|
"Mənim universitetim" layihəsinin budəfəki hədəfi Bakı
Dövlət Universitetidir
Rüfanə GÜNƏŞ, "Azərbaycan müəllimi"
r.qurbanova@muallim.edu.az
 Bakı
Dövlət Universitetini 1919-cu ildə Azərbaycan Xalq
Cümhuriyyətinin parlamenti təsis edib və ölkəmizin ilk
ali təhsil ocağıdır. 1930-cu ilin iyun ayında Azərbaycan
SSR Xalq Komissarları Sovetinin qərarı ilə Azərbaycan
Dövlət Universitetinin fəaliyyəti dayandırılıb, onun
ayrı-ayrı fakültələrinin bazası əsasında yeni müstəqil
institutlar yaradılıb. 1934-cü ilin may ayında
Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin qərarı ilə
Dövlət Universiteti yenidən işə başlayıb. Universitetin
müxtəlif illərdə adı dəyişdirilsə də, 1999-cu ildən
etibarən Bakı Dövlət Universiteti kimi fəaliyyətini
davam etdirir. Ali təhsil ocağı fəaliyyət göstərdiyi
dövr ərzində yüz əlli minə yaxın mütəxəssis, o cümlədən
dünyanın bir çox dövlətləri - Orta Asiya və Qazaxıstan,
Yaxın və Orta Şərq, Cənub-Şərqi Asiya, Latın
Amerikası, Afrika ölkələri üçün yüzlərlə ixtisaslı kadr
hazırlayıb. Hazırda universitetin humanitar və sosial
elmlər, fundamental və təbiət elmləri sahələrini əhatə
edən 17 fakültəsində bakalavriat səviyyəsində 60
ixtisas, magistratura səviyyəsində 199 ixtisaslaşma,
doktorantura səviyyəsində 70 ixtisas üzrə 20 minə yaxın
tələbə, magistrant və doktorant təhsil alır. Təhsil 3
dildə - Azərbaycan, rus və ingilis dillərində aparılır.
Universitetdə dünyanın bir çox ölkələrindən bakalavriat,
magistratura və doktorantura səviyyələrində 600-ə yaxın
xarici tələbə də təhsil alır. Universitet tələbələrinin
təlim-tərbiyəsi ilə 125 kafedrada 1500-ə yaxın
professor-müəllim heyəti məşğul olur ki, onlardan 32
nəfəri AMEA-nın həqiqi və müxbir üzvü, təxminən 300-ə
qədəri elmlər doktoru, professor, 1000-ə yaxını fəlsəfə
doktoru, 600-dən çoxu dosentdir. Elmi işçilər və
köməkçi heyətlə birlikdə bu gün BDU-da 3 mindən çox
əməkdaş çalışır. 2014-cü ildə universitetdən 4000-ə
yaxın tələbə məzun olub. 2014-2015-ci tədris ilində
BDU-ya 4269 bakalavr, 600-ə yaxın magistr qəbul olunub.
BDU məzunlarından təxminən 800-ü 2014-cü ildə magistr
adını qazanıb. Hazırda BDU-da 1500-dən çox magistrant,
700-dən çox doktorant və dissertant təhsil alır.
2014-2015-ci tədris ilində respublika üzrə cəmi 300
nəfər "Gələcəyin müəllimi" təqaüdü alır ki, onların da
142-si (47%) BDU-nun tələbəsidir. Universitetə 1999-cu
ildən Milli Məclisin deputatı, akademik, kimyaçı alim
Abel Məhərrəmov rəhbərlik edir.
Maddi-texniki baza
 Son
illər ərzində BDU-nun maddi-texniki bazasının
möhkəmləndirilməsi, universitet şəhərciyinin
abadlaşdırılması, tədrisin texniki vasitələrlə təchiz
edilməsi, elmin son nailiyyətlərinin təcrübəyə tətbiqi,
yeni cihazların alınması sahəsində müxtəlif işlər
görülüb. BDU-nun 4 tədris korpusu, 2 elmi-tədqiqat
institutu, 80-ə yaxın elmi-tədqiqat və tədris
laboratoriyası fəaliyyət göstərir. Hazırda ali təhsil
ocağının 2 yataqxanası istifadədədir. Digər yataqxanalar
sökülüb və yeni, müasir yataqxana kompleksinin inşası
nəzərdə tutulur.
Universitetin Quba şəhərində tədris-təcrübə və istirahət
mərkəzi fəaliyyət göstərir. 8 hektar ərazisi olan
tədris-təcrübə və istirahət mərkəzinin həyətində 2 idman
stadionu (biri futbol, digəri voleybol və böyük tennis),
mərkəzi qazanxana və su anbarı, zövqlə bəzədilmiş park
və yaşıllıqlar yerləşir. 400 nəfər üçün nəzərdə tutulan
tədris və istirahət korpusunda universitetin müəllim və
tələbələri üçün hər cür şərait yaradılıb. Burada
müxtəlif tədbirlərin keçirilməsi üçün 30 nəfərlik
konfrans zalı, 300 nəfərlik böyük akt zalı,
professor-müəllim heyəti üçün nəzərdə tutulmuş 2-3
otaqdan ibarət 5 VİP mənzil var. 200 nəfərlik yeməkxana
müəllim-tələbə heyətinə xidmət edir. Mərkəzdə yaradılmış
elektron kitabxanada müxtəlif mövzulara aid yüzlərlə
ədəbiyyat toplanıb. Bundan əlavə, tədris-təcrübə və
istirahət mərkəzində müxtəlif elmi istiqamətlər üzrə
laboratoriyalar, elektron lövhə və digər müasir
avadanlıqlarla təchiz edilmiş tədris auditoriyaları
təşkil olunub.
 Qubadan
başqa universitetin Altıağac tədris-təcrübə bazası da
var. 1990-cı ildən fəaliyyət göstərən bazada 2001-ci
ildə əsaslı təmir işləri aparılıb.
BDU-nun tərkibində həmçinin "Gənc istedadlar" liseyi
var. 2007-ci ildən fəaliyyət göstərən liseyin başlıca
vəzifəsi milli amallara xidmət edəcək gənc istedadları
üzə çıxarmaq, onların inkişafına hərtərəfli şərait
yaratmaq, gələcək inkişaflarını düzgün
istiqamətləndirmək, dərin biliyə, həmçinin yüksək mənəvi
keyfiyyətlərə malik gənclər yetişdirməkdən ibarətdir.
Liseydə təlim-tədris bir növbədə, Azərbaycan və rus
dillərində aparılır.
Universitetin ayrıca poliklinikası var. Burada
professor-müəllim heyəti, əməkdaşlar və tələbələrə 22
həkim, 20 tibb bacısı xidmət göstərir.
Gələcək alimlər SABAH qruplarında
2014-2015-ci tədris ilindən BDU-da savadlı, bacarıqlı və
hazırlıqlı tələbələrdən ibarət SABAH qrupları fəaliyyət
göstərməyə başlayıb. BDU-da 12 ixtisası əhatə edən SABAH
qruplarında 249 tələbə təhsil alır. Fizika müəllimliyi,
riyaziyyat müəllimliyi, kimya müəllimliyi, kimya,
hüquqşünaslıq, beynəlxalq münasibətlər, kompüter
elmləri, geologiya, coğrafiya, coğrafiya müəllimliyi,
tarix və tarix müəllimliyi ixtisasları üzrə xüsusi
tərtib olunmuş tədris planları əsasında təhsil alan
tələbələr müasir avadanlıqlarla təchiz olunmuş
auditoriya və laboratoriyalarda dərs keçirlər. Eyni
zamanda kimya və beynəlxalq münasibətlər və iqtisadiyyat
fakültələrində SABAH qrupunun ingilis bölməsi də
fəaliyyət göstərir. SABAH qruplarının koordinasiyasını
təmin etmək məqsədi ilə universitetdə SABAH Mərkəzi
yaradılıb. Mərkəz tərəfindən Azərbaycan gənclərinə yeni
imkanların yaradılması, onların fərdi və peşəkar
inkişafına dəstək vermək məqsədilə tələbələr üçün
mütəmadi olaraq konfranslar, görüşlər, yerli və əcnəbi
müəllimlərin mühazirələri təşkil olunur, əmək bazarı ilə
daimi bağlılıq yaradılması üçün biznes nümayəndələrinin
iştirakı ilə "dəyirmi masa"lar keçirilir.
 İmtahan
sessiyasının təşkili
Bakı Dövlət Universitetinin bakalavriat və magistratura
səviyyələrində (əyani və qiyabi şöbələr üzrə)
imtahanlar, bir qayda olaraq, yazılı formada həyata
keçirilir, zərurət yarandığı hallarda rektorluğun qərarı
əsasında bəzi fənlər üzrə şifahi-dialoq və ya test üsulu
ilə aparılır. Sessiyanın gedişi zamanı imtahanların
nəticəsindən yarana biləcək narazılıqların mövcud
qaydada araşdırılması və həll edilməsi məqsədi ilə
Qərargah və Qərargahın nəzdində universitet üzrə "Qaynar
xətt" yaradılır. Bu məqsədlə universitetin əsas
binasında və tədris korpuslarında şikayət, təklif və
məlumatlar üçün hər gün mövcud qaydada möhürlənməklə
xüsusi qutular asılır. Qərargahın sədri sessiya
müddətində imtahanların gedişi ilə əlaqədar ərizə,
təklif və Təhsil Nazirliyinin "Qaynar xətt" xidmətinə
daxil olmuş şikayətlərin araşdırılmasını təmin edir və
bu barədə tədbir görülməsi məqsədilə müvafiq təkliflər
verir. İmtahanların nəticələri barədə şikayətlərə baxmaq
və aşkar edilmiş çatışmazlıqları aradan qaldırmaq
məqsədilə Qərargahın nəzdində təbiət və humanitar
fakültələr üzrə apelyasiya komissiyaları yaradılır.
Kitabxana
Universitetdə ümumi kitab fondu 3 milyon nüsxəyə yaxın
Elmi kitabxana var. 4 korpusun hər birində kitabxananın
filialları fəaliyyət göstərir. 5 abonement, 14 oxu zalı,
30 kabinet kitabxanası olan Elmi Kitabxana dünyanın 15
ölkəsinin 30 universiteti ilə kitab, jurnal və qəzet
mübadiləsi aparır. Elmi-tədqiqat laboratoriyasının
köməyi ilə respublikamızda ilk dəfə olaraq kitabxananın
kompüterləşdirilməsi işinə başlanıb, elektron kataloq
yaradılıb. Kitab, jurnal və qəzet fondunun böyük hissəsi
elektron kataloqa salınıb.
Elmi-tədqiqat 
Bakı Dövlət Universitetində 2014-cü ildə 81 istiqamətdə
156 problem və 200-ə qədər mövzu üzrə 1000-dən çox
elmi-tədqiqat işi aparılıb. İl ərzində 130-a qədər kitab
və monoqrafiya, 200-dən çox dərslik və dərs vəsaitləri,
2600 elmi məqalə və 1400-ə qədər konfrans materialı,
tezisi çap olunub.
Professor-müəllim heyətinin maddi-rifah halının
yüksəldilməsi universitet rəhbərliyinin diqqət
mərkəzindədir. BDU Elmi Şurası bu ildən
professor-müəllim heyəti və əməkdaşların əməkhaqlarının
artırılması ilə bağlı qərar qəbul edib. Qərara əsasən,
BDU-da inzibati idarəetmədə çalışan rəhbər heyətin,
dekan, dekan müavinləri, kafedra müdirləri, professor və
dosentlər, baş müəllim və müəllimlər, o cümlədən digər
əməkdaşların əməkhaqları artırılıb. Hazırda dekanların
əməkhaqları 1400, kafedra müdirlərinin 1200,
professorların 1000, dosentlərin isə 830 manat civarında
müəyyənləşib. Artım ümumilikdə universitetin 3 minədək
əməkdaşına şamil edilib. Bundan əlavə, Bakı Dövlət
Universitetində fəaliyyətlərinə, peşəkarlıqlarına, əldə
etdikləri nailiyyətlərə görə fərqlənmiş bir qrup
əməkdaşın da əməkhaqqı diferensasiya yolu ilə müəyyən
qədər artırılıb.
Gənc Alimlər Şurası gənc alim və tədqiqatçıların
elmi-tədqiqat işlərinin təşkili sahəsində BDU-nun
ayrı-ayrı fakültə və elmi qurumlarının fəaliyyətini
koordinasiya edir, onların respublika və beynəlxalq
səviyyəli elmi konfrans, seminar, qurultay, forum, sərgi
və digər tədbirlərdə iştirakına şərait yaradır. AMEA-nın
ayrı-ayrı institutları, həmçinin digər ali təhsil
müəssisələri və elmi təşkilatlarda fəaliyyət göstərən
gənc alimlər şuraları ilə əlaqə yaradır, birgə tədbirlər
keçirir. BDU-da respublikanın və xarici ölkələrin elm və
tədris müəssisələrində elmi tədqiqat və innovasiya
fəaliyyəti üzrə müsbət təcrübələri öyrənir, təhlil edir,
ümumiləşdirərək yayılmasını, tətbiqini reallaşdırır.
 Azərbaycan
Respublikası müstəqillik qazandıqdan sonra BDU-da
təhsildə yüksək göstəricilər əldə etmiş və ictimai
işlərdə fərqlənən tələbələr üçün adlı təqaüdlər - Heydər
Əliyev, Əziz Əliyev, Zərifə Əliyeva, Ziya Bünyadov,
Mirzə Kazımbəy, Aida İmanquliyeva, Abdulla Qarayev,
Şəfayət Mehdiyev, Səttar Süleymanov, Musa Əliyev, Mirəli
Qaşqay, Nizami Gəncəvi, Mir Cəlal Paşayev, Abbas
Zamanov, Arif Babayev, Yəhya Məmmədov, Həsən Əliyev,
Zeynalabdin Tağıyev, Məmməd Xələfov, Məmmədəmin
Rəsulzadə, Murtuz Ələsgərov və b. adına adlı və xüsusi
təqaüdlər təsis olunub.
Universitetin
institut və mərkəzləri
Tətbiqi Riyaziyyat Elmi-Tədqiqat İnstitutu 1991-ci ildə
yaradılıb. İnstitutun əsas tədqiqat obyekti "dinamik
proseslər, idarəetmə və iqtisadi sistemlərin riyazi
modelləşdirilməsi, aktual nəzəri, tətbiqi məsələlərin
həlli və informasiya resurslarının hazırlanması"
problemidir. İnstitutun əməkdaşları İngiltərənin "Gordon
and Breach" nəşriyyatında "Optimization of Linear
Control Systems Analytical Methods and Computational
Algorithms" adlı monoqrafiyanı nəşr etdiriblər.
İnstitutda 2002-ci ildən başlayaraq ildə iki buraxılış
olmaqla "Applied and Computational Mathematics" adlı
beynəlxalq elmi jurnal nəşr olunur. Dünyanın 12
ölkəsindən görkəmli riyaziyyatçı alimlər həmin jurnalın
redaksiya heyətinə daxildirlər. İnstitutda bir çox
layihələr həyata keçirilir. Xarici universitetlərlə elmi
əlaqələr genişlənməkdə və möhkəmlənməkdədir.
 Fizika
Problemləri Elmi-Tədqiqat İnstitutu 2005-ci ildə BDU-nin
fizika fakültəsindəki "Yarımkeçiricilər fizikası",
"Kvant kimyası", "Amorf təbəqələr fizikası", "Bərk cisim
elektronikası", "Makromolekul məhlullarının
fiziki-kimyası", "Molekulyar biofizika", "Yüksək
enerjilər fizikası", "Maye kristallar", "Günəşin
Fraunhofer spektri" və "Ozon generatorları"
elmi-tədqiqat laboratoriyalarının bazasında yaradılıb.
Burada BDU-nun kafedralarının müəllimləri, tələbə və
magistrləri, aspirant və dissertantları elmi-tədqiqat
işləri aparır, ayrı-ayrı sahələr üzrə təcrübə keçirlər.
İnstitutda "Elektronika üçün perspektivli olan material
və strukturların alınması və tədqiqi", "Bioloji
proseslərin molekulyar təşkilinin fiziki əsasları",
"Yüksək enerjilər fizikası", "Bioloji sistemlərin
təşkilinin fiziki-kimyəvi əsasları" istiqamətləri üzrə
tədqiqatlar aparılır və bu mövzular ətrafında mütəmadi
olaraq seminarlar keçirilir. Əməkdaşların əldə etdikləri
nəticələr mötəbər elmi jurnallarda çap olunub, ABŞ,
Fransa, İtaliya, Türkiyə, Rusiya, İran, Pakistan və s.
kimi ölkələrdə keçirilmiş beynəlxalq konfrans, simpozium
və seminarlarda dəfələrlə məruzə edilib. İnstitutun
İngiltərənin İmperial Kolleci və Durham Universiteti,
Almaniyanın Boxum, Regensburq, Vuppertal, Kayzerslautern
universitetləri, Fransanın Ecole Polytechnique Məktəbi
və Nüvə Tədqiqatları İnstitutu, Moskva Dövlət
Universitetinin "Molekulyar biologiya və bioüzvi kimya"
kafedrası, Rusiya EA-nın Yüksək Enerjilər Fizikası
İnstitutu, Türkiyənin İstanbul və Erciyez
universitetləri, İran İslam Respublikasının "Riyaziyyat
və Fizika" İnstitutu, Sankt-Peterburq Fizika Texniki
İnstitutu, AMEA-nın Fizika və Radiasiya Problemləri
İnstitutları ilə elmi əməkdaşlıq əlaqələri var.
Yunus Əmrə İnstitutu 2012-ci ildə yaradılıb. Təhsil və
tədris fəaliyyətləri ilə yanaşı, elmi tədqiqat və
tətbiqlərini icra etməkdədir. İnstitut türk
mədəniyyətinin, tarixinin, dilinin və ədəbiyyatının daha
yaxşı təbliği və öyrədilməsi məqsədi ilə tədqiqatlar
aparmaq, fərqli təşkilatlarla əməkdaşlıq edərək elmi
işləri dəstəkləmək və əldə edilən nəticələri müxtəlif
qəzet və jurnallar vasitəsilə ictimaiyyətə çatdırmaq
məqsədinə nail olmaq üçün müxtəlif fəaliyyətlərə imza
atır. Yunus Əmrə İnstitutu habelə türk dili, tarixi,
mədəniyyəti və musiqisi sahəsində bacarıqlı alim və
tədqiqatçıların yetişməsinə kömək etməyi, sertifikat
proqramları ilə təhsil və tədris işlərini reallaşdırmağı
əsas hədəf kimi götürür. Həmçinin hər il başda Bakı
Dövlət Universiteti olmaqla Türkiyə Respublikasının
Xaricdə Yaşayan Türklər və Türkdilli Birliklər Nazirliyi
ilə birlikdə Türk dili Yay Məktəbləri çərçivəsində
Azərbaycandan Türkiyəyə tələbə göndərir. Bu layihə
çərçivəsində tələbələr Türkiyədə davamlı olaraq türk
dili kurslarına qatılmaq imkanı əldə edir və Türkiyənin
müxtəlif bölgələrində təşkil edilən mədəniyyət
gəzintilərində iştirak edirlər. Proqram ödənişsizdir,
proqrama qatılan tələbələrə 250 dollar təqaüd verilir.
Konfutsi İnstitutu 2011-ci ilin aprel ayında Bakı Dövlət
Universitetinin Şərqşünaslıq fakültəsinin əsasında
yaradılan - Azərbaycan-Çin Təhsil və Araşdırma
Mərkəzidir. İnstitutun yaradılmasının təşəbbüsçüsü Çin
hökuməti nəzdində Çin dilinin yayılması üzrə dəftərxana
nümayəndələri olub. İş partnyoru isə BDU ilə möhkəm iş
əlaqəsi olan ÇXR-in ən tanınmış universitetlərindən biri
Anxoy Universitetidir. Artıq iki universitet arasında
"Təhsil əməkdaşlığı haqqında memorandum" və "BDU ilə
Anxoy Universiteti arasında BDU nəzdində Konfutsi
İnstitutunun yaradılması haqqında saziş " imzalanıb.
Dördüncü ildir ki, fəaliyyət göstərən Mərkəzin hazırda
müxtəlif elm və təhsil müəssisələrində 8 filialı açılıb.
Nanoaraşdırmalar mərkəzi. 2004-cü ildə Bakı Dövlət
Universiteti ilə o zaman bu sahə üzrə dünyanın qabaqcıl
elmi mərkəzlərindən hesab edilən Rumıniyanın bir neçə
universiteti arasında nanotexnologiya üzrə əməkdaşlıq
haqqında müqavilələr imzalanıb. 2005-ci ildə
"Nanoaraşdırmalar mərkəzi" yaradılıb, bir il sonra-
2006-cı ildə isə bu istiqamətdə təhsili təşkil etmək
məqsədi ilə "Nanomaterialların kimyəvi fizikası"
kafedrası açılıb və bir sıra istiqamətlərdə uğurlu
tədqiqat işləri aparılmağa başlanılıb. Universitetdə
nanotexnologiya istiqamətində elmi tədqiqat işlərini
inkişaf etdirmək məqsədi ilə BDU-ya dövlət büdcəsi və
beynəlxalq qrant layihələri hesabına müasir avadanlıqlar
və cihazlar alınıb. Belə ki, son illərdə Furye
spektrometri, tədris üçün atom qüvvət mikroskopları,
atomar səviyyədə tədqiqat aparmaq üçün İNTECRA PRİMA
atom qüvvət mikroskopu, spektroflüorimetr, nüvə maqnit
rezonansı, xromatoqraf, kütlə spektrometri,
ultrabənövşəyi spektroskop, atom adsorbsiya analizatoru,
rentgen difraktometri, skanedici elektron mikroskopu,
istilik fiziki spektroskopiya avadanlıqları alınıb.
Universitetdə nanotexnologiya istiqamətində aparılan
tətbiqi xarakterli fundamental elmi tədqiqat işləri
dünyanın və ölkəmizin bir sıra istehsal müəssisələrində
sınaqdan çıxarılaraq uğurla tətbiq edilir.
Yüksək Texnologiyalar Mərkəzi 2014-cü ildə BDU Elmi
Şurasının qərarı əsasında yaradılıb. Eyni zamanda
Azərbaycandan kənarda yaşayan elm adamlarını bir araya
gətirmək, onları Azərbaycana tanıtmaq və bu elm adamları
vasitəsi ilə Azərbaycan həqiqətlərini və Azərbaycan
elmini dünyaya çatdırmaq məqsədi ilə BDU-da virtual
Beynəlxalq Elmi Araşdırma Mərkəzi yaradılıb və artıq
müxtəlif xarici ölkələrdə yaşayan 7 elm adamı bu
mərkəzdə virtual olaraq işə qəbul edilib.
Universitetdə kompüter texnologiyasının tətbiqi
sahəsində böyük işlər görülüb, ayrıca İnformasiya
Texnologiyaları Mərkəzi (İTM) yaradılıb. Bu gün 20
elmi-tədris sinfini, 4 imtahan zalını özündə birləşdirən
İTM ən müasir kompüter avadanlıqları və proqram
vasitələri ilə təchiz olunub. Hər bir fakültənin
kompüter sinfində lokal şəbəkə yaradılıb və həmin
kompüterlərin BDU-nun ümumuniversitet lokal şəbəkəsi
vasitəsilə internetə çıxışı təmin olunub. Universitetin
lokal şəbəkəsi özündə 1200-dən çox kompüteri
birləşdirərək, onların hər birini sürətli internet xətti
ilə təmin edir.
Mərkəzin əsas məqsədlərindən biri də Azərbaycan
təhsilinə Bolonya Bəyannaməsinin prinsiplərinin
tətbiqində professional köməkliyin göstərilməsi, habelə
informasiya texnologiyalarının istifadəsi ilə tədris
prosesinin və təhsilin idarəedilməsi üçün virtual
universitetin və e-kontentin yaradılmasıdır. Hazırda
mərkəzdə tyutor hazırlığı və multimedia vəsaitlərinin
yaradılması üzrə ixtisaslaşmış kadrlar fəaliyyət
göstərir. 2008-ci ildən etibarən kurslarda Azərbaycanın
digər təhsil ocaqlarını da əhatə etməklə 221 tyutor
hazırlanıb.
Ali təhsilin bakalavriat və magistratura səviyyələri
üzrə tədris prosesinin gedişinə, imtahan sessiyasının
mütəşəkkil keçirilməsinə, ayrı-ayrı fənlər üzrə
kreditlərin yerinə yetirilməsinə, distant təhsilin
tətbiqinin genişləndirilməsinə və tədrisin keyfiyyətinin
yüksəldilməsinə nəzarətin daha da gücləndirilməsi
məqsədilə 2010-cu ildə BDU Elmi Şurasının qərarı
əsasında Tədris Elektron Mərkəzi yaradılıb.
Karyera Mərkəzi Bakı Dövlət Universiteti tələbələrinin
gələcək karyera qurmalarında yardımçı olmaq məqsədi ilə
yaradılıb. Ölkəmizdə fəaliyyət göstərən dövlət və özəl
müəssisələrin universitetlə sıx əməkdaşlığı bu işin
reallaşmasına müsbət təsir edir. Belə ki, həmin
müəssisələrin məsul əməkdaşları mütəmadi olaraq
universitetdə tədbirlər təşkil edir, müxtəlif
ixtisaslara uyğun vakansiyalar barədə məlumatlar
verirlər. "Karyera Planlama Mərkəzi" bölməsində Bakı
Dövlət Universitetində təşkil olunan bütün bu tədbirlər
və iş elanları barədə ətraflı informasiyalar əksini
tapır. Bu imkanlardan yararlanmaq istəyən müəssisələr
BDU-da iş təklifləri ilə bağlı tədbirlər təşkil edə
bilir və ixtisaslarına uyğun işlə təmin olunmaq istəyən
tələbələrimiz bu xidmətdən faydalanırlar.
Koreya Mərkəzi. Azərbaycan-Koreya İnformasiya Təminatı
Mərkəzi 2008-ci ilin dekabrın 17-də Koreya dövlətinin
birbaşa dəstəyi ilə xarici və daxili rəqəmsal sistemləri
hərtərəfli təmin etmək məqsədilə yaranan KADO-nun
(Korean Agency for Digital Opportunities and Promotion)
yardımı ilə açılıb. 2012-ci ilin may ayında Koreya
Milli İnformasiya Cəmiyyətinin icraçı direktoru Myungha
Hongun Bakı Dövlət Universitetinə səfəri zamanı Mərkəzin
yenilənməsinə dair müqavilə imzalanıb. Yenilənmə
işlərinə mərkəzin kompüter sisteminin əvəzlənməsi,
videokonfrans və virtual universitetin yaradılması daxil
edilib. Azərbaycan-Koreya İnformasiya Təminatı
Mərkəzinin yenilənmə prosesindən sonra açılışı 2012-ci
ilin avqust ayında keçirilib.
Azərbaycan-Koreya İnformasiya Təminatı Mərkəzində
Seminar-room, İT training laboratory və internet lounge
fəaliyyət göstərir. İT Training Laboratory 90 ədəd
kompüter və iki genişekranlı proyektor ilə təchiz
olunub. İnternet lounge room isə öz növbəsində
tələbələrin və tədqiqatla məşğul olan şəxslərin internet
vasitəsilə lazımi məlumatları əldə etmələri məqsədinə
xidmət edir. Mərkəz KADO-nun birbaşa dəstəyi ilə
fəaliyyət göstərir.
Rus Mərkəzi "Rus dünyası" Fondu tərəfindən dünyanın
aparıcı beynəlxalq təhsil və tədris strukturları ilə
birgə yerinə yetirilən beynəlxalq mədəniyyət
layihəsidir. "Rus dünyası" Fondu tərəfindən BDU-da
açılan Rus Mərkəzinin məqsədi rus dili və mədəniyyətini
təbliğ etmək, xaricdə rus dilinin tədris olunması
proqramlarını dəstəkləmək, mədəniyyətlərarası dialoqun
inkişafı və xalqlararası qarşılıqlı anlaşmanın
güclənməsi istiqamətində müxtəlif fəaliyyətlərə imza
atmaqdır.
Abay Mərkəzi. 2011-ci ilin may ayında qazax şairi,
yazıçısı, ictimai xadimi, müasir qazax yazılı
ədəbiyyatının banisi Abay Kunanbayev adına Qazax Mərkəzi
fəaliyyətə başlayıb. Azərbaycan və qazax xalqları
arasındakı mədəni əlaqələri daha da inkişaf etdirmək
məqsədilə yaradılıb. Mərkəzin məqsədi Azərbaycan və
Qazaxıstan arasında mədəni və sosial əməkdaşlığın
inkişafına yardım göstərmək, Qazaxıstanın mədəniyyəti,
tarixi ilə tanış olmaq istəyənləri lazımi materiallarla
təmin etməkdir. Mərkəzin əsas fəaliyyət sahəsinə mədəni
və sosial tədbirlərin keçirilməsi daxildir.
Muzeylər
Heydər Əliyev muzeyi 1997-ci ildə ulu öndərin şəxsi
razılığı ilə yaradılıb və fəaliyyətə başlayıb. Muzeydə
BDU-nun dünya şöhrətli məzunu və fəxri doktoru olan
böyük şəxsiyyətin həyatının müxtəlif dövrlərini əks
etdirən fakt və sənədlər saxlanılır.
Universitetin tarixi muzeyi özü ilə yaşıddır. Təxminən
1920-ci ildə fəaliyyətə başlayan muzeydə görkəmli
ictimai-siyasi xadimlər, alimlər haqqında sənədlər və
fotomateriallar saxlanılır. 2010-cu ildə Azərbaycanın
ilk ali təhsil ocağının tarixini hərtərəfli tərənnüm
etmək məqsədi ilə muzeydə yenilənmə işlərinə başlanılıb
və o daha da zənginləşdirilib. Muzeydə 17 fakültənin hər
birinə ayrıca sahə ayrılıb.
Faydalı qazıntılar muzeyi Geologiya fakültəsi yarandığı
gündən etibarən akademik Mirəli Seyidəli oğlu Qaşqayın
və professor Əziz Həmzə oğlu Əsgərovun təşəbbüsləri ilə
yaradılıb. İlk dövrlərdə 500-ə yaxın eksponatı olan
muzeyin hazırda eksponatlarının sayı 6000-i keçib.
Tələbələrin geologiya və geologiya mühəndisliyi
ixtisaslarına dərindən yiyələnmələri üçün bu muzeydə
mineralogiya, kristalloqrafiya, petroqrafiya, faydalı
qazıntılar və digər fənlər üzrə mütəmadi zəngin
kolleksiyalar, tematik sərgilər və ekspozisiyalar təşkil
edilir.
Həmin ekspozisiyalar ölkənin Göygöl, Qazax, Daşkəsən,
Gədəbəy, Kəlbəcər, Şəmkir filiz rayonlarını təmsil edir,
xüsusilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisində olan
faydalı qazıntı yataqlarından götürülmüş nümunələr öz
əksini tapır.
Təkamül təlimi muzeyi Zaqafqaziyada ilk və yeganə,
keçmiş Sovetlər birliyində isə bu sahədə mövcud olan bir
neçə muzeydən biridir. Bu muzey ali məktəblərdə "Təkamül
təlimi" fənninin zəngin əyani vasitələr əsasında
tədrisinə xidmət edir.
Muzeydə mövcud olan üzvi aləmin əcdad ağacı sxemi
filogenezin iki istiqamətdə - bir tərəfdən
birhüceyrəlilərdən ali çiçəkli bitkilərə, digər tərəfdən
isə məməlilərə qədər necə baş verdiyini hərtərəfli dərk
etməyə imkan verir.
M.Hüseynov adına Arxeologiya və etnoqrafiya muzeyi
1976-cı ildə tələbələrin arxeologiya və etnoqrafiya
sahəsində dünyagörüşünü genişləndirmək məqsədilə
yaradılıb. Muzeydə Azərbaycanın bütün tarixi inkişaf
mərhələləri maddi mədəniyyət nümunələri əsasında öz
əksini tapıb. Muzey 2 hissədən ibarətdir: arxeologiya
bölməsi və etnoqrafiya bölməsi.
Velosiped idman muzeyi Bakı Dövlət Universitetində 40
ilə yaxındır ki, fəaliyyət göstərir. Muzey velosiped
tarixinə aid olan materiallar və velosipedlə bağlı
hadisələrlə zəngindir. Muzeydə Leonardo da Vinçinin ilk
modelindən ən son unikal və bahalı modellərə qədər
velosipedlər təqdim edilib. Eyni zamanda muzeydə
velosiped idmanı ilə məşğul olan məşhur insanların
fotolarından ibarət stend də hazırlanıb. Burda Napoleon
Bonapart, Lev Tolstoy, Mark Tven, Emil Zola, Ernest
Heminquey, Konstantin Tsiolkovski və sair adlara rast
gəlmək olar. Muzeydə dünyanın böyük velosipedçiləri olan
Tomas Simpson, Bernard Hinault, Viktor Suhoruçenkov,
Fausto Koppi, Fred Rommelberg, Francesco Moser, Rick Van
Loi, Federico Martin Bamontes, Bernard Renaud, Eddie
Merkes və sair haqqında geniş məlumat əldə etmək olar.
Beynəlxalq əlaqələr
Bakı Dövlət Universiteti dünyanın 70-dən çox ölkəsinin
300-dən artıq universiteti və elmi müəssisələri ilə
əməkdaşlıq edir. 1991-ci ildən Avrasiya, 1996-cı ildən
Xəzəryanı Ölkələr, 1997-ci ildən Qara Dəniz Ölkələri,
2003-cü ildən Avropa, 2010-cu ildən Qafqaz
Universitetləri assosiasiyalarının üzvüdür. Artıq
dördüncü ildir ki, BDU "QS World University Rankings"
reytinqinə görə dünyanın 20 min universiteti arasında
700 top universitetinin, həmçinin Beynəlxalq Akademik
Perspektivlər İnstitutu (URAP) tərəfindən dünyanın 2000
ən yaxşı universitetinin siyahısına daxil edilib. Ötən
il BDU MDB-yə üzv ölkələr üzrə 153 universitet arasında
aparılan sorğuya əsasən 40-cı pillədə qərarlaşıb.
Reytinq siyahısına Azərbaycan universitetlərindən yalnız
BDU düşüb.
"QS" təşkilatı 2014-cü il dekabrın 17-də yeni reytinq
cədvəlini açıqlayıb. Bu reytinq cədvəlində universitet
39.4 balla Çexiyanın Palacky-Olomous Universiteti ilə
72-73-cü yerləri bölüşdürüb.
BDU Avropa Birliyinin layihələri - TEMPUS-TASİS, ERASMUS
MUNDUS, Erasmus+, türkdilli ölkələri əhatə edən
"Mövlanə" Mübadilə Proqramı və DAAD-ın proqramlarında,
Koreya, Yaponiya Fondlarının, Konfutsiya İnstitutunun
layihələrində iştirak edir, tələbə-müəllim mübadiləsi
aparır.
Son illər Bakı Dövlət Universitetinin alimləri
tərəfindən elm və təhsil sahəsində ümumi dəyəri 5-6
milyon ABŞ dolları olan 80-dən çox layihə həyata
keçirilir. Universitet alimlərinin apardığı bu işlər
dünyanın bir sıra qabaqcıl universitetləri ilə bərabər
yerinə yetirilir və dünya elmi ictimaiyyəti tərəfindən
dəstəklənərək qəbul edilir. Bunların 50-dən çoxu Avropa
Birliyi, Fransa Milli Elmi Araşdırmalar Mərkəzi,
Beynəlxalq Nəzəri Fizika Elmi Mərkəzi, Amerika
Hüquqşünaslar Assosiasiyası, İsveçrə Milli Elm Fondu və
digər beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən
maliyyələşdirilən innovativ beynəlxalq layihələrdir.
Elmi layihələr daha çox fundamental elmlər sahəsində,
əsasən kimya, biologiya, fizika və riyaziyyat
fakültələrinin əməkdaşları tərəfindən həyata keçirilir.
Layihələr sırasında nonotexnologiya sahəsindəki
layihələr də xüsusi yer tutur. Təkcə son 5 ildə
nanotədqiqatlar istiqamətində ümumi dəyəri 5 milyon ABŞ
dolları olan qrant layihələri yerinə yetirilib. Bu
layihələr çərçivəsində universitetə ən müasir cihazlar
və avadanlıqlar alınıb. Universitet alimlərinin
nanotexnologiya istiqamətində 70-dən artıq məqaləsi
Tomson Reyter Agentliyinin siyahısına daxil olan
jurnallarda, 100-dən artıq məqalə isə digər elmi
jurnallarda dərc edilib. Azərbaycan alimlərinin apardığı
tədqiqatların nəticələri dünyanın inkişaf etmiş
ölkələrində keçirilən bir sıra beynəlxalq konfranslarda,
simpoziumlarda müzakirə edilib və monoqrafiyalar
şəklində nəşr edilib.
Bakı Dövlət Universiteti bu ilin başlanğıcında da yeni
beynəlxalq layihələrin qalibi olub. Avropa Birliyinin
TEMPUS layihəsi çərşivəsində BDU alimlərinin İtaliya,
Fransa, Yunanıstan alimləri ilə birlikdə qalib
olduqları ECONANO qrant layihəsi həyata keçirilir. Yeni
ilin başlanğıcında biologiya fakültəsində 4 yeni
beynəlxalq layihə qazanılıb ki, onların da ümumi dəyəri
4 milyon ABŞ dollarından çoxdur.
Son illər universitet elminin və əldə edilən uğurların
nümayişi və beynəlxalq aləmdə təbliği sahəsində "XXI
əsr: ümidlər, çağırışlar" devizi altında keçirilən
Beynəlxalq Humanitar Forumların da böyük əhəmiyyəti
olub. Rusiya və Azərbaycan Prezidentlərinin təşəbbüsü
ilə keçirilən 4 Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumunun hər
birinin bir "dəyirmi masa"sı Bakı Dövlət Universitetində
təşkil edilib.
Tələbələrin iş təcrübəsi
BDU-da tədris prosesinin elmi tədqiqatla
əlaqələndirilməsi, elm və təhsilin istehsalatla
inteqrasiyasının gücləndirilməsi, birgə elmi
tədqiqatların aparılması məqsədi ilə AMEA-nın ayrı-ayrı
elmi təşkilatları və institutları arasında əlaqələr
gücləndirilib və birlikdə tədbirlər həyata keçirilib.
Elm-təhsil-istehsalat əlaqələrinin qurulması
istiqamətində bir sıra istehsalat birlikləri-Müdafiə
Sənayesi Nazirliyi, "Azərsu" Açıq Səhmdar Cəmiyyəti,
Sumqayıt texnologiyalar parkı, Coca-Cola, SOCAR, "BP" və
digər şirkətlərlə əməkdaşlıq əlaqələri qurulub.
Son illər Bakı Dövlət Universitetində tələbələrin nəzəri
biliklərlə yanaşı, dünyagörüşlərini zənginləşdirmək,
auditoriyalarda əldə etdiklərini praktik vərdişlərlə
möhkəmləndirmək üçün çöl-tədris təcrübələri imkanları da
genişləndirilir. BDU-nun tələbələri hər il tədris
planına və tədris qrafikinə uyğun olaraq tədris və
istehsalat təcrübələrində iştirak edirlər.
İstehsalat təcrübələri də müqavilə əsasında müəyyən
edilmiş baza müəssisələrində aparılır. İstehsalat
təcrübələrində hüquq, beynəlxalq hüquq və beynəlxalq
münasibətlər, biologiya, kimya, fizika,
mexanika-riyaziyyat, tətbiqi riyaziyyat və kibernetika,
kitabxanaçılıq-informasiya, coğrafiya, geologiya və b.
fakültələrin tələbələri iştirak edirlər. Biologiya
fakültəsinin tələbələri Coca-Cola şirkətində, ekologiya
və torpaqşünaslıq fakültəsinin tələbələri Azərbaycan
Dövlət Neft Şirkətinin elmi-tədqiqat laboratoriyalarında
istehsalat təcrübəsi keçirlər. Mexanika ixtisası üzrə
təhsil alanlar üçün təcrübələr BAKMİL Birgə
müəssisəsində, kimya fakültəsinin tələbələri üçün Dərman
Preparatları Zavodunda, Neft və Yanacaq İstehsalat
Birliyində və Neftayırma zavodunda keçirilir. Biologiya
və coğrafiya fakültələrinin tələbələri isə Altıağac və
Quba Tədris-təcrübə və İstirahət mərkəzlərində təşkil
olunan istehsalat təcrübəsində iştirak edirlər.
Universitetdə dərnəklər
Universitetlə yaşıd olan qurumlardan biri də onun
klubudur. Müxtəlif formalarda fəaliyyət göstərən klub
1966-cı ildə universitetin əsas binası istifadəyə
verildikdən sonra tam formalaşmış şəkildə, bədii
özfəaliyyət ansamblı kimi işini davam etdirib. Klubda
qızlardan və oğlanlardan ibarət instrumental və rəqs
ansamblı, xor kollektivi, "Break dance" qrupu və dram
dərnəyi fəaliyyət göstərir. Hər yeni tədris ilində klub
əməkdaşları birinci kursa daxil olan xüsusi istedadlı
tələbələrin özfəaliyyətə cəlb olunması istiqamətində iş
aparırlar. Klub həmçinin BDU-nun akt zallarının və
konfrans otaqlarının texniki təchizat işlərini həyata
keçirir, universitetin, o cümlədən Təhsil Nazirliyi və
Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının
təşkilatçılığı ilə keçirilən bütün əlamətdar
tədbirlərdə, Gənclər və İdman Nazirliyinin "Tələbə
baharı" və digər festivallarında, milli bayramlarda,
xarici ölkələrdə keçirilən tədbirlərdə iştirak edir.
Rəqs ansamblı oğlanlardan və qızlardan ibarət 25
nəfərlik qrupla "Səda" adı altında fəaliyyət göstərir.
"Səda" rəqs ansamblı universitet və respublika
əhəmiyyətli tədbirlərlə yanaşı, dəfələrlə qastrol
səfərlərində olub, o cümlədən Türkiyə Respublikasında
festivallara qatılaraq diplom və müxtəlif mükafatlara
layiq görülüblər.
Tələbə Həmkarlar Təşkilatı
Bakı Dövlət Universitetində bir neçə tələbə təşkilatı
fəaliyyət göstərir. Universitetin ictimai həyatında
yaxından iştirak edən bu təşkilatlar arasında Tələbə
Həmkarlar İttifaqı Komitəsi (THİK) öz uğurlu fəaliyyəti
ilə diqqəti cəlb edir.
BDU THİK-i ötən dövr ərzində dövlət gənclər siyasətinin
əsas prinsiplərinin reallaşması istiqamətində kompleks
tədbirlər həyata keçirib və bu gün də fəaliyyətini qeyd
olunan istiqamətdə uğurla, məhsuldar formada davam
etdirir.
BDU THİK-in və idman kafedrasının birgə təşkilatçılığı
ilə start götürən "Fakültələrarası futbol çempionatı"
keçirilir.
BDU THİK-nin tələbələrin asudə vaxtlarının səmərəli
təşkili yönündə həyata keçirdiyi "Şənbə filmləri"
layihəsi də var ki, hər həftənin şənbə günü ölkə
kinoteatrlarında olan yeni filmlər universitetin
zallarında tələbələrə pulsuz nümayiş etdirilir. Bundan
əlavə, əlamətdar günlərdə universitetdə müxtəlif
əyləncəli gecələr (Party) də təşkil edilir. Bu tədbirlər
tələbələrin daha da sosiallaşmasına xidmət edir. BDU
THİK-nin milli-mənəvi dəyərlərin qorunması,
adət-ənənələrin yaşadılması istiqamətində həyata
keçirdiyi tədbirlərdən ən yaddaqalan "Novruz süfrəsi"
milli müsabiqəsidir ki, bu müsabiqədə həm tələbələr
milli ənənələri nümayiş etdirir, həm də qabiliyyətlərini
sərgiləyərək birincilik uğrunda mübarizə aparırlar.
THİK-in nəzdində fəaliyyət göstərən "Mənim Klubum" adlı
intellektual klubun mütəmadi olaraq təşkil etdiyi
intellektual oyunlar savadlı, bilikli, zəngin
dünyagörüşünə malik tələbələrin müəyyənləşdirilməsi,
onların mükafatlandırılması və beləliklə, tələbələrin
elmə, təhsilə marağının artırılması məqsədi daşıyır.
THİK tələbələrin sosial durumunun yaxşılaşdırılması,
onlara istər maddi, istərsə də mənəvi dəstəyin
göstərilməsi sahəsində də inamla iş aparır. |
