|
Aliyə ƏHMƏDOVA,
Sumqayıt şəhər İ.Qayıbov adına 1 nömrəli tam orta
məktəbin fizika müəllimi,
V "Elektron təhsil" Respublika müsabiqəsinin qalibi
 Hazırda
informasiya texnologiyaları cəmiyyətin bütün
sahələrində geniş tətbiq olunur. Günümüzdə müasir
şagirdi əhatə edən bir çox məqamlar getdikcə daha çox
informasiya texnologiyaları ilə əlaqələnməkdədir (mobil
əlaqənin əlavə imkanları, rəqəmsal televiziya, ölçmə və
müşahidə cihazları, təsvirlərin emalı və s.).
Kompütersiz ixtiyari məlumatın axtarılmasını isə
ümumiyyətlə, təsəvvür etmək belə mümkün deyil. Elektron
təqdimatlardan istifadə etmədən auditoriya qarşısına
çıxmaq isə zəmanədən geri qalmaq kimi qəbul olunur.
Şagirdlərin icra etdikləri araşdırmaların müxtəlif
mərhələlərinə informasiya texnologiyalarının cəlb
olunması isə normal proses olmaqla, onların ətraf
aləmdəki dəyişikliklərə rahat uyğunlaşmasını təmin edən
vasitədir.
Hazırda fizikanın müasir tədris metodikasında kompüterin
istifadə imkanları çoxşaxəlidir. Bunlara özündə müxtəlif
animasiya, videoçarx, interaktiv tapşırıqları
birləşdirən elektron dərsliklərin və dərs
vəsaitlərinin istifadəsi ilə yanaşı, rəqəmsal
laboratoriya avadanlıqlarının istifadəsi və proqram
təminatlarının köməkliyi ilə emal olunmuş təcrübə
nəticələri də aiddir. Aydındır ki, müəllim dərsin
müxtəlif mərhələlərində rəqəmsal resursların müxtəlif
tətbiq formalarından məqsədəuyğun istifadə etməlidir. Bu
zaman müəllim şagirdlərin yaş həddi, araşdırılan
mövzunun mahiyyəti, təklif edilən resursların
əlyetərliliyi və şagirdlərin maraqlarını da diqqətdə
saxlamalıdır.
Müasir məktəb universal bilik, bacarıq və vərdişlərin
formalaşdırılması ilə yanaşı, təhsilalanın müstəqil
fəaliyyət təcrübəsinin və şəxsi məsuliyyətinin
artırılmasını da qarşısına hədəf olaraq qoyur. Yeniyetmə
və gənclərin cəmiyyətdə uğurlu sosiallaşması yönümündə
müasir məktəblərin öhdəsinə çox iş düşür. Bunlara
təhsilalanın əmək bazarının tələblərinə aktiv
uyğunlaşması, cəmiyyətdə tələb olunan əsas qabiliyyət və
bacarıqların formalaşdırılması, yaradıcı və tədqiqatçı
fəaliyyətə istiqmətləndirilməsi aiddir. Bu məqsədlə
fizika kurikulumunun reallaşdırılması zamanı müəllim
şagirdə axtarışlar, araşdırmalar aparmaq üçün imkanlar
yaratmalıdır. Fizikanın tədrisi prosesində müxtəlif
rəqəmsal laboratoriyaların imkanlarından istifadə böyük
rol oynayır. Orta məktəblərdə istifadə üçün nəzərdə
tutulan rəqəmsal laboratoriya avadanlıqları özündə geniş
spektrdə araşdırma, nümayiş və laboratoriya işlərini
ehtiva edir. Rəqəmsal laboratoriya avadanlıqlarının
əksəriyyəti əsasən qurğunun özü və proqram təminatından
ibarətdir. Proqram təminatı şagird və müəllimə qəbul
olunmuş siqnallar əsasında təcrübənin gedişindən alınan
ölçmə nəticərinin ani olaraq cədvəl və qrafik əyri
formalarında ötürülməsini təmin edir. Alınan qrafiki
əyri təcrübə zamanı götürülmüş bütün qiymətlər əsasında
ani olaraq qurulmuş olur. Bu isə vaxta qənaətdir. Qənaət
olunmuş vaxtı isə alınmış nəticələrin analiz və
sintezinə, fiziki mahiyyətinin araşdırılmasın sərf etmək
tədris prosesində müəllimin işini yüngülləşdirməklə
yanaşı, şagirdlərdə də fənnə qarşı xüsusi marağın
yaranmasına səbəb olur. Qrafik üzərində nəticələrin
emalı vərdişləri şagirdlərdə gələcək həyatlarında lazım
ola biləcək hadisəni təhlil edə bilmə, əvvəlcədən
hadisələrin gedişini ehtimal edə bilmə (proqnozlaşdırma)
kimi mühüm kompetensiyaları formalaşdırmaqda mühüm rol
oynayır.
Sevindirici haldır ki, Təhsil Nazirliyi respublikanın
məktəblərini LabDisk Physio və LabDisk Chemio rəqəmsal
laboratoriya avadanlığı ilə təmin edir. Qeyd etmək
istərdim ki, LabDisk 12 ənənəvi laboratoriya cihaz və
avadanlığını əvəz edə bilən, fizika, kimya, biologiya,
coğrafiya və ekologiya dərslərində istifadəsi real olan
mobil rəqəmsal laboratoriya avadanlığıdır. Qurğu 14
sensorla təchiz olunub, laboratoriyanın iş üçün ümumi
quraşdırılma müddəti 2 dəqiqə çəkir. Maraqlıdır ki,
LabDisk Chemio vasitəsilə aparılmış ölçmə nəticələri
hətta GPS koordinatları vasitəsilə onlayn olaraq "Google
Xəritə" xidmətində də tədqiq oluna bilər. Qurğunun
batereyası 150 saat enerji saxlamaq imkanına malikdir.
Bu isə şagirdə və müəllimə təbiət ekskursiyaları zamanı
əvəzolunmaz ölçmə imkanları vermiş, qurğunun mobillik
imkanını artırmış olur. Kompüter, noutbuk, planşet,
elektron lövhə və android telefonlar proqram təminatı
vasitəsilə rahatlıqla qurğuya qoşula bilir. Bunun üçün
sadəcə internetdən OS AndroidGlobiLab və Windows
mühitində işləmək üçün Globilab proqram təminatını
yükləmək yetərlidir. Qoşulma həm USB kabel, həm də
Blutuz vasitəsilə mümkündür. Təcrübənin gedişi zamanı
sürətlə dəyişən proseslərin qeydiyyatı və təhlili,
saniyədə 24000 ölçmə qiymətlərinin götürülmə imkanı,
xarici ölçmə sensorlarının olması və sensorların
kalibrlənməsi LabDisk rəqəmsal qurğusunun rahatlıq və
üstünlüklərindəndir. Məktəblərimizin LabDisk Physio və
LabDisk Chemio ilə eyni vaxtda təmin olunması isə fizika
fənnində tədrisi nəzərdə tutulan mövzuların uyğun olaraq
kimya, biologiya, ekologiya və coğrafiya fənlərinə
fənlərarası inteqrasiyası üçün müəllim və şagirdə geniş
imkanlar yaradır . Məhz bu imkanlardan düzgün və
yaradıcı istifadə edə bilən müəllim şagirdlərini
müxtəlif layihə olimpiadalarına yönləndirə bilər. Qurğu
127 ölçmə nəticələrini saxlama imkanına, hazır
laboratoriya işləri qalereyasına malikdir. Bu isə şagird
və müəllimə laboratoriya işlərini istənilən münasib
vaxtda emal etməyə imkan yaradır. Kiçik qruplarda
rəqəmsal laboratoriya avadanlığı ilə aparılan
araşdırmalr, tədqiqat işləri şagirdlərin idraki və
məntiqi təfəkkürünün inkişafına, ünsiyyət
qabiliyyətlərinin formalaşmasına və əməkdaşlıq kimi
müasir dövr üçün vacib olan vərdişlərin yaranmasına
müsbət təkan verir. |
