|
Çin Xalq Respublikasında
ali təhsil
 Çində
ali təhsilin səviyyəsi yüksək, əhatə dairəsi çox
genişdir. Son 10 ildə bakalavriat pilləsində təhsil
alanların və doktorluq dərəcəsinə malik olanların sayı
dəfələrlə artıb. Ölkədə 100-dən çox nüfuzlu ali təhsil
müəssisəsi fəaliyyət göstərir.
Çinin ali təhsil sistemi Amerika Birləşmiş Ştatlarının
(ABŞ) və Birləşmiş Krallığın ali təhsil sistemlərinin
vəhdətindən ibarət olsa da, daha çox ABŞ təhsil
sisteminə bənzəyir. Ölkədə ali təhsil pilləsi əsasən
ödənişlidir. Ali təhsil üçmərhələli bakalavr,
magistratura və doktorantura pillələrindən ibarətdir.
Bundan əlavə, dərəcə verməyən proqramlar üzrə tədris
aparılan universitetlər də var. Magistratura və
doktorantura dərəcəsi müvafiq Dövlət Şurası tərəfindən
akkreditasiyadan keçmiş universitetlər və tədqiqat
müəssisələrində verilir.
Ölkənin ali təhsil sistemində həm 3 illik, həm də 4
illik proqramlar tədris olunur. 3 illik proqramların
tədrisi istənilən ali təhsil müəssisəsində aparılır. 4
illik proqramlar isə 4 illik kolleclərdə və ya
universitetlərdə tədris olunur. 4 illik proqramlardan
fərqli olaraq, 3 illik proqramların sonunda bakalavr
dərəcəsi verilmir. Tələbə 3 illik proqramın davamı kimi
əlavə olaraq 2 il təhsil aldıqda bakalavr dərəcəsinə
sahib ola bilər.
Çində 1650 adi ali təhsil müəssisəsi, 528 yaşlıların ali
təhsili müəssisəsi və 214 özəl ali təhsil müəssisəsi
fəaliyyət göstərir.
Ölkənin ali təhsil müəssisələri adi universitetlər,
texniki universitetlər, kənd təsərrüfatı, xarici dillər
və tibb sahələri üzrə ixtisaslaşmış ali təhsil
müəssisələri, peşə kollecləri - müəllim hazırlığı
müəssisələri və ixtisaslaşmış kolleclər kimi qruplara
bölünür.
Ali təhsil müəssisələrinin bəziləri əyalət hökumətləri
(Şanxay Universiteti), bəziləri müxtəlif nazirliklər və
dövlət idarələri (Pekin Aeronavtika Universiteti)
tərəfindən idarə olunur. Bundan əlavə, Təhsil Nazirliyi
tərəfindən idarə olunan ali təhsil müəssisələri (Pekin
Universiteti) də vardır. Bu tip universitetlər mərkəzi
və yerli hökumət tərəfindən müştərək idarə olunur.
Statistik məlumatlara görə, Çində magistratura təhsili
verən 770 ali təhsil müəssisəsi fəaliyyət göstərir ki,
onlardan da 73-ü və ya 10 faizi Təhsil Nazirliyinə,
296-sı isə mərkəzi hökumətə tabedir. Bundan əlavə, 315
tədqiqat müəssisəsinin 272-si mərkəzi hökumətin nəzarəti
altındadır. Magistratura təhsili verən ali təhsil
müəssisələrinin 48 faizi mərkəzi hökumətin
tabeliyindədir. Göründüyü kimi, mərkəzi hökumət
magistratura təhsili verən ali təhsil müəssisələrinə
daha çox nəzarət edir. 1731 ali təhsil müəssisəsi isə
bakalavr pilləsi üzrə təhsil verir.
Son zamanlar həyata keçirilən islahatlar nəticəsində ali
təhsil sisteminin təkmilləşməsinə böyük diqqət
yetirilir. Bir çox sənaye universitetləri və
ixtisaslaşmış kolleclər təsis olunub. Yeni ixtisaslar, o
cümlədən avtomatika, nüvə enerjisi, enerji resursları,
okeanoqrafiya, nüvə fizikası, kompüter elmləri,
polimerlər kimyası, polimerlər fizikası, radiokimya,
fiziki-kimya ixtisası üzrə mütəxəssis hazırlığı
aparılır.
Yaponiyada ali təhsil
 Yaponlar
kiçik yaşlarından ciddi və davamlı şəkildə müvafiq
biliklərə yiyələnməyə başlayırlar. Uşaqlar bunu yüksək
səviyyəli məktəbə daxil olmaq, gənclər nüfuzlu
universitetdə oxumaq və sonra qabaqcıl şirkətlərdə
çalışmaq üçün edirlər. Yaponiyada yüksək səviyyəli
təhsil hər bir şəxsin gələcək uğurlarına zəmanət hesab
olunur.
Yaponiyada 595-i özəl olan 773 ali məktəbdə 3 milyona
yaxın tələbənin təlim-tərbiyəsi ilə 172 mindən artıq
müəllim məşğul olur. Ən nüfuzlu və qocaman dövlət ali
məktəbləri arasında əsası 1877-ci ildə qoyulmuş Tokio,
1897-ci ildən fəaliyyət göstərən Kioto və 1931-ci ildə
yaradılmış Osaka universitetlərinin adını çəkə bilərik.
Onlardan başqa, xüsusi reytinqi ilə fərqlənən Hokkaydo
və Toxoku universitetləri də tələbələrin ən çox maraq
göstərdiyi ixtisaslar üzrə yüksək səviyyəli
mütəxəssislər yetişdirirlər. Özəl universitetlər
arasında isə Tyuo, Nixon, Vaseda, Tokay və Kansay
universitetləri daha məşhurdurlar.
Dövlət universitetlərinə daxil olmaq üçün mütləq tam
orta məktəbi bitirmək lazımdır. Ali məktəblərə qəbul 2
mərhələdə həyata keçirilir. Birinci mərhələdə,
abituriyentlər universitetlərə qəbulu həyata keçirən
milli mərkəzin apardığı sınaqlarda iştirak edirlər.
Sınaqdan müvəffəqiyyətlə keçənlər bilavasitə
universitetlərdə təşkil edilən qəbul imtahanlarına
buraxılırlar.
Qeyd etmək lazımdır ki, özəl universitetlər qəbul
imtahanlarını müstəqil olaraq həyata keçirirlər. Nüfuzlu
və tam formalaşmış özəl universitetlərin nəzdində uşaq
bağçaları, ibtidai, aşağı və yuxarı orta məktəblər
fəaliyyət göstərir. Belə kompleks tədris ocaqlarında
uşaq bağçasından yuxarı məktəbə qədər müvəffəqiyyətli
nəticələr göstərmiş abituriyentlər universitetə
imtahansız qəbul olunurlar.
Tədris prosesində ümumi elmi və xüsusi fənlərə bölünmə
Yaponiya ali təhsilinin səciyyəvi xüsusiyyətidir.
Tələbələr ilk 2 il ərzində ümumi fənləri - tarix,
fəlsəfə, ədəbiyyat, ictimaiyyat və xarici dilləri
öyrənməklə, həmçinin gələcək ixtisasları ilə bağlı
xüsusi kursları dinləməklə ümumi hazırlıq keçirlər. Bu
dövrdə tələbələr seçdikləri peşənin mahiyyətini daha
dərindən dərk edir, müəllimlər isə tələbə seçiminin
ixtisas baxımından düzgün aparıldığına bir daha əmin
olmaq, onun elmi potensialını dəqiq müəyyənləşdirmək
imkanı qazanırlar. Bu mərhələni başa vurduqdan sonra
tələbə öz ixtisasını, hətta fakültəsini də dəyişə bilər.
Sonrakı 2 ili isə tələbələr seçdikləri peşəni dərindən
öyrənməyə həsr edirlər.
Universitetlərin hamısında təhsil müddəti bakalavriat
pilləsində 4 ildir. Ali tibb məktəblərinin tələbələri,
stomatoloq və baytar ixtisaslarına yiyələnmək istəyənlər
əlavə olaraq daha iki il təhsil alırlar.
Bəzi istisna hallardan başqa, tələbələrin bir
universitetdən digərinə köçürülməsinə icazə verilmir.
Lakin ayrı-ayrı universitetlər əcnəbi tələbələrin II və
ya III kursa qəbulunu həyata keçirirlər. Bunun üçün
əcnəbi tələbələrdən xüsusi imtahanlar götürülür.
Universitetlər tədris prosesini əsasən semestrlər üzrə
təşkil edirlər. Tələbələrin qiymətləndirilməsində vahid
bal sistemi qəbul olunub. Bakalavr pilləsini uğurla başa
vurmaq üçün 124-150 arasında bal toplamaq tələb edilir.
Elmi-tədqiqat işlərində öz bacarıqlarını göstərə bilən
ali məktəb məzunları 2 illik magistr (suşi) pilləsində
təhsillərini davam etdirmək imkanı qazanırlar.
Magistr pilləsi üçün olan proqram ciddi surətdə elmi və
peşəkar ixtisaslaşma nəzərdə tutur. 30 ballıq vahidlə
qiymətləndirilən proqram üzrə ikiillik təhsildən sonra
buraxılış imtahanı verilir.
Fəlsəfə elmləri doktoru elmi dərəcəsi (nakuşi) almaq
üçün magistrlər 3 il, bakalavrlar isə 5 ildən az
olmayaraq əlavə təhsil almalıdırlar. Doktorluq dərəcəsi
proqramını mənimsəmiş doktorantlar 50 bal toplamalı,
buraxılış imtahanı verməli, müvafiq tədris kursları və
xüsusi tədqiqatlar əsasında dissertasiya işini müdafiə
etməlidirlər.
Onu da qeyd edək ki, fiziki cəhətdən qüsurlu gənclərin
ali təhsil almasını təmin etmək imkanlarının
genişləndirilməsi Yaponiya hökumətinin qarşısında duran
əsas məqsədlərdən biridir. Hökumət fiziki cəhətdən
qüsurlu tələbələrin ali təhsil müəssisələrinə daxil
olması üçün daha əlverişli qaydaların tətbiqinə davamlı
səylər göstərir.
Yaponiyada bakalavr dərəcəsi verən 4 illik kolleclər və
ali peşə dərəcəsi verən 6 illik təhsil müəssisələri
fəaliyyət göstərir. 4 illik kolleclər dövlət əsaslı
milli universitetlər, prefekturaların, bələdiyyələrin
təsis etdiyi yerli universitetlər və özəl təhsil
müəssisələrindən ibarətdir.
Kollec tələbələrinin böyük əksəriyyəti əyani proqramlar
üzrə təhsil alırlar. Kolleclərdə ən prioritet ixtisaslar
sırasına ictimai elmlər, biznes, hüquq, mühasibatlıq,
mühəndislik, humanitar elmlər və pedaqoji ixtisaslar
daxildir.
Ali təhsil müəssisələrində illik orta təhsil haqqı 1,4
milyon yen (10000 ABŞ dolları) təşkil edir. Bu xərclərin
ödənilməsini təmin etmək üçün tələbələr günün müəyyən
bir hissəsini işləyir və ya hökumətin dəstək verdiyi
Yaponiya Təqaüd Assosiasiyasından borc götürürlər. Yerli
hökumət qurumları, humanitar təşkilatlar və digər
qurumlar da ali təhsil xərclərinin ödənilməsi üçün
tələbələrə yardım paketləri təklif edirlər.
Yaponiyada elmin, təhsilin inkişafına göstərilən qayğı,
insanların bu baxımdan nümayiş etdirdiyi yüksək
əzmkarlıq ölkə həyatının bütün sahələrində özünü büruzə
verir. Təsadüfi deyil ki, dünya universitetlərinin
reytinq cədvəlinə görə Yaponiyanın Tokio, Kyoto, Keio,
Vaseda universitetləri yüksək yerlər tutur.
Özəl təhsil müəssisələrinə qəbul ali məktəblərə ümumi
qəbul olanların 80 faizini təşkil edir. Bununla belə,
dövlət əsaslı milli universitetlərə qəbul olunmaq da
yüksək qiymətləndirilir.
Yaponiyada kolleclər statusuna görə bizim orta ixtisas
məktəbləri ilə eyni səviyyədədir. Bu təhsil müəssisələri
texniki və yeniyetmələr üçün xüsusi hazırlıq
kolleclərinə bölünürlər. Kolleclərdə humanitar, tibb və
texniki elmlər üzrə 2 illik hazırlıq proqramları təklif
olunur. Əksəriyyəti özəl olan bu təhsil müəssisələrinə
daxil olmaq istəyənlərin sayı olduqca çoxdur. Kolleci
bitirənlər universitetlərin II və ya III kursundan
başlayaraq ali təhsil almaq hüququna malikdirlər.
Texniki kolleclərdə natamam orta təhsili olanlar 5 il,
tam orta məktəbi bitirənlər isə 2 il oxuyurlar. Bu
təhsil ocaqlarında elektronika, inşaat, maşınqayırma və
digər fənlər tədris olunur.
Yaponiyada yeniyetmələr üçün kolleclərdə mühasib,
dizayner, maşinist, proqramçı, avtomexanik, dərzi, aşpaz
və digər ixtisaslar üzrə 1 illik peşəkar kurslar təklif
edilir.
Bir çox kolleclər yalnız qadınlar üçün nəzərdə tutulub.
Qadınlara əsasən ev maliyyəsi, ədəbiyyat, xarici dillər,
pedaqoji, gigiyena kimi fənlər tədris olunur.
Böyük Britaniyada ali
təhsil
 Böyük
Britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallığı ali
məktəblərində hazırda 2 milyona yaxın tələbə təhsil
alır. Gənclərin təxminən üçdə biri 18 yaşında ali təhsil
müəssisələrinə (Şotlandiyada 50 faiz) üz tutur.
Böyük Britaniyada ali təhsil bakalavriat, magistratura
və doktorantura pillələrinə bölünür. Bakalavriat pilləsi
İngiltərə, Uels və Şimali İrlandiyada 3 il (tibb,
baytarlıq, hüquq və pedaqoji ixtisaslar 5 il),
Şotlandiyada 4 il davam edir. Magistr dərəcəsi 1 ilə,
tədqiqi magistr dərəcəsi üzrə 2 ilə, doktorluq dərəcəsi
isə 3 ilə başa çatır.
Ali məktəbə qəbul üçün hazırlıq kurslarından geniş
istifadə olunur. Hazırda ölkə üzrə təxminən 600 hazırlıq
kursu fəaliyyət göstərir. Bu kurslarda ali məktəbə qəbul
üçün müvafiq bilik səviyyəsinə malik olmayan
abituriyentlər hazırlaşır. Onların arasında etnik
icmaların nümayəndələri çoxluq təşkil edir.
Ölkədə 165-ə yaxın universitet və ali təhsil institutu
fəaliyyət göstərir. Ali məktəblər tədrisin təşkilində
sərbəstdirlər. Universitetlər əməkdaşlarını
müəyyənləşdirir, tələbə qəbulu barədə qərar çıxarır,
tədris planlarını tərtib edir və məzunlara müvafiq
dərəcələr verirlər.
Oksford və Kembric universitetləri XII, XIII, Qlazqo,
Aberden və Edinburq universitetləri isə XIV, XV
əsrlərdən fəaliyyət göstərir. Britaniyanın digər
universitetlərinin əsası XIX və XX əsrlərdə qoyulub.
Ötən əsrin 60-cı illərində və 1992-ci ildə politexnik və
digər ali təhsil müəssisələrinə universitet statusu
verildikdən sonra universitetlərin sayı nəzərəçarpacaq
dərəcədə artıb.
Ali məktəblər ticarət və sənaye müəssisələri ilə sıx
əlaqə saxlayırlar. Universitetlər dərəcə verə bilməyən
digər ali təhsil müəssisələrinin məzunlarına dərəcə
vermək hüququna malikdir. Ali təhsildə fərqlənmiş
tələbələrin bir qismi elmi işlərə cəlb olunurlar.
1987-ci ildə hökumətin dəstəyi ilə Açıq Universitet
yaradıldıqdan sonra ölkədə açıq təhsil almaq imkanları
daha da genişlənib. Avropa Birliyi ölkələrində yaşayan
şəxslərə dərəcələr vermək səlahiyyətinə malik Açıq
Universitetin daimi tədris korpusu olmasa da, müvafiq
kurslar təşkil edir. Nəzəriyyəçi pedaqoqlar, peşəkar
diktorlar və iş adamları ilə əməkdaşlığa üstünlük verən
bu tədris ocağı xüsusi hazırlanmış mətnlərdən, qiyabi
təhsil formasından, televiziya və radio verilişlərindən,
audio və videomateriallardan, məktəblərdən, təhsil
mərkəzləri şəbəkəsindən istifadə edir. Müstəqil 4-cü
telekanal vasitəsi ilə tədris proqramları müntəzəm
olaraq tamaşaçılara çatdırılır və maarifləndirici
verilişlər təşkil olunur.
Birləşmiş Krallığın universitetlərində illik təhsil
haqqı 2009-2010-cu tədris ilində bakalavr pilləsi üçün
maksimum 3225 ingilis funtu təşkil edib. Universitetdən
asılı olaraq magistr və yuxarı pillələr üzrə təhsil
haqqı isə daha yüksəkdir.
Böyük Britaniya Universitetləri əcnəbi tələbə
kontingentinə görə dünyada öncül yerlərdən birini
tuturlar. Təbii ki, bunun əsas səbəbi ölkədə yüksək
təhsilin və məşhur universitetlərin olmasıdır. Oksford
və Kembric kimi tanınmış universitetlərin Britaniyada
yerləşməsi də ölkə təhsilinə əlavə nüfuz gətirir.
Bakalavr təhsili almaq istəyən əcnəbi tələbələr Böyük
Britaniyada Baza (Foundation) proqramını keçməlidirlər.
Baza proqramı, bakalavr təhsili almaq istəyənlər üçün
dünyada tanınan və çox üstünlük verilən universitetə
hazırlıq proqramıdır. Əgər tələbənin TOEFL və IELTS
imtahanından keçmək barədə sertifikatı yoxdursa, o zaman
bu proqram vasitəsilə xaricdə təhsil almağa nail ola
bilər. Amma bəzi məşhur universitetlər Baza proqramına
qəbul apararkən TOEFL və ya IELTS imtahanlarının
nəticəsini də tələb edir. Bu baxımdan Baza proqramını
iki qrupa bölmək olar:
- Universitetlərin nəzdində fəaliyyət göstərən Baza
proqramları;
- Universitetdən kənar fəaliyyət göstərən Baza
proqramları.
Universitet nəzdində fəaliyyət göstərən proqramlar,
adətən TOEFL və ya IELTS imtahanlarının nəticəsini tələb
edir. Universitetdən kənar fəaliyyət göstərən proqramlar
isə belə bir tələb irəli sürmür.
Əcnəbi tələbələrin təhsil haqqının
müəyyənləşdirilməsində bir sıra meyarlar nəzərə alınır.
Bu məbləğ universitet, ixtisas və tədris olunan
fənlərdən asılı olaraq illik 5000-20000 ingilis funtu
arasında dəyişə bilər.
Kanadada ali təhsil
 Kanadanın
ali təhsil sistemi öz nüfuzuna görə dünya arenasında ən
üstün yerlərdən birini tutur. Kanada universitetlərində
1,5 milyondan çox tələbə təhsil alır. Onların 1,2
milyonu dərəcə proqramlarında, 275800-ü gündüz
növbəsində oxuyur. Ali məktəblərdə tam ştatlı 42000
professor-müəllim çalışır.
Ölkə üzrə aparılan tədqiqat işlərinin 30 faizi
universitetlər tərəfindən həyata keçirilir. Ali təhsil
müəssisələrində dünya miqyasında tanınan elmi
tədqiqatlara imkan yaradan yüksək keyfiyyətli
infrastruktur və unikal laboratoriya avadanlıqları
mövcuddur. Onu da qeyd edək ki, ölkədə həyat tərzinin
yüksək olması məhz "insan kapitalının" inkişafı ilə
əlaqədardır.
Ali təhsil müəssisələri tədris proqramlarının dərinliyi
baxımından fərqlənir. Universitetlər də daxil olmaqla,
əyalət və ərazilər üzrə müvafiq dövlət orqanları
təhsilin bütün səviyyələrinə cavabdehdir.
Tədris proqramlarının təcrübə ilə sıx əlaqələndirilməsi
Kanada təhsil modelinin üstün cəhətlərindəndir. Burada
tədris planları işəgötürən müəssisələrin tövsiyələri
nəzərə alınmaqla tərtib olunur.
Kanadada təxminən 100 universitet və onların nəzdində
fəaliyyət göstərən universitet kolleci fəaliyyət
göstərir. Digər ingilisdilli ölkələrlə müqayisədə, açıq
immiqrasiya siyasətinin mövcudluğu ali məktəbləri
bitirən əcnəbilərin Kanadada qalıb işləməsi üçün geniş
üfüqlər açır. Təsadüfi deyil ki, hər il 125 min əcnəbi
tələbə Kanada ali məktəblərini seçir və gələcək
həyatlarını bu ölkə ilə bağlayırlar.
Digər Qərb ölkələrində olduğu kimi, Kanada ali təhsil
sistemi də üçmərhələlidir. 3 illik ilk ali təhsil
proqramında bakalavr dərəcəsi verilir. 1 və ya 2 illik
magistr proqramından sonra doktoranturaya qəbul olanlar
isə fəlsəfə doktoru dərəcəsi (PhD) almaq üçün daha 4 il
elmlə məşğul olmalıdırlar.
Bundan əlavə, universitetlər ixtisaslaşmış diplom və
sertifikatların verilməsi ilə bağlı bir sıra proqramlar
da təklif edirlər. Kanada ali məktəbləri tədris
proqramlarına görə üç qrupa bölünür. Bakalavr təhsili
verən ali məktəblər birinci, bakalavr və magistr
proqramları tədris edilən universitetlər ikinci qrupa
daxildir. Üçüncü qrupa isə doktor proqramları və tibb
fakültələri olan ən nüfuzlu universitetlər aid edilir.
Universitetlərə sənəd qəbulu tədris ilindən bir il əvvəl
başlayır. Qəbul üçün orta təhsil haqqında attestat və
TOEFL imtahanının nəticələri və fransız dili üzrə
universitetin xüsusi testindən keçmək tələb olunur.
Magistr proqramlarına daxil olmaq üçün GRE, GMAT və LSAT
(hüquqşünaslar üçün test) vermək lazımdır.
Əcnəbi tələbələrin universitetlərə daxil olmaları üçün
akademik proqramlar əsasında (ESL) kurslar təşkil
olunur. Əcnəbilərin qarşısında qoyulan tələblər onların
seçdiyi ixtisaslardan asılı olaraq dəyişir. Bir qayda
olaraq, onlar orta təhsil haqqında attestatı təqdim
etməli və TOEFL imtahanı verməlidirlər.
Kanadada təhsil almaq istəyən əcnəbi tələbəyə il ərzində
15-20 min Kanada dolları civarında maliyyə vəsaiti
lazımdır. Yaşayış və təhsil xərclərini ödəmək məqsədilə
əcnəbi tələbələrə həftədə 20 saat və tətil günlərində
isə tam ştatda işləmək imkanı yaradılır.
Kanadada 3 aylıq dil kursları üçün tələbə vizası almaq
tələb olunmur. Lakin ölkədə uzunmüddətli təhsil almaq
üçün tələbə vizası və "təhsil üçün icazə" sənədini almaq
əsas şərtlərdəndir. Birillik tibbi sığortaya isə 700
Kanada dolları ödənilir.
Bütün bunlarla yanaşı, tələbələrə təqaüd almaq üçün
ərizə ilə dövlətə müraciət etmək imkanı verilir.
Kanadanın Xarici İşlər və Beynəlxalq Ticarət Nazirliyi
tərəfindən reallaşdırılan üç dövlət təqaüdü yüksək
tədris uğurları olan tələbələrə şamil edilir. Bu sıraya
Kanada hökumətinin Təqaüd Proqramı, Ali Məktəblərdə
Elmi-Tədqiqat Proqramı və Ali Məktəblərin
Təkmilləşdirilməsi Proqramı daxildir.
Kanadanın ali məktəblərinin dünya elminin inkişafına
verdiyi xüsusi töhfələrdə Toronto Universiteti mühüm yer
tutur. Bu təhsil ocağında ilk elektron
kardiostimulyator, süni qırtlaq, kimya lazeri
hazırlanıb, mədəaltı vəzinin transplantasiyası
əməliyyatı, bir çox digər mürəkkəb xəstəliklərin
müalicəsi həyata keçirilib. 5000 aparıcı tədqiqatçı
universitetdə hər il 1 milyard dollar dəyərində tibbi
tədqiqatlar aparır. Tibb elmi tarixində önəmli
hadisələrdən olan insulinin kəşfi 1921-ci ildə bu ali
məktəbdə yerinə yetirilib. 1963-cü ildə beyin sümüyünün
köçürülməsi əməliyyatının əsasını qoyan gövdə
hüceyrələri aşkarlanıb. 1972-ci ildə tədqiqatlar
nəticəsində atmosferdə qara dəliklərin olması sübuta
yetirilib.
Universitetin astronomları Uran planetinin peykləri olan
Kaliban və Sikoraksanı, Andromeda I, II, III
qalaktikalarını aşkar ediblər. Dünyada ilk operativ
kompüterlərdən biri olan UTEC və ilk kommersiya
kompüteri Toronto Universitetində hazırlanıb. Ali
məktəbdə elmi-tədqiqat sahələri günbəgün genişləndirilir
və bu istiqamətdə dünya liderliyini qazanmaq üçün səylər
artırılır.
Səhifəni hazırladı:
Yusif ƏLİYEV,
"Azərbaycan müəllimi"
Ölkələrin səfirliklərindən, təhsil nazirliklərinin və
təhsilə aid digər qurumlarının rəsmi İnternet
saytlarından əldə olunan materiallar əsasında. |
