|
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin
2013-cü il 29 dekabr tarixli 359 nömrəli qərarı ilə
təsdiq edilmişdir
İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin
NÜMUNƏVİ NİZAMNAMƏSİ
1. Ümumi müddəalar
1.1. Bu Nümunəvi Nizamnamə "Təhsil haqqında" Azərbaycan
Respublikasının Qanununa əsasən hazırlanmışdır və
tabeliyindən və təşkilati-hüquqi formasından asılı
olmayaraq, bütün ilk peşə-ixtisas təhsili
müəssisələrinin fəaliyyətini tənzimləyir.
1.2. Bu Nümunəvi Nizamnamə hər bir ilk peşə-ixtisas
təhsili müəssisəsi üçün fərdi nizamnamənin
hazırlanmasında əsas hesab olunur.
1.3. Dövlət ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin
nizamnaməsi təhsil müəssisəsinin təsisçisi (Azərbaycan
Respublikası Prezidentinin təsdiq etdiyi nizamnamələr
istisna olmaqla) tərəfindən təsdiq edilir.
1.4. Azərbaycan Respublikasında hüquqi şəxs kimi dövlət
qeydiyyatına alınmış, fəaliyyətinə xüsusi razılıq
(lisenziya) verilmiş və akkreditasiya olunmuş dövlət ilk
peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin nizamnaməsində edilən
dəyişikliklər təhsil müəssisəsinin pedaqoji şurası
tərəfindən qəbul olunur və təsisçisi (Azərbaycan
Respublikası Prezidentinin təsdiq etdiyi nizamnamələr
istisna olmaqla) tərəfindən təsdiq edilir.
1.5. Bələdiyyə və özəl ilk peşə-ixtisas təhsili
müəssisələrinin nizamnamələri və onlarda edilən
dəyişikliklər təsisçilər tərəfindən Azərbaycan
Respublikası Təhsil Nazirliyinin rəyi əsasında təsdiq
edilir.
1.6. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsi əmək bazarının
tələbatına uyğun olaraq, ümumi orta təhsil və tam orta
təhsil bazasında müxtəlif sənətlər və kütləvi peşələr
üzrə ixtisaslı kadrların hazırlanmasını təmin edir.
Ümumi orta və tam orta təhsil səviyyələri üzrə müvafiq
sinfi bitirdikdən sonra təhsilini davam etdirməyən və ya
hər hansı dərs ilində dərs məşğələlərində iştirak
etmədiyi üçün fənn (fənlər) üzrə biliyi
qiymətləndirilməyən və ya tam orta təhsil səviyyəsində
fənn (fənlər) üzrə bilik qiyməti "2" olduğu üçün
attestasiyaya buraxılmayan və ilk peşə-ixtisas təhsili
almaq istəyən 15 yaşdan yuxarı olan şəxslər Azərbaycan
Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2010-cu il 21 yanvar
tarixli 12 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş "Müxtəlif
səbəblərdən təhsilin hər hansı pilləsini və səviyyəsini
başa vurmayan şəxslərə arayışın verilməsi Qaydası"na
uyğun olaraq verilən müvafiq arayış əsasında ilk
peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində təhsil ala
bilərlər.
1.7. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsi təhsilin bu
pilləsi üzrə təhsil proqramlarını (kurikulumları)
həyata keçirən hüquqi şəxs statusuna malik təhsil
müəssisəsidir. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin
adı və hüquqi ünvanı onun nizamnaməsində göstərilir.
1.8. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsi müstəqil
balansa, qanunvericiliyə uyğun olaraq, mülkiyyətində və
ya sərəncamında olan əmlaka, xəzinə və bank hesablarına,
üzərində öz adı həkk olunmuş möhürə, müvafiq ştamplara
və blanklara malikdir.
1.9. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinə ümumi orta
təhsil bazasından qəbul olunanlar peşə ixtisası ilə
yanaşı, tam orta təhsil almaq hüququna da malikdirlər.
1.10. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsi öz
fəaliyyətində Azərbaycan Respublikasının
Konstitusiyasını, "Təhsil haqqında" Azərbaycan
Respublikasının Qanununu, Azərbaycan Respublikası
Prezidentinin fərman və sərəncamlarını, Azərbaycan
Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və
sərəncamlarını, Azərbaycan Respublikası Təhsil
Nazirliyinin əmrlərini, kollegiyasının qərarlarını və bu
Nümunəvi Nizamnaməni rəhbər tutur.
1.11. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsi təhsil
prosesini humanistlik, millilik və dünyəvilik,
keyfiyyətlilik, demokratiklik, bərabərlik, səmərəlilik,
fasiləsizlik, vəhdətlilik, daimilik, varislik,
liberallıq və inteqrasiya prinsipləri əsasında
həyata keçirir.
1.12. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsində
irqindən, cinsindən, dilindən, mənşəyindən, dinindən,
siyasi əqidəsindən, milliyyətindən, sağlamlıq
imkanlarından asılı olmayaraq, hər bir vətəndaşın
təhsil almaq hüququ vardır.
1.13. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində siyasi
partiyaların və dini qurumların strukturlarının
yaradılmasına və fəaliyyətinə yol verilmir.
1.14. Dövlət ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin
yaradılması, yenidən təşkili və ləğv edilməsi "Dövlət
büdcəsindən maliyyələşən təlim-tərbiyə və təhsil
müəssisələrinin yaradılması, genişləndirilməsi, yenidən
təşkili və ləğv edilməsi Qaydaları"nın təsdiq edilməsi
haqqında" Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin
2003-cü il 14 may tarixli 67 nömrəli qərarına uyğun
olaraq həyata keçirilir. Bələdiyyə və özəl ilk
peşə-ixtisas təhsili müəssisələrinin yaradılması,
yenidən təşkili və ləğv edilməsi qanunvericiliklə
müəyyən edilmiş qaydada bələdiyyələr və təsisçilər
tərəfindən həyata keçirilir.
1.15. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin adı həmin
müəssisənin yaradıldığı zaman müəyyənləşdirilir və
yenidən təşkil olunduğu halda dəyişdirilə bilər. İlk
peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin adının dəyişdirilməsi
tabeliyində ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsi olan
müvafiq dövlət idarəetmə orqanlarının vəsatəti əsasında
Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti tərəfindən
həyata keçirilir.
1.16. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinə işə
qəbuletmədə, vəzifələrə təyinolunmada və ya seçilmədə,
əməyin stimullaşdırılmasında, bu təhsil müəssisəsinə
şəxslərin qəbul olunmasında, təhsilalanların təqaüdlə
təmin edilməsində, təhsilalanların və ixtisasların
seçilməsində, biliyin qiymətləndirilməsində, məzunların
işlə təmin edilməsində, həmçinin təhsilalanların və
təhsilverənlərin ixtisaslarının artırılmasında, onların
təhsili sahəsində və digər məsələlərdə kişilər və
qadınlar üçün bərabər imkanlar yaradılır.
1.17. Ödənişli əsaslarla təhsil almaq istəyənlərin
təhsili ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsi ilə
bağlanılan müqavilələrə uyğun olaraq həyata keçirilir.
1.18. Dövlət ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində
maddi vəziyyətindən asılı olmayaraq, istedadlı
şəxslər və sosial müdafiəyə ehtiyacı olanlar üçün
müvafiq qaydada şərait yaradılır.
1.19. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində
təhsilalanların geyim forması hər bir təhsil
müəssisəsinin nizamnaməsi ilə müəyyən edilir.
1.20. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində milli
peşə ənənələri qorunur, inkişaf etdirilir və
innovasiyalar tətbiq olunur.
1.21. Xaricdə yaşayan azərbaycanlılar üçün ilk
peşə-ixtisas təhsili pilləsi ilə bağlı dövlətin həyata
keçirdiyi xüsusi layihələrdə və proqramlarda ilk
peşə-ixtisas təhsili müəssisələri iştirak edə bilərlər.
1.22. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin
2010-cu il 6 avqust tarixli 147 nömrəli qərarı ilə
təsdiq edilmiş "Formal təhsilin təşkili Qaydaları"na
uyğun olaraq, ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində
təhsil əyani formada həyata keçirilir.
1.23. Ölkənin iqtisadiyyatına və əmək bazarının
tələblərinə uyğun olaraq, ilk peşə-ixtisas təhsili
müəssisələrinə dövlət və qeyri-dövlət təşkilatları və
müəssisələri tərəfindən kadr hazırlığı üçün sifarişlər
verilir və sifarişçi təşkilat məzunların ixtisasına
uyğun işlə təmin olunmasına köməklik göstərir.
2. İlk peşə-ixtisas təhsilinin əsas məqsədi
2.1. İlk peşə-ixtisas təhsilinin əsas məqsədi
aşağıdakılardır:
2.1.1. Azərbaycan dövləti qarşısında öz məsuliyyətini
dərk edən, xalqının milli ənənələrinə və demokratiya
prinsiplərinə, insan hüquqları və azadlıqlarına hörmət
edən, vətənpərvərlik və azərbaycançılıq ideyalarına
sadiq olan, müstəqil, yaradıcı düşünən vətəndaş və
şəxsiyyət yetişdirmək;
2.1.2. milli-mənəvi və ümumbəşəri dəyərləri qoruyan və
inkişaf etdirən, geniş dünyagörüşünə malik olan,
təşəbbüsləri və yenilikləri qiymətləndirməyi bacaran,
nəzəri biliklərə yiyələnən, müasir təfəkkürlü və rəqabət
qabiliyyətli mütəxəssis-kadrlar hazırlamaq;
2.1.3. sistemləşdirilmiş bilik, bacarıq və vərdişlərin
mənimsənilməsini və ixtisasın daim artırılmasını təmin
etmək, təhsilalanları ictimai həyata və səmərəli əmək
fəaliyyətinə hazırlamaq.
3. İlk peşə-ixtisas təhsili sahəsində dövlət
standartları
3.1. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində ixtisaslı
kadrların hazırlanması, yenidən hazırlanması və
ixtisaslarının artırılması Azərbaycan Respublikası
Nazirlər Kabinetinin 2010-cu il 23 aprel tarixli 77
nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş "İlk peşə-ixtisas
təhsili pilləsinin dövlət standartı və proqramı
(kurikulumu)" və 2010-cu il 6 sentyabr tarixli 163
nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş "Əlavə təhsilin
məzmunu, təşkili və əlavə təhsilin hər hansı istiqaməti
üzrə təhsil almış şəxslərə müvafiq sənədin verilməsi
Qaydası" əsasında həyata keçirilir.
3.2. İlk peşə-ixtisas təhsilinin dövlət
standartları bu təhsil pilləsinin məzmununu, idarə
olunmasını, maddi-texniki bazasını,
infrastrukturunu, təhsilverənlərin (müəllimlərin,
istehsalat təlimi ustalarının və digərlərinin)
ölçülə bilən keyfiyyət göstəricilərini,
təhsilalanların bilik, bacarıq və vərdişlərinin
səviyyəsini müəyyənləşdirir.
3.3. Sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərin ilk
peşə-ixtisas təhsili xüsusi dövlət standartlarına uyğun
həyata keçirilir.
4. Tədris dili
4.1. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində tədris
dövlət dilində - Azərbaycan dilində aparılır.
4.2. Vətəndaşların, ilk peşə-ixtisas təhsili
müəssisələri təsisçilərinin, işəgötürənlərin istəyi
nəzərə alınaraq, Azərbaycan Respublikasının tərəfdar
çıxdığı beynəlxalq müqavilələr və Azərbaycan
Respublikasının Təhsil Nazirliyi ilə razılaşdırma
əsasında həmin müəssisələrdə "Təhsil haqqında"
Azərbaycan Respublikasının Qanununda göstərilmiş
Azərbaycan dili, Azərbaycan ədəbiyyatı, Azərbaycan
tarixi və Azərbaycan coğrafiyası fənləri tədris
edilməklə, təhsil ilk peşə-ixtisas təhsili üzrə müvafiq
dövlət standartlarına uyğun olaraq digər dillərdə də
aparıla bilər.
4.3. Azərbaycan dilini zəif bilən təhsilalanlar üçün
Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin müəyyən
etdiyi qaydada ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində
hazırlıq qrupları və kursları təşkil olunur.
5. İlk peşə-ixtisas təhsilinin keyfiyyət səviyyəsi
5.1. İlk peşə-ixtisas təhsilinin keyfiyyət səviyyəsi
dövlət standartları əsasında beynəlxalq və ümumavropa
təhsil sisteminin prinsiplərinə və bu təhsil pilləsi
üzrə müvafiq keyfiyyət göstəriciləri sisteminə (təhsil
proqramlarına (kurikulumlara), şagirdlərin hazırlıq
səviyyəsinə, maddi-texniki bazaya, infrastruktura,
informasiya resurslarına, təhsilverənlərin peşəkarlığına
və elmi-pedaqoji səviyyəsinə, mütərəqqi tədris
texnologiyalarına) uyğun olaraq müəyyən edilir.
5.2. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsində kadr
hazırlığının keyfiyyət səviyyəsi məzunların milli və
beynəlxalq əmək bazarında rəqabət qabiliyyəti, ölkənin
sosial və iqtisadi inkişafında rolu ilə müəyyən edilir.
5.3. Bu təhsil pilləsinin keyfiyyət səviyyəsinin qəbul
olunmuş dövlət standartlarına uyğunluğu dövlət
akkreditasiya xidməti tərəfindən müvafiq qaydada
qiymətləndirilir.
6. Təhsil proqramı (kurikulum)
6.1. İlk peşə-ixtisas təhsili pilləsinin ayrı-ayrı
peşələri üzrə təhsil proqramları (kurikulumlar)
aşağıdakı tədris-metodiki sənədlər əsasında həyata
keçirilir:
6.1.1. nümunəvi tədris planı;
6.1.2. istehsalat təlimi və təcrübələrinin aparılmasına,
istehsalat sınaq işlərinin yerinə yetirilməsinə,
şagirdlərin yekun dövlət attestasiyasının keçirilməsinə
dair metodiki göstərişlər;
6.1.3. fənn proqramları (kurikulumlar);
6.1.4. fənlər üzrə işçi-tədris proqramları
(kurikulumlar);
6.1.5. dərsliklər, dərs vəsaitləri;
6.1.6. ixtisas, ümumtəhsil fənləri üzrə laboratoriya
işlərinin yerinə yetirilməsinə və istehsalat
təcrübələrinin yekunları barədə hesabatların
hazırlanmasına dair metodiki tövsiyələr;
6.1.7. təhsilalanların biliyinin qiymətləndirilməsi üçün
tədris-metodiki materiallar (yoxlama və test
tapşırıqları, imtahan biletləri, şagirdlərin müstəqil
hazırlığı üçün suallar);
6.1.8. ixtisaslaşmış kabinet, laboratoriya və
tədris-istehsalat emalatxanalarının siyahısı.
6.2. Nümunəvi təhsil proqramları (kurikulumlar)
Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən
müəyyən edilmiş qaydada hazırlanır və təsdiq edilir.
6.3. Təhsil proqramlarının (kurikulumların) yerinə
yetirilməsi müddəti təhsil bazasından və ilk
peşə-ixtisas səviyyəsindən asılı olaraq, Azərbaycan
Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2010-cu il 23 aprel
tarixli 77 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş "İlk
peşə-ixtisas təhsilinin dövlət standartı
(kurikulumu)"na uyğun müəyyən edilir.
6.4. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsində əlavə təhsil
almaq üçün müvafiq təhsil proqramları (kurikulumlar)
tətbiq edilir.
6.5. Sağlamlıq imkanları məhdud olan, uzun müddət
müalicəyə ehtiyacı olan təhsilalanların təhsilini,
müalicəsini, sosial adaptasiyasını və ictimai həyata
inteqrasiyasını nəzərdə tutan xüsusi ilk peşə-ixtisas
təhsili proqramları (kurikulumlar) müəyyən edilir və
həyata keçirilir.
6.6. Təhsilalanların həftəlik maksimal tədris yükünün
həcmi dərs və dərsdənkənar məşğələlər də nəzərə
alınmaqla, 40 saatdır (35 saat dərs, 5 saat dərsdənkənar
məşğələlər).
6.7. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində kredit
sistemi ilə tədrisin təşkili Azərbaycan Respublikasının
Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmiş qaydalar
əsasında həyata keçirilir.
6.8. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində dərslər
sentyabrın 15-dən başlanır və iyulun 1-dən gec
olmayaraq başa çatır. Tədris ili iki yarımildən
ibarətdir (birinci yarımil 15 sentyabr - 29 dekabr,
ikinci yarımil isə 7 yanvar - 30 iyun). Dərs ili ərzində
qış tətilinin müddəti 8 gündür. İstehsalat təcrübəsi
təhsil müddətindən asılı olaraq, tədris planına uyğun
müəyyənləşdirilir.
6.9. Tədris ili müddətində işəgötürənlərin sifarişi
əsasında ixtisaslar üzrə kadrların hazırlanması, yenidən
hazırlanması və ixtisaslarının artırılması məqsədi ilə
qısamüddətli qruplar təşkil olunur.
6.10. Dərs nəzəri və praktiki formada keçirilir, əlavə
olaraq laboratoriya məşğələləri aparılır.
6.11. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində təlim
məşğələləri 45 dəqiqə, məşğələlərarası fasilə isə 5-10
dəqiqə müəyyənləşdirilir. Tədris emalatxanalarında
istehsalat təlimi məşğələləri zamanı təlimin birinci
ilində hər 45 dəqiqədən, təlimin ikinci və sonrakı
illərində isə 90 dəqiqədən sonra 10 dəqiqə fasilə
verilir.
6.12. Təhsilalanların dərs zamanı tədris prosesi ilə
bağlı olmayan işlərə cəlb edilməsinə yol verilmir.
6.13. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrinin tədris
qruplarında orta sıxlıq Azərbaycan Respublikası Nazirlər
Kabinetinin 2010-cu il 23 aprel tarixli 77 nömrəli
qərarı ilə təsdiq edilmiş "İlk peşə-ixtisas təhsili
pilləsinin dövlət standartı və proqramı (kurikulum)"na
əsasən maddi-texniki bazadan asılı olaraq, 20 nəfər
müəyyən edilir. Əgər maddi-texniki baza buna imkan
vermirsə, orta sıxlıq 20 nəfərdən artıq
müəyyənləşdirilir.
6.14. Təhsilalanların biliyinin təhsil müddətində
qiymətləndirilməsi üzrə attestasiyanın keçirilməsi
qaydaları Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti
tərəfindən müəyyənləşdirilir.
6.15. Təhsilalanların bir təhsil proqramından və ya ilk
peşə-ixtisas təhsili müəssisəsindən digərinə
köçürülməsi, xaric edilməsi və bərpa olunması məsələləri
Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən
müəyyənləşdirilmiş qaydalarla tənzimlənir.
7. İlk peşə-ixtisas təhsilinin məzmununa və təşkilinə
dair tələblər
7.1. İlk peşə-ixtisas təhsilinin məzmununa və
təşkilinə dair ümumi tələblər aşağıdakılardır:
7.1.1. təhsilalanlarda müasir tələblərə və şəraitə
uyğunlaşmaq, rəqabət qabiliyyətli olmaq, informasiya
cəmiyyətində yaşayıb fəaliyyət göstərmək və
ünsiyyət yaratmaq bacarığını formalaşdırmaq;
7.1.2. öz üzərinə məsuliyyət götürmək, kollegial
qərarların qəbulunda, demokratik təsisatların
fəaliyyətində və inkişafında iştirak etmək
keyfiyyətlərinə malik, müstəqil, yaradıcı şəxsiyyət
və vətəndaş formalaşdırmaq;
7.1.3. təhsilalanların fasiləsiz peşə-ixtisas təhsili
almasını, daim yeniləşən müasir texnologiyalara uyğun
biliklərə yiyələnməsini, cəmiyyətin tələbatının
daha səmərəli ödənilməsi üçün bərabər imkanlara
malik olmalarını təmin etmək;
7.1.4. yüksək intellektual səviyyə və təcrübi iş
qabiliyyətinə, yeni texnologiyalara yiyələnmək,
informasiya axınında çevik istiqamət tapmaq
bacarığını formalaşdırmaq;
7.1.5. ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsində tədris
prosesinin təhsilalanların və təhsilverənlərin
insan ləyaqətinə hörmət etməsi əsasında
qurulmasını təmin etmək, təhsilalana və təhsilverənə
qarşı hər hansı fiziki və psixoloji zorakılığa
yol verməmək;
7.1.6. cəmiyyətin yüksək səviyyəli və rəqabət
qabiliyyətli kadr potensialına tələbatının ödənilməsi
üçün real zəmin yaratmaq.
8. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsi və onun strukturu
8.1. Azərbaycan Respublikasında mülkiyyət növünə görə
dövlət, bələdiyyə və özəl ilk peşə-ixtisas təhsili
müəssisələri fəaliyyət göstərir.
8.2. Dövlət ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrinin
yaradılması, yenidən təşkili və ləğv edilməsi "Dövlət
büdcəsindən maliyyələşən təlim-tərbiyə və təhsil
müəssisələrinin yaradılması, genişləndirilməsi, yenidən
təşkili və ləğv edilməsi Qaydaları"nın təsdiq edilməsi
haqqında" Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin
2003-cü il 14 may tarixli 67 nömrəli qərarına uyğun
olaraq həyata keçirilir.
8.3. Bələdiyyə ilk peşə-ixtisas təhsili
müəssisələrinin yaradılması, yenidən təşkili və ləğv
olunması Azərbaycan Respublikasının "Təhsil haqqında" və
"Bələdiyyələr haqqında" qanunlarına və digər
qanunvericilik aktlarına uyğun olaraq bələdiyyələr
tərəfindən həyata keçirilir.
8.4. Özəl ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisələri fiziki
və ya hüquqi şəxslər tərəfindən "Təhsil haqqında"
Azərbaycan Respublikasının Qanununa və digər
qanunvericilik aktlarına uyğun yaradılır. Respublika
ərazisində xarici ölkələrin ilk peşə-ixtisas təhsili
müəssisələrinin yaradılması, yenidən təşkili və ləğv
olunması beynəlxalq müqavilələr əsasında Azərbaycan
Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun həyata
keçirilir.
8.5. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrinin aşağıdakı
növləri vardır:
8.5.1. peşə məktəbləri;
8.5.2. peşə liseyləri.
8.6. Peşə məktəbinə qəbul olunanlara yalnız ilk
peşə-ixtisas təhsili verilir.
8.7. Peşə liseyinə ümumi orta təhsil bazasından qəbul
olunan şəxslərə peşə-ixtisas təhsili ilə yanaşı,
həmçinin tam orta təhsil almaq hüququ da verilir.
8.8. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələri və
müxtəliftipli təhsil müəssisələri təhsil kompleksi və
kampus formasında da fəaliyyət göstərə bilərlər.
8.9. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin
2010-cu il 23 aprel tarixli 77 nömrəli qərarı ilə təsdiq
edilmiş "İlk peşə-ixtisas təhsili pilləsinin dövlət
standartı və proqramı (kurikulum)"na əsasən ilk
peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində bölmələr üzrə
ayrılan saatlara uyğun olaraq, təhsil müddəti aşağıdakı
qruplara görə 6 ay, 1 il, 2 il və 3 il
müəyyənləşdirilir:
8.9.1. tam orta təhsil bazasından qəbul olunmuş
qruplarda təhsil müddəti - 1 il;
8.9.2. ümumi orta təhsil bazasından qəbul olunmuş və
peşə ilə yanaşı, tam orta təhsilalanlar üçün təşkil
edilən qruplarda təhsil müddəti - 3 il;
8.9.3. ümumi orta təhsil bazasından qəbul olunmuş və
yalnız peşə alanlar üçün təşkil edilən qruplarda təhsil
müddəti peşənin mürəkkəbliyindən asılı olaraq - 1-2 il.
8.10. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin
2010-cu il 4 iyun tarixli 104 nömrəli qərarı ilə təsdiq
edilmiş "Təhsil proqramlarının (kurikulumların) yerinə
yetirilməsi müddəti"nə uyğun olaraq, ümumi orta və tam
orta təhsil səviyyəsini bitirib, istehsalatda və ya
digər iş sahələrində müəyyən peşə üzrə bacarıqlar
qazanmış şəxslər üçün işəgötürənlərin və fərdlərin
sifarişləri əsasında həmin və ya digər peşənin
öyrənilməsi, ixtisasının artırılması və yenidən
hazırlanması üzrə kurslarda təhsil müddəti 6 aya
qədərdir.
8.11. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində təhsil
dövlət hesabına və ödənişli əsaslarla həyata keçirilir.
İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində təhsilin dövlət
hesabına və ödənişli əsaslarla həyata keçirilməsi hər
bir təhsil müəssisəsinin nizamnaməsi ilə müəyyən olunur.
8.12. İlk-peşə ixtisas təhsili müəssisələrinə
kreditlərin, qrantların və subsidiyaların verilməsi
müvafiq qanunvericiliklə tənzimlənir.
8.13. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələri təhsilin
inkişafı və təkmilləşdirilməsi məqsədi ilə ictimai
birliklər, assosiasiyalar və ittifaqlar yaratmaq, eləcə
də qeyri-hökumət təşkilatlarına üzv olmaq hüququna
malikdirlər.
8.14. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsi öz
fəaliyyətinə görə vətəndaşlar, cəmiyyət və dövlət
qarşısında məsuliyyət daşıyır.
8.15. Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərən ilk
peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin dövlət elektron
məlumat sisteminə qoşulması qanunvericiliyə uyğun olaraq
təmin edilir.
9. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrinin hüquq və
vəzifələri
9.1. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrinin vəzifələri
aşağıdakılardır:
9.1.1. ilk peşə-ixtisas təhsili sahəsində dövlət
proqramlarını, kadr hazırlığının prioritet və
istiqamətlərini, dünya təhsil sisteminə inteqrasiyanı
həyata keçirmək və beynəlxalq standartlara cavab verən
təhsil şəraitinin və mühitinin yaradılmasını təmin
etmək;
9.1.2. işəgötürənlərin sifarişləri nəzərə alınmaqla, ilk
peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinə təhsilalanların
qəbulunu proqnozlaşdırmaq və Azərbaycan Respublikasının
Təhsil Nazirliyinə təqdim etmək;
9.1.3. ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində müəyyən
edilmiş qaydada monitorinq keçirmək və təhsilalanların
biliyini qiymətləndirmək, təlim prosesində innovativ
texnologiyalardan və yeni təlim üsullarından istifadə
etmək;
9.1.4. hər bir təhsilalanın intellektual, mədəni və
mənəvi inkişafını təmin etmək, müvafiq peşə üzrə
təhsilalma tələblərini ödəmək;
9.1.5. təlim-tərbiyə prosesini yüksək səviyyədə təşkil
etmək;
9.1.6. yüksəkixtisaslı kadrlar hazırlamaq;
9.1.7. mühəndis-pedaqoji heyətin ixtisasının artırılması
və kadrların yenidən hazırlanması üçün tədris planı və
proqramları hazırlamaq;
9.1.8. beynəlxalq fəaliyyəti və xarici əlaqələri təmin
etmək.
9.2. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrinin hüquqları
aşağıdakılardır:
9.2.1. qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada
sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmaq;
9.2.2. ilk peşə-ixtisas təhsilinin dövlət standartı
çərçivəsində təhsil proqramlarında (kurikulumlarda)
dəqiqləşdirmələr aparmaq;
9.2.3. beynəlxalq fəaliyyəti və xarici əlaqələri təmin
etmək (innovativ texnologiyalardan və yeni təlim
üsullarından istifadə etməklə);
9.2.4. tədris prosesini təşkil etmək və onun
monitorinqini həyata keçirmək;
9.2.5. müasir informasiya və elmi-metodiki təminatı, ilk
peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin qlobal kompüter
şəbəkəsi (internet) üçün informasiya resurslarını
yaratmaq;
9.2.6. peşə və ixtisaslara uyğun dərsliyin, dərs və
metodiki vəsaitlərin hazırlanmasında və nəşr
edilməsində iştirak etmək;
9.2.7. tədris prosesinin keyfiyyətini yüksəltmək məqsədi
ilə əlavə olaraq yerli və xarici mütəxəssisləri cəlb
etmək;
9.2.8. müəllim-şagird mübadiləsini və onların xaricdə
təcrübə keçmələri üçün beynəlxalq əlaqələri yaratmaq.
10. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin təsisçisi
10.1. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin təsisçisi
(təsisçiləri) dövlət, bələdiyyələr, Azərbaycan
Respublikasının vətəndaşları, xarici dövlətlərin hüquqi
şəxsləri, əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər ola
bilərlər.
10.2. Təsisçiləri əcnəbilər və ya vətəndaşlığı olmayan
şəxslər, xarici hüquqi şəxslər olan ilk peşə-ixtisas
təhsili müəssisəsinin mühəndis-pedaqoji heyətinin azı 80
faizini Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları təşkil
etməlidirlər.
10.3. Təsisçinin məsuliyyəti, səlahiyyət dairəsi, təhsil
müəssisəsi ilə qarşılıqlı öhdəlikləri Azərbaycan
Respublikasının qanunvericiliyi, təsis müqaviləsi və
təhsil müəssisəsinin nizamnaməsi ilə müəyyən edilir.
10.4. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin təsisçisi
müəssisənin dövlət qeydiyyatına alınmasına qədər əmələ
gəlmiş və onun yaradılması ilə bağlı olan öhdəliklər
üzrə məsuliyyət daşıyır. İlk peşə-ixtisas təhsili
müəssisəsi öhdəlikləri üçün ona məxsus olan bütün əmlakı
ilə cavabdehdir. Qanunvericilikdə və ya ilk peşə-ixtisas
təhsili müəssisəsinin nizamnaməsində nəzərdə tutulan
hallar istisna olmaqla, təhsil müəssisəsinin təsisçisi
(iştirakçısı) təhsil müəssisəsinin öhdəlikləri üçün,
təhsil müəssisəsi isə təsisçinin (iştirakçının)
öhdəlikləri üçün cavabdeh deyildir.
11. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrinin
lisenziyalaşdırılması və akkreditasiyası
11.1. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrinin
akkreditasiyasını Azərbaycan Respublikası Nazirlər
Kabinetinin 2010-cu il 28 sentyabr tarixli 167 nömrəli
qərarı ilə təsdiq edilmiş "Təhsil müəssisələrinin
akkreditasiyası Qaydaları"na əsasən Azərbaycan
Respublikasının Təhsil Nazirliyi həyata keçirir. Həmin
prosedurdan keçmiş təhsil müəssisəsi akkreditasiya
haqqında sertifikat alır.
11.2. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin
akkreditasiyası təhsil prosesinin təşkilinin,
maddi-texniki bazasının, təhsil proqramlarının, kadr
potensialının və təhsil infrastrukturunun qəbul olunmuş
dövlət standartlarına və digər normativ hüquqi aktların
tələblərinə uyğunluğunun müəyyən edilməsi məqsədi ilə
aparılır və təhsil müəssisəsinin statusunun
müəyyənləşdirilməsi, onun fəaliyyətinin növbəti müddətə
uzadılması üçün hüquqi təminat yaradır.
11.3. Azərbaycan Respublikasında hər bir ilk
peşə-ixtisas təhsili müəssisəsi təhsil fəaliyyəti
göstərmək üçün qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada
Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyindən xüsusi
razılıq (lisenziya) almalıdır. Dövlət təhsil
müəssisələrinə xüsusi razılıq (lisenziya) müddətsiz
verilir. Azərbaycan Respublikasının hüquqi və fiziki
şəxsləri tərəfindən təsis edilmiş bələdiyyə və özəl
təhsil müəssisələrinə xüsusi razılıq (lisenziya) 5 (beş)
il müddətinə verilir. Əcnəbilər və ya vətəndaşlığı
olmayan şəxslər və xarici hüquqi şəxslər tərəfindən
təsis edilmiş təhsil müəssisələrinə xüsusi razılıq
(lisenziya) 3 (üç) il müddətinə verilir.
11.4. Xarici hüquqi şəxslərin, onların filiallarının və
nümayəndəliklərinin, əcnəbilərin və ya vətəndaşlığı
olmayan şəxslərin öz ölkələrində təhsil fəaliyyəti ilə
məşğul olmaq üçün aldıqları lisenziyaların Azərbaycan
Respublikasında tanınması beynəlxalq müqavilələrlə
həyata keçirilir.
11.5. Azərbaycan Respublikasında hüquqi şəxs kimi dövlət
qeydiyyatına alınmış, fəaliyyətinə xüsusi razılıq
(lisenziya) verilmiş və akkreditasiya olunmuş ilk
peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin fəaliyyətinə hüquqi
təminat verilir.
12. İlk peşə-ixtisas təhsili haqqında dövlət sənədi
12.1. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsində təlim
proqramının (kurikulumun) tam mənimsənilməsi daxili və
dövlət buraxılış imtahanı (yekun attestasiya)
vasitəsilə başa çatır. İmtahanların təşkili,
forması və keçirilməsi, təhsilalanların biliyinin
qiymətləndirilməsi qaydaları Azərbaycan Respublikasının
Təhsil Nazirliyi tərəfindən müəyyənləşdirilir.
12.2. İlk peşə-ixtisas təhsili sahəsində hər bir
səviyyə üzrə təlim proqramını (kurikulumu) mənimsəmiş,
daxili və dövlət buraxılış imtahanlarını müvəffəqiyyətlə
vermiş şagirdlərə ixtisas dərəcəsi göstərilməklə,
təhsil haqqında dövlət sənədi verilir. Təhsil haqqında
dövlət sənədi ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin
möhürü ilə təsdiq edilir.
12.3. Təhsil sənədində göstərilmiş ixtisas dərəcəsi
(səviyyəsi) dəyişdirilə bilməz.
12.4. Müvafiq kursu bitirdikdən sonra təhsilini davam
etdirməyən və ya hər hansı dərs ilində məşğələlərdə
iştirak etmədiyi üçün ümumtəhsil fənni (fənləri) üzrə
biliyi qiymətləndirilməyən, habelə tədris planında
nəzərdə tutulmuş fənlər (peşə liseylərində ümumtəhsil
fənləri istisna olmaqla) üzrə attestasiyadan və yaxud
yekun attestasiyadan keçməyən, habelə istehsalat
təcrübəsi və təlimlərdə iştirak etməyən şəxslərə
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2010-cu il
21 yanvar tarixli 12 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş
"Müxtəlif səbəblərdən təhsilin hər hansı pilləsini və
səviyyəsini başa vurmayan şəxslərə arayışın verilməsi
Qaydası"na əsasən müvafiq formada arayış verilir.
12.5. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsini
müvəffəqiyyətlə bitirənlərə Azərbaycan Respublikası
Nazirlər Kabinetinin 2010-cu il 29 aprel tarixli 82
nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş "Təhsil haqqında
dövlət sənədlərinin nümunələri və onların verilməsi
Qaydaları"na uyğun olaraq, ilk peşə-ixtisas təhsili
pilləsində aşağıdakı növ təhsil sənədləri verilir:
12.5.1. diplom (adi);
12.5.2. diplom (xüsusi, nümunəli);
12.5.3. sertifikat.
12.6. Diplom və sertifikat ilk peşə-ixtisas təhsili
pilləsini müvəffəqiyyətlə başa vurmuş şəxslərə verilir.
12.7. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində
peşə-ixtisas təhsili ilə yanaşı, tam orta təhsil almış
şəxslərə diplom və müəyyən olunmuş nümunəli tam orta
təhsil haqqında attestat verilir.
13. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsində iaşə və tibb
xidməti
13.1. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsində iaşə və
tibb xidməti Azərbaycan Respublikası Nazirlər
Kabinetinin 2010-cu il 25 noyabr tarixli 218 nömrəli
qərarı ilə təsdiq edilmiş "Təhsil müəssisəsində iaşə və
tibb xidmətinin təşkili Qaydası və Normaları"na uyğun
təşkil olunur.
13.2. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsində iaşə
xidməti təhsil müəssisəsi ilə iaşə xidməti göstərən
hüquqi və ya fiziki şəxslər arasında bağlanan müqavilə
əsasında həyata keçirilir.
13.3. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsində
təhsilalanlara Azərbaycan Respublikası Nazirlər
Kabinetinin 2010-cu il 25 noyabr tarixli 217 nömrəli
qərarı ilə təsdiq edilmiş "Təhsil müəssisəsində
təhsilalanlara pulsuz tibbi xidmətin göstərilməsi
Qaydası"na əsasən Azərbaycan Respublikası Səhiyyə
Nazirliyinin qurumları tərəfindən pulsuz tibbi xidmət
göstərilir.
14.
İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin idarə edilməsi
14.1. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsi aşkarlıq,
şəffaflıq və demokratiklik prinsipləri əsasında "Təhsil
haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununa, digər
normativ hüquqi aktlara, bu Nümunəvi Nizamnaməyə və
təhsil müəssisəsinin nizamnaməsinə uyğun olaraq idarə
edilir.
14.2. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin
nizamnaməsi təhsil müəssisəsinin fəaliyyətinin
məqsədini, onun idarə olunması qaydalarını,
təhsilalanların və işçilərin statusunu,
maliyyə-təsərrüfat fəaliyyətinin strukturunu və digər
məsələləri müəyyənləşdirir.
14.3. Dövlət ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinə
rəhbərliyi Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi
tərəfindən təyin edilmiş direktor həyata keçirir. Dövlət
təhsil müəssisəsinin ali idarəetmə orqanı Pedaqoji
Şuradır. Pedaqoji Şuranın yaradılması və fəaliyyəti
Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən
təsdiq edilən Əsasnaməyə əsasən tənzimlənir.
14.4. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin idarə
olunmasında demokratikliyi və şəffaflığı təmin etmək
məqsədi ilə təhsil müəssisəsində özünüidarə orqanları
(ümumi yığıncaq, himayəçilər, metodiki, təhsilalanlar,
qəyyumlar şuraları) yaradıla bilər. Həmin qurumların
yaradılması qaydaları və səlahiyyətləri ilk peşə-ixtisas
təhsili müəssisəsinin nizamnaməsi ilə müəyyən edilir.
14.5. Bələdiyyə ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinə
rəhbərliyi Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin
rəyi nəzərə alınmaqla, bələdiyyə tərəfindən təyin
edilmiş direktor həyata keçirir.
14.6. Özəl ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinə
rəhbərliyi həmin təhsil müəssisəsinin təsisçilər
şurası (himayəçiləri, qəyyumları) tərəfindən təyin
edilmiş direktor həyata keçirir.
14.7. Təsisçiləri əcnəbilər, vətəndaşlığı olmayan
şəxslər və ya xarici hüquqi şəxslər olan, o
cümlədən nizamnamə kapitalının 51 faizdən çoxu
xarici hüquqi şəxslərə məxsus ilk peşə-ixtisas
təhsili müəssisəsinin dövlət qeydiyyatına alınması və
həmin təhsil müəssisəsinin direktorunun və onun
müavininin təyin edilməsi Azərbaycan Respublikasının
Təhsil Nazirliyi ilə razılaşdırıldıqdan sonra həyata
keçirilir.
14.8. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin idarə
edilməsi ilə bağlı məsələlərə təhsili idarəetmə
orqanları istisna olmaqla, dövlət və yerli
özünüidarəetmə orqanlarının və digər təşkilatların
müdaxilə etmələrinə yol verilmir.
14.9. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin
direktorunun əsas vəzifələri aşağıdakılardır:
14.9.1. təhsil müəssisəsinin ayrı-ayrı bölmələrinin
işini, şagirdlərin təlim-tərbiyə prosesinin səmərəli
təşkilini planlaşdırır, onun həyata keçirilməsinə
nəzarət edir, işin keyfiyyəti və səmərəliliyi üçün
məsuliyyət daşıyır, dövlət və ictimai orqanlarda təhsil
müəssisəsini təmsil edir;
14.9.2. mühəndis-pedaqoji işçilərin yaradıcı surətdə
fəaliyyət göstərmələri, onların sinifdənxaric və
məktəbdənkənar işinin təşkili üçün şərait yaradır;
14.9.3. təlim-tərbiyə, tədris-istehsalat və təsərrüfat
sahələrində çalışan işçilərin səmərəli əmək-istehsalat
və təsərrüfat fəaliyyəti üçün şərait yaradır, pedaqoji
işçilərin hüquqlarının qorunmasını və sosial müdafiəsini
təmin edir;
14.9.4. işində fərqlənən mühəndis-pedaqoji işçilərin
əməyinin qiymətləndirilməsi üçün müvafiq tədbirlər
görür, intizam tənbehi tətbiq edir, müəllimlərin,
istehsalat təlimi ustalarının və digər işçilərin işinə
nəzarət edir;
14.9.5. məzunların işlə təmin edilməsi məqsədi ilə
müvafiq tədbirlərin həyata keçirilməsinə nəzarət edir;
14.9.6. işçilər və şagirdlər arasında aparılan
mədəni-kütləvi və tərbiyə işlərinə rəhbərlik edir;
14.9.7. təhsil müəssisəsinin maddi-texniki bazasının
inkişafı və genişləndirilməsi, işçilər və şagirdlər üçün
təhlükəsiz iş şəraitinin yaradılması sahəsində
tədbirləri həyata keçirir, işəgötürənlərin və əmək
bazarının tələblərinə uyğun keyfiyyətli kadr
hazırlığının strateji istiqamətlərini müəyyənləşdirir;
14.9.8. kadr hazırlığını planlaşdırır, məktəbə qəbulu,
ixtisaslı kadrların hazırlanmasını həyata keçirir, bu
işlərin yerinə yetirilməsinə məsuliyyət daşıyır,
yataqxanada yaşayan şagirdlər üçün lazımi məişət
şəraitinin yaradılmasını təmin etməklə yanaşı, onların
sağlamlığına nəzarəti təşkil edir;
14.9.9. təhsilalanların bir təhsil müəssisəsindən digər
təhsil müəssisəsinə köçürülməsi və müxtəlif səbəblərdən
ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsindən xaric edilmiş
təhsilalanların bərpa olunması məsələlərinə baxır;
14.9.10. mühəndis-pedaqoji işçilərin ixtisas və pedaqoji
səviyyəsinin yüksəldilməsi, metodiki işlərin səmərəli
təşkili üçün tədbirlər görür;
14.9.11. tədris müəssisəsinin işini müasir idarəetmənin
tələblərinə uyğun qurur, büdcədənkənar gəlirlərin əldə
olunmasını təşkil edir, maliyyə və ştat intizamına əməl
olunması üçün məsuliyyət daşıyır;
14.9.12. inzibati-təsərrüfat işlərinə rəhbərlik edir və
nəzarəti həyata keçirir, müəssisədə yeni peşələr üzrə
kadrların hazırlanması barədə müvafiq orqanlar
qarşısında təşəbbüslə çıxış edir;
14.9.13. işəgötürən təşkilatlarla səmərəli əlaqələrin
yaradılmasını təmin edir;
14.9.14. təhsil müəssisəsinin strateji inkişaf planının
hazırlanmasına rəhbərlik edir;
14.9.15. respublikada və xarici ölkələrdə fəaliyyət
göstərən analoji təhsil müəssisələri ilə əməkdaşlıq
əlaqələrinin yaradılmasına rəhbərlik edir.
14.10. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin
tədris-istehsalat işləri üzrə direktor müavininin əsas
vəzifələri aşağıdakılardır:
14.10.1. məktəbin tədris və istehsalat fəaliyyətinə
rəhbərlik edir, müəllimlərin, istehsalat təlimi
ustalarının və digər işçilərin seçilib
yerləşdirilməsində, tədrisin təşkilində iştirak edir;
14.10.2. tədris işlərinin planlaşdırılmasını və uçotunu,
metodik işləri təşkil edir;
14.10.3. baş usta ilə birlikdə müəllim və istehsalat
təlimi ustalarının işini əlaqələndirir;
14.10.4. müəllimlərin dərs yükünü müəyyənləşdirir, dərs
cədvəlini hazırlayır, onun yerinə yetirilməsinə
rəhbərlik və nəzarət edir;
14.10.5. məktəbə şagird qəbulu və tədris qruplarının
komplektləşdirilməsi, şagirdlərin kursdan-kursa
keçirilməsi və buraxılışı, məzunların işə göndərilməsi
sahəsində iş aparır;
14.10.6. tədris planı və proqramlarının yerinə
yetirilməsinə, şagirdlər tərəfindən tədris
materiallarının mənimsənilməsi səviyyəsinə, onların
intizamına və dərsə davamiyyətinə, mühəndis-pedaqoji
işçilərin fəaliyyətinə nəzarəti həyata keçirir;
14.10.7. şagirdlərin texniki yaradıcılıq işini,
kabinetlərin əyani vəsaitlərlə və təlimin texniki
vasitələrlə təmin olunmasını təşkil edir;
14.10.8. tədris proqram sənədlərinin tərtibini, məktəbin
tədris istehsalat fəaliyyətinə dair hesabat və uçot
işlərini həyata keçirir;
14.10.9. təhsil müəssisəsi barədə elektron məlumatların,
peşəyönümü təbliğat xarakterli məlumatların
hazırlanmasına və bu məlumatların yenilənməsinə
rəhbərlik və nəzarət edir;
14.10.10. peşə kurikulumlarının hazırlanmasına rəhbərlik
edir;
14.10.11. mühəndis-pedaqoji işçilərin ixtisasartırma
təhsilini və staj keçməsini təşkil edir;
14.10.12. qabaqcıl təcrübənin öyrənilməsinə və tətbiqinə
rəhbərlik edir.
14.11. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin tərbiyə
işləri üzrə direktor müavininin əsas vəzifələri
aşağıdakılardır:
14.11.1. tədris müəssisəsində tərbiyə işlərinə rəhbərlik
edir;
14.11.2. şagirdlərin istehsalat təliminin onların
vətənpərvərlik, hüquqi, mənəvi tərbiyəsi ilə sıx əlaqə
şəraitində aparılmasını təmin edir;
14.11.3. şagirdlərin mədəni istirahətinin və
sinifdənkənar tədbirlərin təşkilinə rəhbərlik edir;
14.11.4. şagirdlərlə tərbiyəvi iş aparan ustaların,
sinif rəhbərlərinin, tərbiyəçilərin, kitabxanaçıların və
digər işçilərin fəaliyyətini əlaqələndirir və onların
işinə nəzarət edir;
14.11.5. istehsalat təcrübəsi zamanı şagirdlərlə
tərbiyəvi işlərin aparılmasını təmin edir;
14.11.6. məktəbdə şagirdlərin mənzil-məişət şəraitinə,
intizam və davranışına nəzarət edir;
14.11.7. bədən tərbiyəsi və ibtidai hərbi hazırlıq
rəhbərləri ilə birlikdə kütləvi-idman və hərbi
vətənpərvərlik işlərini təşkil edir, tərbiyə sahəsində
qabaqcıl təcrübəni ümumiləşdirir və yayır;
14.11.8. sinifdənkənar tədbirlər və tərbiyəvi işlərə
dair pedaqoji şuraya materiallar hazırlayır, peşəyönümü
və şagird qəbulu işlərini bilavasitə təşkil edir;
14.11.9. şagirdlərin hüquqi biliklərə yiyələnməsi,
onların sağlam, öz peşəsinin bacarıqlı ustası və əsl
vətənpərvər kimi yetişməsi üçün tədbirlər görür;
14.11.10. tədris müəssisəsinin valideynlərlə qarşılıqlı
əlaqəsini təmin edir.
14.12. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin inzibati
təsərrüfat işləri üzrə direktor müavininin əsas
vəzifələri aşağıdakılardır:
14.12.1. tədris binalarının, yataqxana və digər
tikililərin qorunub saxlanılmasını, düzgün istismarını
və vaxtında təmir olunmasını, tədris müəssisəsinin
elektrik enerjisi, istilik və kanalizasiya sisteminin
saz vəziyyətdə saxlanılmasını və su ilə təchizatını
təmin edir;
14.12.2. tədris müəssisəsini tələbata uyğun sinif,
laboratoriya avadanlığı, mebel, yataqxana ləvazimatı ilə
təmin edir;
14.12.3. müəyyən olunmuş qaydada tədris müəssisəsinin
əmlakının uçotunu və inventarlaşdırılmasını, qiymətli
malların və materialların qorunub saxlanılmasını təşkil
edir.
14.13. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin baş
ustasının əsas vəzifələri aşağıdakılardır:
14.13.1. istehsalat təlimi ustalarının və tədris
emalatxanalarının işinə rəhbərlik edir;
14.13.2. hər bir tədris qrupu tərəfindən istehsalat
təlimi proqramlarının yerinə yetirilməsini təmin edir;
14.13.3. tədris-istehsalat emalatxanalarında məhsul
istehsalını planlaşdırır və hesabat işlərini təşkil
edir;
14.13.4. istehsalat təlimi planlarının yerinə
yetirilməsinə nəzarət edir, istehsalat təlimi
dərslərinin aparılmasında istehsalat təlimi ustalarına
texniki və metodiki köməklik göstərir;
14.13.5. istehsalat təliminin təkmilləşdirilməsi, tədris
emalatxanalarında əməyin elmi təşkili, lazımi əmək və
tədris şəraitinin yaradılması, kadrların ixtisasının və
ixtisas mədəniyyətinin yüksəldilməsi sahəsində iş
aparır;
14.13.6. texniki məlumatların əldə edilməsini və texniki
yaradıcılıq sahəsində şagirdlərin fəaliyyətini təşkil
edir, tədris emalatxanalarında istehsal olunan məhsulun
keyfiyyətinin yüksəldilməsi və istehsalat təlimi
prosesində qabaqcıl təcrübənin tətbiq edilməsi
istiqamətində iş aparır;
14.13.7. tədris emalatxanalarında əməyin
təhlükəsizliyini təmin edir;
14.13.8. şagirdlərin istehsalat təcrübəsi keçmələri üçün
müəssisələrlə müqavilənin bağlanmasını və ixtisas
imtahanlarına hazırlıq işlərini təmin edir;
14.13.9. peşə kurikulumlarının hazırlanmasında iştirak
edir, tədris edilən ixtisaslar üzrə əmək bazarında
mövcud olan tələbat haqqında məlumatı təqdim edir;
14.13.10. öyrədilən ixtisas üzrə əmək bazarında tədqiqat
aparır, yeni texnologiyalar və innovasiyalar barədə
məlumat toplayır;
14.13.11. təhsil müəssisəsinin büdcəsinin
proqnozlaşdırılması zamanı tədris-istehsalat
emalatxanasının tələbatları, istehsalat təlimi və
istehsalat təcrübəsi üçün zəruri olan vəsait barədə
məlumatı hazırlayır.
15. İlk peşə-ixtisas təhsili prosesinin iştirakçıları
15.1. İlk peşə-ixtisas təhsili prosesinin
iştirakçıları aşağıdakılardır:
15.1.1. təhsilalanlar - şagirdlər, müdavimlər;
15.1.2. təhsilverənlər (pedaqoji işçilər) - müəllimlər,
məsləhətçilər, tərbiyəçilər, müəllim köməkçiləri,
çağırışaqədərki hazırlıq rəhbərləri, fiziki tərbiyə
rəhbərləri, istehsalat təlimi ustaları, defektoloqlar,
loqopedlər, psixoloqlar, sosioloq-pedaqoqlar, məktəb
uşaq birliklərinin rəhbərləri, metodistlər, təhsil
müəssisəsinin dərnək və musiqi rəhbərləri,
bilavasitə tədrislə məşğul olan mühəndis-texniki və
tədris-köməkçi işçilər, təlimatçılar, dayələr,
kitabxanaçılar, nəşriyyat-redaksiya işçiləri, təhsili
idarəetmə orqanlarının aparıcı struktur
bölmələrinin əməkdaşları, təlim-tərbiyə işi ilə
məşğul olan rəhbərlər, təhsil müəssisəsində
çalışan konsertmeysterlər və məşqçilər, sosial
müdafiə, səhiyyə və digər orqanların bilavasitə
pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olan işçiləri;
15.1.3. valideynlər və ya qanuni nümayəndələr;
15.1.4. təhsili idarəetmə orqanları və bələdiyyələr;
15.1.5. təlim-tərbiyə prosesində iştirak edən digər
fiziki və hüquqi şəxslər (işəgötürənlər, biznes
sektorunun nümayəndələri və s.).
16. Təhsilalanların, təhsilverənlərin və digər işçilərin
hüquq və vəzifələri
16.1. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində əmək
münasibətləri və onunla bağlı digər sosial-iqtisadi
münasibətlər Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsi,
"Təhsil haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu, bu
Nümunəvi Nizamnamə, təhsil müəssisəsinin nizamnaməsi,
təhsil müəssisəsinin daxili intizam qaydaları və əmək
müqaviləsi ilə tənzimlənir. Təhsil müəssisəsinin daxili
nizam-intizam qaydaları və əmək müqaviləsi işçilərin işə
qəbul edilməsini və işdən azad olunmasını, əmək
müqaviləsinin tərəfdaşlarının hüquqlarını, təhsil
müəssisəsində əmək rejimini və s. özündə əks etdirir.
Əmək müqaviləsi mövcud qanunvericiliyə uyğun olaraq 1
ildən 3 ilə qədər müddətə bağlanılır və ilk
peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin nizamnaməsi ilə
tənzimlənir.
16.2. Təhsilalanların hüquqları aşağıdakılardır:
16.2.1. qanunvericilikdə və qəbul qaydalarında nəzərdə
tutulmuş tələblərə uyğun olaraq təhsil müəssisəsinə
qəbul olunmaq;
16.2.2. təhsil müəssisəsini, təhsil istiqamətini,
ixtisası, təhsilalma formasını və təhsil müəssisəsinin
imkanları nəzərə alınmaqla təhsil dilini sərbəst seçmək;
16.2.3. dövlət təhsil standartlarına uyğun keyfiyyətli
təhsil almaq;
16.2.4. təhsil müəssisəsinin tədris planlarına uyğun
olaraq tədris fənlərini, yarımillər üzrə kreditlərin
miqdarını, təhsilverənləri sərbəst seçmək;
16.2.5. təhsil müəssisəsinin mövcud infrastrukturundan
(tədris-istehsalat, elmi tədqiqat, informasiya,
mədəni-məişət, idman, sağlamlıq mərkəzlərindən,
kitabxanalardan və s.) istifadə etmək;
16.2.6. fasiləsiz təhsil almaq;
16.2.7. sağlamlıq üçün təhlükəsiz və zərərsiz təhsil
şəraiti ilə təmin olunmaq;
16.2.8. insan ləyaqətini və şərəfini alçaldan, insan
hüquqlarına zidd hərəkətlərdən müdafiə olunmaq;
16.2.9. müəyyən olunmuş qaydada təhsil müəssisəsində
təhsilini müvəqqəti dayandırmaq;
16.2.10. dövlət vəsaiti hesabına qanunvericiliyə uyğun
olaraq, yalnız bir dəfə pulsuz təhsil almaq;
16.2.11. təhsil prosesinin təşkilində və idarə
olunmasında fəal iştirak etmək, öz fikir və
mülahizələrini sərbəst ifadə etmək;
16.2.12. təhsil müəssisəsinin ictimai, sosial və mədəni
həyatında, dərnəklərin, assosiasiyaların, birliklərin
və digər təşkilatların yaradılmasında iştirak etmək,
eləcə də ölkə və beynəlxalq səviyyəli təşkilatlara üzv
olmaq;
16.2.13. konfranslarda, seminarlarda, yığıncaqlarda,
görüşlərdə və təhsillə bağlı digər tədbirlərdə iştirak
etmək.
16.3. Təhsilalanların vəzifələri aşağıdakılardır:
16.3.1. dövlət təhsil standartlarına uyğun bilik,
bacarıq və vərdişlərə yiyələnmək;
16.3.2. mühəndis-pedaqoji işçilərin şərəf və ləyaqətinə
hörmətlə yanaşmaq;
16.3.3. təhsil müəssisəsinin nizamnaməsinin tələblərinə
riayət etmək;
16.3.4. dövlət, cəmiyyət, ailə və özü qarşısında
məsuliyyətini dərk etmək.
16.4. Təhsilalanlar tərəfindən ilk peşə-ixtisas təhsili
müəssisəsinin nizamnaməsi, daxili nizam-intizam
qaydaları pozulduqda, onlara qarşı inzibati tənbeh
tədbirləri görülür.
16.5. Təhsilverənlərin hüquqları aşağıdakılardır:
16.5.1. normal və təhlükəsiz əmək, elmi-pedaqoji iş və
təhsil şəraiti ilə və müasir standartlara cavab verən
texnologiyalarla təmin olunmaq;
16.5.2. təhsil müəssisəsinin nizamnaməsinə uyğun olaraq,
təhsil prosesinin təşkilində və idarə olunmasında fəal
iştirak etmək;
16.5.3. tədrisin formasını, metodlarını və vasitələrini
sərbəst seçmək;
16.5.4. şərəf və ləyaqətinə hörmətlə yanaşılmasını tələb
etmək;
16.5.5. təhsil müəssisəsində vəzifə tutmaq və müvafiq
hallarda seçkili vəzifələrə seçmək və seçilmək;
16.5.6. müəyyən edilmiş qaydada ixtisasını artırmaq,
yeni ixtisas almaq, staj keçmək, ixtisas dərəcəsini
yüksəltmək;
16.5.7. müəyyən edilmiş hallarda və qaydada
mükafatlandırılmaq və təltif olunmaq.
16.6. Təhsilverənlərin vəzifələri aşağıdakılardır:
16.6.1. təhsil sahəsində dövlət siyasətinin həyata
keçirilməsində iştirak etmək;
16.6.2. təhsil proqramlarının (kurikulumların)
mənimsənilməsini təmin etmək;
16.6.3. təhsilalanlarda fəal vətəndaş mövqeyi
formalaşdırmaq, onları vətənpərvərlik və azərbaycançılıq
ruhunda tərbiyə etmək, müstəqil həyata və əmək
fəaliyyətinə hazırlamaq;
16.6.4. şəxsi nümunəsi ilə təhsilalanlara Azərbaycan
Respublikasının müstəqilliyinə, Konstitusiyasına və
qanunlarına, dövlət rəmzlərinə, Azərbaycan xalqının
tarixinə, mədəniyyətinə, dilinə, adət-ənənələrinə, milli
və ümumbəşəri dəyərlərə, cəmiyyətə, ətraf mühitə hörmət
və qayğı hissləri aşılamaq;
16.6.5. pedaqoji etika və əxlaq normalarına riayət
etmək, müəllim nüfuzunu yüksək tutmaq, ziyalılıq
nümunəsi göstərmək;
16.6.6. təhsilalanların şərəf və ləyaqətinə hörmət
etmək;
16.6.7. gəncləri fiziki və psixi zorakılığın bütün
formalarından qorumaq, onları zərərli vərdişlərdən
çəkindirmək;
16.6.8. ixtisasını və elmi-pedaqoji səviyyəsini
yüksəltmək, elmi araşdırmalar aparmaq;
16.6.9. qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada
attestasiyadan keçmək;
16.6.10. qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş digər
vəzifələri yerinə yetirmək.
16.7. Dövlət təhsil müəssisəsində rəhbər,
mühəndis-pedaqoji və digər inzibati vəzifələrin
tutulmasının yaş həddinə çatan pedaqoji işçilərin
vəzifə tutmamaq şərtilə, təhsil müəssisəsinin tədris və
metodiki fəaliyyətində tam iştirak etmək hüququ təmin
edilir.
16.8. Təhsil müəssisəsinin inzibati, inzibati-idarəetmə,
inzibati-təsərrüfat, mühəndis-texniki, istehsal,
tədris-köməkçi və digər heyətinin hüquq və vəzifələri
müvafiq qanunvericiliklə və təhsil müəssisəsinin
nizamnaməsi, təhsil müəssisəsinin daxili intizam
qaydaları, eləcə də işəgötürənlərlə təhsilverənlər
arasında bağlanan əmək müqavilələri ilə tənzimlənir.
17. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin
maliyyə-təsərrüfat fəaliyyəti
17.1. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin əmlakı
dövlət, bələdiyyə, təsisçilər, hüquqi və fiziki şəxslər
tərəfindən onun mülkiyyətinə və ya istifadəsinə verilən,
eləcə də qanunvericiliklə qadağan olunmayan və
nizamnaməsində öz əksini tapan fəaliyyəti nəticəsində
əldə etdiyi əmlakdan, o cümlədən ona məxsus əqli
mülkiyyət məhsullarından ibarətdir.
17.2. Təhsil müəssisəsi mülkiyyətində və istifadəsində
olan əmlakın saxlanılması, qorunması və ondan səmərəli
istifadə edilməsi üçün məsuliyyət daşıyır. Təhsil
müəssisəsinin əmlakının idarə olunması ilə bağlı
fəaliyyətə nəzarəti təsisçi və ya onun səlahiyyət
verdiyi şəxs həyata keçirir.
17.3. Dövlət mülkiyyətində olan ilk peşə-ixtisas təhsili
müəssisəsinin özəlləşdirilməsi qadağandır.
17.4. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələri üçün maliyyə
ili hər il yanvarın 1-dən başlayır, dekabrın 31-də isə
başa çatır.
17.5. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsi öz nizamnaməsi
ilə müəyyən edilmiş qaydada fiziki və hüquqi şəxslərə
müxtəlif ödənişli təhsil xidmətləri göstərə, hüquqi və
fiziki şəxslərdən ianələr və könüllü yardımlar ala
bilər.
17.6. Dövlət təhsil müəssisələrinin əldə etdiyi mənfəət
yalnız təhsilin inkişafına, təhsil müəssisəsinin
maddi-texniki bazasının gücləndirilməsinə,
təhsilalanların və təhsilverənlərin sosial müdafiəsinə
yönəldilir.
17.7. Dövlət ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin
maliyyələşdirilməsi təhsilin maliyyə normativlərinə
əsasən həyata keçirilir. Bu normativlər hər bir
təhsilalana düşən məsrəf məbləği nəzərə alınmaqla
müəyyən edilir.
17.8. Dövlət təhsil müəssisəsi nizamnaməsinə və qüvvədə
olan qanunvericiliyə uyğun olaraq, ödənişli təhsildən
əldə olunan vəsaitlərin və digər büdcədənkənar
vəsaitlərin xərclənmə istiqamətlərini və işçilərin maddi
həvəsləndirilməsinə ayırmaların xüsusi çəkisini qüvvədə
olan qanunvericiliyə uyğun olaraq sərbəst müəyyən edir,
təhsilverənlərə və təhsilalanlara maddi yardımlar
göstərir.
17.9. Dövlət ilk peşə-ixtisas təhsili sahəsinə
investisiyaların, o cümlədən xarici investisiyaların
cəlb edilməsi məqsədi ilə əlverişli investisiya
mühitinin yaradılmasını təmin edir. Bu məqsədlə
sərmayəçilərə qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada
güzəştlər edilir.
17.10. Dövlət və bələdiyyə ilk peşə-ixtisas təhsili
müəssisələri aşağıdakı mənbələr hesabına
maliyyələşdirilirlər:
17.10.1. qanunvericiliyə uyğun olaraq, dövlət büdcəsinin
və yerli büdcənin vəsaitləri;
17.10.2. ödənişli təhsildən əldə olunan vəsaitlər;
17.10.3. qanunvericiliklə qadağan edilməyən digər
mənbələrdən əldə olunan vəsaitlər.
17.11. Özəl ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsi
aşağıdakı mənbələr hesabına maliyyələşdirilir:
17.11.1. təhsil xidmətlərinə görə əldə etdiyi vəsaitlər;
17.11.2. təsisçilərin (himayəçilərin) vəsaitləri;
17.11.3. qanunvericiliyə uyğun olaraq aldıqları
qrantların məbləğləri;
17.11.4. hüquqi və fiziki şəxslərin ianələri və
yardımları;
17.11.5. təhsil, istehsal, məsləhət (konsaltinq) və
qanunvericiliklə müəyyən edilmiş digər xidmətlərdən əldə
edilən vəsaitlər;
17.11.6. qanunvericiliklə qadağan edilməyən və
nizamnaməsində göstərilən digər mənbələr hesabına əldə
olunan vəsaitlər.
17.12. Özəl ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsi öz
maliyyə vəsaitlərini sərbəst idarə edir. Özəl təhsil
müəssisəsi təhsil haqqının məbləğini təhsil
proqramlarına (kurikulumlara) uyğun olaraq aidiyyəti
qurumlarla razılaşdıraraq müəyyən edir.
17.13. Özəl təhsil müəssisəsi ilə təhsilalanlar,
valideynlər və ya digər qanuni nümayəndələr arasında
münasibətlər müqavilə ilə tənzimlənir.
17.14. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsində təhsilin
dövlət təhsil standartlarına uyğun təşkil olunmaması
nəticəsində təhsilalanların keyfiyyətsiz hazırlığı
müəyyən edildiyi halda vurulmuş zərərin, o cümlədən
təhsilalanların başqa təhsil müəssisələrində yenidən
hazırlanması üçün zəruri olan xərclərin həmin təhsil
müəssisəsi, təqsirkar şəxslər (direktor, pedaqoji
işçilər) tərəfindən ödənilməsi barədə məhkəmədə iddia
qaldırıla bilər.
17.15. "Təhsil haqqında" Azərbaycan Respublikasının
Qanununa uyğun olaraq, iddia yalnız akkreditasiya
edilmiş təhsil müəssisəsi barədə verilən mənfi rəyə
əsasən qaldırıla bilər.
18. Təhsil müəssisəsinin sahibkarlıq fəaliyyəti
18.1. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisələri sahibkarlıq
fəaliyyətinin "Təhsil müəssisəsinin əlavə gəlir əldə
etmək məqsədi ilə məşğul olmasına yol verilən
sahibkarlıq fəaliyyəti növlərinin müəyyən edilməsi
haqqında" Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin
2010-cu il 19 yanvar tarixli 10 nömrəli qərarı ilə
müəyyən edilmiş növləri ilə məşğul ola bilərlər.
19. Təhsil sahəsində beynəlxalq əlaqələr
19.1. İlk peşə-ixtisas təhsili sahəsində beynəlxalq
əməkdaşlıq Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi və
tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələr əsasında həyata
keçirilir.
19.2. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsi
qanunvericiliyə və özünün fəaliyyət xüsusiyyətlərinə
uyğun olaraq, xarici ölkələrin ilk peşə təhsili
müəssisələri, təşkilatlar, beynəlxalq qurumlar və
fondlarla birbaşa əlaqələr yarada, əməkdaşlıq haqqında
ikitərəfli və çoxtərəfli müqavilələr bağlaya, təhsil
sahəsində fəaliyyət göstərən dövlət və qeyri-hökumət
qurumlarına (ittifaqlara, birliklərə, assosiasiyalara)
daxil ola və əməkdaşlığın digər formalarını həyata
keçirə bilər.
19.3. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsi beynəlxalq
səviyyəli birgə peşə təhsili layihələrinin hazırlanması,
konfransların, simpoziumların keçirilməsi, şagirdlərin,
mühəndis-pedaqoji işçilərin mübadiləsi və bu qəbildən
olan digər fəaliyyətlərlə müvafiq normativ hüquqi
aktlarla müəyyən edilmiş qaydada müstəqil məşğul olmaq
hüququna malikdir.
19.4. İlk peşə-ixtisas təhsili müəssisəsinin (xüsusi
təyinatlı təhsil müəssisələri istisna olmaqla)
fəaliyyətinin keyfiyyətini yüksəltmək və beynəlxalq
əlaqələrini genişləndirmək məqsədi ilə Azərbaycan
Respublikasının mövcud normativ hüquqi aktlarının
tələblərinə əməl etməklə, öz nizamnamələrinə və mövcud
qanunvericiliyə uyğun olaraq xarici tərəfdaşlarla
birlikdə ölkə daxilində və xarici dövlətlərdə müştərək
struktur bölmələri (mərkəzlər, filiallar,
laboratoriyalar) yaratmaq hüququ vardır. |
