|
 Hörmətli
sədarət!
Əziz müəllimlər!
Xanımlar və cənablar!
Mən bu gün sizin qarşınızda çıxış etməkdən böyük şərəf
duyuram. Cənab nazir, təşəkkür edirəm ki, mənə belə
möhtəşəm auditoriya qarşısında çıxış etmək, təhsil
sahəsində nailiyyətlər və çağırışlar barədə fikirlərimlə
bölüşməyə imkan verdiniz.
İlk öncə qeyd edim ki, mən burada bir qürurlu
azərbaycanlı kimi çıxış edirəm. Orta məktəb vaxtlarından
bəri mən müxtəlif ölkələrin təqaüdlərinin hesabına
xaricdə təhsilimi davam etdirmişəm. Əvvəl ABŞ-da, sonra
İngiltərə və Norveçdə. 1990-cı illərdə ölkəmiz gənc və
iqtisadi imkanlarımız məhdud olduğundan biz gənclər
digər dövlətlərin yardımına üz tuturduq. Amma son illər
mənzərə tam dəyişdi. Ölkə başçısı möhtərəm cənab
Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü və bilavasitə qayğısı
nəticəsində xaricdə təhsil proqramı yaradıldı və
yüzlərlə azərbaycanlı gənc xaricdə təhsil almaq imkanı
əldə etdi. Böyük fəxrlə qeyd etmək istərdim ki, mən də
bu il bu gözəl imkana sahib oldum və İspaniyada
təhsilimi davam etdirmək üçün Azərbaycan dövlətinin
təhsil təqaüdünü qazandım.
Xaricdə təhsil proqramı əfsanəvi bir imkandır. Burada
Harvard Universitetindən tutmuş dünyanın 500 ən güclü və
mötəbər universitetində təhsil almaq imkanı olur.
Proqram həm təhsil, həm yaşayış, həm nəqliyyat və digər
xərcləri ödəyir. Belə təminat, sözün əsl mənasında, heç
bir ölkədə yoxdur. Gənclərimiz xaricdə ən innovativ və
qabaqcıl bilik və bacarıqlara yiyələnirlər, ölkəmizə
dönüb onun inkişafına töhfə verirlər və dövlətimizi daha
da gücləndirirlər. Təhsil aldıqları zaman onlar xarici
ölkələrdə diasporamıza yardımçı olur, minlərlə siyasi və
mədəni aksiyalar keçirir, Azərbaycanımızı beynəlxalq
arenada yaxından tanıtmağa kömək edirlər. Bu günə kimi
2612 gənc azərbaycanlı bu proqrama qəbul olunub,
dünyanın onlarca ölkəsində təhsilini davam etdirir. Çox
sevindirici haldır ki, bu proqrama ölkəmizə təcili lazım
olan peşələr, o cümlədən tibb, mühəndislik, informasiya
texnologiyaları və digərləri daxildir.
Xaricdə təhsil proqramı nə qədər gözəl olsa da, onun
yaranması, eyni zamanda ölkəmizdə təhsil səviyyəsinin və
keyfiyyətinin dünya standartlarına və ölkəmizin
ehtiyacına kifayət qədər uyğun olmamasına bir işarədir.
Sirr deyil ki, ölkəmizdə bazar iqtisadiyyatı sürətlə
inkişaf edir, yeni peşəkar kadrlara ehtiyac günü-gündən
artır, lakin şirkət və hətta dövlət qurumları istənilən
kadr potensiallarını doldura bilmirlər. Beləliklə, gənc
kadrlarımızı xarici universitetlər hesabına yetişdirməyə
məcburuq. Bu da, öz növbəsində, xarici universitetlərin
maliyyələşdirilməsinə gətirib çıxarır. Uzunmüddətli
perspektivdə biz mütləq gərək təhsil standartlarımızı
təkmilləşdirək və yerli universitetlərin potensiallarını
qaldıraq. Xaricdə təhsil proqramı kadr probleminin həlli
üçün qısamüddətli bir tədbirdir, lakin uzunmüddətli həll
yolunu bizim öz yerli ali təhsil ocaqlarımızın
potensialının gücləndirilməsində görürəm.
Bu məqsədlə cari ilin oktyabr ayında dövlət başçısı yeni
təhsil strategiyasını imzalamışdır. Bu təhsil
strategiyası ölkəmizin təhsil sisteminin üzümüzə gələn
illərdə islahatını əhatə edir. Strategiyada başlıca
məqsəd ölkədə səriştəli təhsilverənlərə, ən yeni
texnologiyalara əsaslanan infrastruktura malik,
keyfiyyət nəticələri və əhatəliliyinə görə dünya
ölkələri sırasında qabaqcıl mövqe tutan təhsil sistemini
yaratmaqdır. Azərbaycanın təhsil sistemi iqtisadi
cəhətdən dayanıqlı və dünyanın aparıcı təhsil
sistemlərinin standartlarına uyğun olmalıdır. Belə
təhsil sistemi ölkənin modernləşməsi üçün zəruri olan
insan kapitalını inkişaf etdirməklə Azərbaycan
Respublikasının beynəlxalq rəqabət qabiliyyətini
yüksəltməyə nail ola bilər.
Yeni təhsil strategiyasında mühüm məqsədlər müasir
tələblərə cavab verən təhsil məzmununun yaradılması,
yüksək nüfuzlu müəllimlərin formalaşdırılması, şəffaf və
səmərəli tənzimləmə mexanizmlərinə malik yeni idarəetmə
sisteminin formalaşdırılması, ömür boyu təhsili təmin
edən təhsil infrastrukturunun və nəhayət, təhsilin
dayanıqlı və müxtəlif mənbələrdən istifadə olunmaqla
yeni maliyyələşdirmə mexanizminin yaradılmasıdır.
Məmnunluq hissi ilə qeyd etmək istərdim ki, yeni təhsil
strategiyasının yazılmasında çalışdığım Diplomatik
Akademiyanın bir sıra təklifləri, o cümlədən çevik
kurikulumlar, tələbələr üçün sərfəli faizlər ilə təhsil
krediti, universitetlərdə İnkişaf Fondlarının
yaradılması və digərləri öz əksini tapmışdır. Yeri
gəlmişkən qeyd etmək istərdim ki, universitetlərin
İnkişaf Fondları təhsilə dövlət-ictimai və dövlət-biznes
partnyorluğunu gətirməyə kömək edəcək.
Yəqin razılaşarsınız ki, belə əhatəli strategiyanı
həyata keçirmək üçün məhz xaricdə təhsil proqramının
məzunları önəmli ola bilər. Onları ölkəyə geri
qayıdandan sonra təhsil ocaqlarımıza cəlb etmək elə də
asan iş deyil. Məvaciblərin az olması, təhsil sektorunda
tədqiqatlar üçün fondların məhdudluğu, ümumi pedaqoji
fəaliyyət üçün stimulların az olması xaricdə təhsil
almış kadrlarımızı təhsil sektorundan uzaqlaşdırır.
Xaricdə təhsil almış məzunların çoxu Bakıda özəl
sektorda və beynəlxalq təşkilatlarda çalışmağa üstünlük
verir.
Bu yerdə qeyd etmək istərdim ki, ölkədə təhsilin
adambaşına maliyyələşdirilməsinə keçdikdən və Nazirlər
Kabinetinin keçənilki sərəncamından sonra
universitetlərdə müəllimlərə maaşların verilməsi üçün
dövlət tarifləri ləğv olunub, müəyyən azadlıqlar
yaradılıb. Universitet rəhbərləri xaricdə təhsil almış
gəncləri tədrisə cəlb etmək üçün yeni innovativ yollar
tapmalı, büdcədənkənar fondlar hesabına onların əmək
fəaliyyətini stimullaşdırmalıdır. Bu təcrübə Azərbaycan
Diplomatik Akademiyasında uğurla tətbiq olunur və bu
günə kimi ABŞ və Avropada doktorantura səviyyəsini
bitirmiş 20-dən çox gənc azərbaycanlı bizim akademiyada
hazırda pedaqoji fəaliyyətə cəlb olunub.
Bəzən özəl sektorda çalışan və xaricdə təhsil almış
məzunlarımıza maliyyə stimulu da heç lazım olmur.
Onların maaşları kifayət qədər yüksək olur. Sadəcə onlar
pedaqoji fəaliyyətə cəlb olunmalı və dərs demək
imkanları verilməlidir, onların bilik və təcrübələrindən
təhsil prosesində yararlanmağa can atılmalıdır. Bəzi
hallarda onlar üçün xüsusi ingilisdilli qrupların
yaradılması, xarici ədəbiyyatla təmin olunması
zəruridir. Yalnız belə yolla universitetlərimizə gənc
pedaqoji qüvvə cəlb edə bilərik.
Xanımlar və cənablar.
Azərbaycan dünya iqtisadiyyatının bir parçasına
çevrilib. Biz dünyada hər bir sahədə rəqabət apardığımız
kimi, təhsil sahəsində də rəqabətlə üzləşirik. Sərhədlər
açılıb, məzunlarımız artıq təkcə digər azərbaycanlılar
ilə yox, çinli, yapon, sinqapurlu, kanadalı,
finlandiyalı, cənubi koreyalı gənclərlə rəqabət aparır.
Mən bu ölkələrin adlarını təsadüfən çəkmədim. Bunlar son
sorğular nəticəsində dünyanın ümumtəhsil səviyyəsinə
görə ən aparıcı ölkələridir. Orada təhsil innovativ
texnologiyaların ən son nailiyyətlərinə arxalanan, bu
texnologiyaları gündəlik tətbiq edən və yaradıcı
azadlığa malik olan bir mühitdə keçirilir. Hədəfimiz
belə təhsil sisteminə keçidi təmin etmək olmalıdır.
Bunun üçün ölkədə kifayət qədər siyasi iradə var və
cəmiyyətimizin bütün təbəqələri təhsildə dönüş etməyin
vaxtının çatdığını vurğulayır. Bu keçidi reallaşdıra
bilsək, ölkəmiz bilik iqtisadiyyatı qurmağa nail olacaq.
Sizlərə bu önəmli missiyada və qurultayın işinə uğurlar
arzulayıram. |
