|
Təhsil naziri Mikayıl Cabbarovun Azərbaycan
Memarlıq və İnşaat Universitetinin Memarlıq fakültəsi
binasının əsaslı təmirdən sonra açılış mərasimindəki
çıxışı
 Azərbaycan
Memarlıq və İnşaat Universitetinin həyatında ulu
öndərimiz Heydər Əliyevin xüsusi rolu var. Ümummilli
lider tərəfindən 1975-ci ildə yaradılan bu universitetin
rektorluğu da, səhv etmirəmsə, bu binada yerləşirdi.
Belə bir binanın qorunub saxlanılmasına, gələcək
nəsillərimizin, gələcəyin memarlarının hazırlanmasına
töhfə vermək, düşünürəm ki, hər birimiz üçün böyük bir
şərəfdir.
Həqiqətən, təhsil sisteminin maddi-texniki bazasının
gücləndirilməsi, XXI əsrə uyğun tədris metodlarının
təhsilin məzmununa tətbiqi və təhsil mühitinə
gətirilməsi qarşımızda duran ən böyük vəzifələrdən
biridir. Son illərdə cənab Prezidentin rəhbərliyi ilə bu
istiqamətdə böyük işlər həyata keçirilib. Hər birimiz
bilirik ki, minlərlə yeni ümumtəhsil məktəbləri tikilib.
Bir çox ali təhsil müəssisəsinin maddi-texniki bazasının
gücləndirilməsi sahəsində işlər gedir. Amma hər birimiz
çox yaxşı başa düşürük ki, ali təhsilin və ümumiyyətlə
təhsilin keyfiyyəti yalnız maddi-texniki bazanın
gücləndirilməsi ilə kifayətlənə bilməz. Bu zəruri, lakin
kifayət etməyən bir şərtdir.
İnsanı mühit formalaşdırır və bu nöqteyi-nəzərdən bu gün
Azərbaycanda hər bir texnologiyanın, hər bir təcrübənin
ən yüksək standarta uyğun müasir, dünyanın hər bir
yerində tətbiq olunan formasından yararlanırıq. Təbii
olaraq bu mühitin, şəraitin yaradılması zəruri addımdır.
Lakin bizim qarşımızda duran vəzifə və çağırışlar bundan
daha genişdir. Ümid edirəm siz də razılaşarsınız ki,
bunun həm obyektiv, həm də subyektiv səbəbləri var.
Təhsildə
təbii sıçrayış olmur, inkişaf vektorları olur
Təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası sənədində həm
təhsilverənlər, həm təhsilalanlar qarşısında qoyulan
məqsəd və vəzifələr, eləcə də bu kimi digər amillər öz
əksini tapıb.
Müasir universitet dedikdə, fikrimcə, ilk növbədə
standartı müəyyənləşdirməliyik ki, biz nəyi nəzərdə
tuturuq. Təbii olaraq ən yaxşı təcrübələrə diqqət
yetirilməli, eyni zamanda ənənələrə əsaslanmalıyıq.
Qarşımızda duran çağırışları, mövcud imkanlarımızı
nəzərə alaraq, resurslarımızı ona uyğunlaşdırmalıyıq.
Onlardan ən optimal şəkildə istifadə etməklə ən yüksək
nəticələrə çatmağı təmin etməliyik.
Təhsildə təbii sıçrayış olmur, inkişaf vektorları olur.
Bu nöqteyi-nəzərdən Azərbaycanın müstəqilliyinin bərpa
olunmasından sonrakı müddətə nəzər saldıqda görürük ki,
ali təhsil sistemi qarşısında çox böyük, müxtəlif
xarakterli çağırışlar olub. İlk növbədə, bu,
sosial-iqtisadi kontekstin dəyişməsidir. Bir sözlə
desək, bazar iqtisadiyyatı prinsiplərinə əsaslanan
münasibətlərdə ali təhsil sisteminin, konkret olaraq
universitetlərin rolunun necə dəyişməsidir.
İstər-istəməz bu bizə çox böyük təsir göstərib. Bu
təsirin həm müsbət, eyni zamanda mənfi tərəfləri olub.
Kadr potensialının qorunmasına diqqət artırılmalıdır
Bilirik ki, ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində bir
çox səbəblərdən ali təhsil müəssisələrimizdən,
ümumilikdə, təhsil sistemimizdən kifayət qədər
alimlərimiz, müəllimlərimiz xarici ölkələrin ali təhsil
müəssisələrinə dəvət olunub. Məsələn, Azərbaycan
Memarlıq və İnşaat Universitetinin yetişdirməsi olan
xeyli sayda alimlərin qonşu ölkələrin ali təhsil
müəssisələrinin gücləndirilməsində, deyərdim ki,
yaradılmasında böyük rolu olub.
Sevindirici haldır ki, bu gün onların bəziləri Vətənə
qayıdır, belə ki, Azərbaycanın bir çox ali təhsil
müəssisəsində bunun üçün lazım olan şərait yaradılıb.
Amma eyni zamanda, onu da qəbul etməliyik ki, belə bir
axın istər-istəməz ali təhsil sistemində çalışan
müəllimlərimizin ümumi səviyyəsinə, təhsilimizin
keyfiyyətinə təsirsiz ötüşməyib.
Digər tərəfdən, yeni sosial-iqtisadi şərtlərin
tələblərindən irəli gələrək, bir çox yaradıcı, yüksək
potensiala malik olan insanlar öz karyeralarını sonradan
təhsil sistemindən kənarda qurmaq qərarını verirlər.
Onların arasından uğurlu iş adamları, ictimai xadimlər
çıxır ki, bu şəxslər də digər fəaliyyət növləri ilə
məşğul olurlar. İstər-istəməz bu da təhsil sisteminə öz
təsirini göstərir.
Ali təhsilin kütləviləşməsi fenomeni obyektiv amildir
Dünyada baş verən və müşahidə etdiyimiz trend - ali
təhsilin kütləviləşməsi fenomeni obyektiv bir amildir.
Çox yaxşı bilirsiniz ki, ali təhsillə əhatə olunan
insanların sayı bəşəriyyətin tarixində heç zaman bu
qədər çox olmayıb. Digər tərəfdən, biz kəmiyyət -
keyfiyyət məsələsinə diqqət yetirəndə, təbii olaraq başa
düşürük ki, əgər 30 il bundan əvvəl 100 məktəb məzununun
şərti olaraq 15-i, 18-i tələbə adını qazanırdısa, bu gün
100 məzunun artıq 40-a yaxını tələbə olur. İstər-istəməz
ali təhsilin kütləviləşməsi prosesi təhsilalanların
keyfiyyətinə, bilik və bacarığına da təsir göstərir.
Əgər bu analogiyanı nəzərə alsaq, ali təhsil
müəssisələri əldə etdiyi xammala müəyyən təsir etmək
gücündə olmalıdır. Həmin xammalın keyfiyyəti də sözsüz
ki, son məhsulun, yəni ali təhsil müəssisəsinin
məzununun keyfiyyətinə təsir göstərir.
Bu gün qarşımızda duran ən böyük çağırış ondan ibarətdir
ki, müasir universitet, ali təhsil müəssisəsi hansı
prinsiplərə uyğun olaraq öz işini qurmalıdır? Tədris
texnologiyalarından elə istifadə etməlidir ki, məzununun
keyfiyyətini, universitetin fəaliyyətinin
istiqamətlərini bugünkü obyektiv və subyektiv tələblərə
uyğunlaşdırsın. Fikrimcə, bizim qarşımızda duran ən
böyük məsələlərdən biri budur. Biz yeni reallığı, ilk
növbədə tanımalı, qəbul etməli, ona uyğunlaşmalı və
fəaliyyətimizi optimallaşdırmalıyıq.
Əmək
bazarının tələbləri nəzərə alınmalıdır
Son illər ərzində Azərbaycanın yeni sosial-iqtisadi
reallığına uyğun ali təhsil müəssisələri qarşısında
duran yeni məqsəd, vəzifə və çağırış - əmək bazarının
tələblərini nəzərə almaq məsələni ortaya çıxarıb. Gəlin
bunu qəbul edək ki, planlı iqtisadiyyat, inzibati
idarəetmə sistemində təhsil müəssisəsinin işi məzunun
əmək bazarına buraxılması və ondan sonra təyinat vermək
olub. Başqa sözlə, ali təhsil müəssisəsinin birbaşa
məsuliyyəti ondan ibarət olmayıb ki, məzunu əmək
bazarında necə fəaliyyət göstərir və ya neçə faiz
məzununun işlə təmin olunmasına nəzarət etsin. Bu
tamamilə başqa qurum və qurumların məsuliyyətindən asılı
olub. Bu, yeni bir çağırışdır və təbii olaraq, bir gün,
bir il ərzində bu çağırışa uyğunlaşmaq çətindir. Əmək
bazarında fəaliyyət göstərən işəgötürənlər bir çox
hallarda öz tələblərinin formalaşdırılmamasından əziyyət
çəkir. Onlar standartların işlənib hazırlanmasında
istədiyimiz qədər fəal iştirak etmir.
Amma eyni zamanda, bu çağırış ali təhsil müəssisəsi
qarşısında durur. Burada karyera mərkəzlərinin, istər
birbaşa, istərsə də ali təhsil müəssisəsi ilə işəgötürən
arasında olan əlaqələrə, başqa sözlə, deyərdim ki,
praktiki təhsilin və tədris prosesinin nəzəriyyəyə əlavə
olaraq müvafiq aspektlərinə də diqqət yetirməsi çox
mühümdür. Bütün bu kontekstdə ali təhsil müəssisələrində
iki ən böyük, həlledici islahat kursunun eyni zamanda
aparılması vacibdir. Bunu deyərkən, Bolonya prosesinin
tətbiqinə işarə edirəm. Digər tərəfdən, dövlətlə
universitetlər arasında olan münasibətlərə yeni
müstəvidə baxılmasını nəzərdə tuturam. Bu gün dövlətlə
universitetin iqtisadi münasibəti yalnız və yalnız
təhsil haqqının ödənilməsi ilə məhdudlaşır.
Bu bir reallıqdır. Beş il bundan əvvəl başlanılan və
özündə bir çox düzgün, proqressiv elementəri olan bir
islahat və yeni çağırışdır.
İdarəetmənin keyfiyyəti üçün birgə çalışmalıyıq
Təhsil Nazirliyinin tabeliyində fəaliyyət göstərən ali
təhsil müəssisəsinin istər maddi-texniki bazasının
gücləndirilməsinə, istər elmi-tədqiqat işlərinin
maliyyələşdirilməsinə vəsait ayrılması üçün mövcud
çərçivəyə yenidən baxılmalıdır.Mövcud çərçivəyə əsasən,
bizim universitetlərlə yalnız və yalnız münasibətlərimiz
dövlət sifarişi ilə oxuyan tələbələrin təhsil haqlarının
ödənilməsi ilə məhdudlaşır. Bu, universitetlər
qarşısında yeni maliyyə mənbələrinin əldə edilməsi, elmi
potensialdan universitet üçün müvafiq gəlir mənbələrinin
cəlb olunması baxımından yeni çağırışlar qoyur. Bunu da
qəbul etməliyik ki, əgər universitet müəlliminin
çalışdığı ali təhsil müəssisəsində maddi təminatı
istənilən səviyyədə olmadığı təqdirdə biz yenə də bu
beyin axını ilə, müəllimlərin digər sahələrə getməsi ilə
qarşılaşacağıq. Və yaxud müəllim ən yaxşı halda, ali
təhsil müəssisəsini əsas iş yeri kimi deyil, belə demək
olarsa, əlavə iş yeri kimi qəbul edəcək. İstər-istəməz
bunun da fəsadları müxtəlif formada özünü göstərəcəkdir.
O cümlədən mənfi fəsadları da çox olacaqdır.
Bu gün bir zərurəti qəbul etməliyik ki, universitetlərin
idarəetmə keyfiyyətinin artırılması üçün birlikdə
çalışmalıyıq. Bu yalnız və yalnız universitet rəhbərinin
və yaxud rəhbərliyinin işi deyil. Düşünürəm ki, bu
universitetdə fəaliyyət göstərən hər kəsin, ilk növbədə,
kafedra müdirlərinin, bütövlükdə burada çalışan müəllim
və professorların işidir. Bu kontekstdə müasir
universitet məfhumuna qayıdaraq, universitet
idarəetməsinin korporativləşməsi sözünü istifadə
edərdim. Daxili idarəetmə sistemində, müstəqilliyin
artırılmasında kafedraların mühüm rolu istər
elmi-tədqiqat, istər təhsilin məzmunu, istərsə də
akademik proqramlara diqqət baxımından daha kritik
yanaşma tələb edir.
Buna dair Bolonya prosesinin tətbiqindən irəli gələn bir
misal çəkmək istəyirəm. Siz bu mövzunu çox yaxşı
bilirsiniz. Əmrlə Bolonya prosesi və ya hansısa
akademik proqram tətbiq oluna bilməz. Bu yalnız və
yalnız gündəlik iş fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi
hesabına aparıla bilər. Bolonya prosesinə keçid təmin
olunanda biz təhlil aparıb gördük ki, əksər ali təhsil
müəssisələri 5 illik akademik tədris proqramını 4 ilə
sıxışdırıb. Bununla da hesab ediblər ki, Bolonya prosesi
bizdən bunu tələb edir.
Ancaq Bolonya prosesinin tələbi odur ki, 5 il ərzində
verdiyimiz akademik proqramı 4 il müddətində tədris
etməliyik. Məlum olduğu kimi, bu yay bir çox akademik
ixtisaslar üzrə dərs yükünü azaltmışıq. Bunu niyə və
hansı səbəblərə görə etmişik? Belə ki, müqayisə
aparanda gördük ki, bütün ixtisaslar üzrə ölkəmizin ali
təhsil müəssisələrində akademik yük, eyni ixtisaslar
üzrə digər ölkələrin ali təhsil müəssisələrindəki
akademik yükdən təxminən 30 faiz daha çoxdur.
Bu, öz növbəsində nə deməkdir? Tələbənin semestr ərzində
və ya akademik il ərzində mənimsəmə imkanı, təbii
olaraq tədris yükünün həcminə bağlıdır. Ona görə də,
ilk növbədə, bir çərçivə müəyyənləşdirməliyik. Yaxşı
başa düşürük ki, bu yükün mənimsənilməsi ilə bağlı ya
ixtisasların sayının artırılması, ya da
dərinləşdirilməsi variantını qəbul etməliyik.
Bugünkü reallıq ondan ibarətdir ki, bütün ixtisaslar və
sahələr üzrə biz bunu müşahidə edirik. Bir sahənin
dərinləşməsi ilə həmin ixtisaslı mütəxəssislərə əmək
bazarında tələbat daha çox olur.
İqtisadi aspekt ondan ibarətdir ki, istər dövlət
sifarişi əsasında, istər tələbə tərəfindən universitetə
ödənilən təhsil haqqı - bu ali məktəbə bir il kömək
edir. Bu, bir il üzrə akademik saatlara görə müəllimlərə
ödədiyiniz əməkhaqqına birbaşa təsir edir. Çünki siz
faktiki olaraq öz müəllimlərinizə akademik saata görə
əməkhaqqı ödəyirsiniz. Başqa sözlə, siz eyni məbləğə
görə əlavə akademik yük götürürsünüz. Verdiyiniz xidmətə
görə şərti olaraq, ildə 2 min manat pul alırsınız. Amma
Türkiyə, Çexiya, Fransadakı ali təhsil müəssisələri ilə
müqayisədə 30 faiz daha çox akademik yük tədris
edirsiniz.
Bütün bu misalları ona görə gətirirəm ki, bunlar
bir-biri ilə bağlıdır. Qeyd olunan mövzularda bir qayda
olaraq, ağıllı və qəti qərarlar tələb olunur ki, bu da
müzakirə olunmalıdır. Lazımsız fənlər ilə yüklənmə,
ixtisas proqramlarının süni şəkildə mürəkkəbləşməsinə
gətirib çıxarır. Bu vacib məsələlər birgə müzakirə
edilməlidir.
Bir çox hallarda hamı sehrli açar axtarır
Biz bir çox hallarda onu müşahidə edirik ki, hamı sehrli
açar axtarır. Hamı bir səbəb axtarır ki, biz o bir
səbəbi tapaq, onu aradan qaldıraq, bundan sonra hər şey
çox gözəl olacaqdır.
Məsələn, Memarlıq və İnşaat Universitetində öz ixtisası
üzrə çalışan müəllim yaxşı bilir ki, istənilən inşaat
layihəsində bir sehrli açar olmur. Belə layihələrdə
konstruktiv hissə düzgün layihələndirilməsə, düzgün
hesablanmasa, istənilən bər-bəzəyin heç bir mənası
yoxdur. Çünki onun ömrü uzun ola bilməz və ya əksinə,
bünövrənin dayanıqlı olması üçün çox gözəl işlər həyata
keçirilə bilər, amma o binadan faydalı istifadə
olunmasa, dəyəri də azalar.
Bununla onu demək istəyirəm ki, ali təhsil sistemində
həmin o sehrli açarın axtarışında olmayaq. Hərəmiz öz
sahəmizdə kiçik görünə bilən, amma əslində, keyfiyyətə
böyük təsir göstərə bilən işimizin təkmilləşdirilməsinə
çalışaq.
O ali təhsil müəssisələrində, kollektivlərdə, bu istəyi,
bu mürəkkəb qərarların qəbul olunmasındakı iradəni
görəcəyik, o zaman müvafiq dəstək də veriləcəkdir.
Mürəkkəb qərarlar dedikdə, biz heç bir şəkildə
ədalətsizlik, kütləvi ixtisarları nəzərdə tutmuruq.
Əsla, bizim nəzərdə tutduğumuz odur ki, daha düzgün,
optimal modellər axtarılmalıdır. Özünüz hazırladığınız
mütəxəssislərə, magistrantlara daha çox diqqət
yetirməlisiniz.
İstedadların yetişdirilməsi mühüm amildir
Əgər hamımız qəbul ediriksə, bir tərəfdən, beyin axınına
görə keyfiyyətdə itirmişik, digər tərəfdən başqa
sahələrlə müqayisədə ən əlverişli vəziyyətdəyik. Belə
ki, ölkənin bütün insan resursları təhsil sistemindən
keçir. Siz özünüz üçün mütəxəssisi, sabahın alimini,
professorunu yetişdirmək imkanına maliksiniz. Əgər bunu
öz ali təhsil müəssisəniz üçün etməsəniz, hesab etmirəm
ki, başqasından bunu gözləmək düzgün və müdrik
yanaşmadır.
Çağırışım bundan ibarətdir. Bilirəm ki, AMİU-nun
nəzdində həm kollec, həm də fizika-riyaziyyat təmayüllü
ümumi təhsil müəssisəsi fəaliyyət göstərir. İstedadların
axtarılıb tapılması, yetişdirilməsi, düşünürəm ki,
universitetin inkişafında mühüm amildir. Bu layihədə biz
bunu gördük. Sevindirici haldır ki, bu binada görülən
işlərin həyata keçirilməsində sizin universitetin
ayrı-ayrı məzunları da iştirak ediblər.
Tələbələrlə daha səmərəli işləyə bilərik
Sonda cəmi iki məqama toxunacağam. Onlardan birincisi,
tələbələrlə iş, ikincisi, ümumi işin təşkilidir.
Səmimi olaraq inanıram ki, biz tələbələrlə ali təhsil
sistemində daha faydalı və daha fəal işləyə bilərik.
Bunun üçün yeni alətlərin axtarışında olmalıyıq.
Düşünürəm ki, tələbələrlə işdə, xüsusilə tərbiyə işində,
onların asudə vaxtlarının təşkilində, vətəndaş kimi
formalaşmasında ali təhsil sisteminin rolu əvəzsizdir.
Bizə elə gələ bilər ki, bu işin qurulması digər
dövrlərlə müqayisədə xeyli çətinləşib. Belə ki, əvvəlki
dövrlərə nisbətən hər bir kəs, eləcə də tələbələr üçün
vaxt amilində rəqabət sərtləşib. Vaxt, belə demək
olarsa, sıxılıb və azalıb. Bu həqiqətən də belədir.
Həqiqət ondan ibarətdir ki, yəqin ki, bizdən əvvəlki
nəsil də belə düşünüb və bizdən sonrakı nəsil də eyni
cür düşünəcək. Başqa sözlə, bu işin təşkil olunması həm
mümkün, həm də vacibdir.
Fikrimcə, bu istiqamətdə bir çox təcrübələrə baxa
bilərik. Belə ki, universitetlərdə maraqlar üzrə
istiqamətlərin inkişaf etdirilməsi mühümdür.
Bilirsiniz ki, akademik proqramların məzmununa baxanda
ali təhsil proqramlarından bədən tərbiyəsini çıxarmışıq.
Bu məsələ ilə bağlı mənim ilk həftədə qarşılaşdığım
suallar ondan ibarət idi ki, həqiqətən biz düşünürük ki,
bədən tərbiyəsi əhəmiyyətli deyil? Əslində, tam əksinə.
Biz hesab edirik ki, bu o qədər əhəmiyyətlidir ki, ali
təhsil sistemi və bütövlükdə təhsil sistemi olaraq,
onun real inkişafı və dəstəklənməsi üçün yeni alətlər
verməyə hazırıq və bunu istəyirik. Lakin çox məhdud
müddət ərzində yaxşı hüquqşünas, memar və ya maliyyəçi
olmaq üçün bədən tərbiyəsinin əhəmiyyətini tam görmürük.
Biz nəyi görürük? Düşünürük ki, tələbələrin bir qismi
futbolla, digər qismi güləşlə maraqlana bilər. Digər
qismi isə müxtəlif səbəblərə görə oxu klublarından daha
çox zövq ala bilər. Ümumtəhsil məktəblərində
məktəbdənkənar iş və ali təhsilə gəldikdə ekstra
kurikulum fəaliyyəti bizə yeni istiqamətlərin
aşkarlanması və burada dediyim kimi, müvafiq
təcrübələrdən yararlanmaqda kömək etməlidir. Bu
istiqaməti nəyə görə çox mühüm və zəruri hesab edirəm?
Bizim missiyamız peşəkarın formalaşdırılması ilə
məhdudlaşa bilməz. Siz vətəndaş formalaşdırmalısınız. Bu
divarların əhatəsindən çıxan hər bir peşəkar və
mütəxəssis, ilk növbədə, Azərbaycanın vətəndaşı kimi
formalaşmalıdır. Bu istiqamətdə olan fəaliyyətin
dəstəklənməsi üçün lazım olan təklifləri qəbul etməyə
hazırıq.
Qarşılıqlı maraq prinsiplərini tapmalıyıq
Haqqında danışacağım digər məsələ elmi fəaliyyət
prinsiplərinin yenidən dəyərləndirilməsi və
təkmilləşdirilməsi barəsindədir. Bu məsələyə keçməmişdən
öncə bir məqamı da qeyd etmək istəyirəm ki, biz bu gün
yeni münasibətlərin təbiətindən danışmalıyıq. Başqa
sözlə, bunu tədris prosesinə və elmi fəaliyyətə də aid
edəcəyəm. Biz əmr verməkdən daha çox qarşılıqlı maraq
münasibətlərinin formalaşmasına keçməliyik. Yenə də onu
qeyd etmək istəyirəm ki, dünən bizim tətbiq etdiyimiz
sistem, şərti olaraq təyinat sistemi, bugünkü
sosial-iqtisadi reallıqla uzlaşmır.
Bunu bir misalla izah etmək istəyirəm. Siz bilirsiniz
ki, Azərbaycanda Xaricdə təhsil üzrə Dövlət Proqramı
həyata keçirilir. Bu, həqiqətən, çox nadir bir
proqramdır. Çünki bu proqram həm təhsil haqqını, həm də
tələbənin xaricdə yaşayış xərclərinin ödənilməsini təmin
edir. Proqram üzrə ən istedadlı tələbələrimiz xaricə
təhsil almağa göndərilir. Müasir dövrdə biz onlardan
tələb edə bilmərik ki, məsələn, Kolumbiya
Universitetinin məzunu onun üçün maraqlı olmayan sahədə
çalışsın. Əgər biz həmin o məzun üçün burada normal
mühiti, elmi tədqiqatların aparılması üçün şəraiti,
səmərəli işəgötürən-işçi münasibətini təmin edə
bilməsək, rəqabətdə uduzacağıq.
Ali təhsil bazarında qloballaşma çox yüksək sürətlə
gedir. Əgər dünən ən yaxşı müəllimlərimiz xaricə
çalışmağa gedirdisə, bu gün isə ən yaxşı tələbələrimiz
dünyanın aparıcı universitetlərinə təhsil almağa
göndərilir. Onlar yalnız dövlət proqramı ilə getmir, öz
hesabına da gedir. On ildən sonra bu rəqabət daha da
artacaqdır. Ona görə düşünürəm ki, qarşılıqlı maraq
prinsiplərini tapmalıyıq. Biz duymalıyıq ki, tələbə nədə
maraqlıdır və bizdən nə istəyir və necə edək ki, onu
həmin istiqamətə və dialoqa cəlb edə bilək.
Təbii olaraq, bu elmi işə də aiddir. Bu müzakirələri
tez-tez Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının
prezidenti hörmətli Akif Əlizadə ilə, AMEA-dakı digər
həmkarlarla, eləcə də ali təhsil müəssisələrinin müəllim
və professorları ilə aparıram. Bir daha qeyd etmək
istəyirəm ki, biz əmrlə elmi tədqiqatların təbiətini
dəyişə bilmərik. Bu, illüziyadır. Səbəb olmalıdır ki,
bütün nailiyyətləri əldə etmiş alim nəyə görə və hansı
səbəbdən öz iş üsulunu, tədqiqat ənənəsini dəyişməlidir.
Bizim bir çoxumuz dəyişikliyi o qədər də asan qəbul
etmirik. Bu, təbiidir.
Biz hər dəyişiklik üçün bir stimul verməliyik və onun
axtarışında olmalıyıq. Alimə ilk növbədə öz üzərində, iş
prinsiplərində, kafedrasının fəaliyyətində, elmi
tədqiqatının aparılma üsulunda, impakt-faktorlu elmi
jurnallarda məqalələrin dərc olunmasında yeni
imkanların tapılması üçün stimul verməliyik. Biz o
stimulu alimə, elmə marağı olan insana, şəxsə təqdim edə
bilmədiyimiz təqdirdə istənilən yuxarıdan verilən əmrin
nəticəsi olmayacaq. Azərbaycan elminin müasir elmə
inteqrasiyası ilə bağlı əmrlər, sənədlər imzalaya
bilərik, amma bunun həll yollarını tapa bilməsək effekti
və faydalı iş əmsalı çox aşağı olacaqdır.
Bu gün təhsil sistemində çalışmaq, yaratmaq, qurmaq
öz-özlüyündə bir çağırışdır və siz hər gün bu
çağırışla fəaliyyətinizi qurursunuz. |
