|
 Bu
günlərdə Azərbaycan pedaqoji ictimaiyyəti Rusiya
Federasiyasının paytaxtı Moskvadan şad bir xəbər
almışdır. Elmi-pedaqoji sahədə səmərəli və yaradıcı
fəaliyyətinə, pedaqoji kadr hazırlığı istiqamətində
uğurlu nailiyyətlərinə və respublikada milli pedaqoji
ideyaların təbliğində xidmətlərinə görə Azərbaycan
Dillər Universitetinin pedaqogika kafedrasının müdiri,
Prezident təqaüdçüsü, əməkdar elm xadimi, pedaqoji
elmlər doktoru, professor Nurəddin Mustafa oğlu Kazımov
Rusiya Təhsil Akademiyasının Azərbaycan Respublikası
üzrə xarici üzvü seçilmişdir.
Məhz bu xoş xəbərin sorağı ilə indi Nurəddin müəllimi
təbrik edənlərin sayı olduqca çoxdur.
Adına, ünvanına gələn teleqramlar, haqqında yazılan ən
şirin, lətif sözlər birmənalı olaraq qədirbilən
xalqımızın onun halal əməyinə, zəhmətdən yoğrulan
ömrünə verdiyi duyğusallığın, səmimi münasibətin
nəticəsidir.
Mən də onun sonsuz sayda pərəstişkarlarından biri kimi
Nurəddin müəllimi təbrik etmək və haqqında yazı
hazırlamaq üçün isti yay günlərinin birində yaşadığı
ünvana yollandım.
Nurəddin müəllimlə görüşdə təbii ki, ilk sözlərim aldığı
adın elmi-pedaqoji ictimaiyyət arasında böyük sevincə
səbəb olmasını bildirməyimlə bağlı oldu.
Çalışdığı kollektivin üzvləri, onu tanıyanlar yaxşı
bilirlər ki, professor Nurəddin Kazımov halal adamdır.
Sərt xarakterə malik olsa da ünsiyyət zamanı hər kəslə
mülayim rəftar etməyi bacarır. Fəaliyyətində isə
ədalətliliyi, işgüzarlığı, obyektivliyi bir qayda olaraq
yaradıcı prinsip kimi qoruyub saxlayır.
 Bu
cür həyati yaşantıları o öz hisslərinə uyğun ailə
sferasına da hopdurub.
Onun nəcib, munis keyfiyyətlərindən süzülüb gələn
həssaslığı, dəqiqliyi, comərdliyi, saflığı nə qədər
önəmlidirsə, təbiətində olan barışmazlıq halları -
haqsızlığa qarşı üsyankarlıq, namərdliyə qarşı
döyüşkənlik, iradəsizliyə qarşı hökmlü tələb vermək səyi
bir o qədər ciddi və yenilməzdir.
Sözlərinə də elə bu əsasdan başlayaraq özü haqqında
yalnız bunları dedi: "Vidadi, (o, adətən bu təriqlə mənə
müraciət edir) biz bir-birimizi yaxşı tanıyan
adamlarıq. Ürəyində, qəlbində mənim haqqımda keçən
hisslərin necədirsə, öz ağıl qüvvələrinə güvənib, bax,
eləcə də yaz. Necə deyərlər "yağı-yağ, ayranı-ayranlıq"
kimi. Tərəfkeşlik etmə. Amma haqqı, ədaləti də danma".
Sonra o, mənə qara rəngli bir qovluq təqdim edib: "Bax
ömür-gün yolumun başlıca fəzilətləri bu mücrüdədir", -
dedi və əlavə etdi: "Oradan müəyyən məlumatlar əldə edə
bilərsən...".
Mən təmkinlə, tələsmədən qovluğun içindəkiləri nəzərdən
keçirmək istəyirdim ki, o, sağ əlini mənə tərəf uzadıb,
"Sonra baxarsan, indi isə gəl sərin bulaq suyundan
doyunca iç və şirin kənd qovununun da bir balaca dadına
bax", - dedi.
Mən ona təşəkkür edib evə döndüm. Haqqında yazdığım
şəxsiyyətin həyat və yaradıcılıq biblioqrafiyasını göz
önünə gətirdim. Onun insan və insanlıqla bağlı fəzil
keyfiyyətlərini xatırladım. Keçirdiyimiz neçə-neçə
illərin arxasında qalan dostluq nişanələrini yada
saldım, böyük tədbirlər silsiləsində, simpozium və
kollegiya müsamirələrində dəfələrlə birgə çıxışlarımızın
üst-üstə düşən mətləblərini xatirəmdə çözələdim.
Həm real tarixi məqamlarda, həm də xatirələr işığında
onun yaradıcılıq palitrasının nə qədər geniş və
harmonik bir məzmun kəsb etdiyinin bir daha şahidi
oldum...
...Kazımov Nurəddin Mustafa oğlu 1926-cı ildə Gəncədə
anadan olmuşdur. Elə bu qədim Azərbaycan şəhərində orta
təhsil almış, Azərbaycan Dövlət Universitetinin fəlsəfə
fakültəsinə daxil olmuş (1945), III kursdan Leninqrad
(indiki Sankt-Peterburq) Universitetinə köçürülmüş
(1947), oranı bitirdikdən sonra Azərbaycan Müəllimlər
İnstitutunda, Bakı Vilayət Maarif şöbəsində, Maarif
Nazirliyində çalışmışdır (1950-1953). Əyani aspirantura
təhsili aldıqdan (1953-1956) sonra irəli çəkilərək
Azərbaycan DETPİ-də direktor müavini (1957-1973),
direktor (1973-1976), APİ-də elmi işlər üzrə prorektor
vəzifələrində işləmişdir (1976-1982). 1984-cü ildən
ADU-nun pedaqogika kafedrasının müdiridir.
N.Kazımov pedaqogikanın mövzusuna, məqsədinə,
vəzifələrinə, tədqiqat sahələrinə, təlim-tərbiyə və
təhsil kateqoriyalarının mahiyyətinə, onların qarşılıqlı
əlaqəsinə, pedaqoji prosesin anlayışlarına,
qanunauyğunluqlarına, qanunlarına, prinsiplərinə,
mərhələlərinə, üsullarına, şəxsiyyətin formalaşmasına,
tərbiyə komponentlərinə (ağıl tərbiyəsi) və digər
məsələlərə dair irəli sürdüyü yenilikləri respublikada
ilk dəfə olaraq hazırladığı "Məktəb pedaqogikası" (Bakı,
"Çaşıoğlu", 2002), "Ali məktəb pedaqogikası" (Bakı,
"Ağrıdağ", 1999) və bir çox digər əsərlərində respublika
və dünya ictimaiyyətinə təqdim etmişdir.
Son illərdə onun qaynar elmi fəaliyyətinin məhsulları
olan " Mərhələli tərbiyə nəzəriyyəsi" (Bakı, "Əlfərül",
2007), "Tətbiqi pedaqogika" (Bakı, "Çaşıoğlu", 2010),
"Pedaqoji ustalığın problemləri" (Bakı, "Çaşıoğlu",
2011) dərslikləri və bunlara aid tədris proqramları,
ümumilikdə isə 16 cilddə nəşr olunmuş "Seçilmiş
əsərləri" (Bakı, "Çaşıoğlu", 2011) külliyyatı hazırlanıb
geniş oxucu kütləsinin ixtiyarına verilmişdir.
N.Kazımovun orta ümumtəhsil məktəblərinin III, IV
sinifləri üçün "Ana dili" (1970-2003) və "Oxu"
(1970-2005) dərslikləri, "Məktəbdə müqayisə üzərində
işin nəzəriyyəsi və təcrübəsi" (1970), "Tərbiyənin elmi
pedaqoji əsasları" (1983) adlı monoqrafiyaları
orijinallığı ilə fərqlənir.
Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi
şəraitində əldə olunmuş mütərəqqi milli pedaqoji
ideyaları ümumiləşdirən və birgə kollektiv əməyin
məhsulu olacaq "Milli pedaqogikanın elmi yenilikləri"
adlı fundamental tədqiqat işi də növbəti tədris ilində
işıq üzü görməlidir.
Altmış illik zəngin pedaqoji fəaliyyəti dövründə 120-yə
qədər elmi konfransda məruzəçi olan, 35-ə qədər
aspirant, dissertant və doktoranta elmi rəhbərlik edən
N.Kazımov bir ictimai xadim kimi 1972-ci ildən
Azərbaycan Pedaqoji Cəmiyyətinin sədri, Azərbaycanda
pedaqoji və psixoloji tədqiqatları əlaqələndirmə
şurasının sədri (1970-1976), Maarif və Xalq Təhsili
nazirliklərində pedaqogika və psixologiya üzrə
Elmi-Metodik Şuranın sədri və digər ictimai vəzifələr
aparmışdır.
N.Kazımov 10 il Tbilisi şəhərində pedaqoji elmlər
doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün Regional
ixtisaslaşdırılmış müdafiə şurasının, Azərbaycanda Ali
Attestasiya Komissiyası yaranandan sonra isə pedaqogika
və psixologiya elmləri üzrə ekspert şurasının üzvü
olmuşdur.
2011-ci ildə Naxçıvan Dövlət Universitetinin nəzdində
alimlik dərəcəsi almaq üçün nəzərdə tutulmuş ümumi
pedaqogika, pedaqogikanın və təhsilin tarixi üzrə
ixtisaslaşdırılmış müdafiə şurasının üzvü seçilmişdir.
Hazırda bu gün uğurla fəaliyyət göstərən "Milli
pedaqogika məktəbi" jurnalının baş məsləhətçisi,
"Azərbaycan məktəbi" jurnalı redaksiya heyətinin
üzvüdür. O, 1960-cı ildə "Qabaqcıl maarif xadimi",
1971-ci ildə "SSRİ maarif əlaçısı" döş nişanları ilə
təltif olunmuşdur.
Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti respublikada
elmin inkişafında və yüksək ixtisaslı kadrlar
hazırlanmasında xidmətlərinə görə Kazımov Nurəddin
Mustafa oğluna 1990-cı ildə 1 fevral tarixli fərmanla
"Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi" fəxri adı
vermişdir.
Azərbaycan Müəllimlərinin Yaradıcı İttifaqının idarə
heyətinin 25 aprel 1996-cı il tarixli qərarı ilə
Nurəddin Kazımov məktəbdə təlim-tərbiyə prosesinin
yenilənməsi sahəsində səmərəli praktik və elmi
nailiyyətlər qazandığına görə akademik M.Mehdizadə
mükafatı laureatı adına layiq görülmüşdür.
"Milli pedaqogika məktəbi" jurnalının baş redaktoru və
təsisçisi, pedaqoji elmlər doktoru, professor Fərahim
Sadıqov yazır: "Müstəqillik qazandığımız ilk illərdən
50-dən artıq elmi məqaləsi, "Milli pedaqogika
yollarında", "Pedaqogika", "Ali məktəb pedaqogikası",
"Məktəb pedaqogikası sxemlərdə" adlı tədris vəsaiti ilə
təhsil islahatlarının gedişinə əvəzsiz xidmətlər
göstərən pedaqoji elmlər doktoru, əməkdar elm xadimi,
professor, Azərbaycan Dillər Universitetinin kafedra
müdiri Nurəddin Kazımov ilk dəfə olaraq pedaqoji elmin
kateqoriyalarını düzgün müəyyənləşdirməyə müyəssər
olmuşdur".
Professor Nurəddin Kazımovun elmi-pedaqoji fəaliyyətinin
tədqiqat hüdudları intəhasızdır.
Pedaqogikanın bütün sahələrini əhatə edən 500-ə qədər
irili-xırdalı əsərin müəllifidir. Onu respublika
pedaqoq-alimlərinin ağsaqqalı kimi dəyərləndirirlər.
Nurəddin müəllimin bu ada layiq görülməsi bizi çox
sevindirdi. Bu barədə daha aydın və yapışıqlı fikir
söyləyən də məhz elə ağsaqqal pedaqoqlarımızdan olan
akademik Hüseyn Əhmədovdur. O, professor Nurəddin
Kazımov haqqında öz mövqeyini belə bildirir: "Nurəddin
Kazımov Azərbaycan pedaqoji elminin ağsaqqallarından
biri deyil, məhz, ağsaqqalıdır".
Bu gün ömrünün müdrik, yaşının ixtiyar çağında da
Azərbaycanın müstəqilliyini, demokratiyanı alqışlayan,
Azərbaycan elmini həm ölkəmizdə, həm də xaricdə
layiqincə təmsil edən professor Nurəddin Mustafa oğlu
Kazımov xalqımızın fəxr etdiyi nadir ziyalılarımızdan
biridir.
Vidadi BƏŞİROV,
ADU-nun pedaqogika kafedrasının dosenti, pedaqogika üzrə
fəlsəfə doktoru |
