|
Avstraliyanın La Trobe Universitetində bakalavr təhsili
alan Kənan İzzətlə söhbət
Oruc MUSTAFAYEV, "Azərbaycan müəllimi"
oruc_isa@mail.ru
 Kənan İzzət 1996-cı il aprelin 25-də Bakı şəhərində
anadan olub. 2002-ci ildə Bakıdakı 160 nömrəli klassik
gimnaziyanın I sinfinə gedib. Peşəkar şahmatçı,
gənclər üzrə milli yığmamızın üzvü olaraq respublika,
Avropa və dünya şahmat yarışlarında ölkəmizi təmsil
edib. Müxtəlif səviyyəli yarışlara hazırlıqla əlaqədar
VII sinifdən təhsilini 219 nömrəli evdə məktəbdə davam
etdirib, 2013-cü ildə bu məktəbin məzunu olub.
"2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici
ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı" çərçivəsində
Avstraliyanın Melburn şəhərindəki La Trobe
Universitetində nanotexnologiya ixtisası üzrə bakalavr
təhsili alır. Bu günlərdə Kənan uzaq Avstraliyada
daha bir uğura imza atıb. Adelaida şəhərində
Avstraliyanın gənc şahmat ustaları arasında keçirilən
(Australian Young Masters) yarışda ölkə üzrə I yeri
tutub. İndi təhsil aldığı universitetdə hər kəs
Kənandan, azərbaycanlı tələbənin uğurlarından bəhs
edir. Yerli mətbuat isə uzaq Avstraliyada
Azərbaycan bayrağını yüksəldən Kənanın öz rəqiblərinə
qarşı yüksək texniki ustalıq nümayiş etdirməsindən
yazır. Kənanla söhbətimizə orta məktəbdən, ilk təhsil
illərindən, ilk uğurlardan başladıq.
- Uşaqlıqdan riyazi fənlərə daha çox üstünlük
verirdim. IV sinifdə oxuyarkən Səbail rayonu üzrə
keçirilən riyaziyyat fənn olimpiadasının qalibi oldum.
Məktəb illərində daha çox şahmatla maraqlanırdım və
buna görə də vaxtımın böyük hissəsi şahmat oyununa
yönəlmişdi və bu da tezliklə öz bəhrəsini verdi.
2010-cu ildə Yunanıstanın Halkidiki şəhərində keçirilən
gənclər arasında Dünya çempionatında 1-ci yerə, 2011-ci
ildə Bolqarıstanın Albena şəhərində keçirilən Avropa
çempionatında 2-ci yerə, həmin ildə Polşanın Krakov
şəhərində keçirilən Dünya çempionatında da 2-ci yerə
layiq görüldüm. Beynəlxalq usta titulunun sahibiyəm.
- Bəs necə oldu ki, xaricdə təhsil almağa qərar
verdiniz?
- Xaricdə oxumaq məncə hər kəsin bir arzusudur. Səmimi
desək, xaricdə təhsil almaq barədə qərarım, demək olar
ki, bir ay içində tamamlandı. Artıq I ixtisas qrupu
üzrə imtahanlara hazırlaşırdım və evdə qonaqlar
olarkən sadəcə xaricdə oxumaqla bağlı söhbət açıldı və
hamı məni dəstəklədi, uğur qazanacağımı, sadəcə
çalışmaq lazım gəldiyini söylədilər. Valideynlərim də
həmçinin mənə dəstək oldular və məni çalışmağa
həvəsləndirdilər. Sözün düzü, Dövlət Proqramından
keçmək şansımı az qiymətləndirirdim. Lakin prosesdə
iştirak etməyə qərar verdim. Dediyim kimi, uşaqlıqdan
riyazi fənlərə sevgim var idi, lakin ondan da böyük
sevgim kainatın sirləri ilə bağlı idi. Uşaqlıq
illərimdə həmişə xəyallar qururdum ki, kainatın
sirlərini açıb digər intelligent varlıqlarla kontakt
yaratmaq mümkün olacaq və beləcə də həyatımızı tamamilə
dəyişdirən qlobal dönüşlər baş verəcək. Buna görə də
internetdə kosmosla bağlı verilişlərə çox baxırdım
və alimlər tərəfindən belə bir elmi fikir irəli
sürülmüşdü ki, əgər molekulların fiziki və kimyəvi
əlaqələri kiçicik miqyasda dərk edilsə, bu kəşf
kainatın sirlərinin açılmasında irəliyə doğru böyük bir
addım olacaq. Buna görə də nanotexnologiya
fakültəsini seçdim, bildiyiniz kimi, "nano" çox kiçik
deməkdir və ümid edirəm ki, mənim də kainatın
sirlərinin açılmasında gələcəkdə hansısa köməyim
olacaq.
- Dövlət Proqramında iştirakınızı necə xatırlayırsınız?
- Dövlət Proqramı çərçivəsində tələbələrin seçim
prosesini doğrudan da çox bəyəndim. İlk dəfə sənədləri
təqdim etmək üçün Təhsil Nazirliyinə gedəndə uzun bir
sıra gördüm, onlar da müsabiqədə iştirak edən tələbələr
idi. Hər kəsin öz xüsusi təyin edilmiş vaxtı var idi
və bu vaxt 15 dəqiqədən çox vaxt aparmır. Sıra mənə
çatdıqda müsahibə kabinetinə daxil oldum və rəsmi
surətdə qarşılandım. Çatışmayan sənədlərim haqqında
məlumat aldım və onları necə əldə etməli olduğuma dair
informasiya ilə təmin olundum. Sənədlərim qaydasına
düşəndən sonra mənə müsahibə tarixi təyin olundu. Çox
həyəcanlı idim, bu mərhələni keçəcəyimə inanmırdım.
Müsahibəyə vaxtında gəldim və təyin olunmuş vaxtda
məni müsabiqə otağına dəvət etmələri mənə çox xoş
gəldi. Təhsil Nazirliyi nümayəndələrinin gülərüz
davranışları nəticəsində özümü bir az rahat hiss etməyə
başladım. Ən çox bəyəndiyim o oldu ki, suallar tamamilə
təhsil aldığım fakültə, ölkə ilə əlaqədar idi və
sərbəst bir şəkildə verilirdi. Demək istədiyim odur ki,
verilən suallardan və alınan cavablardan tələbənin nə
dərəcədə xaricdə oxumağa hazır olduğunu və yaxud
biliklərinin buna uyğun olub-olmadığını asanlıqla
müəyyən etmək olardı. Dövlət Proqramı həqiqətən də
tələbələrimiz üçün çox böyük kömək və qayğıdır. Hər
bir xırda detalın rəsmi olması, hər bir prosesin
tələbələrə aydın başa salınması, məlumatların və seçim
prosesinin vaxt amili ilə tam üst-üstə düşməsi və
aşkarlığın təmin olunması bu işin professional
şəkildə təşkilinə dəlalət edir.
- Tələbə həyatınız necə keçir?
- Tələbə həyatım çox maraqlı keçir, dərslər vaxtımın
böyük hissəsini alsa da, dostlarıma və sevdiyim
əyləncələrə vaxt tapa bilirəm. Belə ki, yaşadığım
Melburn şəhəri Böyük Britaniyanın Quacquarelli Symonds
(QS) kompaniyasının 2014-cü il versiyasına görə dünyanın
ən yaxşı tələbə şəhəri statusunu daşıyır, ona görə də
burada tələbələrin öz asudə vaxtlarını səmərəli
keçirməsi üçün hər cür şərait mövcuddur. Şahmatçı
olduğuma görə adətən şahmat yarışlarında iştirak
edirəm, belə ki şahmat üzrə Viktoriya ştatının
çempionatında qalib gəldim və burada keçirilən bir çox
digər yarışların qalibi olmuşam.
Mənim üçün adaptasiya prosesi çox tez keçdi, yəqin ki,
bundan əvvəl də yarışlarla əlaqədar çox ölkədə olduğum
üçün müxtəlif iqlim və şəraitə tez öyrəşdim. Yaşadığım
şəhər çox gözəldir, insanları doğrudan da diqqətcil və
mehribandırlar, burada çox şən və azad mühit var.
Yeganə bir mənfi cəhət varsa, o da qiymətlərin çox
yüksək olmasıdır. Belə ki, müqayisə üçün, Bakıda
aldığımız 20 qəpiklik su burada 3 dollara satılır.
- Seçdiyiniz ixtisas barədə nə deyə bilərsiniz?
- Oxuduğum ixtisas nə qədər təəccüblü olsa da burada o
qədər də populyar deyil. Müqayisə edəndə fakültəmizdə
ancaq 100-ə yaxın tələbə var. Halbuki o biri
ixtisasların tədris olunduğu fakültələrdə minlərlə
tələbə oxuyur. Buna baxmayaraq, bizə çox güclü
mütəxəssislər dərs keçir, hər həftə Avstraliyanın
müxtəlif güşələrindən alimlər dəvət olunur ki,
nanotexnologiya elmləri haqqında 3 saatlıq seminar
keçirilsin. Müəllimlər hər an tələbələrə kömək etməyə
hazırdırlar. Yadımdadır, ilk tədris həftəsində bizə esse
yazmaq tapşırılmışdı və deyilmişdi ki, internetdəki
elmi materiallardan istifadə etmək qadağan deyil. Lakin
informasiyanı oxuyub başa düşdüyün kimi yazmalısan, əks
halda, plagiatçılıqda ittiham edilə və cəza ala
bilərsən. Müəllimlərin bu xəbərdarlığından sonra mən
indiyə kimi esse yazanda internet materiallarından
minimum dərəcədə istifadə edirəm.
- Universitetdə tədris semestri necə təşkil olunur?
- Universitetimizdə təhsil 2 yarım semestrə bölünür,
belə ki, hər yarım semestrin axırında imtahanlar
keçirilir. Ancaq bu imtahanlar tədris olunan fənnin
15-20 faizini təşkil edir. Hər semestrin sonunda isə
sessiya imtahanları keçirilir, onlar fənnin 60-70
faizini təşkil edir. Semestr boyu tələbələrə müxtəlif
tapşırıqlar verilir ki, onlar da sonda imtahan
nəticələrinə əlavə olunur. Ən böyük əziyyət verən
laboratoriya dərsləridir. Həftədə 3 laboratoriya
məşğələsi olur, onların da hər biri 3 saat davam edir.
Çətinlik barədə danışmaq istəməzdim, lakin 3 saat belə,
laboratoriya tapşırıqlarının başa çatdırılmasına kifayət
etmir.
- Universitet barədə nə deyə bilərsiniz?
- Əsası 1964-cü ildə qoyulmuş La Trobe Universiteti
xüsusilə də elm, texnologiya və mühəndislik
sahəsində beynəlxalq nüfuza malikdir.
Universitetimizdə, Melburn şəhərinin özündə olduğu
kimi, müxtəlif ölkələrdən tələbələr çoxdur. Asiya
ölkələrindən tələbələr böyük çoxluq təşkil edir.
Tələbələrin bir- birinə münasibəti çox mehribandır,
hətta bu dərəcədə gözləməzdim. Belə ki, universitetdə
çoxlu tanışlarım və hətta bir neçə yaxşı dostlarım
var.
Oxuduğum ixtisas dünya miqyasında da yeni bir profildir.
Bu sahə bütün dünya ölkələrindən olan tədqiqatçıların
diqqətindədir. Universitetdə oxuduğum təhsil dövründə
nanotexnologiya elmində ciddi irəliləyişlər və kəşflər
baş verib. Belə ki, artıq xərçəng hüceyrələrinin
nanotexnoloji liflərlə (fibre) aşkar olunması üsulu
üzərində işlər aparılır. Düşünürəm ki, xaricdə təhsil
almaq indi hər bir tələbənin prioritetidir, ancaq bu,
sadəcə xaricdə təhsil almaq xatirinə olmamalıdır,
gələcək planlar, perspektivlər, aldığın təhsilin nəyə
yönəldiləcəyinə və s. amillər təhlil edilməlidir.
- Avstraliyada təhsilə münasibət necədir?
- Azərbaycandan çox uzaqda yerləşməsinə baxmayaraq,
Avstraliya mədəniyyətinə və təhsil ənənələrinə görə
demək olar ki, Avropa ölkəsi kimidir. İnsanlar sadə,
azad, sosiallaşmağı sevən bir millətdir. Təhsilə böyük
dəyər verilir, ancaq universitetdə 30-40 yaşlı bir
tələbənin səninlə bir yerdə eyni dərsi öyrənməyini
görəndə, yəqin edirsən ki, burada oxumağa hər yaş
dövründə ciddi əhəmiyyət verilir.
- Azərbaycanı uzaq ölkədə təbliğ edə bilirsinizmi?
- Melburnda hardasa 15-20 azərbaycanlı tələbəmiz təhsil
alır. Bir-birimizlə sıx əlaqə saxlayır, boş vaxtımız
olan kimi görüşürük. Azərbaycanı çalışdığım qədər yüksək
səviyyədə təmsil edirəm. Belə ki, iştirak etdiyim
yarışlarda 20-yə kimi insan mənə yaxınlaşıb məndən
Azərbaycan haqqında məlumat alırdılar. Burada
ölkəmizə marağın yüksək olduğunu qeyd edə bilərəm.
Bir şeyi də deyə bilərəm ki, Melburnun şahmat dünyasında
ölkəmizin adını soruşsanız, 100 faiz tanıyacaqlar.
- Gələcək planlarınız...
- Gələcək planlar yenicə bitirdiyim sessiyanın
nəticələrindən asılıdır. Yaxşı qiymətlər almağı
düşünürəm. Təhsilimin II ilindən fakültəmizdə bölgü
baş verəcək. Bionanotexnoloji, kimyəvi-nanotexnoloji
və fiziki-nanotexnoloji elmlərdən birini seçməliyəm.
Fiziki-nanotexnoloji elmlərə daha çox üstünlük verirəm.
Ancaq hələ qəti qərar verməmişəm. Bunu gələn il daha
dərindən təhlil edib, gələcək perspektivləri və hansı
sahələrə daha böyük tələbat olduğunu nəzərə alıb qərar
verəcəyəm. |
