|
Hazırda icra mərhələsində olan Təhsil Nazirliyinin
müəllimlərin sınaq qiymətləndirilməsi barədəki layihəsi
geniş ictimmaiyyət arasında güclü rezanons doğurub.
Müxtəlif kollektivlərdə, xüsusən də tədris ocaqlarında
mövzu ətrafında müzakirələr gedir, tanınmış təhsil
ekspertləri, mütəxəssislər yeniliyə münasibət
bildirirlər. Təhsil ekspertləri və mütəxəssislər
tərəfindən müsbət qarşılanan, dəyərləndirilən və
dəstəklənən bu məsələ - müəllimlərin sınaq
qiymətləndirilməsi barədə bəs valideynlər nə düşünürlər?
Sualımıza cavab almaq üçün bir neçə valideynlə görüşüb
onların fikirlərini öyrəndik. Aşağıda cavabları təqdim
edirik.
"Müəllimlərin sınaq qiymətləndirilməsini doğru addım
hesab edirəm"
 İradə
ƏLİYEVA
- Mənim iki nəvəm Bakıdakı 23 nömrəli məktəbin III və X
siniflərində oxuyur. Bütün valideynlər kimi mən də
nəvələrimə peşəkarlıq səviyyəsi yüksək olan, təlim
prosesini müasir tələblər səviyyəsində quran,
yenilikləri öz iş təcrübəsində tətbiq etməyi bacaran
qabiliyyətli müəllimlərin dərs deməsini arzulayıram.
Çünki övladlarımızın gələcəyi, həyatda tutacaqları mövqe
məhz orta məktəb müəllimlərindən asılıdır. Buna görə də
müəllimlərin sınaq qiymətləndirilməsini çox doğru addım
hesab edirəm. Mən də müəlliməm. Müəllimlərin əməyi
danılmazdır. Ona görə də hesab edirəm ki, sınaqdan sonra
zəif nəticə göstərmiş müəllimlərin gözdən düşməsi,
işlərinin yarıtmaz sayılması düzgün yanaşma olmazdı.
Əsas məsələ odur ki, hər bir müəllim öz zəif cəhətlərini
biləcək, çətinlik çəkdiyi sahələr haqqında müəyyən
məlumatı olacaq və yəqin ki, gələcəkdə bu
çatışmazlıqları aradan qaldırmaq üçün təkmilləşməyə
çalışacaq, öz peşəkarlığı ilə fərqlənən həmkarlarının
səviyyəsinə çatmağa can atacaq. Fikrimcə, müəllimlər
müntəzəm olaraq treninqlərdən keçməli, təhsil sahəsində
baş verən yeniliklərdən xəbərdar olmalı, qabaqcıl iş
təcrübələri ilə tanış olmalıdırlar. Müəllimlərin
peşəkarlığının artmasında "açıq dərs"lər mühüm əhəmiyyət
kəsb edir. Belə dərslər, hazırda olduğu kimi,
müəllimlərin istəyindən asılı olmayaraq, tez-tez təşkil
edilməlidir. Bütün bu prosesləri məktəb rəhbərliyi
nəzarətində saxlamalı və tənzimləməlidir.
"Qiymətləndirmə hər bir müəllim üçün çox böyük əhəmiyyət
kəsb edir"
 Qabil
HÜSEYNOV
- Düşünürəm ki, sınaq qiymətləndirmə hər bir müəllim
üçün çox böyük əhəmiyyət kəsb edir. Təhsilin
keyfiyyətinin yüksəlməsində maraqlı tərəf kimi bu biz
valideynlər, son nəticədə isə övladlarımız üçün daha çox
faydalı olacaq. Belə ki, müəllimlər zəif cəhətləri haqda
məlumat əldə edəcək və öz üzərlərində işləməyə məcbur
olacaqlar. Bu amil müəllimlərin əksəriyyətinin
peşəkarlıq səviyyəsinin yüksəlməsinə və gələcəkdə
keçiriləcək attestasiyada daha yaxşı nəticələr əldə
edilməsinə səbəb olacaq.
Müəllimlərin qiymətləndirilməsindən danışarkən bir
məsələyə də toxunmaq istərdim. Son vaxtlar müəllimlərin
əməkhaqqının az olmasından, maddi durumunun aşağı
olmasından çox danışılır. Bildiyimə görə, rəsmi olaraq
bu qiymətləndirmənin nəticələrinə əsasən heç bir
inzibati tədbir görülməyəcək. Sınaqdan alnıaçıq, üzüağ
çıxanlar, pedaqoji ustalığı, qabiliyyəti, bilik və
bacarığı ilə fərqlənənlər öz layiqli qiymətlərini
alacaqlar. Belə müəllimlərin hər hansı bir formada
rəğbətləndirilməsi digər həmkarları üçün gözəl nümunə
olar və onları daha yaxşı işləməyə ruhlandırar.
Yəqin ki, müəllimlərin sınaq qiymətləndirilməsindən
sonra müəyyən işlər görüləcək. Təklif edərdim ki, zəif
nəticə göstərən müəllimlər üçün xüsusi təlimlər təşkil
edilsin. Yaxşı cəhətdən seçilənlər isə dünyanın inkişaf
etmiş ölkələrində keçirilən treninqlərdə iştirak
etsinlər, beynəlxalq təcrübələrdən yararlanaraq öz
səriştələrini daha da artırsınlar.
"Öz işinə ciddi yanaşmayan müəllimlərin arxayınçılığına
son qoyulacaq"
 Tusiyə
ABDULLAYEVA
- Məlum olduğu kimi, ötən il ölkə başçısının sərəncamı
ilə "Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə
Dövlət Strategiyası" təsdiq olunub. Strategiyada təhsilə
tam yeni baxış nəzərdə tutulub. Məhz bu baxımdan mən
təhsil nazirinin müəllimlərin biliyinin
qiymətləndirilməsi ilə bağlı əmrini çox düzgün qərar və
vaxtında atılmış addım kimi dəyərləndirirəm.
Yaxşı müəllimlərimiz həmişə olub, indi də var, gələcəkdə
də olacaq. Müəllim peşəsi fədakarlıq tələb edir. Yəni
heç bir maddi, mənəvi problem onun fəaliyyətinə təsir
etməməlidir. Sinifdə bütün bunlar yaddan çıxmalıdır.
Mənə elə gəlir ki, bu sınaq qiymətləndirmə öz işinə
ciddi yanaşmayan müəllimlərin arxayınçılığına,
passivliyinə son qoyacaq, onların canlanmasına səbəb
olacaq.
Yeri gəlmişkən, qeyd edim ki, qiymətləndirmədə balın
olmamasını çox müsbət amil kimi dəyərləndirirəm. Bu çox
vacib məsələdir. Çünki müxtəlif istiqamətlərdə
keçiriləcək sınaq müəllimin özü üçün də yenilikdir. Qoy
o, hansı məsələlərdə daha zəif olduğunu öyrənsin və
ruhdan düşmədən növbəti mərhələdə - hər hansı yoxlama,
sınaq, attestasiya və s. - bunu aradan qaldırmaq üçün
vaxt qazansın.
Mənim övladım 132-134 nömrəli təhsil kompleksində
oxuyur. Mən deyə bilmərəm ki, bu gün bütün müəllimlərdən
tam razıyıq. Amma valideyn kimi bir məqamı xüsusi
vurğulamaq istərdim: əgər hansısa bir müəllimi gözəl
pedaqoq kimi illərdən bəri tanıyıramsa, sınağın
nəticəsinə görə ona münasibətim dəyişməyəcək.
"Müəllimləri hərəkətə gətirən güclü vasitə"
 Həcər
PAŞAYEVA
- Doğrusu, mən Azərbaycan Respublikasının təhsil naziri
Mikayıl Cabbarovun müəllimlərin sınaq qiymətləndirilməsi
ilə bağlı əmri haqqında eşidəndə çox sevindim. Heç kimə
sirr deyil ki, bir məktəbdə çalışan müəllimlərin bilik
səviyyələri, davranışları eyni deyil. Bir məktəbdə eyni
fənni tədris edən bir neçə müəllim olur. Onların heç
biri eyni dərsi eyni cür aparmır. Yəni öz üzərində
çalışmayan, mövcud metodik ədəbiyyatlardan səmərəli
istifadə etməyən müəllimlə yeniliyə can atan, hər dərsə
yaradıcı yanaşan müəllim arasında fərq böyükdür. Mən
övladlarımın təhsil aldığı Bakıdakı 158 nömrəli tam orta
məktəbdə bunun əyani şahidi olmuşam. Oğlum Namiq
Paşabəyli dərs əlaçısıdır. Tez-tez dərslərdə oturub
dərsin nə dərəcədə keyfiyyətli keçməsini müşahidə
edirəm. Sinif müəllimi Sərmayə Gülmalıyeva uşaqlarla elə
məşğul olur ki, evdə məşğul olmağa ehtiyac qalmır. Amma
müəllimlərin hamısımı belədir? Əlbəttə ki, belə deyil.
Mənim fikrimcə, təhsilin səviyyəsi, keyfiyyəti
bilavasitə müəllimdən, onun səviyyəsindən asılıdır.
Müəllimin səviyyəsini üzə çıxaran attestasiya, yoxlama
qiymətləndirilməsi uzun illər aparılmadığından
müəllimlər arasında bir arxayınlıq, passivlik yaranıb.
Onların heç də hamısı öz üzərlərində müntəzəm çalışmağı,
bilik və bacarıqlarını təkmilləşdirməyi lazım bilmir.
Bundan isə təhsilimiz, övladlarımız ziyan çəkir. Sınaq
qiymətləndirmə məhz belələrini hərəkətə gətirmək üçün
güclü vasitə olacaq, onları öz üzərlərində işləməyə sövq
edəcəkdir. Əlbəttə, yaxşı müəllimlərimiz də çoxdur və
mən əminəm ki, onlar sınaq qiymətləndirməsindən yüksək
nəticələrlə çıxacaq.
Mən çox istərdim ki, sınaq qiymətləndirməsinin
nəticələri təkcə məktəblərə deyil, geniş ictimaiyyətə də
açıqlansın. Çünki biz valideynlər həmişə yaxşı məktəb,
yaxşı müəllim axtarışında oluruq. Belə halda yaxşı
məktəb və müəllimi tapmaq bizim üçün də asan olar, axı
yaxşı müəllim və məktəb seçmək bizim haqqımızdır.
"Sınaqdan uğurla çıxmış müəllim sinfə qürurla girəcək"
 Şərəf
CƏLİLLİ
- Respublikamız müstəqillik qazandıqdan sonra təhsil
dövlət siyasətinin prioritet istiqamətlərindən birinə
çevrilib. Bu sahədə həyata keçirilən islahatlar
nəticəsində bir sıra uğurlar əldə olunub. Mən inanıram
ki, təhsildə növbəti bir yenilik- müəllimlərin sınaq
qiymətləndirilməsi onların intellektual potensialının,
eyni zamanda təhsilimizin inkişafı üçün bir təkan rolunu
oynayacaq.
Aydındır ki, hər bir məsələyə müxtəlif aspektlərdən
yanaşmaq olar. Mənim qiymətləndirmə ilə bağlı mövqeyimə
gəlincə, bu tədbirin bəzilərinin fikirləşdiyi kimi,
"pisləri" müəyyən etmək məqsədilə həyata keçiriləcəyini
düşünmürəm. Bakı Dövlət Universiteti, Azərbaycan Dövlət
Pedaqoji Universiteti və ya hər hansı başqa ali təhsil
müəssisəsini bitirərək sinif otaqlarına buraxılmış
müəllimlərin əməyini, savadını, bilik səviyyəsini danmaq
tamamilə yanlış bir yanaşmadır. Çünki hər müəllim
müəyyən bir səviyyəyə malikdir.
Bu sınaq isə, sadəcə, onların ayrı-ayrı istiqamətlər
üzrə bacarıq və səriştələrini, mənəvi keyfiyyət və
psixoloji durumlarını ortaya qoymaq şansı yaradacaq.
Sınaqdan uğurla çıxan müəllim özünü təsdiq edərək sinfə
ürəklə, qürurla girəcək. Şagirdlərinin ona inamı
artacaq. İnam olan yerdə isə mütləq nailiyyət də,
inkişaf da olur. Mən əminəm ki, əsl müəllimə xas olan
bütün keyfiyyətlərə, müəllim adına layiq olanlar bu
sınaqdan mütləq üzüağ çıxacaq, böyük uğur qazanacaq. Ola
bilər ki, belə müəllimlərdən bəziləri psixoloji cəhətdən
öz qabiliyyətlərini tam göstərməkdə çətinlik çəksinlər.
"Təhsil Nazirliyinin təşəbbüsünü bəyənir və təqdirəlayiq
hadisə kimi dəstəkləyirəm"
 Əli
KƏRİMOV
- Övladlarım Nigar və Fəxri 23 nömrəli tam orta məktəbdə
oxuyurlar. Yadımdadır ki, onların hər birinin məktəb
yaşı çatanda ailəmizdə çox narahatlıq yaşandı. Bir neçə
ay öncədən dost-tanışla, qohumlarla məsləhətləşir, yaxşı
məktəb, yaxşı müəllim sorağı ilə arayıb-axtarırdıq. Buna
görə də müəllimlərin sınaq qiymətləndirilməsinin
keçiriləcəyini eşidəndə çox sevindim. Fikirləşdim ki,
bundan sonra valideynlər övladlarının əlindən tutub elm
və bilik məbədi olan məktəblərə daha inamla daxil
olacaq, onların təlim-tərbiyəsini etibar etdikləri
müəllimlərin biliyindən, peşəkarlığından daha arxayın
olacaqlar. Bu baxımdan Təhsil Nazirliyinin təşəbbüsünü
bəyənir və təqdirəlayiq hadisə kimi dəstəkləyirəm. Bizim
çox gözəl müəllimlərimiz var. Gözlərinin nurunu əridib
uşaqlarımıza bilik-savad verirlər, eyni zamanda həyat
yollarında müstəqil addımlamağı öyrədirlər, kamil
şəxsiyyət kimi formalaşmaları üçün əllərindən gələni
əsirgəmirlər. Biz onlara inanırıq. Amma inkar etmək
olmaz ki, müəllimlərin hamısı eyni səviyyədə fəaliyyət
göstərmir, işinə can yandırmır. Məncə, sınaq belə
müəllimlərin aşkar edilməsi və onların öz işlərində
dönüş yaratmasına səbəb olacaq.
Məlum olduğu kimi, bu tədbir yalnız Bakının ümumtəhsil
müəssisələrində fəaliyyət göstərən müəllimlərə şamil
edilir. Mən təklif edərdim ki, gələcəkdə mərhələlərlə
bütün bölgələrin müəllimləri də bu sınaqda iştirak
etsin.
"Qiymətləndirmə müəllimlərin müasir müəllimə verilən
tələblərə uyğunluq səviyyəsini müəyyənləşdirəcək"
 Nicat
DAĞLAR
- Təhsil nazirinin müəllimlərin sınaq qiymətləndirilməsi
barədəki əmri təhsil ictimaiyyəti, eləcə də biz
valideynlər tərəfindən yüksək qiymətləndirilir. Çünki
sınaq qiymətləndirmə, mənim fikrimcə, hazırda
məktəblərdə çalışan müəllimlərin müasir müəllimə
verilən tələblərə uyğunluq səviyyəsini müəyyən etməyə
imkan yaradacaqdır. Yaxşı haldır ki, sınaq
qiymətləndirmədə müəllimin fəaliyyətini şərtləndirən
bütün cəhətləri - həm akademik bilikləri, həm metodik
hazırlıq, həm də kommunikativ bacarıqları əhatə olunur.
Elə müəllim var ki, ona ayrılan 45 dəqiqə ərzində
vaxtdan səmərəli istifadə edə bilmədiyindən mövzunu
mənimsədə bilmir. Mövzunu yüksək səviyyədə mənimsətmək
üçünsə, müəllim tədrisin metodikasını mükəmməl
bilməli, dərs prosesində interaktiv təlim metodlarından
məharətlə istifadə etməklə keçilən hər mövzunu
şagirdlərə öyrətməlidir. Bəzən ya təcrübəsizlikdən, ya
da səriştəsizlikdən müəllim buna nail ola bilmir. Məncə,
müəllim öyrənmək istəmədiyindən yerində sayır və
nəticədə onun şagirdləri məktəbdə kifayət qədər bilik
ala bilmədiklərindən repetitora üz tutmağa məcbur
olurlar. Ümid edir və inanıram ki, sınaq qiymətləndirmə
müəllim əməyinin səmərəliliyinin artmasına və təhsilin
keyfiyyətinin yüksəlməsinə ciddi təsir edəcək.
Bir neçə kəlmə də müəllimin əxlaq kodeksi barədə
söyləmək istəyirəm. Təhsil ocaqlarının ümdə vəzifəsi
ölkəmiz üçün layiqli vətəndaşlar yetişdirməkdirsə,
müəllim sinifdə, dəhlizdə, küçədə, hər hansı bir yerdə
öz müsbət davranışı ilə nəinki şagirdlərinə,
ümumiyyətlə, ətrafdakılara nümunə olmalıdır. Çox
təəssüflər olsun ki, bunun əksi olan hallara da az rast
gəlmirik. Buna görə düşünürəm ki, sınaq qiymətləndirmə
zamanı müəllimlərin şəxsi keyfiyyətləri, tədris
etdikləri fəndən, onların metodiki bacarıqlarından da
dərin öyrənilməli və qiymətləndirilməlidir.
Müəllim-şagird münasibətləri zəminində bəzi hallarda
baş verən neqativ hadisələr bizi bu qənaətə gəlməyə
məcbur edir.
"Valideynlərə də övladlarının müəllimlərinin bilik
səviyyəsi ilə bağlı məlumat verilsin"
 Fidan
TAĞIZADƏ
- Biz həmişə övladlarımızın sınağa çəkilməsini,
biliyinin yoxlanılmasını adi hal kimi qarşılamışıq və
fikirləşmişik ki, bu belə də olmalıdır. Təlim-tərbiyə
prosesində iştirak edən ikinci tərəfin - müəllimlərin
səriştəsi, peşəkarlıq qabiliyyəti haqqında isə heç bir
məlumatımız olmayıb. Buna görə də mən müəllimlərin sınaq
qiymətləndirilməsini son dövrlərdə təhsil sahəsində
həyata keçirilən ən əhəmiyyətli tədbirlərdən biri hesab
edirəm.
Ümumiyyətlə, hər bir insanın sahəsinin seçilən
mütəxəssisi olması üçün öz üzərində daim işləməsi
mütləqdir. Oxumaq, öyrənmək insana həmişə lazımdır.
Xüsusən indiki dövrdə müəllim neçə il əvvəl aldığı
biliklə kifayətlənirsə, öz ixtisası üzrə informasiyaları
izləməyə, yenilikləri tətbiq etməyə can atmırsa, o yaxşı
mütəxəssis sayıla bilməz və informasiya bolluğu əsrində
müəyyən sahələrdə şagirdlərindən daha az biliyə malik
olar.
Mənə elə gəlir ki, sınaq qiymətləndirmə müəllimlərin
hazırlıq səviyyəsinin artmasına, son nəticədə isə
təhsilin keyfiyyətinin yüksəlməsinə səbəb olacaq.
Bildiyimə görə, sınağın nəticələri haqqında məlumat
müəllimlərin işlədiyi təhsil müəssisələrinə
göndəriləcək. İstərdik ki, valideynlərə də övladlarının
müəllimlərinin bilik səviyyəsi ilə bağlı müəyyən məlumat
verilsin. Mən elə fikirləşirəm ki, insani, mənəvi
keyfiyyətləri yüksək olan şəxs kimi tanıdığım bir
müəllimə böyük hörmətlə yanaşsam da, sınaqda yaxşı
nəticə əldə etməsə, övladımı ona etibar etmək istəmərəm.
Çünki onların təhsili, eyni zamanda gələcəyi məhz
müəllimlərdən asılıdır.
Səhifəni hazırladılar:
Hicran ƏKBƏROVA, Sifai SƏFƏROVA,
"Azərbaycan müəllimi" |
