni əzələ qrupuna daimi iş
düşmür ki, bu da zehni və fiziki iş qabiliyyətinin uzun
müddət ərzində yüksək səviyyədə saxlanılmasına xidmət
edir. Bundan əlavə, şagird masalarının uşaqların
boylarına uyğun tənzimlənməsi, masanın işçi səthinin 16
dərəcə maili olması iş zamanı gövdənin yuxarı hissəsinin
və başın həddən artıq əyilməsinin qarşısını alır ki, bu
da qan dövranının normal olmasına, orqanizmin orqan və
toxumalarının yaxşı qidalanmasına və kifayət qədər
oksigen təchizatına şərait yaradır. İşıqlanma
səviyyəsinin 300-500 lüks olması isə iş zamanı görmə
orqanında gərginlik yaranmasının qarşısını alır.
Həkimin sözlərinə görə “Sağlam təhsil
sinif”lərində yaradılan sağlam tədris şəraiti -
uşaqların fizioloji xüsusiyyətlərinə uyğun olan mebel və
digər avadanlığın istifadəsi, sinifdə şagird sayının
optimallaşdırılması, hərəki fəallıq təhsilalanların
fiziki inkişafına müsbət təsir göstərərək, əvvəldən bu
istiqamətdə yaranmış bir sıra sağlamlıq problemlərinin,
məsələn, uzaqdan görmə itiliyinin azalması, qamət
pozulmaları, fiziki inkişaf problemlərinin azalmasına
zəmin yaradır.
Valideynlərdən Nahidə Zeynalova, Sevinc Novruzova,
Kəmalə İsmayılova, Pərvanə Məmmədova öz övladlarının
məhz bu sinifdə təhsil almalarından məmnun olduqlarını,
uşaqlarının məktəbə həvəslə gəldiklərini dedilər. Qeyd
etdilər ki, buradakı tədris prosesi, müəllimin
şagirdlərə olan səmimi münasibəti onları qane edir. Bu
sinifdə övladlarının həm sağlamlıqlarına, həm də
təhsilinə xüsusu diqqət göstərilir. Uşaqlar idmanla
məşğul olur və bu da onların sağlamlığı üçün xeyirlidir.
Söhbət etdiyimiz “Sağlam təhsil sinfi”nin I sinif
şagirdləri Fatimə Novruzova, Ziyafət Zeynalov, Faiq
Hüseynli, Tunar Məmmədov, Jasmin İsmayılzadə isə
burada təhsil almaqdan xoşları gəldiyini söylədilər.
Samirə KƏRİMOVA,
“Azərbaycan müəllimi” |
