|
 47-ci
Beynəlxalq Kimya Olimpiadası Azərbaycanın elm, təhsil
həyatında parlaq və olduqca əhəmiyyətli bir hadisə kimi
tarixə yazıldı
Nərgiz Paşayeva: Əgər elmi potensial yoxdursa, təbii,
milli sərvətləri heç vaxt milli nailiyyətlərə çevirmək
mümkün olmayacaq
Dünya məktəblilərinin Bakıdakı həyəcanlı, gərgin
mübarizə, güclü və ədalətli rəqabət şəraitində keçən
yarış günləri başa çatdı. M.V.Lomonosov adına Moskva
Dövlət Universitetinin Bakı filialının təşkilatçılığı
ilə 20-29 iyul tarixlərində Azərbaycanda ilk dəfə
keçirilən 47-ci Dünya Kimya Olimpiadasına yekun vuruldu.
Bu möhtəşəm bilik yarışmasında 5 qitədən, 75 ölkədən 300
gənc kimyaçı, bundan əlavə, 250-dən artıq kimya
alimləri, münsiflər heyəti, kimya mütəxəssisləri,
pedaqoqlar, müşahidəçilər və qrup rəhbərləri iştirak
edirdi.
Qeyd edək ki, Olimpiada zamanı qapılarını 600-ə yaxın
qonağın üzünə açan Moskva Dövlət Universitetinin Bakı
filialı dünya miqyaslı bu yarışmanın tam yüksək
səviyyədə keçirilməsi üçün səylərini əsirgəməyib.
Yarışmanın tam qaydalara uyğun baş tutması üçün filial
rəhbərliyi tərəfindən hər cür şərait, elmi baza
yaradılıb. Olimpiada zamanı iştirakçılar verilən
tapşırıqları yerinə yetirmək üçün heç bir korluq
çəkməyiblər. Çünki filialın ən müasir avadanlıqlarla
təchiz edilmiş kimya laboratoriyaları burada istənilən
mürəkkəb elmi tədqiqatların aparılmasına imkan verir.
 Son
illər Moskva Dövlət Universitetinin Bakı filialı
eksperimental baza və laboratoriya kommunikasiyasına
kifayət qədər diqqət yetirir. Hazırda filialın kimya
laboratoriyaları dünyanın aparıcı universitetləri ilə
ayaqlaşa biləcək səviyyədə fəaliyyətdədir.
Moskva Dövlət Universitetinin Bakı filialında tələbələr
üçün yaradılmış şərait dünya səviyyəli mütəxəssislərin
də diqqətindən yayınmayıb. Planetimizin beş qitəsindən
paytaxtımıza təşrif buyurmuş elm adamları modern üslubda
tikilmiş universitet kampusu, təhlükəsizlik şərtlərinə
tam tələb verən müasir laboratoriyalar və dərs
otaqlarını çox bəyəniblər.
İyulun 28-də Heydər Əliyev Mərkəzində bu ümumdünya bilik
yarışmasının bağlanış mərasimi baş tutdu. Mərasimin
əvvəlində Olimpiadanın gedişini, imtahanları,
iştirakçıların əyləncə saatlarını əks etdirən film
nümayiş etdirildi. Olimpiadanın Elmi Komitəsinin sədri,
professor Fikrət Quliyevin imtahanların keçirilməsi ilə
bağlı hesabatı dinlənildi.
Professor olimpiadanın fəaliyyətini yüksək
qiymətləndirdi:
 "Qeyd
etmək istərdim ki, 47-ci Beynəlxalq Kimya Olimpiadası
MDU-nun Bakı filialında və MDU-nun Bakı filialının baş
təşkilatçılığı, Təhsil Nazirliyi, Gənclər və İdman
Nazirliyi, Dövlət Neft Şirkəti və Heydər Əliyev
Mərkəzinin dəstəyi ilə keçirilir. Qürurla deyə bilərəm
ki, olimpiada çox yüksək səviyyədə baş tutdu".
F.Quliyev Elmi Komitənin iki şəhərdə - paytaxt Bakı və
Qəbələdə iclas keçirdiyini əlavə edərək, imtahanlardakı
tapşırıqların mahiyyəti haqqında məlumat verdi:
"Böyük məmnuniyyətlə deyirəm ki, imtahandakı
tapşırıqlardan bəziləri Azərbaycana aid idi. Məsələlər
Azərbaycanın təbiəti, ekologiyası, sənayesi üçün önəmli
olan problemlərə həsr olunmuşdu".
Ən yaxşı olimpiada
Olimpiadanın Rəhbər Komitəsinin sədri, Cənubi Koreya
Respublikasının Soqanq Universitetinin kimya və elmi
kommunikasiyalar üzrə professoru Dakvan Li olimpiada
barəsində təəssüratlarını mərasim iştirakçıları ilə
bölüşdü. O, M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət
Universitetinin Bakı filialının yüksək təşkilatçılıq
fəaliyyətini qeyd edərək, olimpiadanın keçirilməsində
əməyi olan hər bir kəsə, xüsusilə yarışmanın prezidenti,
professor Nərgiz Paşayevaya təşəkkür elan etdi. Dakvan
Li yarışma iştirakçılarının Bakı ilə tanışlıqdan çox
məmnun qaldığını, bu yarışmanın onların həyatında böyük
iz buraxacağını bildirdi.
 O,
Bakıda təşkil olunan tədbiri indiyədək iştirak etdiyi
"ən yaxşı olimpiada" kimi qiymətləndirdi:
"47-ci Beynəlxalq Kimya Olimpiadası başa çatmaq üzrədir.
Mən əminəm ki, siz hamınız Bakıda gözəl vaxt keçirdiniz.
Demək olar ki, Bakıdakı olimpiada son 12 ildə iştirak
etdiyim müsabiqələr arasında ən yaxşısıdır. Mən
medalçıların hamısını təbrik etmək istəyirəm - sizlər
həqiqətən də yüksək nəticələr göstərmisiniz".
Onun sözlərinə görə, Olimpiada iştirakçıları həm
Bakının, həm də Qəbələnin gözəlliklərini seyr etmək
imkanını qazanıblar:
"Mən tapşırıqları hazırlayan, tərcümə edən mentor və
müşahidəçilərə gördükləri işə görə təşəkkür etmək
istəyirəm. Eyni zamanda, bu mürəkkəb beynəlxalq tədbirin
uğurlu alınması üçün göstərdiyi zəhmətə görə professor
Nərgiz Paşayevaya dərin minnətdarlığımı elan edirəm".
190 medal sahiblərini tapdı
Bundan sonra olimpiadanın qaliblərinə medal və
mükafatlar təqdim edildi. İlk olaraq medal almağa çox
yaxın göstəricilər əldə etmiş 10 məktəbli "Fəxri
fərman"a və hədiyyələrə layiq görüldü.
Daha sonra ən böyük medalçı qrupu - bürünc medal
sahiblərinin adları açıqlandı. Bürünc medallar
olimpiadanın təşkilat komitəsinin üzvləri, akademik Akif
Əzizov, YUPAC Beynəlxalq kimya təşkilatının
vitse-prezidenti, Rusiya Elmlər Akademiyasının müxbir
üzvü, professor Nataliya Tarasova, BKO-nun elmi
komitəsinin həmsədri, Moskva Dövlət Universitetinin
kimya fakültəsinin professoru Aleksandr Qladilin
tərəfindən təqdim olundu. Ümumilikdə 92 nəfərə bürünc
medal təqdim olundu. Bürünc medalçılar arasında 51
ölkənin təmsilçisi vardı: Argentina, Belarus,
İslandiya, Kosta Rika, Kipr, Macarıstan, Salvador, İran,
Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan, Türkmənistan, Polşa,
Portuqaliya, Rumıniya, Serbiya, Slovakiya, İspaniya,
Moldova, İsveç, İngiltərə, Suriya, Uruqvay, Vyetnam (1
medal), Danimarka, Azərbaycan, Belçika, Braziliya,
Kanada, Xorvatiya, Estoniya, Fransa, Almaniya,
İndoneziya, İtaliya, Malayziya, Niderland, Pakistan,
Sloveniya, Özbəkistan (2 medal), Finlandiya, İsrail,
Latviya, Litva, Peru, İsveçrə, Avstriya, Bolqarıstan (3
medal), Avstraliya, Yeni Zelandiya, Səudiyyə Ərəbistanı
(4 medal).
Gümüş medal qazananlar isə mükafatı Azərbaycan
Respublikasının təhsil naziri Mikayıl Cabbarov, Tələbə
Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasının sədri Məleykə
Abbaszadə və Milli Elmlər Akademiyasının
vitse-prezidenti, akademik Tofiq Nağıyevin əlindən
aldılar. Aşağıda qeyd olunan 33 ölkədən 63 nəfər
Ümumdünya Kimya Olimpiadasının gümüş medalını qazandı:
Avstriya, Danimarka, Latviya, Braziliya, Rumıniya,
Macarıstan, Bolqarıstan, Malayziya, Moldova, Salvador,
Estoniya, Fransa (1 medal), Argentina, Kanada, Hindistan,
İndoneziya, İran, İtaliya, Yaponiya, Qazaxıstan, Polşa,
Rusiya, Serbiya, Slovakiya, Vyetnam (2 medal), Belarus,
Çexiya, Sinqapur, Tailand, Türkiyə, İngiltərə, ABŞ (3
medal), Ukrayna (4 medal).
Nəhayət, mərasimin ən həyəcanlı anı yetişdi -
olimpiadada ən yüksək nəticə göstərərək qızıl medal əldə
edən məktəblilərin adları səsləndirildi. Onlara
mükafatı M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət
Universitetinin Bakı filialının rektoru, AMEA-nın müxbir
üzvü, 47-ci Beynəlxalq Kimya Olimpiadasının prezidenti,
professor Nərgiz Paşayeva və Olimpiadanın Rəhbər
Komitəsinin sədri, Cənubi Koreya Respublikasının Soqanq
Universitetinin kimya və elmi kommunikasiyalar üzrə
professoru Dakvan Li təqdim etdilər. Bakıdakı yarışma 22
ölkədən olan 35 iştirakçıya qızıl medal bəxş etmiş oldu.
Qızıl medal alan ölkələr bunlar oldu: Çin (4 medal),
Tayvan (4 medal), Koreya (4 medal), Hindistan (2 medal),
Yaponiya (2 medal), Rusiya (2 medal), Rumıniya (2 medal),
Sinqapur, Polşa, Qazaxıstan, Almaniya, ABŞ, Litva,
Tailand, Estoniya, Vyetnam, Macarıstan, Slovakiya,
Serbiya, Çexiya Respublikası, Türkiyə və İran.
Birincilərin birincisi
Ən yüksək bal toplayan məktəbliyə "Birincilər birincisi"
mükafatını Bakıdakı Dünya Kimya Olimpiadasının bütün
təşkilat yükünü öz çiyinlərində daşıyan, bu 10 gün
ərzində gənc kimyaçıların doğma evinə çevrilən MDU-nun
Bakı filialının rektoru, professor Nərgiz Paşayeva
təqdim etdi.
Nəticələrə görə, Çin komandasının üzvü Yifu Ouyanq həm
"Birincilər birincisi", həm də "Ən yaxşı nəzəriyyəçi"
adına layiq görüldü. ABŞ təmsilçisi David İ-Hsuan Vanq
"Ən yaxşı təcrübəçi" adını qazandı.
Bağlanış mərasimində həmçinin, müxtəlif kateqoriyalar
üzrə ən yaxşı nəticə göstərən gənc kimyaçılar mükafat və
sertifikatlarla təltif olundular. Belə ki, iki imtahanda
ən çox bal toplayan olimpiada iştirakçıları "Ən yaxşı
nəzəriyyəçi" və "Ən yaxşı təcrübəçi" kimi xüsusi
sertifikatlara layiq görüldülər.
Olimpiadanın mütləq çempionu olan Yifu Ouyanq
müsabiqədən qazandığı təəssüratları bölüşdü:
"İnanılmaz hissdir! Sözün düzü, belə yüksək nəticə
gözləmirdim. Praktiki imtahanda çox çapaladım, qızıl
medal alacağıma gümanım az idi. Amma deyə bilərəm ki,
hər bir imtahan bütün imtahanlar demək deyil, necə ki,
ömürün yarısı - bütün həyat demək deyil".
Azərbaycanlı şagirdlər medalçılar sırasında
Qürurverici haldır ki, Azərbaycan komandası üzvlərindən
də yüksək nəticə göstərən şagirdlərimiz olub. Akademik
Zərifə Əliyeva adına liseyin builki məzunu Sergey
Styopin və "İstək" liseyinin 10-cu sinif şagirdi Hüseyn
Babayev bürünc medala yiyələniblər.
Mərasim zamanı qonaqlara Azərbaycanın zəngin
mədəniyyəti, milli və müasir musiqi nümunələri ilə tanış
olmaq imkanı yaradıldı. "Natiq" Ritm qrupunun sevilən
kompozisiyaları, F.Əmirov adına Azərbaycan Dövlət Mahnı
və Rəqs Ansamblının çıxışı sürəkli alqışlarla müşayiət
olundu. Xalq artisti, Dövlət Akademik Opera və Balet
Teatrının solisti Samir Cəfərov və "Eurovision"
təmsilçimiz Səbinə Babayevanın dueti maraqla qarşılanan
musiqi nömrələrindən birinə çevrildi. "Chemical Boys"
qrupunun çıxışı, Səbinə Babayevanın məşhur "Sway"
mahnısını ifası mərasimin bədii hissəsinə xüsusi rəng
qatmış oldu.
"Baş
verən hadisələrin əsas katalizatoru - insandır"
Rəsmi mərasimin yekun nitqi M.V.Lomonosov adına Moskva
Dövlət Universitetinin Bakı filialının rektoru, 47-ci
Beynəlxalq Kimya Olimpiadasının prezidenti, professor
Nərgiz Paşayeva tərəfindən səsləndirildi:
- İlk növbədə gənc, istedadlı və çalışqan Olimpiada
iştirakçılarını yenidən salamlayıb, onları təbrik etmək
istəyirəm! Dəvətimizi qəbul edib burada əyləşən
alimlərə, pedaqoqlara, müşahidəçilərə, diplomatlara,
yekun tədbirə gələnlərə "Xoş gəlmisiniz" deyirəm!
Beləliklə, gərgin, maraqlı, həyəcanlı, hər an dəyişən
xəbərlər və çalarlarla dolu olan həftəni birlikdə başa
vurduq. Bu həftə bizə nələri öyrətdi? Bir daha əmin
olduq ki, Olimpiadanın devizində deyildiyi kimi, həyat
doğrudan da böyük bir laboratoriyaya bənzəyir. Və bu
laboratoriyanın ən dəyərli, ən bahalı, ən əvəzedilməz
cihazı - insan beynidir! Baş verən bütün hadisələrin
əsas katalizatoru da insanın özüdür! Sizin imtahanlarda
olduğu kimi, məcazi mənada desək, həyatın özü də 2
turdan ibarətdir - praktik və analitik, həyatda da
nəzəri və praktik aspektlər var. Amma mühüm odur ki,
gözəl nəzəriyyə gözəl əməllərlə üst-üstə düşsün və
bir-birini tamamlasın.
İmtahan zamanı mən sizin necə gərgin işlədiyinizi,
diqqətinizi cəmləməyə çalışdığınızı müşahidə etdim.
Sizin davranışınız mənə Azərbaycanın bir atalar məsəlini
xatırlatdı: "Ehtiyat igidin yaraşığıdır". Hətta mürəkkəb
laboratoriya tapşırıqlarını izlərkən, bu məsəlin yeni
variantını düşündüm: Ehtiyat igidin və kimyaçının
yaraşığıdır. Həyatda da kimya laboratoriyasında olduğu
kimi hünərli, riskli olmaqla yanaşı, eyni dərəcədə
ehtiyatlı və hazırlıqlı olmalısan.
Əziz dostlar, yadımdadır, siz imtahana ayrılan zamanın -
5 saatın az olduğundan danışırdınız. Amma biz böyüklərin
təcrübəsi göstərir ki, mətləb odur ki, zaman heç vaxt
yetərli olmur. Böyük Dantenin dediyi kimi, zaman -
müqəddəs kateqoriyadır. Zaman hər şeyi tərəziyə çəkir və
dürüst qiymət verir. Zamanın sınağından çıxanlar əsas,
ali, qlobal imtahandan da çıxmış olurlar. Arzulayırıq
ki, zaman gələcəkdə sizi həmişə uğurlara bağlasın,
həmişə ucaltsın.
İlk görüşümüzdə demişdik ki, Azərbaycan, Bakı,
universitetimiz müvəqqəti olaraq sizin evinizə
çevriləcək. Ümid edirik ki, belə də oldu, bu evin
divarları sizi darıxdırmadı, sıxmadı. Qonaqpərvər və
xeyirxah olduğumuza inandınız. Azərbaycanı, bu qədim və
gözəl diyarı xatirələrinizdə yaşadın, unutmayın.
Uzaqdan-yaxından gələn gənc kimyaçılar və onları
müşayiət edən heyət bizim şəhərin müasir simasını gördü.
Köhnə Bakının, indikindən heç də az gözəl olmayan qədim
simasını, əksini foyedəki sərgimizdən sizlərə hədiyyə
etdiyimiz fotoşəkillərdən baxıb təsəvvür edə bilərsiniz.
Doğmalarınızın yanına döndükdə, sizdən soruşanda ki,
Bakının əsas simvolu nədir? Gözəl, sehrli, unikal,
qədim Qız Qalasını Bakının əsas simvolu kimi göstərin.
Romantizmi və qeyri-adiliyi hər kəsi heyran və məftun
edən Qız Qalası sizin medallara da həkk olunmuşdur.
Çünki bu yeganə, ölməz və qədim simvoldur.
Biz pedaqoqlar, müəllimlər sizinlə fəxr edirik, çünki
siz doğru seçim etmisiniz, elmin yollarını seçmisiniz.
Arzum budur ki, heç zaman bu çətin və əziyyətli yoldan
yorulub, usanıb dönməyəsiniz, bu şərəfli yolu axıra
qədər davam etdirəsiniz, uğurlar və nailiyyətlər
qazanasınız, sorağınız, adlarınız böyük dünya
alimlərinin adları sırasında çəkilsin!
Siz təmsil etdiyiniz ölkələrdə, əlbəttə ki, təbii
sərvətlər mövcuddur: qaz, neft, qızıl, pambıq və s. Amma
elm olmayan yerdə təbii sərvətləri heç vaxt milli
nailiyyətlərə çevirmək mümkün olmayacaq. İqtisadiyyat
natamam və dayanıqsız olacaq, cəmiyyətdə doğru-dürüst
tarazlıq yaranmayacaq. Bunların hamısı alimlərə, elmə,
iti zehinə və ədalətli ürəyə bağlıdır. Məhz sizlər təbii
sərvətləri milli nailiyyətlərə çevirəcəksiniz - mən buna
inanıram!
Bu gün bu zalda qalibləri təltif etdik, alqışladıq.
Bununla bərabər, burada medal almayan iştirakçılar da
əyləşib, biz sizlərə də öz təşəkkürlərimizi və
təbriklərimizi ünvanlayırıq. Kimya elmində olduğu kimi,
siz əsas kütlənin tərkib hissəsi idiniz, sizsiz bu
qaliblər də olmazdı. Şübhə etməyin ki, məhz siz bu günün
qaliblərini qalibə çevirdiniz.
Azərbaycanda bir məzəli məsəl var: deyirlər ki, ev
yiyəsi bir qonaq gələndə sevinir, bir də gedəndə. Amma
bu ikinci sevincin səbəbi qonağın getməsi olmur. İkinci
sevincin əsas səbəbi qonağın ev yiyəsindən razı
getməsidir. Əgər belədirsə, biz əlbəttə çox sevinirik
və sizə "yaxşı yol" deyirik.
Azərbaycandan hər biriniz uğur aparasınız! Sizlərə
cansağlığı və ruh yüksəkliyi arzulayıram!
Sonda N.Paşayeva təşkilat komitəsinə, elmi komitəyə,
Azərbaycana təşrif buyuran alimlərə, pedaqoqlara,
mentorlara və digər qonaqlara, MDU-nun kimya
fakültəsinə, olimpiada keçirilməsində zəhmət çəkən hər
bir kəsə və gənc kimyaçılara təşəkkürünü ünvanladı.
Beləliklə, professor Nərgiz Paşayeva Bakıda keçirilən
Ümumdünya Kimya Olimpiadasını bağlı elan etdi.
Olimpiadanın bayrağı Pakistana ötürüldü
Rəsmi bağlanış tədbirindən sonra möhtəşəm Gülüstan
sarayında qonaqlara ziyafət verildi. Elə bu məkanda da
Beynəlxalq Kimya Olimpiadasının keçiriləcəyi növbəti
ölkənin adı açıqlandı. Bu ümumdünya elm müsabiqəsinin
Rəhbər Komitəsinin yeni sədri - Macarıstandan olan Qabor
Magyarfalvi növbəti yarışmanın Pakistanda keçiriləcəyini
elan etdi. Beləliklə, Bakıdakı olimpiadanın prezidenti
Nərgiz Paşayeva müsabiqənin bayrağını Pakistandan olan
baş mentor, professor Xalid Muhammed Xana ötürdü.
Müsabiqə boyunca xüsusi davranışı ilə yadda qalan
məktəblilər də rəhbər komitənin diqqətindən kənarda
qalmadı. Belə ki, imtahan zamanı özünü pis hiss edən,
bununla belə yarışı yarımçıq qoymaq istəmədiklərinə görə
tibbi yardımdan imtina edən iki cəsur məktəbli -
Argentinadan Battauz Fabio və Nigeriyadan Otisi Amaraçi
Enn Ugo "həkimdən qaçanlar" nominasiyası kimi təqdim
olunan yarıciddi mükafata layiq görüldülər. Onlara
Beynəlxalq Kimya Olimpiadasının Elmi Komitəsinin
həmsədri, professor Aleksandr Qladilin və professor
Vadim Yeryomin, həmçinin YUPAC Beynəlxalq kimya
təşkilatının vitse-prezidenti, Rusiya Elmlər
Akademiyasının müxbir üzvü, professor Nataliya Tarasova
tərəfindən sertifikatlar və kimya elminə aid kitablar
təqdim olundu.
Yarışmanın ən gənc iştirakçısına - Nigeriya komandasının
14 yaşlı üzvü Oluvatosin Mariam Oloyedə xüsusi mükafatı
şəxsən professor Nərgiz Paşayeva təqdim etdi.
Hədiyyə və sürprizlərlə dolu olan mərasim zamanı daha
iki məktəbli BASF kompaniyasının Almaniyadakı baş
ofisinə iki göndəriş vərəqəsi qazandı. Azərbaycan
komandası üçün nəzərdə tutulan dəvətnamələrdən biri
Sergey Styopinə qismət oldu. Göndərişin digər sahibini
müəyyənləşdirmək üçün isə lotereya keçirildi və
Türkiyədən olan qızıl medalçı Baturalp Yalçın Almaniyaya
səyahət şansını qazandı. Mükafatlar BASF kompaniyasının
direktoru Əli İhsan Gendş və MDU-nun Bakı filialının
rektoru Nərgiz Paşayeva tərəfindən təqdim olundu.
Beləliklə, Azərbaycanda ilk dəfə keçirilən 47-ci Dünya
Kimya Olimpiadası uğurla başa çatdı. Olimpiada
Azərbaycanın elm, təhsil həyatında parlaq və olduqca
əhəmiyyətli bir hadisə kimi tarixə yazıldı. Əminik ki,
bu müsabiqə təkcə Azərbaycanda deyil, bütün ölkələrdə
gənclərin kimya elminə həvəsini artıracaq, gələcəkdə
məşhur elm adamlarının və bəlkə də kimya üzrə Nobel
mükafatçılarının yetişməsinə öz böyük töhfəsini vermiş
olacaq. |
