|
 1-5
iyun tarixlərində Bakıda AMEA, Dendrologiya İnstitutu,
Türkiyənin Pamukkale Universiteti, Qazaxıstan
Respublikası Təhsil və Elm Nazirliyinin Elm Komitəsi,
Belarus Dövlət Universiteti, Qazaxıstanın Əl-Fərabi
adına Qazax Milli Universiteti, Qazaxıstan Bitki
Biologiya və Biotexnologiya İnstitutu və Rusiya Dövlət
Aqrar Universitetinin birgə təşkilatçılığı ilə "SEAB -
2015. Avrasiyada biomüxtəliflik" mövzusunda beynəlxalq
simpozium keçirilib.
İyunun 1-də AMEA Dendrologiya İnstitutunda təşkil
olunan beynəlxalq simpoziumun açılış mərasimində
AMEA-nın prezidenti, akademik Akif Əlizadə çıxış edərək
ölkəmizdə ilk dəfə keçirilən bu mötəbər tədbirin işinə
uğurlar arzulayıb, burada səslənəcək fikirlərin,
tövsiyələrin Avrasiyada biomüxtəlifliyin qorunmasına,
ekoloji tarazlığın bərpasına öz töhfəsini verəcəyinə
əminliyini ifadə edib. Bildirilib ki, simpoziumun
keçirilməsinin başlıca məqsədi Azərbaycanda elm
adamlarının, ekoloqların, vətəndaş cəmiyyəti
qruplarının, yerli və xarici icmaların bir araya gələrək
müzakirələr aparmasıdır.
Qeyd edilib ki, Avrasiya öz flora və faunasının
zənginliyi, yüksək dərəcədə endemizmi ilə seçilir. Bu
materikdə bioloji müxtəlifliyin qorunması həyati
əhəmiyyət daşıyır. Lakin son illər təbiətdən
qeyri-rasional istifadə nəticəsində ekosistemlər
deqradasiyaya uğrayıb, bir çox növlər məhv olub və
sayları kəskin azalıb. Avrasiyada belə problemlərin
həllinin yalnız beynəlxalq əməkdaşlıq çərçivəsində
mümkün olacağını söyləyən AMEA prezidenti bu baxımdan
simpoziumun əhəmiyyətini vurğulayıb.
 Akademik
A.Əlizadə bioloji müxtəlifliyə görə Qafqazın ən zəngin
ölkəsi olan Azərbaycanda hazırda xüsusi mühafizə olunan
təbiət ərazilərinin ümumi sahəsinin 2003-cü ildən
etibarən 478 min hektardan 1 milyon 132 min hektaradək
artırıldığını, bunun nəticəsində 9 milli park, 1 biosfer
rezervat, 11 qoruq və 24 yasaqlıqdan ibarət şəbəkənin
yaradıldığını qeyd edib.
Ölkəmizdə bioloji müxtəlifliyin öyrənilməsinin,
qorunmasının prioritet istiqamət kimi müəyyən edildiyini
söyləyən AMEA-nın rəhbəri respublikamızda yabanı və
mədəni floranın biomüxtəlifliyinin sistemli şəkildə
öyrənilməsi, onların toplanılması, mühafizəsi və
səmərəli istifadə olunmasının akademik Cəlal Əliyevin
adı ilə bağlı olduğunu vurğulayıb. Qeyd edilib ki,
C.Əliyevin rəhbərliyi ilə bitki genetik resursları üzrə
Milli proqram işlənilib hazırlanmış və Azərbaycanın
bitki genbankı yaradılmışdır.
Bu gün ölkəmizdə biomüxtəliflik üzrə tədqiqat işlərinin
əsasən AMEA-nın Biologiya və Tibb Elmləri və Aqrar
Elmlər bölmələrinin institutları tərəfindən aparıldığını
diqqətə çatdıran AMEA-nın prezidenti həmin istiqamətdə
mühüm nailiyyətlərin əldə olunduğunu deyib. Məlumat üçün
bildirib ki, son illərdə müxtəlif ölkələrdən gətirilmiş
bir çox dekorativ növlər respublikamızın florasında
naturalizə olunmuşdur. Alimlərimiz tərəfindən aparılmış
monitorinqlər nəticəsində 6000-dən artıq növ aşkar
edilmişdir. Bundan başqa, biomüxtəlifliyin öyrənilməsinə
dair dəyərli tədqiqat əsərləri hazırlanmış, 24 illik
fasilədən sonra 2013-cü ildə Azərbaycanın "Qırmızı
kitabı" yenidən nəşr edilmişdir. "Azərbaycan florası"
çoxcildliyinin hazırlanması istiqamətində isə işlər
davam etdirilir.
Akademiyanın rəhbəri çıxışının sonunda simpoziumda alim
və mütəxəssislər tərəfindən aparılacaq müzakirələrin
Avrasiyada ekoloji tarazlığın tənzimlənməsini və davamlı
inkişafa nail olunmasını, xüsusilə bioloji müxtəlifliyin
qorunmasını daha da sürətləndirəcəyinə ümidvar olduğunu
deyərək hamıya gələcək elmi fəaliyyətlərində
nailiyyətlər arzulayıb.
Sonra Türkiyənin Pamukkale Universitetinin rektoru,
professor Hüseyn Bağcı çıxış edərək rəhbərlik etdiyi ali
təhsil ocağı haqqında, burada həyata keçirilən bir sıra
işlər barədə geniş söz açıb. Rektor simpoziumda müzakirə
olunacaq məsələlərin alimlərin biomüxtəlifliyin
qorunması istiqamətində uğurlu tədqiqatlar aparmağa sövq
edəcəyini bildirib, tədbirin işinə uğurlar diləyib.
Dendrologiya İnstitutunun direktoru, AMEA-nın müxbir
üzvü Tofiq Məmmədov son illər Avrasiyada təbiətdən
səmərəli istifadə olunmaması nəticəsində
biomüxtəlifliyin təhlükə altına düşdüyünü söyləyib. O,
problemlərin həlli istiqamətində ölkələrin elmi-praktiki
nailiyyətlərinin paylaşılması məqsədilə bu kimi
simpoziumların keçirilməsinin əhəmiyyətini qeyd edib.
Bildirilib ki, ölkəmizdə biomüxtəlifliyin qorunması
istiqamətində Prezident İlham Əliyev tərəfindən bir sıra
qanun və sərəncamlar verilib, bu məsələ dövlət
proqramlarında öz əksini tapıb. Biomüxtəlifliyin
öyrənilməsi sahəsində aparılan tədqiqat işlərindən söz
açan T.Məmmədov Dendrologiya İnstitutu tərəfindən
Azərbaycanın təbii və mədəni florasının hərtərəfli
monitorinqinin aparıldığını, nadir və nəsli kəsilməkdə
olan bitkilərin tədqiq edildiyini bildirib.
O, institutun nəzdində yerləşən Dendroloji parkda
toplanan zəngin kolleksiya sahələrinin ekoloji
tarazlığın qorunmasında, bioloji müxtəlifliyin
artırılmasında və genofondun mühafizəsində böyük rol
oynadığını qeyd edib.
Tədbirdə Suxumi Dövlət Universitetinin professoru Todia
Vaja, Batumi Dövlət Universitetinin Müdafiə Şurasının
sədri Rezo Xasanoviça Jabnidze, Pamukkale
Universitetinin professoru Ramazan Məmmədov, Belarus
Dövlət Universitetinin əməkdaşı Anna Aleksandrova və
başqaları çıxış edərək simpoziumun nəticələrinin
biomüxtəliflik sahəsində elmi axtarışlar üçün
əhəmiyyətli olacağını bildiriblər.
Sonra beynəlxalq simpozium öz işini ayrı-ayrı bölmələr
üzrə davam etdirib. Tədbirdə 100-dən çox alim və
mütəxəssis təqdimatlar ediblər, həmçinin Avrasiyada
biomüxtəlifliyin mövcud vəziyyəti, platforma şəklində
zəngin biomüxtəlif irsin qorunması məsələləri geniş
müzakirə olunub.
Simpoziumun proqramına müvafiq olaraq iştirakçılar
muzeylərdə, Dendroloji parkda, Mərkəzi Nəbatat bağında
və digər yerlərdə olublar.
Qeyd edək ki, beynəlxalq simpoziumun növbəti illərdə
müvafiq olaraq Türkiyə, Belarus, Qazaxıstan, Rusiya və
digər ölkələrdə keçirilməsi nəzərdə tutulur.
Samirə KƏRİMOVA,
"Azərbaycan müəllimi" |
