|
 Bakıdakı
132-134 nömrəli təhsil kompleksinin konqolu müəllimi ilə
söhbət
- Salam, sizdə fransız dilini tədris edən konqolu
müəllimdən müsahibə götürməyə gəlmişik.
- Hə, siz doktor Mantonu deyirsiniz?
Bu dialoq Bakı şəhərində yerləşən 132-134 nömrəli təhsil
kompleksinin giriş qapısında oldu. Bura gəlməkdə
məqsədimiz Azərbaycanda ingilis, fransız dillərini
tədris edən Konqo əsilli fransız müəllim Fransis Vilfrid
Mang Benzadit Mantohotadan müsahibə almaq idi. Yəqin ki,
siz artıq onun məktəbdə doktor Manto kimi tanındığını
anladınız.
Doktor Manto bizi gülərüzlə qarşılayır və müsahibəni
Azərbaycan dilində verə bilmədiyi üçün üzr istəyir:
- Azərbaycan dilində sizə fikirlərimi tam çatdıra
bilməyəcəyəm, olar rus dilində danışım?
- "Heç bir problem yoxdur"- deyib kompleksin
əməkdaşının köməkliyi ilə müsahibəyə başlayırıq. Yəqin
bir çoxlarımıza maraqlıdır ki, doktor Mantonun
Azərbaycan macərası necə başlayıb?
- 1966-cı ildə Konqonun Brazavil şəhərində doğulmuşam.
Valideynlərim UNESCO-da çalışıb. Atam Konqonun təhsil
naziri, həmçinin Konqo prezidentinin müşaviri olub.
Müəyyən müddət Fransada təhsil alıb yaşamışam. Amma orta
məktəbi Konqoda bitirmişəm. Çünki orda mənə təqaüd
verilirdi. Azərbaycana gələndə 19 yaşım var idi, dövlət
xətti ilə İnşaat Mühəndisləri İnstitutunda təhsil
almağa gəldim. Əslində təyyarəçi təhsili almaq üçün
Kanadaya getməli idim. Sənədlərimi verməyə gecikdim.
Amma SSRİ-də təhsil almağım mümkün idi. O zaman
valideynlərim belə qərara gəldi ki, bir il Azərbaycanda
təhsil alım, daha sonra başqa ölkəyə köçürülərəm.
Konqoda fizika-riyaziyyat təmayüllü məktəbi qızıl
medalla bitirmişdim. Azərbaycana gələndə də mühəndisliyə
üz tutdum.
 -
Rus dilini Azərbaycana gələndən sonra öyrəndiniz?
- Bura gələndə nə bir kəlmə rus dilində, nə də
Azərbaycan dilində bilirdim. Lakin bir il hazırlıq
kursunda rus dilini öyrəndim. 5 il təhsil aldım və
institutu qırmızı diplomla bitirdim. Mənə institutda
müəllim olmağı təklif etdilər və şansı dəyərləndirdim.
- İndi dediniz ki, bir il təhsil alıb başqa ölkəyə
gedəcəkdim. Bəs niyə Azərbaycanda qaldınız?
- Birincisi mən Kanadaya getsəydim təhsil müddətim
uzanacaqdı. Həm də bir il ərzində gördüm ki, sistem də
digər ölkələrin sistemlərinə uyğun gəlir. Burda şərait
də yaxşı, ölkə də ürəyimcə idi. Ən əsası odur ki, burda
ədəbiyyat çox zəngin idi. Elmi işləri yazmaq üçün
kifayət qədər material əldə etmək olurdu. Gözümü açandan
dünyanın bir çox ölkələrində olmuşam. Amma Azərbaycan
xalqının münasibəti qədər doğma, isti münasibətə heç bir
yerdə rast gəlməmişdim. Mənə qarşı heç bir zaman pislik
və ayrı-seçkilik olmayıb.
- Universitetdə dərs deyirdiniz. Ordan məktəbə gələn yol
necə olub?
- Çox yaxşı oxuduğum üçün təhsil aldığım universitetdə
müəllim işləmək təklifi gəldi. Azərbaycan dünyanın ən
tolerant ölkəsidir. Onlar mənə yol açdılar ki, burda
işləyim. Nə olsun ki, mən təhsilimi əla qiymətlərlə başa
vurmuşdum. Dünyanın heç bir yerində xarici vətəndaşlara
bu qədər şərait yaradılmır. Xarici vətəndaş olmağı bir
kənara qoyaq, dünyanın bir çox ölkələrində mənə dərimin
rənginə görə qiymət verirdilər. Azərbaycanda isə heç kim
mənim dəri rəngimə baxmadı. Əsas mənim insanlığım və
biliyim idi. Onlar da biliyimə görə yol açdılar.
Həyatımda uzun müddət universitet təcrübəm var. Təhsil
aldığım universitetdə uzun müddət çalışmışam. Doktorluq
dissertasiyasını müdafiə etmişəm. 1990-cı ildən sonra
Azərbaycanda Fransa səfirliyi açıldı və məni dərhal ora
çağırdılar. Öz ixtisasımla yanaşı Azərbaycan Dövlət
Universitetinin filologiya fakültəsini də bitirmişəm.
Elə o diploma görə Fransa səfirliyi məni çağırdı ki,
filoloq kimi tədrislə məşğul olum. Həmçinin Azərbaycan
Dillər Universitetində, Azərbaycan Respublikasının
Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasında,
Bakı Dövlət Universitetində, Azərbaycan Texniki
Universitetində, Azərbaycan Dövlət İqtisad
Universitetində, Qərb Universitetində dərs demişəm.
Demək olar ki, Bakının bütün universitetlərində və bir
çox məktəblərində dərs aparmışam.
- Bəs hazırda aldığınız maaş sizi qane edir?
- Bu məktəbdə 2010-cu ildən çalışıram. Məktəbin
direktoru, əməkdar müəllim Sara Xanlarova ilk dəfə
görüşəndə dedi ki, mən sizin kimi müəllimi illərdir
axtarırdım. Mən ona təşəkkür edirəm. Çox yerlərdə dərs
demişəm, amma müəllim istedadım bu məktəbdə üzə çıxıb.
Özümü istədiyim kimi göstərə bilirəm. Uşaqları yeni
metodlarla öyrədə bilirəm. Onu demək istəyirəm ki,
burdayamsa, demək ki, hər şey məni qane edir.
- Hansı siniflərə dərs deyirsiniz?
- Məktəbin fransız bölməsinə rəhbərlik edirəm və həmin
siniflərdə dərs deyirəm.
- İllərlə təcrübəniz var. Sizcə müəllim özünü və fənnini
sevdirmək üçün nə etməlidir?
- Uşaqlar oynamağı sevirlər. Dünyanın bir çox
ölkələrində filologiya fakültələrində aktyor işi fənni
tədris olunur. Amma bizim universitetlərdə belə fənn
yoxdur. Aktyorluq hər bir müəllimdə olmalıdır. Hər bir
uşağı tədrisə cəlb etmək üçün müəyyən oyunlar lazımdır.
Atamın psixologiya və pedaqogika üzrə elmi dərəcəsi var
idi. Ona görə mən bu iki sahəni yaxşı bilirəm.
Azərbaycan təhsili ilə də yaxşı tanışam.
Doktorun təhsil və iş həyatı barədə maraqlı söhbəti
burda yekunlaşdırıb, bir az da şəxsi həyatı ilə
maraqlanırıq.
- Azərbaycanlı xanımla ailə həyatı qurmusunuz...
- O mənim universitetdə tələbəm olub (gülür).
Sonradan təhsilini Fransada arxitektor - dizayner olaraq
davam etdirdi. Bir-birimizi əvvəldən tanıyırdıq. Amma
bura qayıdandan sonra daha yaxından tanış olduq. Onun
ailəsi mənim haqqımda dərindən araşdırmalar apardılar.
Düz etdilər, nə də olsa qızlarını bir əcnəbiyə
verirdilər. Nişanlandıq və bir il sonra evləndik.
Toyumuz Azərbaycan adət-ənənələrinə uyğun keçirildi..
İndi şükür ki, 16 ildir bir yerdəyik. Bir qızım var.
- Qızınızın harda təhsil almağını istərdiniz?
- Bu gün Azərbaycanda güclü universitetlər var.
Azərbaycanda təhsil alan biri kimi deyirəm ki, Fransada
təhsil alan birindən heç bir fərqimiz yoxdur. Bəlkə də
onlardan daha çox bilirik. Övladımın harda təhsil
almağının fərqi yoxdur. Bizdə bu barədə söhbət getmir.
O, özü harda istəsə, orda da təhsil alacaq.
- Azərbaycanın hansı bayramlarını sevirsiniz?
- Azərbaycan bayramlarını, adət-ənənələrini çox sevirəm.
Əgər bayramdırsa, bütün ailə bir arada olur. Stolun üstü
bəzənir. Fransanın özündə elə masalar olmur. Mən
Azərbaycana gələndən sonra çox yeməyə başladım
(gülür). Azərbaycan elə bir ölkədir ki, övladlar
evlənsələr belə, bir yerdə yaşayırlar. Qərarları bir
yerdə qəbul edirlər. Fransada bu qaydalara indi riayət
etməyə başlayıblar. Bu mənim çox xoşuma gəlir, istəyirəm
bu adət daima qalsın. Bura elə ölkədir ki, bir insan
qapımı döysə, onu qonaq saxlaya bilərəm. Burda ailə
dəyərləri güclüdür. Bunları qorumaq lazımdır. Biz
evlənəndə mənim evim yox idi. Həyat yoldaşımın ailəsi
bizə ev aldı, hələ mənə maşın da hədiyyə elədilər. Məni
öz övladları kimi qəbul etdilər.
Doktor Manto ilə söhbətimiz əsnasında diqqətimizi çəkən
"bizim", "təhsilimiz", "universitetlərimiz" sözlərindən
istifadə etməsi, yəni özünü bir azərbaycanlı olaraq hiss
etməsi idi. Bunun üçün də doktora belə bir sual
ünvanladıq:
- Söhbətimizdən belə nəticəyə gəldim ki, özünüzü
Azərbaycanlı hesab edirsiniz...
- Bugünki gün onu deyə bilərəm ki, azərbaycanlıyam.
Uşağımı buranın adət-ənənəsi ilə böyüdürəm. Dünyanın heç
bir yerində belə qonaqpərvərlik, böyük-kiçik yeri
burdakı kimi deyil. Bu dəyərlər sərvətdir. Bu dəyərləri
qorumaq lazımdır. Sizə adət-ənənələr adi görünə bilər,
amma kənardan gələn üçün bu belə deyil. Azərbaycan
insana hörmət bəsləyən, dəyər verən ölkədir. Mən
Azərbaycanı sevirəm. Özümü Azərbaycanın bir parçası
sayıram.
Rüfanə GÜNƏŞ,
fotolar Rəşad ZİYADOVUNDUR,
"Azərbaycan müəllimi" |
