|
Böyük Britaniyanın Birmingem Universitetinin
magistrantı Rəşadə Atakişiyeva ilə söhbət
 Rəşadə
Rasim qızı Atakişiyeva 1992-ci ildə Sumqayıt şəhərində
anadan olub. 2009-cu ildə Sumqayıt şəhər 14 nömrəli tam
orta məktəbi bitirib. Elə həmin ildə də Azərbaycan
Dövlət İqtisad Universitetinin beynəlxalq iqtisadi
münasibətlər fakültəsinə, 2010-cu ildə isə II kursdan
ali məktəbin Xüsusi İstedadlar Qrupuna (XİQ) daxil olub.
Burada 3 il ingilis dilində bakalavr təhsili alıb. Bir
ildən artıq müddətdə "Atəşgah Sığorta" şirkətinin
maliyyə idarəsində çalışıb. "2007-2015-ci illərdə
Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə
Dövlət Proqramı" çərçivəsində Böyük Britaniyanın
Birmingem Universitetində magistr təhsili alıb.
- Orta məktəb illərində uğurlarınız barədə. Xaricdə
təhsil nə vaxtdan sizi cəlb etdi?
- Orta məktəbdə oxuduğum illərdə hər zaman fəal
şagird olmağa çalışmışam. Daima öndə olmaq, hər şeyin
ən yaxşısına nail olmaq arzusu məktəb illərində
qazandığım ardıcıl nailiyyətlərimdə mənə böyük
kömək olub. Bundan başqa, ailədə valideynlərimin ali
təhsilli olması, böyük bacımın təhsildəki uğurları
(xaricdə təhsil alması) mənim yüksək motivasiyamın
başlıca səbəbləridir. Məktəb illərində sevdiyim fənlər
üzrə keçirilən olimpiadalarda iştirak etmiş və
ümumiyyətlə, məktəbi əla qiymətlərlə bitirmişəm.
İbtidai sinif illərindən ingilis dilinə göstərdiyim
maraq və daha sonra bu dildə aldığım bakalavr təhsili
mənim xaricdə magistr təhsili almaq istəyimi daha da
gücləndirdi. ADİU-nun Xüsusi İstedadlar Qrupunda dərs
aldığım müəllimlər və opponentlərimlə
məsləhətləşdikdən sonra bu istəyim qərara çevrildi
və təbii ki, valideynlərimin dəstəyi ilə getdikcə bu
qərarım daha da qətiləşdi.
- Dövlət Proqramında iştirakınızı necə xatırlayırsınız?
 -
Dövlət Proqramına qəbul olmaq üçün seçim prosesinə
hazırlaşmaq həyatımın ən önəmli dönəmlərindən biri
idi. Proqrama müraciət elan edilməmişdən 3-4 ay əvvəl
qrup tələbələrimizdən bir çoxu ilə birgə həyəcanla bu
prosesə hazırlaşırdıq. Lakin cari ilin məzunları
olduğumuz üçün sənədlərlə bağlı bir sıra çətinliklərlə
üzləşirdik və buna görə də proqrama bir qədər gec
müraciət etdim. Seçim mərhələlərində iştirak zamanı
Təhsil Nazirliyi tərəfindən şəffaf və professional
şəkildə keçirilən müsabiqənin şahidi oldum. Aldığım
məlumata görə, bu il daha da uğurlu işlər görülüb və
müsbət nəticələr əldə olunub.
- Digər ölkələrdən olan tələbə dostlarınızın Dövlət
Proqramı barədə rəylərini bilmək də çox maraqlı olardı.
- Doğrudan da, Birmingem Universitetində təhsil
aldığım zaman digər ölkələrdən olan tələbə yoldaşlarıma
(Küveyt, Oman, Nigeriya, Honkonq, Çin, Hindistan və s.)
bu proqram barədə məlumat verərkən onlar təəccüblənir
və bunu əla şans kimi dəyərləndirirdilər. Bir daha
vurğulamaq istərdim ki, Dövlət Proqramı çərçivəsində
deyil, öz hesabına İngiltərədə təhsil almaq mənim üçün
həqiqətən də çox çətin ola bilərdi. Bu proqramın seçim
mərhələlərindən uğurla keçdiyim üçün özümü şanslı hesab
edirəm.
- Təhsil sistemimizdə aparılan islahatlara
münasibətiniz?
- Çox müsbət yanaşıram. İngiltərədə yaşadığım müddətdə
məni ən çox düşündürən suallardan biri Azərbaycan və
Böyük Britaniya təhsil sistemləri arasında hansı fərqli
cəhətlərin mövcud olması ilə bağlı idi. Qeyd etmək
lazımdır ki, həqiqətən də bu iki təhsil sistemi arasında
çoxlu sayda nəzərəçarpan fərqlər var. Buna görə
də Azərbaycan təhsil sisteminin sürətli inkişafı
qaçılmazdır. Dövlətimizin gənc və istedadlı
tələbələrin xaricə göndərilməsi siyasətini isə bizim
təhsil sisteminin üstünlüyü kimi qiymətləndirirəm.
Bundan başqa, təhsilin digər istiqamətlərində də yeni
islahatların keçirilməsinə tələbat duyulur.
- Oxuduğunuz ali məktəb, seçdiyiniz ixtisas barədə.
- Birmingem Universiteti təkcə Böyük Britaniyada deyil,
bütün dünyada nüfuzlu ali məktəblərdən biridir. Əsası
1900-cü ildə qoyulmuş Birmingem Universitetinin
məzunlarından 8 nəfəri Nobel mükafatı alıb. Ali
məktəb məzunları sonralar ölkənin hökumət başçısı
seçilmiş 4 universitetindən (Oksford, Kembric,
Edinburq, Birmingem) biridir. Ölkənin ən nüfuzlu
universitetlərini birləşdirən "The Russel Group"-a
daxildir. Burada dünyanın 147 ölkəsindən 4300 əcnəbi
tələbə təhsil alır. Tədris edilən bir sıra fənlər üzrə
Birmingem Universiteti milli reytinqlərdə liderdir.
Seçdiyim beynəlxalq mühasibatlıq və maliyyə ixtisası
həm karyera istiqamətimə, həm də "2007-2015-ci illərdə
Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə
Dövlət Proqramı" çərçivəsində müəyyən olunan ixtisas
istiqamətlərinə uyğundur. Hər il burada kompüter
elmləri, mühəndislik, bank işi, maliyyə və insan
resursları menecmenti ixtisaslarında Azərbaycandan olan
onlarla gənc təhsil almağa başlayır. Düşünürəm ki,
təhsil aldığım müddətdə qazandığım nəzəri və praktiki
biliklərin gələcək karyeramda rolu əvəzolunmazdır.
- Tələbə həyatınız necə keçir, asudə vaxtınızı necə
təşkil edirsiniz?
- Bildiyiniz kimi, İngiltərədə magistr təhsili
birillik olduğu üçün burada həqiqətən də tələbənin asudə
vaxtı çox az olur. Buna baxmayaraq, ingilislərin vaxt
bölgüsü məsələsində bacarıqları məni heyrətləndirdi.
Onlar bizdən fərqli olaraq təhsillə yanaşı, hər gün
idmanla məşğul olur və əyləncəyə, o cümlədən səyahətə
kifayət qədər vaxt ayıra bilirlər. Ümumiyyətlə, boş
vaxt olanda bacardığım qədər İngiltərənin başqa
şəhərlərinə səyahət etməyə çalışır, digər ölkələrdən
olan əcnəbi tələbələrlə görüşüb söhbətləşirəm.
- Universitetdə imtahan sessiyası necə təşkil olunur?
- İngiltərənin, demək olar ki, bütün
universitetlərində olduğu kimi, bizim ali məktəbdə
də keçilən hər bir tədris fənni üzrə
semestrlərarası bir aralıq ("assignment"), semestr
sonu isə həmin fənn üzrə yekunlaşdırıcı (final) imtahan
verilməlidir. Göstərilən imtahanlardan birincisi ümumi
balın 25%-ni, digəri isə qalan 75%-ni təşkil edir. Ümumi
toplanan bal 50%-dən aşağıdırsa, yəni kəsirdirsə, tələbə
yayın sonu həmin imtahana hazırlaşıb təkrar
verməlidir. Diplom əldə etmək üçün bütün fənlər üzrə
hesablanmış orta bal 50-dən yuxarı olmalı və
dissertasiya işi üzrə bal 50-ni keçməlidir. Hər iki
sessiya bitəndən sonra dissertasiya mövzusu seçilir.
Tələbə ona ayrılmış rəhbəri ilə məsləhətləşib hər hansı
bir mövzuda araşdırma apararaq 12000 söz limiti olan
dissertasiya işi hazırlayıb təhvil verməlidir. Mənim
fikrimcə, bu ən ideal təhsil metodudur.
- Universitetdə müəllim-tələbə münasibətləri necə
qurulub?
- Birmingem Universitetində professorlarla tələbə
arasında mükəmməl münasibətlər qurulub və ümumiyyətlə,
hər bir şey tələbənin uğurlu nəticələr əldə etməsinə,
dolayısı ilə universitetin beynəlxalq reytinqinin
yüksəldilməsinə yönəlib. İstənilən professorun tədris
etdiyi fənn barədə sualı olan hər bir tələbə bir neçə
gün əvvəl elektron poçt vasitəsilə müəyyən vaxtda
görüş təyin edib onunla müzakirələr apara və
məsləhətlər ala bilər. Bu metod mənə imtahanlara
hazırlaşmaqda xeyli kömək edib.
- Xaricdə təhsilin hansı üstünlüklərini qeyd edə
bilərdiniz?
- Xaricdə təhsilin mənə bəxş etdiyi faydalar, düşünürəm
ki, əvəzolunmazdır. Təhsil dövründə ixtisasım üzrə
əldə etdiyim biliklər və qazandığım təcrübə kifayət
qədər artdı. Ümumiyyətlə, Böyük Britaniya təhsil
sisteminin əsas üstünlüyü odur ki, universitetlərdə
ixtisasdan kənar heç bir fənn keçilmir və hər kəs
yalnız özünə lazım olan fənləri mənimsəyərək öz
ixtisası üzrə ixtisaslaşmış kadra çevrilir. Bundan
başqa, komanda şəklində, son ana qədər işləmək,
kommunikasiya, ingilis dili, akademik yazı bacarıqlarım
kifayət qədər inkişaf etdi. Əsas üstünlüklərdən biri də
çoxlu xarici dostlar qazanmağım oldu. Universitetin
kampusunda tələbənin şəxsi inkişafı üçün demək olar ki,
hər bir şərait mövcuddur. Hətta universitetdə karyera
mərkəzi də fəaliyyət göstərir, biz burada CV-lərimizi
yoxlatdırır və İngiltərədə işə qəbul üçün imtahan və
müsahibələrdə uğurlu nəticələr əldə etmək məqsədilə
həmin universitet nümayəndələrindən faydalı məsləhətlər
alırdıq.
- Seçdiyiniz ixtisas ölkəmiz üçün nə dərəcədə önəmlidir?
- Bildiyimiz kimi, 2008-ci ildən Azərbaycanda əksər
böyük müəssisələrin maliyyə hesabatlarının
hazırlanmasında Beynəlxalq Maliyyə Hesabatları
Standartları tətbiq olunmuşdur ki, bu da daha etibarlı,
şəffaf və müqayisəli hesabatların emalına şərait
yaradır. Bu sahədə kadrların çoxluğu həmin standartların
daha düzgün tətbiqini və bu yolla da müəssisələrin dünya
bazarına daha asan çıxışını təmin edir. Bundan başqa,
xaricdə təhsil almış tələbələr nəinki beynəlxalq
mühasibatlıq və maliyyə, həmçinin digər ixtisaslar üzrə
də yerli universitetlərdə ixtisası üzrə fənləri tədris
etməklə həmin gənclərin maarifləndirilməsində böyük rol
oynaya bilər.
- Azərbaycan diasporası ilə əlaqələriniz barədə...
- Yaşadığım şəhərdə 20-dən çox azərbaycanlı tələbə
müxtəlif ixtisaslar üzrə təhsil alır, ara-sıra onlarla
görüşür, təəssüratlarımızı bölüşürük. Azərbaycanlı
tələbələrlə sıx əlaqələr qurduqdan sonra qərara aldıq ki,
Birmingemdə Azərbaycan cəmiyyəti yaradaq və buna nail
ola bildik. Ölkəmizin təbliğatına gəldikdə isə xaricdə
təhsil alan azərbaycanlı olaraq ölkəmizin ən yüksək
səviyyədə tanınması üçün əlimizdən gələni edirik.
Məsələn, Novruz bayramında cəmiyyət olaraq birləşib
maraqlı tədbir və çıxışlar hazırladıq. Digər ölkələrdən
olan tələbələr də tədbirimizə qoşuldular və bu aksiya
mədəniyyətimizin tanınmasında uğurlu addımlardan biri
oldu.
- Gələcək planlarınız barədə nə deyə bilərdiniz?
- Gələcəkdə maliyyə və mühasibatlıq sahəsində daha dərin
biliklər, o cümlədən bu sahədə beynəlxalq sertifikatlar
əldə etmək və ixtisaslaşmaq istəyirəm. Əsas məqsədim ən
nüfuzlu şirkətlərin birində öz bilik və bacarıqlarımı
daha da genişləndirməkdir.
- Bu yolda biz də sizə uğurlar arzulayırıq.
Oruc MUSTAFAYEV,
"Azərbaycan müəllimi" |
