|
Avstraliyanın Melburn Universitetində magistr təhsili
alan Adil Adilli ilə söhbət
 Adil
İqbal oğlu Adilli 1990-cı ildə Bakıda anadan olub.
Bakıdakı 38 nömrəli tam orta məktəbdə oxuyub. 2005-ci
ildə Bakı Türk Anadolu Liseyinə daxil olub. Burada 4 il
təhsil aldıqdan sonra TCS (Türkiyə Cumhuriyyətləri
Sınavı) imtahanı verərək arzuladığı və yeganə seçimi
olan Türkiyənin Ankara şəhərində yerləşən Orta Doğu
Texnik Universitetinin elektrik və elektronika
mühəndisliyi fakültəsinə qəbul olub. Azərbaycanda
"BestComp Group" və Türkiyədə "Petkim" şirkətlərində
təcrübə keçib. Hazırda "Azərbaycan gənclərinin
2007-2015-ci illərdə xarici ölkələrdə təhsili üzrə
Dövlət Proqramı" çərçivəsində Avstraliyanın Melburn
Universitetində mexatronika mühəndisliyi üzrə magistr
təhsili alır.
- Orta məktəb illərində ən çox hansı fənlərə üstünlük
verirdiniz?
- Orta məktəb illərində qazandığım uğurların əsası Bakı
Türk Anadolu Liseyində qoyulub. Ən yaxşı, peşəkar
müəllimlərin dərs keçdiyi bu liseydə olduqca
keyfiyyətli bir təhsil mühiti əmələ gəlmişdir. Digər
istedadlı şagirdlərlə 4 il bu mühitdə təhsil aldığıma
görə özümü şanslı hesab edirəm. Məktəb illərində
xüsusilə fizika və riyaziyyat elmlərinə maraq
göstərmişəm. Bu elmlərə olan həvəsim daha çox müxtəlif
dərin riyazi misallar və məsələlər üzərində çalışmağıma
səbəb oldu. Məhz bunun nəticəsində də 2009-cu ildə
Xəzər Universitetində keçirilən dəqiq elmlər üzrə
olimpiadada I, Qafqaz Universitetində riyaziyyat və
məntiq olimpiadasında II yerləri tutmuşam. İxtisas
seçimimdə ən əsas dəstək mənim ailəm olub, onlar mənə
güvənməklə bacarıqlarıma uyğun ixtisası seçməyimə
dəstək olublar.
- Olimpiadaların həyatınızda rolunu necə
qiymətləndirərdiniz?
- Əlbəttə ki, şagirdlərin gələcəyinin formalaşmasında
müsabiqələrin və olimpiadaların rolu əvəzsizdir. Bu
cür yarışlar insanı əsasən həm psixoloji, həm də elmi
cəhətdən inkişaf etdirir. Psixoloji olaraq özünə
inam, bir hədəf uğrunda çalışaraq ona nail olmaq,
daim irəliləmək bacarığı formalaşır. Müxtəlif
çətinliklərdə əsas hədəfi düşünərək problemlərin həllini
asanlaşdırmaq qabiliyyəti yaranır. Elmi olaraq isə
bilmədiyin bir şeyi axtarıb tapmaq bacarığını, daha
dərin və kreativ düşünmə qabiliyyətini gücləndirir.
- Xaricdə təhsil almağa necə qərar verdiniz?
- Məndə xaricdə təhsil almaq arzusu IX sinifdən
yarandı. Buna əsas səbəb isə oxuyacağım sahə üzrə
dünya səviyyəli mütəxəssis olmaq istəyim olub. Məhz
buna görə də "Azərbaycan gənclərinin 2007-2015-ci
illərdə xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı"na
müraciət etməyə qərar verdim. Qeyd edim ki, Dövlət
Proqramı çərçivəsində tələbələrin seçim prosesini
çox yaxşı qiymətləndirirəm. 2014-2015-ci tədris ili
üçün tələbə seçimlərində prosesin online sistemə
keçməsini olduqca peşəkar bir qərar hesab edirəm, həm
sənəd verən tələbələr, həm də Təhsil Nazirliyinin
nümayəndələri vaxt faktorunda qazanmış oldular.
- Tələbə həyatınız necə keçir? Oxuduğunuz ali məktəb,
seçdiyiniz ixtisas barədə məlumat verərdiniz?
- Hazırda Avstraliyanın Melburn Universitetində
(University of Melbourne) təhsilimi davam etdirirəm.
Universitetin əsası 1853-cü ildə qoyulub və hazırda
Avstraliyanın bir nömrəli, "Times Higher Education"un
tərtib etdiyi reytinq sıralamasına görə dünyanın ən
yaxşı 34-cü universitetidir. Ali məktəbin 45 minə
yaxın tələbəsi var və bunlardan 11 minə yaxını, yəni
26 faizi əcnəbidir. Bu isə olduqca yüksək bir
rəqəmdir, ona görə əcnəbi tələbələrə qarşı heç bir
ayrı-seçkilik yoxdur. Melburn Universiteti tələbələrinə
dəyər verən və öz məzunları ilə dəyər qazanan, bütün
dünyada elmin inkişafına töhfələr vermiş məşhur alimlər
yetişdirmiş bir ali təhsil müəssisəsidir. İxtisasım isə
mexatronika mühəndisliyidir. Mexatronika iki sözün
birləşməsindən əmələ gəlib: "mexanika" və
"elektronika". Ətrafımızda gördüyümüz hər hərəkət edən
və elektriklə işləyən sistem əslində bir mexatronik
sistemdir. Mexatronika deyiləndə, bəlkə də ən çox yada
düşən robot texnikası olur. Hazırda dünyada bu sahənin
mütəxəssislərinə ehtiyac günü-gündən artmaqdadır.
Sənayedə təxmin edilən önəmli dəyişikliklər məhz
mexatronik sistemlər vasitəsi ilə baş verir və bu proses
davam edəcək. Bəlkə də bu səbəbə görə deyərdim ki,
mexatronika sahəsi Azərbaycan üçün ən öndə gələn
prioritetlərdən olmalıdır.
Hazırda bizə 4 fənn tədris olunur və bu dərslərin hər
birindən imtahan verməliyik. İxtisasım mexatronika
mühəndisliyi olduğu üçün dərslərin bir hissəsi olaraq
layihələr hazırlayırıq. Layihələr adətən robotlar,
müxtəlif proqramlar və ya qurğular düzəltməkdən
ibarətdir. Bir semestr adətən tapşırıqları yerinə
yetirməklə, layihələr hazırlamaqla və semestrin sonunda
final imtahanları verməklə keçir.
- Xaricdə təhsilin hansı üstünlüklərini qeyd edə
bilərsiniz?
- Xaricdə təhsil deyəndə, ən çox diqqətə fundamental
bilik gəlir. Amma mən başqa faydalar barədə danışmaq
istəyərdim. Bunlardan ən əsası, tələbənin təkbaşına,
tanımadığı bir yerdə qarşılaşdığı müxtəlif növ
çətinlikləri sərbəst şəkildə özünün həll etməsi
bacarığıdır. Bu xarakteri özündə yaradan tələbə
gələcək həyatda müxtəlif çətinliklərə qarşı daha
yaxşı müqavimət göstərə bilir. Bundan heç də az
əhəmiyyət kəsb etməyən başqa bir məqam da var. Bu da
yeni bir ölkədə tələbənin qarşılaşdığı fərqli
mədəniyyətləri təmsil edən insanlardır. Bildiyiniz kimi,
hər insan öz dünyagörüşü etibarı ilə bir dünyadır.
Yeni-yeni insanlarla ünsiyyətdə olan tələbə yeni dünya
kəşf edir. Bu cür ünsiyyət, tanışlıq isə, öz növbəsində,
tələbənin xarakterini, həyata baxış bucağını dəyişir.
- Müəllim-tələbə münasibətlərinə dair hansı maraqlı
məqamları qeyd edə bilərdiniz?
- Universitetdə gördüyüm müəllim-tələbə münasibəti
fərqlidir. Müəllimlər tələbələrlə olduqca səmimidirlər,
bir müəllim-tələbə münasibətindən savayı dost-dost
münasibəti daha çox özünü büruzə verir. Bundan əlavə,
tələbələrin dərsi daha yaxşı mənimsəmələri üçün
müəllimlərin əllərindən gələni etdiyini daima müşahidə
etməkdəyəm.
- Universitetdə imtahan sessiyası necə təşkil olunur?
- Universitetdə imtahanlar adətən semestrin sonunda
keçilən hər fənn üzrə olur. Və bir neçə fakültənin
tələbələrini geniş bir zalda əyləşdirirlər, təxminən
3000 tələbə olur. Çox ciddi yoxlama rejimində eyni
vaxtda imtahan başlayır. Tələbəyə 15 dəqiqə ərzində
suallarla tanış olmaq və bəzi anlaşılmayan məsələləri
aydınlaşdırmaq üçün müəllimlərə sual verməyə icazə
verirlər. Bu vaxt ərzində yazmaq qadağandır, sadəcə
oxumaq olar. Ondan sonra isə imtahan vaxtı başlayır.
- Xaricdə təhsil sizə nə verir?
- Bu çox gözəl bir duyğudur. Özəlliklə mənim sahəm kimi
dinamik bir sahədə ən son texnologiyaları, təcrübələri
və metodları öyrənmək və tətbiq etmək, onlardan
istifadə etmək insana çox fərqli bir özgüvən verir.
- Gənclərimizin xaricdə təhsil almaq səylərinə necə
baxırsınız?
-Fikrimcə, biz gənclərin Azərbaycanın inkişafı üçün edə
biləcəyi ən böyük dəstək hər kəsin öz sahəsini ən
mükəmməl şəkildə öyrənməsi olar. Hazırda bu sahələrin
əksəriyyəti nüfuzlu universitetlərdə öyrədilir, ona
görə bizim gənclərin borcudur ki, həmin
universitetlərdə təhsil almaq imkanı qazansınlar. Və
bunları etmək qədər də önəmli olan başqa bir məqam
təhsil aldıqdan sonra Azərbaycana geri qayıtmaq və
əl-ələ verərək ölkəmizi bir addım daha da qabağa
aparmaqdır.
- Azərbaycandan çox uzaqda- Avstraliyada təhsil
alırsınız. Bir qədər də yaşadığınız şəhər haqqında
məlumat verərdiniz...
- Yaşadığım şəhər Melburn şəhəridir. Avstraliyanın
Sidneydən sonra ikinci böyük şəhəridir. Ümumiyyətlə,
Avstraliya şəhərlərinin görünüşü çox sistemlidir,
horizontal olaraq şəhərin quruluşuna baxsanız onun
necə sistemli bir şəhər olduğunu görmək mümkündür.
Adaptasiya prosesi bir həftə davam etdi və olduqca
asan keçdi. Şəhərin önəmli bir qismini əcnəbilər
təşkil etdiyindən əcnəbilərə münasibət olduqca
gözəldir. Burada milliyyətçilik görülməyəcək qədər
azdır.
- Azərbaycan diasporası ilə əlaqələriniz.
Tələbələrimizin təşkilatlanması nə səviyyədədir?
-Melburn şəhərində azərbaycanlıların sayı olduqca
azdır. Buna baxmayaraq, biz burada Azərbaycan
diasporası yaratdıq və tez-tez azərbaycanlı tələbələrlə
görüşlər təşkil edirik. Ümid edirəm ki, bu
təşkilatlanmanı daha da güclü bir vəziyyətə
gətirəcəyik. Bir azərbaycanlı tələbə olaraq uzaq
Avstraliyada ölkəmizi, mədəniyyətimizi layiqincə təmsil
etməyə çalışırıq. Fərqli mədəniyyətlərin nümayəndələri
ilə ünsiyyət saxlayarkən ölkəmizin nailiyyətləri barədə
danışırıq. Bu müddət ərzində ölkəmizə qarşı çox müsbət
fikirlərin əmələ gəlməsində vasitəçi olmuşam.
- Kitab oxuyursunuzmu? Mütaliənin faydasını nədə
görürsünüz?
- Valideynlərim məni uşaqlıqdan kitabla dost
münasibətdə böyüdüb, həyatımın bütün mərhələlərində
kitab oxumağa çalışmışam. Mənim dünyagörüşümün önəmli
bir qisimini məhz oxuduğum kitablar formalaşdırıb.
- Gələcək planlarınız ?
-Hazırda əsas məqsədim ixtisasımı daha da dərindən
mənimsəməkdir. Gələcək planlarım isə Azərbaycana qayıdıb
ölkəmizdə robot texnikası və İKT sahəsinin inkişafına
yaxından töhfə verməkdir.
Oruc MUSTAFAYEV,
"Azərbaycan müəllimi" |
