|
 Məlum
olduğu kimi, bu ilin iyulunda Rusiya Federasiyasının
paytaxtı Moskvada keçirilmiş 45-ci Beynəlxalq Kimya
Olimpiadasında Bakı Dövlət Universitetinin nəzdindəki
"Gənc istedadlar" liseyinin şagirdi Sona Quluzadə bürünc
medal almışdır.
Sona Adəm qızı Quluzadə 1996-cı il yanvarın 23-də Bakı
şəhərində anadan olmuşdur. 2002-ci ildə Bakıdakı 30
nömrəli tam orta məktəbdə I sinfə qəbul olunmuşdur. VII
sinfədək burada oxumuş, sonra isə təhsilini BDU-nun
nəzdindəki "Gənc istedadlar" liseyində davam
etdirmişdir. Oxuduğu müddətdə digər fənlərə nisbətən
kimyaya daha çox maraq göstərmiş və IX sinifdən kimya
ilə dərindən məşğul olmağa başlamışdır. Həmin vaxtdan
həm də kimya olimpiadalarında iştirak etmişdir. 3 dəfə
respublika fənn olimpiadasında kimya üzrə birinci yeri
tutmuşdur. İki dəfə Beynəlxalq Mendeleyev Olimpiadasına
qatılan (2012-ci il 23-30 aprel tarixlərində
Qazaxıstanın paytaxtı Astana şəhərində və 2013-cü il
24-30 aprel tarixlərində Özbəkistanın paytaxtı Daşkənd
şəhərində) Sona bu il həmin yarışmada bürünc medal
qazanmışdır. Bunlardan əlavə, 2012-ci il 21-30 iyul
tarixlərində ABŞ-ın paytaxtı Vaşinqtonda keçirilən 44-cü
Beynəlxalq Kimya Olimpiadasında da iştirak etmişdir.
Qələbə sevincini və olimpiada təəssüratlarını bizimlə
bölüşməyə həvəslə razılıq verən Sona söhbətə qələbənin
qazanılmasında mühüm amil olan olimpiadaya hazırlıqdan
başladı.
Bildirdi ki, Azərbaycan komandasının hazırlığında ən
böyük rolu Moskva Dövlət Universitetinin nəzdində
yaradılmış "Olimpiada Resursları Məktəbi" (ORM)
oynamışdır. 2012-ci ildən fəaliyyətə başlayan mərkəz elə
ilk ilindən olimpiada sahəsində uğurlara imza atmışdır.
Bu il komandamızın yüksək səviyyəli hazırlığı
nəticəsində 15-24 iyul tarixlərində Moskvada keçirilmiş
Beynəlxalq Kimya Olimpiadasından Azərbaycan bir gümüş və
bir bürünc medal əldə etmişdir. Komandanın hazırlığı bir
neçə mərhələdə Rusiyadan gəlmiş mütəxəssislər tərəfindən
ingilis və rus dillərində aparılır. Hazırlıq noyabr
ayından başlayır, belə ki, noyabrda seçim keçirilir və
yüksək nəticə toplamış şagirdlər dərslərə dəvət olunur.
Dərslər planlı şəkildə deyil, müəyyən tarixlərdə
intensiv formada keçilir. Məsələn, fiziki-kimya bu il
ORM-də iki dəfə iki həftəlik dərslər şəklində
keçirilmişdir. Kimyanın digər bölmələri də həmin qaydada
tədris olunur. Hardasa aprel ayında Beynəlxalq
Mendeleyev Olimpiadasında iştirak üçün yığma komandaya
seçim keçirilir və Mendeleyev Olimpiadasında ən yüksək
nəticə göstərən şagirdlər Beynəlxalq Kimya
Olimpiadasında da iştirak etməyə haqq qazanır.
 Olimpiadaya
demək olar ki, mümkün olduğu qədər yaxşı hazırlaşmış və
zəruri praktik işləri tədris prosesi müddətində yerinə
yetirmişdik. Yəni, olimpiadada bizə sadəcə
öyrəndiklərimizi yaxşı qaydada tətbiq etmək qalırdı.
Mənim olimpiadaya qatılmağım təsadüf nəticəsində oldu.
Respublika fənn olimpiadasının təşkilində mühüm rol
oynayan Xamməd Əsədovun bizim liseydə olimpiada üçün
uşaq seçməsi və "bu uşaq hazırlaşsa dünya
olimpiadasında medal ala bilər" deməsi ilə olimpiada
həyatım başladı. O, habelə mənə ORM-dəki seçimə qədər və
ondan sonra olimpiada kimyasının incəliklərini öyrətdi.
İndi əldə etdiyim hər şey, eləcə də gələcək üçün düzgün
hədəfləri tapmağım, həyatımın ən gözəl anlarını yaşamaq
şansı və ən əsası medalım üçün Xamməd müəllimə
minnətdaram.
Olimpiada məsələlərinə gəldikdə isə onlar kifayət qədər
çətin idi. Belə ki, keçən il bürünc medal 65 baldan
başlayırdısa, bu il həmin baldan qızıl başlayırdı.
Olimpiada şərtlərinə görə iştirakçılardan 10%-i qızıl,
20 %-i gümüş, 30%-i isə bürünc medal alır. Amma bu il
məsələlərin çətinliyi nəzərə alınaraq 291 iştirakçıdan
192-nə medal verildi.
Eksperimental tur mənim üçün nəzəri turdan daha uğurlu
keçdi. Bu, olimpiadada birinci imtahan olduğu üçün daha
rahat işləmək olur. İkinci imtahanda isə həyəcan artır.
Eksperimental turda isə həyəcan hiss eləmirdim. Hər il
bu turda iki məsələ olmasına baxmayaraq bu il onların
sayı üç idi. Ona görə də bir çox iştirakçının onları
tamamlamağa vaxtı çatmadı. Eləcə də mənim. Əgər vaxt 20
dəqiqə çox verilsə idi, yarımçıq olanları tamamlayıb
daha yuxarı bal almaq olardı. Olimpiada iştirakçılarının
hamısı pis yazdıqlarını iddia edirdilər. Çünki məsələlər
həqiqətən çox çətin idi. Bunu əslində açılış
mərasimindən də hiss etmək olardı. Çünki açılışda
danışan üç təşkilatçı da bizi böyük sürprizin
gözlədiyindən xəbər vermişdi. Elə də oldu.
Qeyd etmək lazımdır ki, nəzəri tur da praktikdən heç
geri qalmırdı. Öz nəticələrim haqqında fikrimə gəldikdə
isə gümüş medalı 4,7 bal ilə əldən buraxdım və daha çox
diqqət yetirsəydim bu balı nəzəriyyədən ala bilərdim.
Nəticələrimdən tam razı olmasam da medal aldığım üçün
sevincliyəm.
 Əlbəttə,
beynəlxalq olimpiadalar təkcə bilik yarışları deyil,
olimpiada proqramı digər tədbirlərlə də zəngin olur.
İmtahan sadəcə olimpiadanın iki günüdür, qalan vaxtlar
isə ekskursiyalara, oyunlara, bir sözlə, əyləncəyə sərf
olundu. Sona sonra bu haqda da danışdı:
- Orada qaldığımız yer şəhərdən bir az uzaq,
yaşıllıqların içində olan "Planernoye" hoteli idi.
Olimpiadanın zəngin mədəni-kütləvi tədbirlər proqramı
var idi. Olimpiadaçılar müxtəlif oyunlar oynayır,
birlikdə gecə gəzintilərinə çıxırdılar. Bizim üçün iki
dəfə diskoteka, iki dəfə isə yüksək səviyyədə gəzinti
hazırlanmışdı. Bunlardan biri gəmidə keçirilmişdi.
Müəllimlər və şagirdlər tamamilə ayrı yerlərdə
qalırdılar və onların görüşməsi 9 gün içərisində 3 dəfə
mümkün oldu: açılış, bağlanış və gəmi gəzintisi zamanı.
Ekskursiyalar isə demək olar bütün şəhəri əhatə edirdi.
Olimpiadada dostluq atmosferi müşahidə etmək olardı. Mən
keçən il də BKO-da iştirak etmişdim. Düzdür, orada
təşkilatçılıq daha yaxşı idi. (Moskvada tıxac hər şeyi
korlayırdı). Amma bu olimpiadada daha çox dost qazandım.
Mənim bu olimpiadada imtahanlardan çox yadımda qalan
video təşkilatçılığım oldu. Belə ki, bu BKO mənim şagird
kimi iştirak edə biləcəyim son olimpiada idi və buna
görə də hamıdan bir xatirə qalmasını istəyirdim. Bu
məqsədlə elan hazırlayıb bütün iştirakçılara payladım.
Onlara lobbidə video çəkilişi olacağını bildirir və
gəlmələrini xahiş edirdim. Olimpiada iştirakçılarının
yarısı dəvətimi qəbul etmişdi, hətta bəziləri öz milli
paltarlarını geyinərək, komandalar isə bayraq götürərək
həmin saatda lobbiyə yığışmışdı. Axırda mən hamıya
gəldikləri üçün təşəkkürümü bildirdim. Bu video mənim
üçün olimpiadanın ən yaddaqalan hissəsi oldu. Hamının
gəlməsi, bəzilərinin ürək sözlərini deməsi, bəzilərinin
mahnı oxuması - bunlar o gecəni unudulmaz etdi. Hamının
bir yerə yığışmasını fürsət bilən olimpiadaçılar gecə
yarışına qədər BKO-nun xatirəsinə şəkil çəkdirib
bir-birlərinə öz ölkələrindən suvenirlər hədiyyə
etdilər. Olimpiadadan qayıdanda bir çanta suvenir və
olimpiadaçılar tərəfindən yazılmış xalat gətirdim.
Olimpiadadan bir çox təkliflərlə geri qayıtdım, çox
dostlarım məni ölkələrinə ziyarətə dəvət etdilər. Bütün
bunlar olimpiadanı mənim üçün unudulmaz etdi, artıq
bilirəm ki, hansı ölkəyə getsəm məni qarşılayacaq
dostlarım var və bu məni çox sevindirir.
Sona bizimlə söhbətində gələcək planlarından da söz
açdı: "Gələcək üçün planlarıma olimpiadalarda observer
kimi iştirak etmək və Azərbaycanda keçiriləcək BKO-47
üçün əlimdən gələ biləcək maksimum dəstəyi göstərmək də
daxildir. Xəyallarımdan biri də olimpiadalarda məsələ
müəllifi kimi iştirak edə bilməkdir. Oxuyacağım
universitet artıq müəyyənləşib: Türkiyədə Orta Doğu
Texniki Universiteti. I kurs təhsilim üçün bu yaxınlarda
Türkiyəyə gedəcəyəm. Gələcək üçün ən böyük arzularımdan
bəziləri isə MİT-də (Massachsusetts İnstitute of
Texnology) təhsil almaq və bir gün Nobel mükafatçısı
adını qazanmaq, həmçinin də dünyanın bütün ölkələrinə
səyahət edib oradakı dostlarımı ziyarət etməkdir".
Yusif ƏLİYEV |
