|
 Yanvarın
29-da Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri
İnstitutunda "Pedaqoji innovasiyalar" mövzusunda seminar
keçirilib.
Seminarda TPİ-nin direktoru Qulu Novruzov, direktor
müavinləri Ənvər Abbasov, Rəfiq Qəndilov, Rəsul Əsgərov,
Təhsil Nazirliyinin nümayəndələri Nəbi Mahmudov və
Nəzakət Mehdiyeva, TPİ-nin şöbə və bölmə müdirləri, elmi
işçiləri, respublikanın Bakı, Sumqayıt və Xırdalan
şəhərlərindən, Siyəzən, Lənkəran, Neftçala, İsmayıllı,
İmişli, Göygöl, Ağdam, Masallı, Laçın, Ağcabədi, Quba,
Füzuli, Qəbələ, Şəki, Biləsuvar, Abşeron, Xızı,
Cəlilabad, Lerik və Tovuz rayonlarından gəlmiş 100
nəfərə yaxın məktəb rəhbərləri, qabaqcıl fənn
müəllimləri iştirak etmişlər.
Tədbiri giriş sözü ilə açan Təhsil Problemləri
İnstitutunun direktoru Qulu Novruzov ayda bir dəfə
aktual məsələlərə həsr olunmuş bu səpgidə "Pedaqoji
innovasiyalar" seminarının keçirilməsinin
planlaşdırıldığını qeyd etmişdir. Natiq daha sonra
kurikulum islahatının uğurla davam etdirilməsinin
məktəbdaxili qiymətləndirmənin müvafiq qaydalara uyğun
olaraq aparılması ilə sıx bağlı olduğunu bildirmiş,
ölkədə bu işin yüksək səviyyədə təşkilinin zəruri
olduğunu vurğulamışdır.
Sonra institutun şöbə müdiri, dosent Elxan Bəylərov
"Məktəbdaxili qiymətləndirmə: problemlər, vəzifələr"
mövzusunda təqdimat etmişdir. Məktəbdaxili
qiymətləndirmənin aparılmasına dair beynəlxalq
təcrübədən danışan natiq, şagird nailiyyətlərinin
qiymətləndirilməsində rəqəmli qiymətin yazılmasına
İsveçdə və Norveçdə 8-ci sinifdən, Finlandiyada əsas
(həftədə 2 saatdan az olmayan) fənlər üzrə 6-cı
sinifdən, Almaniya və Belarusda 3-cü sinifdən, Rusiyada
2-ci sinfin ortasından, Azərbaycanda isə 1-ci sinifdən
başlandığını qeyd etmişdir.
O, uşaq şəxsiyyətinin inkişafının psixoloji
xüsusiyyətləri baxımından rəqəmli qiymətin
məqsədəuyğunluğu barədə danışarkən bildirmişdir ki,
həvəs və ümidlə I sinfə gələn şagirdlər ilkin hazırlıq,
fərdi keyfiyyətlər, inkişafın psixoloji xüsusiyyətləri,
yaş dövrü, idraki, emosional və hərəki sahələrin tam
formalaşmaması və dayanıqlı olmaması səbəbindən təlim
prosesində fərqli nəticələr göstərir. I sinif şagirdləri
qiymətin mahiyyətini, onun nəyi ifadə etdiyini aydın
şəkildə anlamadıqlarından onlarda inamsızlıq, psixoloji
komplekslər yaranır. Bəzi müəllimlər şagirdin
fəaliyyətinə verdikləri qiyməti onun şəxsiyyətinə də
şamil edir və şagirdlə münasibətini bu zəmində qurur.
Rəqəmli qiymətlər, əsasən, valideynlərə formal nəzarət,
müəllimlərə isə təsir vasitəsi kimi lazımdır. Rəqəmli
qiymət məzmundan kənarda olan stimuldur. Şagird üçün
mahiyyəti izah edilməyən "2", "5" qiyməti "şallaq -
şəkər" kimidir. Bu üsulla şagird və ya valideyn qiymətə
alışdırılır. Əslində şagirdlərə lazım olan "5" deyil,
"5"-lə bağlı ona göstərilən münasibətdir.
Ş.A.Amonaşvilinin 1950-ci illərdə qiymətsiz təlim
təcrübəsi ilə bağlı apardığı eksperimentlərin
nəticələrinə görə, rəqəmli qiymət şagirdlərin yalnız
20-30%-ni stimullaşdırır, qalanlarını isə
stimullaşdırmır. Rəqəmli qiymət psixoloji damğaya
çevrilərək şagirdlərin inkişafa cəhdlərini əngəlləyir,
bəzən müəllimlər də onun təsirindən qurtula bilmir.
Rəqəmli qiymətləndirməyə dünyada müxtəlif münasibətlərin
olmasından danışan natiq görkəmli alimlər L.V.Zankov və
Ş.A.Amonaşvilinin qiymətsiz təlim təcrübəsi sahəsində
uğur qazandıqlarından bəhs etmiş, V.A.Suxomlinskinin
təcrübəsində isə şagirdlərin ancaq müsbət nəticələrinin
qiymətləndirildiyini, V.F.Şatalovun sistemində "açıq
hesabat vərəqləri"ndən istifadə olunduğunu
vurğulamışdır.
E.Bəylərov daha sonra müasir məktəbdaxili
qiymətləndirmənin xüsusiyyətlərindən danışmışdır.
Qiymətləndirmənin aparılmasında müəllimləri narahat edən
məsələlər, məktəbdaxili qiymətləndirmənin növlərinə
uyğun müəllim fəaliyyətinin qurulması, bu zaman müvafiq
təlimatlardan istifadə barədə qənaətlərini seminar
iştirakçıları ilə bölüşmüşdür. Bu işin daha səmərəli
qurulması üçün müvafiq təkliflər irəli sürmüşdür.
Daha sonra seminar işgüzar şəraitdə davam etmiş, mövzu
ətrafında iştirakçılarla fikir mübadiləsi aparılmışdır.
Müzakirədə Təhsil Nazirliyinin əməkdaşları Nəbi
Mahmudov, Nəzakət Mehdiyeva, İmişli rayon Aranlı kənd 2
nömrəli məktəbin direktoru Malik Aranlı, Azərbaycan
Müəllimlər İnstitutunun kabinet müdiri Dilguşə
Süleymanova, institutun əməkdaşı Hüseyn Hüseynov, Milli
Konservatoriya nəzdindəki Respublika İncəsənət
Gimnaziyasının ibtidai sinif müəllimi Təranə Əliyeva,
Laçın rayonu İmanlar kənd ümumi orta məktəbinin
riyaziyyat-informatika müəllimi Lalə Pirəliyeva, Bakı
Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsinin riyaziyyat fənni üzrə
metodisti Sədaqət Musayeva, Bakı şəhəri 255 nömrəli tam
orta məktəbin informatika müəllimi Roza Qasımova, 9
nömrəli tam orta məktəbin fizika müəllimi Sona Hacılı,
238 nömrəli tam orta məktəbin ibtidai sinif müəllimi
İradə Bayramova, Neftçala rayonu Yeniqışlaq kənd ümumi
orta məktəbin direktoru Ülvi Fərzəliyev, Ağdam rayonu 36
nömrəli orta məktəbin biologiya müəllimi Xəyalə
Məmmədova, Cəlilabad rayonu Dövlətəlibəyli kənd tam
orta məktəbinin ibtidai sinif müəllimi Fəxrəddin
Səfərov, Tovuz rayonu Çobanqışlaq kənd tam orta
məktəbinin kimya müəllimi Talıb Mahmudov çıxış edərək
seminarın praktik əhəmiyyətini qeyd etdilər, problemlə
bağlı rəy və təkliflərini bildirdilər.
İlham CAVADOV,
Təhsil Problemləri İnstitutunun Kurikulum Mərkəzinin
koordinatoru,
pedaqogika üzrə
fəlsəfə
doktoru,
dosent |
