|
Hekayə
 Ələşrəf NİFTİYEV,
Yazıçı-publisist, "III dərəcəli Vətənə xidmətə görə"
ordenli dövlət qulluğu veteranı
Balaca Həsənbala doğulduğu ailədə anasının
əməksevərliyinə və hədsiz qayğıkeşliyinə elə isinmişdi
ki, adi iş üçün həyətə düşəndə, mətbəxə gedəndə onun
əlindən yapışıb ardınca
yollanardı.
Bir dəfə 8-9 yaşında ikən televiziyaya birgə baxarkən 26
fevral - Xocalı faciəsi günü ilə əlaqədar veriliş
gedirdi. Anaların və uşaqların naləsi, qışqırtısı, göz
yaşları, qar və buz üstündə yalın ayaqlarının donması,
erməni vəhşilikləri ilə körpələrə və böyüklərə xüsusi
amansızlıqla işgəncə verilərkən ufultuları və
ağlaşmaları Həsənbalanın da xısın-xısın göz yaşları
tökməsinə səbəb oldu. Körpələrin gözü qarşısında analara
zülm edilib öldürülməsindən bəhs edən səhnələrə baxarkən
babası uşağın necə təlaş və həyəcan keçirdiyinin şahidi
oldu. O, nəvəsinin diqqətini bu qəmli mənzərələrdən
yayındırmaq məqsədilə söhbəti başqa istiqamətə
yönəltməyə çalışdı.
Bir neçə müddətdən sonra uşağın növbəti gəlişi zamanı
babasının keçən dəfəki qadağasına baxmayaraq qonşu
otaqda dayısı uşaqları ilə Rusiya televiziyası kanalında
verilişə tamaşa edirdi. Burada ikinci cahan
müharibəsinin qanlı səhifələrindən bəhs edən döyüş
səhnələrində faşistlərin uşaq və qadınları zorakılıqla
girov götürüb amansızcasına güllələməsi, aclıqdan və
xəstəlikdən üzülmüş uşaq və qocaların qabırğaları
görünən fraqmentlər nümayiş etdirilirdi. Əsir uşaqların
və valideynlərinin qaz kameralarında diri-diri
yandırılması epizodlarına tamaşa edən uşaq sarsılıb
dəhşətə gəlmişdi. Verilişin növbəti gedişində
Leninqradın mühasirəsi zamanı aclıqdan və şaxtadan
donmuş cəsədlərin kirşə ilə daşınması, ölümcül halda
ayaq üstə durmaq taqətində olmayanların birdən yerə
sərilib dünyasını dəyişməsindən bəhs edən səhnələr
göstərilirdi. Bütün bu səhnələr balaca Həsənbalada güclü
qorxu və təlaş yaratmışdı. Anaların naləsini, uşaqların
çığırtısını eşidən nəvə qonşu otaqda rahatlıq tapmayıb
bir azdan babasının istirahət etdiyi otağa gəlir.
Gördüyü amansızlıqları və qəddarlıqları dili
dolaşa-dolaşa ona nəql edir.
Mustafa kişi, nəvəsi uşaq olsa da, onun zəkasına və
ağlına yaxşı bələd idi. Baba ailə üzvlərinin hüzurunda
sakitcə öyüd-nəsihətə başladı ki, ay bala, dünya elə
əzəldən belə qurulub. Dolub-boşalır, çox şey bəzən
artır, sonradan tükənir və yenisi yaranır. Bir şeyin
başlanğıcı varsa, sonu da var. İnsanlar da doğulur,
yaşayır, sonda xəstələnir, qocalır və nəhayət dünyasını
dəyişir, ancaq yeri boş qalmır, dünyaya yeni körpə
gəlir, insan nəsli artır və davam edir. Bala, görürsən
də, babaların və nənələrin də artıq qocalıblar. Tez-tez
xəstələnir, güclə dirənib yeriyirlər. Vaxt gələcək
bizlər də dünyadan köçəcək və dünyamızı dəyişəcəyik. Sən
uşaqsan, belə fikirlərlə işin olmasın, bu barədə
düşünmə, dərslərinlə məşğul ol. Hamı öləcək, bu dünyada
heç kəs qalmayaçaq.., deyə kövrək səslə qoca sözünü
bitirdi.
Babasının fikrini tamamlamağa macal verməyib, nəvə ilk
dəfə olaraq xüsusi kobudluqla, ucadan səbrsiz halda
qışqırıb, hönkürtü salıb ağlaya-aylaya:
Yox, mənim anam ölməyəcək, heç vaxt ölməyəcək. Mən buna
imkan verməyəcəyəm, razı olmayacağam..., deyə uşaq
hiddətindən coşdu.
Əlbəttə, bu sözün qarşısında azyaşlı uşağa belə məqamda
başqa əks-təsirli məsləhət və ya söz demək qeyri-mümkün
idi.
...Həmin dövrdən illər keçib. Anasının sevimlisi,
babalarının və nənələrinin ağıllı-kamallı, dərrakəli və
zikrli yeniyetmə nəvəsi Həsənbala bu mövzularda rast
olunan söhbətlərin əsnasında daha həmin kəlməni
işlətmir. Axı böyüyüb və yaxşı anlayır ki, dünyaya övlad
gətirən, gecə-gündüzünü, gözünün nurunu, qəlbinin
hərarətini, cansağlığını və ömrünü bala yolunda qurban
verməyə hazır olan analar əbədi yaşayır. Onlar ölmürlər,
dünyalarını dəyişirlər. Anaların müqəddəs amalları və
ruhları qarşısında övladlıq borcu isə daimi və
dəyişməzdir. |
