|
Cəbhədə erməni helikopterini vuran İlkin Muradovun
yaşadığı evdən reportaj
Rüfanə GÜNƏŞ, "Azərbaycan müəllimi"
r.qurbanova@muallim.edu.az
 "Vur,
komandir, vur!". Yəqin ki, ötən ilin sonlarında, bütün
Azərbaycana, hətta dünyaya yayılan bu nidanı hər birimiz
yaxşı xatırlayırıq. Torpaqlarımızın üzərində havalanan
düşmən helikopterini bir mərmi ilə külə çevirən Milli
Ordumuzun əsgəri İlkin Muradov uzun müddət medianın
gündəmində qaldı. Bu dəfə də biz onunla görüşüb,
danışmaq istədik. İlkinin doğulub boya-başa çatdığı
Neftçala rayonunun Xolqarabucaq kəndinin qarlı-palçıqlı
yollarından keçib onun yaşadığı evə gedirik. Bizi İlkin
və anası Rəşxəndə xanım qarşılayırlar. Otağa diqqət
edirəm, divarda İlkinin hərbi geyimdə olan və üstündə
"Azərbaycanın fəxri" yazılan şəkillərini görürəm. İlkinə
görüşə razılıq verdiyi üçün təşəkkür edib, söhbətə
başlayırıq.
Ondan özü barədə məlumat verməsini xahiş edirəm. Elə bu
vaxt İlkinin atası Məmməd kişi otağa daxil olur.
Salamlaşır, gəldiyimiz üçün bizə təşəkkür edir.
"Borcumuzdur", - deyib, müsahibimizlə söhbəti davam
etdiririk:
 -
Muradov İlkin Məmməd oğlu. 1990-cı il iyunun 21-də
Neftçala rayonunun Xolqarabucaq kəndində anadan olmuşam.
Orta təhsilimi Faiq Həziyev adına Xolqarabucaq kənd tam
orta məktəbində almışam. 2008-2010-cu illərdə Sumqayıt
şəhərində hərbi xidmətdə olmuşam. Hərbi xidmətdən sonra
mülki işlərlə məşğul idim. 2014-cü il mayın 9-da iki
aylıq müddətə hərbi kursa getdim. Sonra isə öz arzumla
cəbhə bölgəsində hərbiçi olaraq çalışmağa başladım. Daha
tez getmək istəyirdim, bəzi işlərə görə alınmırdı. Amma
2014-cü ildə istəyimə nail oldum. Təyinat vərəqimi aldım
və müddətdən artıq hərbi qulluqçu kimi işə başladım.
- Niyə məhz cəbhə bölgəsini, Ağdamı seçdin?
- Səbəbi aydındır. Torpaqlarımız işğal altındadır. Arxa
cəbhədə də qala bilərdim, amma seçimimi Ağdamda olan
hərbi hissəyə etdim. Çoxlu sayda dostlarım, sinif
yoldaşlarım orda xidmət edirdi. Dedim ki, gedib onlarla
çiyin-çiyinə verib qulluq edəcəyəm.
- Düşmənlə sərhədə gedirdin, tərəddüd etmirdin?
- Yox, qətiyyən. Zərrə qədər qorxu hissi belə yox idi.
Mənim üçün bura daha yaxşıdır. Burada xidmət etmək daha
şərəflidir.
 -
Sərhəd zonasında hərbiçi olmağın hansı çətinlikləri var?
- Vətənini, işini sevən insan üçün heç bir çətinlik
yoxdur. İki-üç gündür evdəyəm, artıq darıxıram, getmək
istəyirəm.
- Hərbidə heç çətin anların olmayıb?
- Olub, əlbəttə. Elə vaxt olub ki, səhərə qədər
yatmamışıq, ya da 4-5 gün cəmi bir-iki saat yatmışıq.
Xidmət aparmışıq.
- Gələk həmin tarixi günə - "Vur, komandir, vur!". O
günü bizə bir təsvir elə.
- Həmin gün Hərbi Hava Qüvvələrinin hissəsi olaraq
müşahidə aparırdıq. Təxminən gündüz saat 2 radələri idi,
gördüm əsgərlərdən biri qaça-qaça gəlir: "Komandir,
komandir, düşmən helikopterləri mövqelərimizə tərəf
uçurlar". Fikirləşdim ki, yəqin uzaq məsafədən uçub
gedəcəklər Müşahidə cihazı ilə baxdım ki, həqiqətən
üstümüzə doğru gəlirlər. Onlar bizdən təxminən 7-8
kilometr məsafədə olardı. Dərhal komanda məntəqəsinə
xəbər verdim. Bildirildi ki, hazır ol, sənə komanda
veriləcək. Az sonra mənə göstəriş verildi ki, əgər
mövqelərimizə yaxınlaşsalar, dərhal atəş aç. Düşmən
helikopterləri mövqelərimizə hücum etdi. Nişan aldım və
arxadakını vurdum, ikincisi özünü itirdi. Əvvəl yuxarı
qalxdı, sonra özünü topladı və sürətlə aşağıdan uçmağa
başladı. Məncə, o helikopterin də hansısa hissəsi
zədələnmişdi.
 -
İkinci helikopteri necə, vurmaq olmazdı?
- Olardı. Amma bu raketlər istilik istiqamətində uçur.
Bilirdim ki, vurulan helikopterin istisi ikinci
helikopterin mühərrikinin istiliyindən çox olacaq. Azca
zaman lazım idi ki, ikinci hədəfi də sıradan çıxarım.
Amma artıq düşmənin ikinci helikopteri sürətlə
uzaqlaşmışdı. Aşağı məsafədə olan hədəfləri də bu
silahla vurmaq olmur. Heyif ki, ikinci helikopteri vura
bilmədim.
- Belə fikirlər dolaşdı ki, İlkin tərəddüd edirmiş,
yanındakıların "Vur, komandir, vur" sözündən sonra
vurub...
- Yox, qətiyyən tərəddüd etmirdim. Axı istifadə etdiyim
adi silah deyildi ki, əlinə alıb atəş açasan. Orada bəzi
proseslər var. Raketi işə salandan sonra gözləməlisən. O
raket müəyyən vaxt üzərində hesablanıb. Yanımdakı bəzi
əsgərlərin o raketdən necə istifadə olunması ilə bağlı
məlumatları yox idi. Elə deyirdilər ki, vur. Mən isə
dəqiq zərbə üçün məqam gözləyirdim.
- Düşmən helikopterini vurandan sonra nə hiss etdin?
- Çox sevindim (Sanki o sevinci indi də hiss edir, dili
dolaşır danışanda). O boyda helikopteri bir atəşlə
vurmağım mənə yuxu kimi gəlirdi. Sevindiyimdən necə
qışqırdımsa, üç gün səsim batdı. Elə bil ki, bu mərmi
ilə düşməndən Xocalının, şəhidlərimizin qisasını
almışdım. Düşünürdüm ki, açdığım bu atəş bir dəmir
parçasına deyil, düşmənin ürəyinə sancılıb.
 -
Həmin gündən sonra qəhrəmana çevrildin. Necə hissdir
qəhrəman olmaq?
- Düşmənə böyük zərbə vurmaq xalqımızın neçə vaxt idi
gözlədiyi bir an idi. Helikopteri vurmağım hamımızda
böyük ruh yüksəkliyi yaratdı. Yəqin artıq hamı düşünür
ki, ordumuz istəyəndə bir an içində düşmənin
helikopterini məhv edə bilirsə, demək torpaqlarımızı
azad edəcəyimiz gün yaxındadır. Ali Baş Komandan əmr
etsə, əlimizdə silah vətənin müdafiəsinə qalxarıq.
- Helikopteri vurandan sonra hərbi hissədə ab-hava necə
idi?
- Sanki toy-bayram idi. Üç gün yata bilmədim. Hər dəfə
də yatmaq istəyəndə gözlərimin qarşısına raketin
arxasından çıxan göy işıq görünürdü. İndi də o işığı
xatırlayanda elə bil ki, mənə həyat verir (Gülür).
- İlkin, düşmən helikopterini vurmağa yenə hazırsanmı?
- Əlbəttə, mənim Vətənimə yaxınlaşan düşmən dərhal
vurulacaq.
- Həmin gündən sonra düşmən helikopterləri daha görünmür
ki?
- Yox, yəqin ki, bundan sonra cəsarət etməzlər.
- Hərbiçilər necə, o silahla maraqlanırlar?
- Hə, indi hamı gəlir. Maraqlanır, öyrənməyə can
atırlar. Hər kəsdə maraq var. Məktəblilər də hərbi
formada görüşə gəlirlər.
- Helikopteri vuran zaman yanında olan kim idi?
- "Vur, komandir, vur!" deyən əsgərlərdən biri iş
yoldaşım idi.
- Sənə şeirlər, mahnılar yazıldı...
- Doğrusu, bu qədərini gözləmirdim. Şeirlər yazıldı,
kliplər çəkildi. Tez-tez tədbirlərə çağırırlar. Açığını
desək, mənə münasibət tamamilə dəyişdi.
 -
Kəndinizdə necə, əvvəlki İlkinə münasibət dəyişdimi?
- Əlbəttə. İndi məni görənlər deyirlər ki, səninlə fəxr
edirik.
- İlkin, sən hazırda gənclərə örnəksən, onlara nə demək
istəyərsən?
- Gənclərimiz heç nədən çəkinməsin. Hamı Vətənə olan
borcunu verməyə çalışmalıdır. Bax, mən xidmət dövrünü də
keçmişəm, indi də könüllü şəkildə xidmət edirəm. Heç kim
deməyib ki, get xidmət elə. Vətən sevgisi olan hər kəs
onun qulluğunda durmalıdır.
- Hazırda rütbən nədir?
- Əsgər idim. O hadisədən sonra çavuş rütbəsi aldım.
- İlkinin gələcək planları nədir?
- Ən böyük arzum zabit olmaqdır. Amma ali təhsilim
olmadığı üçün alınmır.
- Təhsilini davam etdirmək fikrin yoxdur?
- Nə bilim (hiss edirəm tərəddüd edir). Özlüyümdə
fikirləşirəm ki, bəlkə də gecdir.
- Amma bu yaxınlarda mənim 53 yaşında tələbə müsahibim
olub. Bu yaşında təhsil almaq sənin üçün gecdir?
- Mənim bütün fikrim cəbhədədir. Ordudan çıxmaq
istəmirəm. Həyatımı hərbiçi olaraq davam etdirmək
istəyirəm.
- Hərbidən kənarda hansı məşğuliyyətlərin var?
- Günümün 24 saatı hərbi geyimdə, hazır vəziyyətdə
oluram. Başqa heç bir məşğuliyyətim yoxdur.
Deyəsən, İlkinin bütün həyatı elə hərbi rejimdə olub.
Onda bu hərbiçinin bir az da ailəsi barədə danışaq.
İlkinin atası Məmməd Muradov təsərrüfatla məşğul olur,
anası Rəşxəndə isə evdar xanımdır. İlkinin özündən böyük
iki bacısı var və hər ikisi ailə həyatı qurub.
- İlkin, valideynlərinə xəbəri ilk dəfə kim verdi?
- Zəng vurdum. Amma telefonda tam açıqlaya bilmədim.
Sadəcə dedim ki, axşam televizora baxarsınız, məni
göstərəcəklər.
"Valideynlərini efir vasitəsilə görmüşdüm, elə istəyirəm
onlarla da söhbət edim", - deyirəm. İlkinin atasını
söhbətimizə qoşulmağa dəvət edirəm.
- İlkin iki bacının bir qardaşıdır. Adətən valideynlər
tək övladlarını hərbiyə göndərmək istəmirlər. Siz necə?
- Onun öz arzusu olub. Biz də dəstək olmuşuq. Demişəm
ki, madam sən istəyirsən, get xidmət elə. Məktəb
vaxtından hərbiyə marağı var idi. Hərbi dərslərində
(Gənclərin çağırışaqədərki hərbi hazırlığı), hərbi ilə
bağlı məktəblərarası yarışlarda həmişə yüksək yerlər
tuturdu.
Ötən il hərbidə işləyən qonşumuz zəng etdi ki, burda
ştatda yer var. İlkini qoyarsan burda işləməyə? Dedim
ki, problem yoxdur, özünə zəng elə, razıdırsa getsin. O
zaman İlkin tikintilərdə işləyirdi. Təyinatını aldı,
sənədlərini hazırladı və bir həftənin içərisində getdi
Bərdəyə kursa. İki ay kurs keçəndən sonra getdi Ağdama.
İlk vaxtlar arada deyirdi ki, darıxıram. Biz də təsəlli
verirdik ki, ay bala, darıxma, təzəsən, düzələcək. İndi
burda saxlaya bilmirik.
- Çox maraqlıdır ki, o qədər uzun müddət kurs keçməyib,
amma dəqiqliklə helikopteri vurub.
- Yaxşı oxuyub. Orada da hara göndərirdilər gedirdi.
Çalışqan olduğu üçün komandiri kurslara onu göndərirdi.
Hər yerdə də birinci yerə çıxırdı. Həm də mən ovçu
olmuşam. Uşaqlıqdan o da yanımda ovla məşğul olub.
- Sizə zəng edəndə axşam televizorda necə xəbər
eşidəcəyinizi düşünürdünüz?
- Belə bir xəbər eşidəcəyimi düşünmürdüm. Baxdıq
televizora, xəbəri eşidəndə sevindiyimdən ağlayırdım.
Səhəri gün komandiri mənə zəng vurdu, təbrik elədi.
İki-üç gün sonra özüm də getdim Ağdama. Vurduqları yerə
baxdım. Bu həqiqətən inanılmaz idi. Özü də deyir ki,
ata, gərək orada olaydın, o hissləri yaşayaydın.
İlkinin anası sakitcə kənarda durub bizə qulaq asır.
"Ana, niyə kənarda durmusunuz, gəlin siz də söhbətə
qoşulun", - deyirəm. Utancaq-utancaq gəlib masa
arxasında oturur. Atası gülə-gülə deyir ki, o danışmağa
utanır.
- Ana, bir az İlkinin uşaqlığını dinləyək sizdən...
- İlkin uşaqlıqdan ağıllı, sakit idi. Onu hamı sevib.
Amma bir az ərköyün böyütmüşük. Biz özümüz 6 bacı
olmuşuq, qardaşımız olmayıb. Bacılarıma qardaş, mənə
oğul olub. Ona görə bir dediyini iki etməmişik.
- Atası dedi ki, eşidəndə ağlayırdım. Bəs siz hansı
hisslər yaşadınız?
- İnanmadım. Dedim təzədən öyrən. Bacılarına zəng elədik
ki, televizora baxın. Onlar isə bizi səhv başa düşdülər.
Orda ağlayırdılar ki, yəqin qardaşımızı vurublar. Dedim,
yox, qızım, vurmayıblar, qardaşınız qəhrəman olub. Biz
onunla fəxr edirik.
- Kənddə sizi necə çağırırlar?
- Bizim kənddə həmişə hörmətimiz olub. İndi məni görəndə
"İlkinin anası gəlir" deyirlər.
- Tək oğul övladını hərbiyə göndərmək ürək istəyir. Necə
razı oldunuz?
- O istədi, mən də atasına dedim ki, gəl xeyir-dua
verək, getsin. Vətən gənclərinə də deyərdim ki,
qorxmasınlar.
- Heç həyəcan keçirmirsiniz?
- Keçirirəm. Hər gün gecə səhərə qədər dua edirəm
(gözləri dolur).
"Deyəsən sizi kövrəltdim", - deyirəm və söhbəti
dəyişirəm.
- Bəlkə biz İlkinin təhsil aldığı məktəbə də gedək?
- Hə, olar, - deyib, İlkin həvəslə ayağa qalxır.
Bu səmimi söhbətə görə hər birinə təşəkkür edirik və
İlkinlə birlikdə məktəbə yollanırıq.
Müəllimləri İlkini "fəxrimiz, qəhrəmanımız gəldi"
deyərək qarşılayırlar. İlkinlə birlikdə məktəbi gəzirik.
850 yerlik kənd məktəbində hazırda 249 şagird təhsil
alır. Direktor Etibar Quliyev deyir ki, bu məktəb
Qarabağ müharibəsi dövründə 13 şəhid verib. Direktor
Xocalı faciəsinin anım günü ilə əlaqədar yaradılan köşə
ilə bizi tanış edir. Daha sonra isə İlkinin adına
yaradılmış köşəni göstərir. Məktəbin hərbi rəhbəri,
gənclərin çağırışaqədərki hərbi hazırlığı müəllimi, baş
leytenant Ağagül Babayev bizi hərbi otağa aparır.
Azərbaycan bayrağının rəngləri ilə bəzənmiş partaları
görürük. İlkin otağa daxil olan kimi gedib yerində
oturur. Biz də İlkinin məktəb illəri ilə bağlı
müəllimindən xatirələri dinləyirik:
- Şagird olanda verdiyim bütün tapşırıqlara fəal riayət
edirdi. Təkcə İlkin yox, bütün şagirdlərim
tapşırıqlarımı yerinə yetirir. İlkin məktəbdə oxuyanda
"Cəsurlar", "Şahinlər" komandalarına rəhbərlik edirdi.
Həmişə də fəxri yerləri götürürdülər.
Məktəbin direktoru, həm də İlkinin
fizika müəllimi Etibar Quliyev deyir ki, İlkin
prinsipial oğlan idi:
- Sözəbaxan uşaq idi. Bütün hərbi yarışlarda birinci
olmağı arzulayırdı. Buna nail olurdu. İndi də eşidəndə
ki, helikopteri vurub, o qədər sevinc hissi yaşadıq ki.
Biz hamımız onunla fəxr edirik.
Vətən qəhrəmanlarının sayı bol olsun,
- deyib, Xolqarabucaqdan xoş hisslərlə ayrılırıq.
Fotolar
R.RAMAZANOĞLU |
