|
Biznes İnkubatoru, Virtual Şirkəti, Karyera Mərkəzi olan
universitet
Rüfanə GÜNƏŞ, "Azərbaycan müəllimi"
rufanequrbanova@gmail.com
Qısa arayış
 Əsası
1930-cu ildə qoyulub. Cənubi Qafqaz ölkələrinin ən iri
ali təhsil ocaqlarından biridir, 11 fakültəsi var, 21
ixtisas üzrə 16 mindən çox, o cümlədən dünyanın 12
ölkəsindən olan 850-dən çox tələbə və magistrant təhsil
alır. Respublikanın tələbə sayına (2537 tələbəsi var)
görə ən böyük fakültə (iqtisadiyyat və sənaye fakültəsi)
bu universitetdədir. Ümumilikdə, 2013-2014-cü tədris
ilində universitetin bakalavr və magistr pillələrini
bitirən məzunların sayı 4738 nəfərdir. Universitetdə
mindən çox müəllim, o cümlədən sıralarında Azərbaycan
Milli Elmlər Akademiyasının, Nyu-York Elmlər
Akademiyasının həqiqi üzvləri, Dövlət mükafatı
laureatları, əməkdar müəllim və elm xadimlərinin olduğu
2 akademik, 80-ə yaxın professor, 300-ə yaxın dosent, 85
nəfər elmlər doktoru, 530 nəfər isə fəlsəfə doktoru
çalışır. ADİU Avropa Universitetləri Assosiasiyası,
İslam Ölkələrinin Universitetləri Federasiyası, Avrasiya
Ölkələrinin Universitetləri Assosiasiyası, Qara Dəniz
İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı Ölkələrinin
Universitetləri Şurasının tamhüquqlu üzvüdür. Həmçinin
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ticarət və İnkişaf üzrə
Konfransının "UNCTAD" Virtual İnstitutunun üzvüdür.
Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetində Dünya Bankının
İctimai İnformasiya Mərkəzi, Ümumdünya Ticarət
Təşkilatının İstinad Mərkəzi fəaliyyət göstərir.
"Bir ölkənin gələcəyi o ölkə insanlarının görəcəyi
təhsilə bağlıdır". XX əsrin əvvəlində deyilən bu fikir
məşhur alim Albert Eynşteynə məxsusdur. Artıq XXI
əsrdir, amma bu fikir öz aktuallığında qalır. Və daima
da qalacaq.
 Azərbaycanda
vətəndaşların təhsil alması üçün məktəbəqədər təhsildən
başlayaraq, ali təhsilin bütün pillələrində tədrislə
məşğul olan dövlət və özəl təhsil ocaqları var. Təbii ki,
insanların həyatında önəmli yerlərdən birini ali təhsil
tutur. İxtisas seçimi və alacağımız ali təhsil bizim
gələcəyimizi müəyyənləşdirən ən əsas məqamlardan biridir.
Bəs hansı ixtisası və hansı universiteti seçməliyik?
Seçdiyimiz universitetdə təhsilin keyfiyyəti
necədir?Bütün bu suallara cavab tapmağınız üçün
"Azərbaycan müəllimi" qəzeti yeni layihəyə start verir.
"Mənim universitetim" adlanan layihəmizdə sizi
Azərbaycanın ali təhsil ocaqları, orada baş verən
yeniliklər və gələcək planlarla tanış etməyə
çalışacağıq. Layihə çərçivəsində ilk qonaq olduğumuz ali
məktəb ölkəmizin iqtisadçı kadrlar hazırlayan ilk
universiteti - Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetidir
(ADİU).
Universitetlə əlaqə saxlayıb layihəmiz barədə məlumat
verəndə, çox böyük məmnuniyyətlə bizə kömək etməyə hazır
olduqlarını deyirlər. Biz də səhəri gün ADİU-nun I
tədris korpusuna yollanırıq. İctimaiyyətlə əlaqələr
şöbəsinin qapısını döyürük. Şöbənin əməkdaşlarından biri
bizi universitetlə tanış edir.
Arxada qoyduğumuz ilin uğurları və yenilikləri ilə bağlı
söhbət edirik. ADİU-nun ötən ilin sonunda diqqət çəkən
yeniliyi imtahanların internet üzərindən canlı
yayımlanması oldu. Biz də test imtahanı gedən zallardan
birinə daxil oluruq. Məlumat verilir ki, hazırda maliyyə
fakültəsi üzrə II kurslar (9 qrup birlikdə) "Mühasibat
uçotu" fənnindən imtahan verirlər. Həm də imtahanların
cədvəli və nəticələrini öyrənmək üçün universitetin
rəsmi saytında məlumat yerləşdirilir.
 Öyrənirik
ki, keçən il verilən qərara əsasən bu semestrdən
etibarən I kursların və SABAH qruplarının imtahanları
yazılı keçirilir. Ümumiyyətlə, imtahan prosesinin
keçirilməsi barədə bizə ətraflı məlumatı Tədrisin
Keyfiyyətinin Qiymətləndirilməsi və İdarə edilməsi
Mərkəzinin direktoru Raqif Qasımov verir:
- ADİU-da təhsil prosesinin şəffaflığını təmin etmək
üçün ilk addımlardan biri test suallarının və onların
cavablarının universitet saytında elan edilməsi olub.
Lakin imtahan nəticələrinin analizi test metodu ilə
tədris nəticələrinin qiymətləndirilməsinin əzbərçilik,
sualların mahiyyətinin başa düşülmədən
cavablandırılması, tələbələrin növbəti təhsil
pillələrində problemlərlə qarşılaşması və bu kimi
halların ortaya çıxmasına səbəb olduğunu göstərib.
Yazılı imtahanlarda şəffaflığın təmini üçün Tədrisin
Keyfiyyətinin Qiymətləndirilməsi və İdarəedilməsi
Mərkəzi (TKQİM) yaradılıb.
Yeni tədris ilindən birinci kurs tələbələrinin yazılı
kollokvium və imtahanlarının təşkilini bu mərkəz həyata
keçirir. Prosesə nəzarəti mərkəz tərəfindən müəyyən
olunmuş şəxslər həyata keçirirlər. Bütün imtahan prosesi
rektorun şəxsi nəzarətindədir.
 Raqif
bəyə təşəkkür edib keçən ildən yaradılan SABAH
qruplarının auditoriyalarına yollanırıq. SABAH
qruplarının yerləşdiyi dəhlizə gələndə yenidən yeni il
ab-havasını yaşayırıq. Hər tərəf bəzədilib. Amma təəssüf
ki, həmin gün qrupların imtahanı olmadığı üçün
tələbələri görə bilmirik. Universitetin əməkdaşı bizə
banklardan birinin bu qruplar üçün yenidən qurduğu
auditoriyanı göstərir. Ustaların işlədiyi auditoriya
yeni texnoloji avadanlıqlarla təchiz olunacaq. SABAH
qrupları resurs mərkəzinin əməkdaşı isə qruplar və
auditoriyalar barədə məlumat verir:
- Universitetin SABAH qruplarında 9 ixtisas üzrə 224
tələbə təhsil alır. Onlar 10 qrupa bölünüb və 10
auditoriya ayrılıb. Auditoriyalarda smartboardlar
(ağıllı lövhələr) quraşdırılıb. Onların
auditoriyalarının qapısında planşetlər yerləşdirilib.
İstənilən şəxs bu planşetdən auditoriyanın boş
olub-olmadığını, burada hansı qrupun, hansı müəllimin
olduğunu və hansı fənnin tədris edildiyini görə bilər.
Eyni zamanda dəhlizdə elektron lövhə quraşdırılıb ki,
buradan SABAH-la bağlı istənilən məlumatı, yenilik və
xəbərləri əldə etmək olur. SABAH qruplarında dərs deyən
bütün müəllimlər Təhsil Nazirliyinin komissiyasından
keçmiş müəllimlərdir. Tədris planları elə qurulub ki,
burada intensiv ingilis dili tədris olunmaqla yanaşı
xarici ölkələrdən gələn müəllimlər də dərs deyirlər.
Maraqlıdır ki, yeniliklər olan bu qruplar özləri hansı
işləri ortaya qoyur?
 -
Elə bu qruplar gələndən hər gün tədbirlər keçirilir.
İndi imtahanlar başladığı üçün bir az sakitlikdir.
Müxtəlif bölgələrimizə səyahətlər təşkil edirlər. Yaxın
zamanlarda xarici ölkələrə də səfərlər gözlənilir.
Səfərlərdə məqsəd idarəetməni öyrənmək, sertifikatlı
kurslarda iştirak etməkdir.
SABAH qrupları üçün olan şərait bütün universitetə
tətbiq olunsa nə yaxşı olar-deyirəm. İctimaiyyətlə
əlaqələr şöbəsinin əməkdaşından müsbət cavab alıram:
- Bu ildən etibarən universitetimiz elektron sənəd
dövriyyəsinə keçir. Dəhlizlərdə quraşdırılacaq elektron
lövhələr vasitəsilə bir çox məsələlər asanlaşacaq.
Məsələn, tələbə arayış almaq istəyir. Bu barədə elektron
lövhədə məlumatı qeyd edəcək və ona bildiriləcək ki, nə
vaxt və haradan götürə bilərsən. Bu həm də kağız
itkisinin qarşısını alır. Rektor deyir ki, bizim
məqsədimiz SABAH qruplarına yaratdığımız şəraiti bütün
universitetə və bütün tələbələrə tətbiq etməkdir.
SABAH qrupları mərkəzinin əməkdaşına təşəkkür edib,
yenidən universiteti gəzməyə davam edirik. "Elm və
innovasiyalar" mərkəzinin qarşısından keçəndə buranın da
2014-cü ildə bir neçə şöbənin birləşməsindən
yaradıldığını öyrənirik. Ötən il universitetdə "Ümumdünya
elm günü" çərçivəsində ilk dəfə keçirilən "Elm günləri"
barədə söhbətimizi davam etdiririk. Və bu zaman MBA (Master
of Business Administration) departamentinin qarşısından
keçirik. Bələdçimiz deyir ki, MBA ötən ildən departament
kimi genişləndirilib. Buranın da çox uğurlu tələbə və
mütəxəssisləri var. Dərs günləri olmadığı üçün dəhliz o
qədər sakitdir ki, biz də sakit dəhlizdə addımlayırıq. "Elm
və innovasiyalar" mərkəzinin rəhbəri ilə qarşılaşırıq və
salamlaşırıq. Liftə yaxınlaşanda diqqətimi "Xüsusi
istedadlar fakültəsi" yazılan lövhə çəkir. Liftə
mindikdən sonra xanım əməkdaşdan bu fakültənin
xüsusiyyətləri barədə soruşuram:
 -
Uzun müddətdir fəaliyyət göstərən bu fakültədə tədris
ingilis dilindədir və ordakı ixtisaslarda təhsil almaq
istəyənlərin çoxu ixtisaslarını dəyişməli olur. Bu
fakültədə təhsil almağa II kursdan başlayırlar və
seçilmiş tələbələr olur.
Liftin qapısı açılır və biz "İnnovativ Biznes İnkubatoru"nun
(İBİ) ofisinə daxil oluruq. İBİ-nin ofisinə daxil
olduqdan sonra insan sanki universitetdə olduğunu unudur.
Özünü kiçik idarənin rəhbəri kimi hiss edir. İBİ-nin
tərkibində olan Start-up ofisinə də nəzər yetiririk.
Ofisdə çalışanların əşyaları yerlərində olsa da özlərini
görə bilmirik. Öyrənirik ki, Start-upların (start-uplar
informasiya texnologiyaları sahəsində olan yeni
layihələrdir) hamısı tələbədir və onlar imtahandadırlar.
İmtahandan sonra gəlib işlərini davam etdirəcəklər. Biz
də layihə barədə geniş məlumat almaq istəyirik. Ona görə
də həm universitetin müəllimi, həm də mərkəzin rəhbəri
olan Mircavid Həsənovu gözləyirik. Mircavid müəllim
gəlir. Bizi gülərüzlə qarşılayan müəllimə layihəmizin
məqsədini izah edirik. O da məmnuniyyətlə
suallarımızı cavablandırır:
- İnnovativ Biznes İnkubatorunun direktoru, menecment
kafedrasının müəllimiyəm. İBİ-də bütün ənənəvi biznes
inkubatorları kimi fəaliyyət göstəririk. Mərkəzimiz 20
may 2014-cü ildə təsis olunub. Təqdimat mərasimimiz
oktyabr ayının 27-si keçirilib. Təqdimatımız olana qədər
start-uplarımız hazır idi. Nəsə iş ortaya qoyub açılışı
etdik. Açılış mərasimində təhsil naziri Mikayıl Cabbarov,
gənclər və idman naziri Azad Rəhimov iştirak ediblər.
Özümüzə üç istiqamət müəyyənləşdirmişik. Birinci
istiqamət start-upların inkişafıdır. İlk növbədə,
tələbələrin start-up şirkətlərinin yaradılmasıdır.
İkinci istiqamət konsaltinq xidmətidir. Biz buna "biznes
klinik" deyirik. Professor-müəllim heyətimizdən təşkil
olunmuş yüksək ixtisaslı ekspertlərimiz var, onlarla
istənilən biznesdə olan problemləri araşdırıb biznesin
"xəstə" yerlərini tapıb "müalicə" edirik. Bu sahədə
əsasən korporativ sektorla işləyirik.
Üçüncü istiqamətimiz isə burada yerləşən təlim
mərkəzimizdir. Həm ödənişli, həm də ödənişsiz əsaslarla
müxtəlif mövzularda təlimlər, treninqlər, master-klaslar
keçirilir. Start-upları isə 4 istiqamətdə dəstəkləyirik.
Maddi-texniki təchizatdır ki, biz onlara ofis veririk.
Burada artıq bizim 4 şirkətimiz var. Sonra
təlim-metodiki dəstəkdir. Onlar üçün pulsuz təlimlər
təşkil edirik. Üçüncü dəstək tipimiz psixoloji
dəstəkdir. Dördüncü dəstək tipi isə maliyyə dəstəyidir.
Ya öz hesabımıza, ya da investorların hesabına müəyyən
start-up layihələri dəstəkləyirik. İlk 4 start-upa
universitet maliyyə dəstəyi göstərdi. Elə start-uplar
seçdik ki, gələcəkdə yarananlara dəstək olsun. Eyni
zamanda ofisdə müxtəlif tədbirlərimiz olur. Məqsədimiz
isə tələbələrə biznesin praktik tərəfini öyrətməkdir.
Məsələn, bu yaxınlarda xaricdən bizim qonağımız gəldi.
Tədbirlərimizi davam etdirmək istəyirik. Yaxın zamanda
universitetə Azərbaycan Türkiyə İş Adamları Birliyinə (ATİB)
daxil olan şirkətlərin rəhbərlərini dəvət edəcəyik.
Gəlib bizim start-uplara masterklaslar keçəcəklər. Hələ
ki, start-uplar korporativ sektora çıxmayıblar. Fərdi
sifarişlər götürüb işləyirlər. Azərbaycan Sahibkarlar
Konfederasiyasının üzvüyük. Bəzi şirkətlərlə ilkin
danışıqlar olub. Şirkətlərimizə maraq var.
İBİ-nin ofisindən çıxıb yenidən universitet həyatına
qayıdırıq. Universitet üçün önəmli olan beynəlxalq
əlaqələrdir. Buna görə də yolumuzu Beynəlxalq əlaqələr
departamentinə yönəldirik. Departamentin rəhbəri, dosent
Müslüm İbrahimov bizi qarşılayır və otaqda olan
əməkdaşlarla da tanış edir. Biz də tanışlığımıza şadıq
deyib söhbətimizə başlayırıq. Xarici tələbələrin
universitetə olan marağını soruşuruq:
- Xarici tələbələr barədə onu deyə bilərəm ki, coğrafiya
dəyişib. Ona görə ki, biz daha da çox Afrika və Asiya
ölkələrinə yönəlməyə başlamışıq. Koreya, Çin, Nigeriya,
Özbəkistandan gələn tələbələr çox oldu.Təbii ki,
Türkiyədən olan tələbələr yenə çoxluq təşkil edir.
Rusiya və Ukraynadan soydaşlarımız oxumağa gəlir. Biz bu
gün diasporalarla işləyirik. Universitetimızdə 4 dildə
tədris aparılır - Azərbaycan, türk, rus və ingilis.
Xarici vətəndaş gəlib rahatlıqla təhsil ala bilər. Necə
deyərlər, biz dil baryerini aşmışıq. İngilis bölməsinin
olması ikili diplomların verilməsinə, tələbə
mübadiləsinin aparılmasına çox kömək edir.
- Maraqlıdır, xarici tələbələr təhsillərini 4 ildə
tamamlaya bilirlər?
- MDB ölkələrinin bütün universitetlərində bu problemlər
var. Nigeriyalıdır, çinlidir, onların müxtəlif
problemləri olur. Məsələn, bilirik ki, onlar işləyir.
Bolonya sisteminə görə xaric olunma yoxdur. Onlar neçə
il oxuya bilirlərsə oxuyurlar.
Xarici tələbələrin təhsilindən universitetin beynəlxalq
əlaqələrinə keçirik.
- Ötən il hansı yenilikləriniz oldu və gələn il hansı
planlarınız var?
- 90-dan çox universitetlə əməkdaşlıq edirik. 2014-cü
ildə Litvanın Mikolas Romeris Universiteti ilə
magistratura səviyyəsində ikili diplom barədə müqavilə
imzaladıq. Bizim tələbəni magistraturaya qəbul edəndə
bakalavr diplomumuzu da tanıyırlar. Bir neçə
universitetlə də ikili diplom barədə danışıqlar gedir.
İsveçrənin Biznes və Beynəlxalq Tədqiqatlar Universiteti
ilə "Biznesin təşkili və idarə edilməsi" ixtisası üzrə
birgə MBA proqramını yaratdıq. Almaniyanın
universitetlərindən biri ilə bakalavr səviyyəsində ikili
diplomla bağlı danışıqlar gedir. Almaniyanın Ziqen
Universiteti ilə layihəyə start vermişik. Alman
professor və 5 nəfər tələbə gəldi bizim universitetə və
bizdən olan 15 tələbə ilə birlikdə bir həftə ərzində
alman professor mühazirə oxudu. Bizim 15 tələbəmizin
hamısı alman tələbələrlə birlikdə imtahan verib Ziqen
Universitetinin kreditlərini qazandılar. İndi artıq
fevral ayında bizim müəllim və 5 tələbəmiz Ziqen
Universitetinə gedir. Bundan başqa, Böyük Britaniyanın
Kardiv Universitetinin nümayəndəsi universitetdə qonaq
oldu. İngilis bölməsinin tələbələr ilə görüşdükdən sonra
tələbələrin İELST-sız Kardiv Universitetinə qəbul olması
barədə təklif verdilər. Malayziya, İndoneziya
universitetləri ilə əməkdaşlığımız var. Çalışırıq ki,
ordan daha çox tələbə cəlb edək. Tələbə cəlb etmək o
qədər də asan deyil. Bu istiqamətdə işlər görülür.
Fransa universitetləri ilə əməkdaşlıq aparmağa
çalışırıq. Xaricdə təhsil alan tələbələrimiz vasitəsilə
universitetlərə çıxış əldə edirik. Sevinc hissi ilə deyə
bilərəm ki, biz əməkdaşlıq üçün Rusiya
universitetlərinin arasında seçim aparırıq. Rusiya
universitetləri bizimlə işləmək istəyir. Çünki bizim
vasitəmizlə Türkiyə universitetlərinə çıxış əldə etmək
istəyirlər. Erasmus proqramı çətindir, amma bizim bu
proqramda iştirak etmək üçün tam potensialımız var.
Bizim bütün proqramlar rus və ingilis dilinə tərcümə
olunub. Bilirsiniz, beynəlxalq əlaqə təkcə xarici
universitetlərlə olmur. Biz çalışırıq ki, öz
universitetlərimizlə də əlaqələrimizi gücləndirək.
Beynəlxalq strategiyanı universitetlər bir yerdə
birləşərək aparmalıdır. Biz həm də 2014-cü ildə TEMPUS
proqramında qalib olduq və bu proqramın tərəfdaşıyıq.
Azərbaycan universitetlərinin bir neçəsi ilə partnyoruq.
Təkliflərimiz, layihələrimiz olur.
- Müəllim və tələbə heyətinizin beynəlxalq aləmdə
nailiyyətləri nə oldu?
- Müəllimlərimiz "Mövlana" proqramında çox yüksək
şəkildə iştirak ediblər. Türkiyənin bir neçə
universitetində dərs deyiblər. Və hələ ki, onlardan
narazılıq olmayıb.
- Beynəlxalq şirkətlərdən universitetə marağı olanlar
hansılardır?
- Biz iqtisadiyyat sahəsində olan transmilli şirkətlərlə
qarşılıqlı əlaqələr qurmaq istəyirik. 2014-cü ildə ABŞ
şirkətlər assosiasiyasının üzvü olduq. Şirkətlər artıq
bizə müraciətlər edir. Biz bu şirkətlərlə danışıqlar
aparırıq ki, sizə necə mütəxəssislər lazımdır. Bizdə
bir neçə dəfə görüşlər olur. Onlar təklif edir ki, bizə
belə mütəxəssis lazımdır. Şirkət deyir ki, mənə nə
lazımdır. Universitet o istiqamətdə mütəxəssis
hazırlayır və şirkət də onu işə götürür. Məsələn, bizim
xüsusi istedadlar fakültəsinin tələbələri III kursdan
sonra şirkətlərdə çalışmağa başlayır. Elə Dövlət
Proqramı ilə xaricdə təhsil alan tələbələrin çoxu bu
fakültədə təhsil alanlardır. Biz istəyirik ki, Erasmus
vasitəsi ilə xaricdə magistraturada oxuyan tələbələrin
sayını daha da çoxaldaq. Bu bizə çox lazımdır. Çünki
həmin tələbələr sonra qayıdırlar. Kembric Universitetini
bitirən məzunumuz dövlət qurumunda işləyir və bizdə də
dərs deyir. Rektorumuz da istəyir ki, xaricdə təhsil
alan məzunlarımız qayıdandan sonra harda işləyirsə
işləsin, ancaq gəlib bizdə də dərs desin.
Universitet ali təhsilli kadr yetişdirir. Önəmli olan
məqamlardan biri onların iş tapması məsələsidir. Məlumat
verilir ki, ötən il universitetdə çox böyük "Məzun
yarmarkası" keçirilib. Karyera məsələləri, məzun
yarmarkaları barədə bizə universitetin Karyera
Mərkəzinin direktoru Fuad Əliyev məlumat verir:
- Karyera mərkəzi ADİU, Gənclər və İdman Nazirliyi və
Beynəlxalq Əmək Təşkilatının birgə layihəsidir. 2008-ci
il 28 noyabrda yaranıb. Yaranmasında məqsəd tələbə və
məzunlarımıza karyera inkişafında, əmək bazarının
tələblərinə uyğun olaraq yetişdirilməsində köməklik
göstərilməsi və s-dir. Korporativ sektorla daha çox
işləyirik. Müxtəlif sertifikatlaşdırılmış təlimlər
keçirilir, vakansiya təqdimatları və karyera günlərini
təqdim edirik. Dövlət qurumları ilə sıx əlaqələrimiz
var. 100-dən çox şirkətlə partnyoruq. Xarici şirkətlərlə
də əlaqələrimiz var. 2014-cü ildə 3000-ə yaxın
məzunumuzun 1114 nəfəri işə düzəlib. Azərbaycanda ilk
dəfə keçən il yaradılan Əmək və Əhalinin Sosial
Müdafiəsi Nazirliyi və Dünya Bankının birgə layihəsi
olan "Virtual şirkət" layihəmiz var. Layihəni Dünya
Bankı maliyyələşdirir. Ötən il çox böyük məzun
yarmarkası keçirildi.Yarmarkada yüzə yaxın şirkət və 58
yerli və xarici universitetin 3000-ə yaxın məzunu
iştirak etdi.
Yenidən İctimaiyyətlə əlaqələr departamentinə qayıdırıq.
Lazım olan digər informasiyaları da bizə təqdim edirlər.
Bu gün üçün və göstərdikləri köməkliyə görə hər birinə
təşəkkür edib sağollaşırıq.
Fotolar: Rəşad RAMAZANOĞLU |
