|
 M.V.Lomonosov
adına Moskva Dövlət Universitetinin (MDU) Bakı
filialının rektoru, filologiya elmləri doktoru,
professor Nərgiz Paşayevaya Fransanın Akademik Palma
ordeninin zabit dərəcəsinin təqdim edilməsinə həsr
olunmuş mərasim keçirilmişdir.
Ordenin təqdim edilməsi münasibətilə Fransanın
Azərbaycandakı səfirliyində keçirilmiş mərasimdə
Azərbaycan Prezidenti Administrasiyasının Humanitar
siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Fatma Abdullazadə,
təhsil naziri Mikayıl Cabbarov, Azərbaycan Milli Elmlər
Akademiyasının prezidenti Akif Əlizadə, Milli Aviasiya
Akademiyasının rektoru, akademik Arif Paşayev, Tələbə
Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasının sədri Məleykə
Abbaszadə, Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət
Komitəsinin sədri Hicran Hüseynova, xarici dövlətlərin
Azərbaycanda akkreditə edilmiş səfirləri, ölkəmizin
görkəmli elm, təhsil, mədəniyyət və incəsənət xadimləri
iştirak etmişlər.
Fransanın Azərbaycandakı səfiri Paskal Mönye mərasimi
açaraq Azərbaycan ilə Fransa arasında əməkdaşlığın
inkişafı naminə uzun müddət səy göstərən Nərgiz
Paşayevanın şərəfinə səfirliyə gəlmiş qonaqları
salamlamışdır.
Paskal Mönye demişdir: "Fransa hökuməti sizin
timsalınızda bunu xüsusi qeyd etməyi özünə borc
bilmişdir. Razılaşın ki, bu, həm sizin şəxsiyyətinizin
dəyərini, həm də sizin ən yüksək səviyyədə təmsil
etdiyiniz ölkənizlə münasibətlər yaradılmasına Fransanın
verdiyi əhəmiyyəti vurğulamağın ən yaxşı üsuludur".
 Səfir
xatırlatmışdır ki, bu mükafat Napoleonun dövründə təsis
edilmiş, bu yaxınlarda - 2008-ci ildə isə Fransa
Akademik Palma ordeninin 200 illiyini qeyd etmişdir.
Diplomat demişdir: "Əlbəttə, 200 il ərzində müəyyən
dəyişikliklər edilmişdir, lakin əsas prinsip
saxlanmışdır: bu ordenlə təhsil və tədris işində
görkəmli xidmətləri olan insanlar təltif edilir.
Akademik Palma ordeni həm də Fransanın, onun
mədəniyyətinin və dilinin dünyada intellektual, elmi və
bədii təbliğinə töhfələr verən sizin kimi əcnəbilərə də
təqdim edilir".
Səfir demişdir ki, Nərgiz Paşayevaya bu yüksək mükafatın
- Akademik Palma ordeninin zabit dərəcəsinin
verilməsinin qərara alınması həm də Azərbaycanın dünya
üçün açılmasına şərait yaradan aparıcı şəxsiyyətlər
arasında onun rolunun etiraf edilməsi deməkdir.
Paskal Mönye demişdir: "Siz həqiqətən öz peşəkar və
şəxsi karyeranıza mədəniyyətlərin dialoqu, sülh və
ədalət kimi vacib insani dəyərlər daxil etməyə, onları
öz ətrafınızda, tələbələriniz və müəllimləriniz arasında
təbliğ etməyə nail olmusunuz. Siz bizim də şərik
olduğumuz bu idealların və dəyərlərin təcəssümünə
çevrilmisiniz. Siz həm də intellektual marağın və
biliklərin həmişə ən vacib yer tutduğu ailənizdən
aldığınız dəyərləri təcəssüm etdirirsiniz. Sizin atanız,
akademik Arif Paşayev Milli Aviasiya Akademiyasının
rektoru, əminiz Hafiz Paşayev xarici işlər nazirinin
müavini və Azərbaycan Diplomatik Akademiyasının
rektorudur. Bu biliklər ənənəsi sizin ailənin əlamətdar
cəhətidir: Həqiqətən sizin ananız Aida xanım
İmanquliyeva məşhur ərəbşünas alim olmuş, uzun illər
boyu Elmlər Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutuna
rəhbərlik etmişdir. Siz öz babanız, yazıçı və Bakı
Dövlət Universitetinin professoru, Azərbaycan ədəbiyyatı
tarixinin və əllidən çox romanın, novellanın müəllifi
Mircəlal Paşayevin işini davam etdirirsiniz. Viktor Hüqo
1840-cı ildə yazırdı: "Müəllimlər insan zəkasının
bağbanlarıdır". Siz bu sözləri özünüzə aid edə
bilərsiniz. Bu, gözəl yoldur - düz, qətiyyətli,
məqsədyönlü yol və xüsusi qeyd etmək istərdim, mərdlik
yoludur. Sizin zahiri gözəlliyiniz və incəliyiniz
fonunda bu sözü unutmaq olardı. Mərdlik yolu sizə Bakıda
M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universiteti kimi
nüfuzlu ali məktəbin filialını yaratmağa imkan vermişdir
və bu gün siz həmin filialın rektorusunuz".
Fransa səfiri Nərgiz Paşayevanın bilikləri yaymağa
məhəbbətini və millətlər birliyində Azərbaycanın imicini
yüksəltmək arzusunu da vurğulayaraq demişdir: "Bu arzunu
general de Qollun aşağıdakı sözləri ilə yaxşı ifadə
etmək olar: "Böyük ölkələr ona görə böyük olurlar ki,
onlar böyük olmaq istəmişlər". Mən bunu da unutmamışam
və xatırlatmaq istəyirəm ki, sizin təşəbbüsünüzlə
nüfuzlu universitetinizdə fransız dili bölməsi və bu
yaxınlarda psixologiya fakültəsi açılmışdır. Bu, sizin
insanlara, onlara xas olan bütün insani dəyərlərə
marağınızın göstəricisidir. 2008-ci ildə Bakı Dövlət
Universitetinin prorektoru kimi həmin ali məktəbin
filologiya fakültəsində sizin təşəbbüsünüzlə "Fransız
dili və ədəbiyyatı" şöbəsinin açılmasında rolunuzu
xüsusi vurğulamaq istəyirəm. Hər il bu ixtisas üzrə
diplom alan bütün tələbələr bu gün sizin fəaliyyətinizin
və bizim əməkdaşlığımızın ən yaxşı elçiləridir".
Səfir bildirmişdir ki, çoxlarının bütün həyatını məşğul
etmək üçün yetərli olacaq bu cür zəngin karyerasına
baxmayaraq, Nərgiz Paşayeva incəsənətin inkişafına öz
istedadını sərf etməkdə davam edir, fransız
mədəniyyətini xüsusi fərqləndirir. Məsələn, Nərgiz
Paşayeva Bakıdakı ÜNS Teatrının təsisçisi və bədii
rəhbəridir. Bu teatrın tamaşalarında Fransa tez-tez
diqqət mərkəzində olur.
Paskal Mönye demişdir: "Mən bu cür tamaşalara aid çoxlu
misallar göstərə bilərdim, lakin cəmi bir misal
göstərəcəyəm: A Filetta polifonik korsika xorunun çıxışı
azadlığın və xoşməramlı insanlar arasında qarşılıqlı
anlaşmanın rəmzidir".
Səfir vurğulamışdır ki, Nərgiz Paşayeva həm də bir neçə
kitabın və çoxsaylı elmi məqalələrin müəllifi,
Azərbaycanın mədəniyyəti dostları Fondunun idarə heyəti
şurasının üzvüdür. Bu, onun ölkə qarşısında
xidmətlərinin akademik etirafına dəlalət edir.
Paskal Mönye demişdir: "Hörmətli Nərgiz xanım Paşayeva,
Fransa dövləti adından sizə Fransa mədəniyyətini və
fransız dilini daim dəstəklədiyinizə, habelə Fransanın
sizin ölkəniz Azərbaycanla, xüsusən mədəniyyət və
incəsənət sahəsində əməkdaşlığını dəstəklədiyinizə görə
ürəkdən təşəkkür etmək istəyirəm". Diplomat bildirmişdir
ki, bu günlərdə Bakıda səfərdə olmuş Fransanın insan
hüquqları üzrə elçisi Fransua Zimere demişdir ki,
Azərbaycanın insan hüquqları sahəsində dünyaya təqdim
edilə biləcək uğurları vardır. Paskal Mönye demişdir:
"Azərbaycanda dini tolerantlıq və dini etiqad azadlığı
onun üçün mühüm məqamlardan biri olmuş, bunu öz
çıxışlarında dəfələrlə qeyd etmişdir. O demişdir ki,
Azərbaycanda olan tolerantlıq barədə bütün dünyaya
danışacaqdır".
Sonra səfir Paskal Mönye Fransa hökuməti adından Nərgiz
Paşayevaya Akademik Palma ordeninin zabit dərəcəsini
təqdim etmişdir.
Nərgiz Paşayeva çıxışında qeyd etmişdir ki, bu gün onun
həyatında ən xoşbəxt anlardan biridir. Nərgiz Paşayeva
demişdir: "Belə bir yüksək mükafata - Fransa hökumətinin
Akademik Palma ordeninin zabit dərəcəsinə - bu ali
şərəfə layiq görüldüyüm üçün Fransa dövlətinə, Parisdə
mənim namizədliyimə səs verən xadimlərə, Fransanın
Azərbaycandakı səfirliyinə və şəxsən sizə, cənab səfir,
öz böyük ehtiramımı, minnətdarlığımı və təşəkkürümü
bildirmək istəyirəm. Təməli 1808-ci ildə Napoleon
tərəfindən qoyulmuş və təsis edilmiş bu orden hər bir
insanın və eləcə də bütün cəmiyyətin gələcəyini daha
aydın, daha işıqlı və avand edən elmin və təhsilin
müqəddəs missiyasına verilən yüksək dəyərin və diqqətin
təzahürüdür. Əgər mənim elmi-pedaqoji fəaliyyətim belə
bir mötəbər təşkilatın sıralarında təmsil olunursa, bu
fərəh, bu şərəf, bu sevinc mənə bir daha ruh, güc, inam,
qol-qanad verir. Siz, cənab səfir, lütfkarlıq göstərib
bizim universitetə gəlib bu sevincli və xoş xəbəri
gətirdiyinizdə tək mənə deyil, bütün universitetimizə,
tələbələrimizə, müəllim heyətimizə müjdə gətirmiş
oldunuz. Çünki biz bir ailəyik, universitet ailəsiyik".
Rektorun qeyd etdiyi kimi, hamı yaxşı bilir ki,
universitetlər bütün dövrlərdə elmin, savadın, təhsilin
carçısı olmaqla yanaşı, həm də əyilməz azad insan
ruhunun, ədalətlilik ehtirasının, vətəndaşlıq
temperamentinin və cəsarətinin, humanizmin və mənəvi
gözəlliyin keşikçiləri olub.
Nərgiz Paşayeva demişdir: "Mən bir vətəndaş kimi öz
fəaliyyətimdə həmişə bir ideala bağlı olmuşam, bu da
doğulduğum gündən qəlbimdə yaşayan Vətən sevgisidir.
Ümumiyyətlə, müəllim, alim, pedaqoq peşəsi insandan
həmişə əqidə saflığı, məsuliyyət tələb edir. Çünki sənin
fəaliyyətin cəmiyyətə xidmət edir və onun ən fəal
üzvlərinə - cavanlara ünvanlanıb. Bir milləti məğlub
etmək üçün onunla müharibə etmək lazım deyil, bunun üçün
onun ləyaqətli müəllimlərini əlindən almaq kifayətdir".
Rektor bildirmişdir ki, qədim mədəniyyətə və tarixə
malik olan Azərbaycan əsrlər boyu böyük mütəfəkkirlər,
alimlər, sənətkarlar yetişdirmişdir.
Professor Nərgiz Paşayeva demişdir: "Bizim bugünkü
uğurlarımızın təməlində onların həyat və
yaradıcılıqlarının zəngin irsi durur. Azərbaycan
tarixinə nəzər saldıqda, görürsən ki, Azərbaycan -
Fransa əlaqələrinin dərin və qırılmaz kökləri vardır.
1918-ci ildə yaradılan və müsəlman Şərqində ilk
parlamentli respublika olan Azərbaycan Xalq
Cümhuriyyətini məhz Fransada, Paris Sülh Konfransında
1919-cu ildə beynəlxalq aləm tanıdı. O dövrdə
Əlimərdanbəy Topçubaşov başda olmaqla görkəmli ictimai
və dövlət xadimləri Əhmədbəy Ağayev, Ceyhun Hacıbəyli,
Əkbərağa Şexülislamov və başqaları böyük tarixi
missiyanı yerinə yetirmək üçün Parisdə əzmlə çalışdılar.
Onlar həyatlarını Vətəninin azadlığı və müstəqilliyi
naminə qurban verməyə hazır olan əsl ziyalı, əsl dövlət
xadimləri idilər. O dövrün müstəqil respublikasının ömrü
az olsa da, tarixin tərəzi gözündəki daşıdığı yük
yüzilliklərə bərabərdir.
Mövzuya dair Dümanın Azərbaycanda Xurşidbanu Natəvanla
görüşünü yada salaq, böyük de Qollun 1944-cü ildə Bakıda
bir günlük səfəri zamanı Üzeyir Hacıbəyli ilə görüşünü
yada salaq, Parisdə fransız yazıçısı kimi tanınan, ötən
əsrin istedadlı Baninini - azərbaycanlı Ümbülbanunu yada
salaq, 1925-ci ildə Ceyhun Hacıbəylinin təşəbbüsü ilə
Fransada "Femina" teatrında "Arşın mal alan"ın fransız
dilində premyerasını yada salaq, yenə də Ceyhun bəyin
təşəbbüsü ilə Parisdə nəşr edilən "Qafqaz" jurnalını
yada salaq.
Yada salaq ki, XIX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində
"paqonlu maarifçilər" adı ilə məşhur olan böyük
yazıçı-maarifçilər M.F.Axundzadə, Qasım bəy Zakir,
Abbasqulu ağa Bakıxanov, İsmayıl bəy Qutqaşınlı Avropa
mədəniyyətindən, ən çox isə fransız ədəbiyyatı və
dilindən bəhrələnmiş, yaradıcılıqlarında bunu əks
etdirmişlər. Maraqlı faktdır ki, Azərbaycan ədəbiyyatı
tarixində kiçik hekayə janrı ilk dəfə fransız dilində
yazılmışdır. Bu, İ.Qutqaşınlının 1835-ci ildə Varşavada
nəşr edilmiş "Rəşid bəy və Səadət xanım" hekayəsidir".
"Beləliklə, bizim ölkələr - Fransa və Azərbaycan
arasında əlaqələr həm dərin tarixi köklərə, həm də
qırılmaz insani tellərə bağlıdır", - deyən rektor daha
sonra əlavə etmişdir: "Məşhur fransız yazıçısı Sent
Ekzüperinin gözəl kəlamı yada düşür: "Yeganə həqiqi
zənginlik və zinət insanlar arasında olan ünsiyyətdir".
Həyatımızdan və təcrübəmizdən bilirik ki, bu, doğrudan
da belədir. Ekzüperinin başqa bir kəlamını da burada
səsləndirmək istərdim: "Hər sabah açılanda tək özünü
deyil, yaşadığın planeti də sahmana sal". Mənə elə gəlir
ki, bu sözləri eşidən hər kəs bir küçənin, bir şəhərin,
bir ölkənin sakini olmaqla yanaşı, həm də bir evin - Yer
kürəsinin sakini kimi duyur və hiss edir. Yer kürəsinin
döyünən ürəyi isə mənim düşüncələrimdə və xəyallarımda
həmişə Fransa olub. Gözəlliyi və cazibəsi,
əhval-ruhiyyəsi ilə hər kəsi məftun və heyran edən və
hər kəsi özünə əbədi vurğun edən bənzərsiz Fransa! Paris
şəhəri isə yaradıcı insanların vətəni, məskəni və ilham
mənbəyi olub, olur və olacaq!
Mən özümü, dediyim kimi, artıq dərəcədə xoşbəxt sanıram
ki, belə şərəfli mükafata layiq görülüb, hədsiz dərəcədə
sevdiyim ölkənin yüksək diqqətini və etimadını
qazanmışam. Sevinirəm ki, məni tam səmimiliyi ilə
xeyirxahcasına sevənlər, qəlbən bağlı olanlar bu gün
buraya toplaşaraq mənə dəstək və dayaq olublar. Sizlərin
hər birinizin dəstəyinə və etibarına mənim ehtiyacım
olub və olacaqdır. "Tək əldən səs çıxmaz" deyərlər və
kimliyindən asılı olmayaraq insanın uğurlarında tək onun
özünün deyil, çoxlarının payı olur. Azərbaycanda gözəl
məsəl var - "Ağac bar verdikcə, başını aşağı salır".
Bizim də başımızı ucaldan tək özümüzün əldə etdiklərimiz
deyil, yetişdirdiyimiz barlar, yəni digərlərinin
inkişafı üçün yaratdığımız şərait, xoş əməllər, tərbiyə
etdiyimiz nəsillər olacaqdır".
Nərgiz Paşayeva mərasimdə iştirak edən səfirlərə,
görkəmli xadimlərə, həmkarlarına, tələbələrə,
doğmalarına, bu tədbiri belə diqqət və istiqanlılıqla
təşkil edən Fransanın Azərbaycandakı səfirliyinin bütün
əməkdaşlarına, göstərdiyi səmimiyyətə, lütfkarlığa və
qonaqpərvərliyə görə şəxsən səfirə bir daha təşəkkürünü
bildirmişdir.
Qeyd edək ki, Akademik Palma ordeni 1808-ci il martın
19-da imperator I Napoleon tərəfindən Paris
Universitetinin və bəzi liseylərin akademikləri və
professorları üçün təsis edilmiş ordendən (təşkilat
kimi) başlanır. Hazırda Akademik Palma ordeni ilə həm
müəllimlər və tədris ictimaiyyətinin üzvləri, həm də
tədris işinə aidiyyəti olmayan, lakin təhsilə sanballı
töhfələr vermiş şəxslər, habelə Fransanın hüdudlarından
kənarda yaşayan, Fransa mədəniyyətinin başqa ölkələrdə
yayılmasına fəal kömək edən əcnəbi təbəələr və
fransızlar təltif edilə bilərlər.
Təltif edilmək üçün namizədlərə Fransanın xalq təhsili
nazirinin sədrliyi ilə Akademik Palma Ordeni Şurasında
baxılır. Şuraya nazirdən əlavə, Fəxri Legion Ordeni
Şurasının üzvlərindən biri və Təhsil Nazirliyinin
inspeksiya rəhbərləri daxildir. Təltif haqqında qərar
səs çoxluğu ilə qəbul edilir. Təltif olunanların
siyahısını Fransanın Baş naziri təsdiq edir.
AzərTAc |
