|
ABŞ-ın məşhur Klivlend klinikasında təcrübə keçmiş
azərbaycanlı tələbə Anar Qocayevlə söhbət
 Anar
Qoca oğlu Qocayev 1985-ci il dekabrın 24-də Bakı
şəhərində anadan olub. 2003-cü ildə 116 nömrəli tam orta
məktəbi bitirərək Azərbaycan Tibb Universitetinin II
müalicə-profilaktika fakültəsinə qəbul olunub. 2007-ci
ildən təhsilini mübadilə proqramı əsasında İstanbul
Universitetinin tibb fakültəsində davam etdirib. Burada
təhsil aldığı müddətdə 2009-cu ilin iyul-avqust
aylarında ABŞ-ın Nyu-York şəhərində yerləşən "Medical
College"də molekulyar genetika və ginekologiya
laboratoriyasında elmi fəaliyyətlə məsğul olub. 2010-cu
ilin mayında ABŞ-ın dünyada ginekoloji onkologiya
cərrahiyyəsi üzrə ən inkişaf etmiş klinikalarından biri
hesab olunan "Sloan-Kettering" Xərcəng Mərkəzində
biraylıq kurs keçib. 2010-cu ildə tibb fakültəsinin
məzunu olub. 2011-2012-ci illərdə ABŞ-ın Georgiya
statının Atlanta şəhərində yerləşən və bir çox ən müasir
laparoskopik cərrahiyyə əməliyyatlarının ilk dəfə icra
edildiyi "Minimally Invasive Gynecology Institute"da,
2012-2013-cü illərdə isə Ohayo statında yerləşən
Klivlend klinikasında ginekoloji onkologiya üzrə elmi
fəaliyyətlə məşğul olub. Amerikada həkimlik fəaliyyəti
ilə məşğul olmağa icazə verən "USMLE" imtahanlarında ən
yüksək bal toplayaraq "ECFMG" sertifikatına layiq
görülüb. 2013-cü ilin iyul ayından etibarən
"2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici
ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı" çərçivəsində
Kornell Universitetində rezidentura təhsili alır. Anarla
söhbətimizə orta məktəb illərindən başladıq.
- Sizdə tibb elminə, həkimliyə maraq necə yarandı?
- Orta məktəbdə daha çox biologiya fənni ilə
maraqlanmışam. Atam həkim-cərrah olduğu üçün çox kiçik
yaşlarımdan həkimliyə həvəsim olub. Həkim olmaq qərarımı
isə orta məktəbin VIII sinfində oxuyarkən sevimli
biologiya müəllimim Cəmilə xanımla tanış olduqdan sonra
verdim. O zamanlar biologiya üzrə fənn olimpiadalarında
iştirak edirdim. Məktəbimizdə biologiya kabinetinin
yaradılmasının əsas təşkilatçılarından biri olmuşam və
kabinetimiz Bakı şəhəri üzrə keçirilən müsabiqədə
birinci yerə layiq görülüb. Dəfələrlə rayon, şəhər və
respublika üzrə biologiya fənn olimpiadasının qalibi
olmuşam. Məktəbi bitirdikdən sonra isə Azərbaycan Tibb
Universitetinə daxil oldum.
- "2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici
ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı" çərçivəsində
2013-2014-cü tədris ili üçün tələbələrin seçim
prosesini necə qiymətləndirirsiniz?
- Xatırladım ki, xaricdə təhsil üzrə Dövlət Proqramına
2007-ci ildən qəbul olmuşam və bu proqram çərcivəsində
təhsil alan ilk tələbələrdən biriyəm. Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev
tərəfindən imzalanan Dövlət Proqramının 2007-ci ildən
etibarən istedadlı gənclərimizin xaricdə təhsil almasına
imkan verən seçim proseslərini yaxından izləmişəm və
bu proseslərin obyektivliyindən hər zaman yüksək
səviyyədə razı qalmışam. Biz tələbələr yaradılan bu
şəraitə, diqqət və qayğıya görə Azərbaycan Prezidentinə
minnətdarıq. "2007-2015-ci illərdə Azərbaycan
gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət
Proqramı" Azərbaycan tarixində ən böyük xaricdə təhsil
layihəsidir. Proqram minlərlə gəncə öz arzularını həyata
keçirməyə imkan yaratmaqda davam edir. Məmnunluq hissi
ilə deyə bilərəm ki, xalqımız artıq bu proqramdan öz
bəhrəsini götürməyə başlayıb. Biz gənclərin əsas
vəzifəsi isə xaricdə mükəmməl təhsil almaq, ölkəmizi
layiqincə təmsil etmək və yüksək ixtisaslı kadrlar
kimi vətənə dönərək ölkəmizə xidmət göstərməkdir.
- Amerikadan baxdıqda Azərbaycan təhsilinin inkişafını
necə görürsünüz?
- Əlbəttə ki, dünyanın bir sıra inkişaf etmiş
ölkələrində olduğu kimi Azərbaycanda da təhsilin
inkişafı, yüksək ixtisaslı kadrların yetişdirilməsi
prioritet istiqamətlərdəndir. Təhsilimiz inkişaf edir,
universitetlərimizin maddi-texniki bazası güclənir. Yeni
innovativ layihələr həyata keçirilir. Təhsil sahəsində
yeni proqramlar qəbul olunur. Məhz bütün bunların
nəticəsidir ki, bu gün gənclərimiz xarici ölkələrin
müxtəlif nüfuzlu ali təhsil ocaqlarında təhsil alırlar.
Bu istiqamətdə qəbul edilən Dövlət Proqramı da gənclərin
xaricdə təhsil alması üçün geniş imkanlar açır. Bütün bu
işlərdə, əlbəttə ki, Təhsil Nazirliyinin apardığı
məqsədyönlü işləri yüksək qiymətləndiririk. Təhsil
Nazirliyinin tələbələrlə hər zaman yaxından münasibətdə
olması və problemlərlə ciddi və mütəmadi məşğul olması
xüsusilə təqdirəlayiqdir.
- Yaşadığınız şəhər, oxuduğunuz ali məktəb barədə...
- Hazırda yaşadığım Nyu-York şəhəri "dünyanın ürəyi"
hesab olunur. Buradakı insanlar 200-ə yaxın fərqli
dildə danışırlar. Nyu-York bir neçə dəfə gənclərin
yaşamaq istədiyi "ən çox arzulanan şəhər" seçilib.
Dünyanın 468 stansiyadan ibarət ən böyük metro şəbəkəsi
Nyu-Yorkdadır.
Təhsil aldığım Kornell Universitetinin əsası 1865-ci
ildə qoyulub. Universitetdə dünyanın 122 ölkəsindən
20 mindən artıq tələbə, 7 min aspirant təhsil alır.
Onların təhsili ilə 3 mindən artıq professor-müəllim
heyəti məşğul olur. Universitet Amerikanın 8 ən
nüfuzlu ali məktəbini birləşdirən Sarmaşıq Liqasına
(Liqa plyuş) daxildir. Liqanın ən gənc üzvü olan bu ali
məktəb Böyük Britaniyanın "Times Higher Education"
dərgisinin sonuncu 2014-cü il reytinq cədvəlində 17-ci
yerdə qərarlaşıb. Kornell Universitetinin müəllim və
məzunlarından 41 nəfər Nobel mükafatına layiq görülüb.
Onların arasında Riçard Feynman, Devid Li, Robert
Riçardson (fizika üzrə), Piter Debye, Riçard Ernst
(kimya), Herbert Gaser, Paul Qrinqardı (fiziologiya və
tibb) və b. göstərmək olar.
- Təhsiliniz necə keçir?
- Hazırda ginekologiya ixtisası üzrə təhsil alıram.
Demək olar ki, vaxtımın çox böyük hissəsini klinikada
keçirirəm. Uzun illərdir ki, hobbim olan üzgüçülük,
velosiped sürmək və balıq tutmağa sərf etməyə isə
zamanım qalmır.
Amerikada rezidentura pilləsi üzrə təhsil alan ilk 2
məzundan biri olmaq qürurvericidir. Amerikada elmi
fəaliyyətlə məşğul olan və rezidentura təhsili alan
digər azərbaycanlı həkimlərlə birlikdə "American
Azerbaijan Medical Association" Facebook qrupu təşkil
etmişik və bu qrup vasitəsilə dünyanın müxtəlif
ölkələrində təhsil alan həkim həmkarlarımıza və gələcək
həkimlərimizə obyektiv məlumatları çatdırmağa çalışırıq.
O cümlədən vətənə gəldiyim qısa tətillərim zamanı da
həkim həmkarlarımla görüşərək Amerikada tibb təhsili ilə
bağlı biliklərimizi paylaşmağa çalışıram.
- Universitetdə imtahan sessiyası necə təşkil olunur?
- Rezidentura pilləsində təhsil bakalavr səviyyəsindən
imtahan və semestrlərin təşkilinə görə köklü şəkildə
fərqlənir. Amerikada hər bir rezidentura tələbəsi ildə 2
dəfə bütün kollektiv tərəfindən dəyərləndirilir. İldə
bir dəfə isə ölkə səviyyəsində təşkil olunan standart
imtahanla iş biliklərinin və qabiliyyətlərinin səviyyəsi
müəyyən olunur.
- Amerikada rezidentura təhsili və müəllim-tələbə
münasibətinə dair hansı maraqlı məqamları qeyd edə
bilərsiniz?
- Bildiyiniz kimi, rezidentura pilləsində təhsil
bakalavr və yaxud da magistr pilləsindən tamamilə
fərqlidir. Belə ki, bütün vaxtımız klinikada
pasiyentlərlə bərabər keçir. ABŞ-da mövcud proqram
haqqında onu deyə bilərəm ki, burada tələbələr ən sadə
məsələlərdən başlayaraq ən mürəkkəbə doğru gedirlər. Bu
zaman tələbəyə yuxarı kurs rezidentlər və xüsusi təyin
edilmiş professorlar nəzarət edir. Rezidentlər özləri
xəstə qəbul edir, əməliyyatlara girirlər. Rezidentura
təhsilinin sonunda hər ixtisasın özünə uyğun imtahanı
var. Bu imtahanı vermədən də fəaliyyət göstərmək olar.
Lakin həmin imtahandan keçən rezidentlərə daha çox
üstünlük verilir. Deyə bilərəm ki, təhsilimdən çox
məmnunam və həkimlik peşəsinin sirlərini, həkim-xəstə və
həkim-həkim münasibətlərini öyrənməkdən zövq alıram.
- Amerika şəraitinə adaptasiya olmaq sizin üçün çətin
olmadı ki?
- Amerika fərqli mədəniyyətə sahib, çoxsaylı ölkə
nümayəndələrinin vəhdətdə yasadığı bir ölkədir.
Amerikaya uzunmüddətli təhsil üçün getməzdən öncə bir
neçə dəfə ayrı-ayrı vaxtlarda bu ölkəyə qısamüddətli
səfərlər etdiyim üçün adaptasiya prosesinin çox çətin
olmadığını deyə bilərəm.
- Azərbaycan diasporası ilə əlaqələriniz...
- Məlum olduğu kimi, Amerikada həmvətənlərimizin sayı
azdır və diasporamızdakı insanların sayı da məhduddur.
Amerikada tanıdığım azərbaycanlı çox azdır və
tanıdığımız bütün insanlarla mütəmadi olaraq görüşüb
əlaqə saxlamağa çalışırıq.
- Amerikada Azərbaycana, mədəniyyətimizə münasibət
necədir?
- Ölkələrimiz arasında çox böyük məsafələr olduğu üçün
Amerikada insanların Azərbaycanla bağlı məlumatları bir
qədər gec formalaşmağa başlayıb. Möhtərəm
Prezidentimizin apardığı uğurlu siyasətin nəticəsində
Azərbaycanda baş verən sürətli inkisaf dünyanın hər bir
ölkəsində olduğu kimi Amerikada da insanların gözündən
qaçmır. Əlbəttə ki, xaricdə təhsil alan biz gənclərin
də görüləcək çox işlərimiz var və dövlətimizin bizə
verdiyi dəstəklə hər bir çətinliyin öhdəsindən asanlıqla
gələ biləcəyimizə əminəm.
- Gələcək planlarınız?
- Təhsilim dövründə və təhsilimi tamamladıqdan sonra
mümkün qədər daha çox azərbaycanlı həkimin Amerikada
müəyyən müddət tibb təhsili almasına kömək etmək
istəyərdim. Amerikada tibbin yeniliklərini öyrənib
onları Azərbaycanda tətbiq etmək və öyrətmək ən əsas
məqsədimdir.
- Biz də sizə təhsildə və gələcək həkimlik karyeranızda
yeni-yeni uğurlar arzu edirik.
Oruc MUSTAFAYEV,
"Azərbaycan müəllimi" |
