|
 İkiqat
Paralimpiya çempionu İlham Zəkiyevlə söhbət
İlk dəfə onun haqqında illər öncə cəbhə bölgəsində
çəkilişdə olarkən eşitmişdim. "N" saylı hərbi hissənin
ən mahir kəşfiyyatçısı, 19 yaşlı İlham Zəkiyev düşmən
snayperinin hədəfinə tuş gəlmişdi. O vaxt biz, Füzuli
rayonunun Əhmədbəyli kəndindəki hərbi hospitalda olanda
gicgahından ağır yara almış kəşfiyyatçımızın vəziyyəti
ilə bağlı həkimlər dedilər ki, "Biz əlimizdən gələni
əsirgəməmişik. Amma... yaralının vəziyyəti o qədər
ağırdı ki... Ümid Allaha qalıb". O illərin üstündən
illər ötüb indi... ən azı on beş il...
Mənim bugünkü həmsöhbətim ikiqat Paralimpiya Oyunları
çempionu İlham Əzizağa oğlu Zəkiyevdir:
- Mən 3 mart 1980-ci ildə Sumqayıt şəhərində sadə bir
azərbaycanlı ailəsində dünyaya göz açmışam. Ailədə beş
uşaq olmuşuq. Mən həm evin, həm də qardaşların
dördüncüsü idim. Sonbeşiyimiz bacım idi.
Ağlım kəsəndən idmana meyilli olmuşam. Böyük qardaşım
Fikrət güləşçi idi, o, məşqə gedəndə mən də həvəsə düşüb
onunla gedirdim. Fikrətin sayəsində 10 yaşımdan
başlayaraq təxminən üç il idmanın sərbəst güləş növü ilə
məşğul olmağa başladım. Sonra məşqçimizin Rusiyaya
köçməsi səbəbindən bizim güləş qrupumuz dağıldı.
1995-ci ildən Mehdi Hüseynzadə adına Sumqayıt şəhər
stadionunda cüdo ilə məşğul olmağa başladım. Çox qısa
müddətdə respublika daxilində uğurlu yarışlarım oldu,
dəfələrlə şəhər çempionu, respublika mükafatçısı
oldum...
İlham Zəkiyev 1998-ci ilin iyul ayına qədər məşğul
olduğu idman növlərində öz sözünü demişdi. Hərbi
xidmətə yollananda İlham artıq cüdo üzrə Sumqayıt
çempionu, cüdo üzrə gənclər arasında Azərbaycan
çempionatının mükafatçısı, sambo üzrə gənclər arasında
Azərbaycan çempionu, Azərbaycan kubokunun qalibi kimi ad
qazanmışdı.
Güllə sol gicgahımdan daxil olub, sağ gicgahımdan çıxdı
 1998-ci
ilin iyun ayında Azərbaycan kubokunun qalibi oldum.
Həmin qalibiyyət mənə yeniyetmələrin Moskvada
keçiriləcək olimpiadasına vəsiqə qazandırdı. Lakin
Moskvadakı olimpiadaya getmək mənə müyəssər olmadı.
Çünki düz bir ay sonra həqiqi hərbi xidmətə çağırıldım
və 2 iyul 1998-ci ildən vətənin əsgəri kimi mənim
həyatımda tamamilə fərqli bir səhifə açıldı.
Beyləqan rayonunun Daşburun stansiyasında bizi mövqelərə
bölüşdürəndə komandirimiz fiziki görünüşümə və idman
göstəricilərimə görə öz yaşıdlarımdan seçildiyim üçün
məni "N" saylı kəşfiyyat taburuna göndərdi. Mən Vətən
uğrunda müqəddəs xidmətə kəşfiyyat taburunda başladım.
Həm kəşfiyyatçılıq bacarığıma, həm idman
göstəricilərimə, həm də nizam-intizamıma görə nümunəvi
əsgər sayırdılar məni.
Yeddi ay orduda nümunəvi xidmət elədim, fəxri fərmanlar
aldım. 1999-cu ilin fevralında Füzuli rayonunun Aşağı
Abdurrahmanlı kəndi istiqamətində döyüş tapşırığını
yerinə yetirən zaman düşmən tərəfdən atılan snayper
gülləsinə tuş gəldim. Güllə sol gicgahımdan daxil olub,
sağ gicgahımdan çıxdı. Beş gün koma vəziyyətində yatdım.
Həkimlər sağ qalmağım üçün doğmalarıma ümid verə bilmir,
deyirmişlər ki, gedin hazırlığınızı görün, yaşamağına
ümid yoxdur. İdmançı olduğuna görə canı möhkəmdir, ona
görə də bir-iki gün ağrılara dözə bilib, sağ qalıb.
Mən komada olanda hərbi hissədən evimizə zəng vurub
hadisə barədə məlumat vermişdilər. Anamgil başıalovlu
özlərini çatdırmışdılar Əhmədbəyli hərbi hospitalına.
Allahdan ümid kəsilməz. Düz beş gündən sonra anamın
səsinə komadan ayıldım. Ancaq anamı görə bilmədim. Hər
tərəf qaranlıq idi. Bərk üşüyürdüm. Fevral ayı... soyuq
palata... Anamın əynindən çıxarıb məni bürüdüyü yun
jaketi ürəyimə bir istilik gətirdi...
 Evimizə
I qrup Qarabağ əlili kimi döndüm. Snayper gülləsi
gözlərimi tamamilə sıyırıb aparmışdı.
Dünya işığını görməsəm də, işıqlı qələbələrə imza ata
bilirəm
I qrup əlil olduqdan sonra ilk dəfə 2002-ci ildə bir
təsadüf nəticəsində Milli Paralimpiya Komitəsi barədə
eşitdim.
Müalicəmlə bağlı 2002-ci ildə İdman Nazirliyinə
müraciət eləmişdim.
Mən 19 yaşımda dünya işığından məhrum olmağımla barışa
bilmirdim. Necə də barışaydım?! Axı, mən dünyanın
qaradan savayı daha gözəl rənglərini də nə vaxtsa
görmüşdüm?!
O vaxt Milli Olimpiya Komitəsinin prezidentinə -
möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyev cənablarına
səhhətimlə bağlı müraciət elədim. O, məni Moskva
şəhərinə yolladı. Orada tam müayinədən keçdim. Həkimlər
dedi ki, sənin müalicən bugünkü tibdə mümkün deyil.
Kor-peşman Moskvadan geri döndüm.
Bakıya qayıdanda nazirliyə müraciət edərək soruşdum ki,
paralimpiya oyunları barədə eşitmişəm, bu oyunların
tərkibində gözdən əlillər üçün hər hansı idman növü
varmı?
 Milli
Paralimpiya Komitəsindən bildirdilər ki, gözdən əlil
olanlar cüdo yarışmalarına qatıla bilərlər.
Beləliklə, getdim Milli Paralimpiya Komitəsinə. Başda
rəhbərlik olmaqla, İlqar müəllim, Afiq müəllim çox isti
qarşıladılar məni. Məşq etməyim üçün lazım olan şəraiti
yaratdılar. 2002-ci il noyabr ayının 1-dən məşqlərə
başladım.
Yenə şəhər stadionu, yenə köhnə məşq elədiyim yerlər...
amma bu dəfə Paralimpiya hərəkatında... İlk günlər
vəziyyətə alışmaq mənim üçün çox çətin idi.
O vaxt məqsədim dünya çempionatında iştirak etmək idi.
Şükürlər olsun Allaha ki, mən bu işi bacardim.
2003-cü ilin avqust ayında Kanadanın Kvebek şəhərində
keçirilən Görmə Əlilliyi olan İnsanların ikinci Dünya
Çempionatında ilk dəfə tatamiyə çıxdım. Püşkatmanın
dərəcəsinə görə mən kubalı dünya çempionu ilə yarışdım
və çox gərgin keçən mübarizədə xal fərqi ilə ona
məğlub oldum. Bu çempionatda iştirak etməyimlə 2004-cü
ildə Afinada keçiriləcək Paralimpiya Oyunlarına vəsiqə
qazandım. Azərbaycandan Paralimpiya Oyunlarında iştirak
edən yeganə cüdoçu idim. Maraqlı burasıdır ki, Afinada
ilk qarşılaşdığım idmançı, Kvebekdəki (Kanada) yarışmada
məğlub olduğum kubalı dünya çempionu oldu. Bir dəqiqə
qırx saniyə çəkən döyüşdə rəqibimi üstələyib
yarımfinala qalxdım. Yarımfinalda İspaniyadan olan
idmançını otuz yeddi saniyə ərzində məğlub etdim.
Finalda isə Böyük Britaniyadan olan rəqibimə ippon fəndi
ilə bir dəqiqə iki saniyə müddətində üstün gələrək
Paralimpiya Oyunları Çempionu adını qazandım. Bir ildən
sonra isə Niderlandda keçən Avropa Çempionatının final
yarışmasında Fransanı təmsil edən idmançını məğlub
edərək Avropa çempionu oldum.
2006-cı ildə Fransada keçirilən Dünya Çempionatında
bürünc medal qazandım.
2007-ci ildə Bakıda keçirilən Dünya Çempionatında yenə
də qalib gəldim.
Həmin ildə Braziliyada keçirilən Ümumdünya yarışmasında
qızıl medala layiq görüldüm.
2008-ci ildə ikinci Paralimpiya Oyunlarında iştirakım
zamanı Yunanıstanın paytaxtı Afinada fransalı idmançı
Julyen Turini beş saniyəyə məğlub etdim.
Cənubi Koreyada, Çində keçirilən final yarışmalarında
qalib gələrək ikiqat Paralimpiya Oyunları Çempionu
oldum.
Bu qələbələrimin nəticəsidir ki, "Şöhrət" ordeninə,
"Əməkdar idman ustası" fəxri adına, "Tərəqqi" medalına,
Heydər Əliyev Fondunun təsis etdiyi "Qızıl çinar"
mükafatı laureatı adına layiq görülmüşəm.
Milli Paralimpiya Komitəsinin kapitanıyam.
Paralimpiya Oyunları zamanı, iki dəfə - Pekində də,
Londonda da bayrağımızı qaldırmaq kimi şərəfli bir
vəzifəni mənə həvalə etmişdilər.
İradə insana yaxşı mənada əyilməzlik, dönməzlik gətirir.
Şükürlər olsun Allahın böyüklüyünə ki, dünya işığını
görməsəm də, işıqlı qələbələrə imza ata bilirəm...
Görmə qabiliyyətimin itməsi səbəbindən mənim tibbi
sənədlərimdə "Əmək qabiliyyətsiz " yazılsa da, mən əmək
qabiliyyətlilərin çoxunun görə bilmədiyi bir işi görməyi
bacarıram: İdmanda qazandığım qələbələrimlə Azərbaycanı
bütün dünyaya tanıdıram.
Anam da, mən də Allahın necə xoşbəxt bəndələriyik ki, o
boyda travmadan, o boyda tale sınağından çıxandan sonra
yenə də bir yerdəyik. Allah həmişə bir tərəfdən
bağlayanda, o biri tərəfdən açır-deyirlər. Doğru sözdür.
Bircə
dəfə övladlarımın üzünü görə bilsəydim...
Dünyada insana yaxın olan doğmalarının hər birinin öz
yeri var: ananın da, həyat yoldaşının da, övladın da,
qohum-əqrəbanın da, dost-tanışın da. Ancaq... bircə dəfə
övladlarımın üzünü görə bilsəydim...
Kiminsə xətrinə dəymək mənim xarakterimdə yoxdu...
Bəzən məndən soruşurlar: sən ki, bu qədər humanistsən,
bəs rəqibinlə necə vuruşursan, ona necə qalib
gəlirsən? Cavab verirəm ki, həyat başqa, yarış başqa.
Hər şeyin öz yeri, öz mizan-tərəzisi var. Tatami
üzərində ölkəmin adını yalnız qaliblər sırasına yazmaq
barədə düşünürəm. Qalib gələndən sonra isə rəqibimin də
əlini yuxarı qaldırıram, gələcək yarışmalarda ona da
uğurlar arzulayıram. Rəqib olanda nə olar? Mən idmançı
həmkarlarımla yalnız tatamidə rəqibəm, tatamidən kənarda
biz hamımız insanıq, dostuq. Mən yarış dostlarımın
hamısı ilə ünsiyyət qurur, səmimi münasibətlər
saxlayıram. Peyğəmbərimizin müdrik bir kəlamı var ki,
bəzən bir təbəssüm də sədəqə ola bilər.
Hərbi xidmətə getməmişdən əvvəl uzaq qohumlarımızdan
birinin qızını bəyənmişdim. Amma bunu bir sirr kimi
ürəyimdə saxladım, kimsəyə bir kəlmə belə demədim. Ailə
qurmaq məsələm gündəmə gətiriləndə valideynlərim də elə
həmin qızı seçdiklərini bildirdilər.
Beləliklə, böyüklərimin fikirləşdikləri ilə mənim
seçimim üst-üstə düşdü. Elimizin adət-ənənəsinə uyğun
ailə həyatı qurdum.
Toyum olanda respublikamızın Prezidenti cənab İlham
Əliyev mənə təbrik məktubu göndərmişdi.
Şükür, taleyimdən çox razıyam. İndi iki övladım var -
İlkinim və Aynurum. Uşaqlarımı vətənə layiqli övlad kimi
böyütməklə yanaşı, onlarda idmana da həvəs oyatmaq
istəyirəm. Çünki sağlamlıq üçün hər bir insanın idmanla
məşğul olması vacibdir. Sənət seçiminə gəldikdə isə, bu,
onların öz istəklərindən asılıdır.
Birinci sinifdə oxuyan İlkinim həmişə deyir ki, ata,
mən hər gün səninçün dualar edirəm, kaş sənin gözlərinə
Allah şəfa versin. Sən məni də, bacımı da görə biləsən.
Mənim
istəyim odur ki, heç bir əlil cəmiyyətdən kənarda
qalmasın
- Yarışlarda heç vaxt düşmən tərəflə tatamiyə
çıxmamışam. Onlar hələ o səviyyəyə çatmayıblar ki,
paralimpiya yarışlarında iştirak etsinlər. İdmanın digər
növləri üzrə keçirilən yarışlarda da neçə ildir iştirak
edirlər, ancaq hələ bir dənə medalları yoxdur.
Mən bu müsahibəmdən əlillərə bir mesaj yollamaq
istəyirəm: 2008-ci ildə mənim qalib gəlməyimin
Sumqayıtda olimpiya kompleksinin tikilməsində çox böyük
rolu oldu. Cənab İlham Əliyev Sumqayıt şəhərində biz
idmançılara MDB ölkələrinin hələ heç birində olmayan,
beynəlxalq standartlara uyğun yeni olimpiya kompleksini
hədiyyə etdi.
Bu kompleksdə əlillərə istənilən idman növündə məşq
etməyə hər cür şərait var. Qoy əlillər olimpiya
oyunlarında iştirak etmək üçün bizim kompleksə gəlib
müraciət etsinlər. Orada peşəkar məşqçilərimiz onlara
istiqamət verəcək, istedadlarını tapıb üzə çıxaracaqlar.
Mənim istəyim odur ki, heç bir əlil cəmiyyətdən kənarda
qalmasın.
2008-ci ildə Paralimpiya Oyunları Pekində keçiriləndə,
orada hər bir iştirakçı ölkənin bayrağı qaldırılırdı.
Mən güləşən günü Azərbaycandan üç nəfər idmançı yarışa
qatılmışdı: 90, 100 və 100 kiloqramdan artıq çəkidə
olanlar. Məndən əvvəl - 90 kq çəki ilə yarışa çıxan
Tofiq Məmmədov finalda rusiyalı idmançıya məğlub oldu.
100 kq çəki ilə yarışa qatılan Kərim Sərdarov da
braziliyalı idmançıya məğlub olub gümüş medalla
kifayətləndi.
Mən yarışa 100 kq-dan artıq çəki ilə qatılmışdım.
Pekində mən çinli idmançı ilə, yəni ev sahibi ilə döyüşə
çıxmışdım. Bu baxımdan psixoloji durum olduqca gərgin
idi. Yəni, ev sahibinə dəstək verənlərin alqış sədaları
bizə azarkeşlik edənlərin səsini eşidilməz edirdi. Amma
bu, cəmi 40 saniyə çəkdi. Sonra bizimkilərin alqışları
başlandı...
Dostlarım hər qələbəmdən sonra zəng vurub məni təbrik
edirlər
Yaralanana qədər bir yerdə xidmət etdiyim uşaqlar, orta
məktəb yoldaşlarım indi də hər yarışdan, hər qələbəmdən
sonra zəng vurub axtarır, məni təbrik edirlər. Birinci
sinifdən bir yerdə oxuduğum, indi də hər zaman birlikdə
olduğum Emilin isə dostlarımın sırasında xüsusi yeri
var.
Cənab İlham Əliyev hakimiyyətə gəldiyi ilk gündən biz
idmançılara çox dəstək oldu. Ulu öndərimiz Heydər Əliyev
cənabları idmançıları qəbul edəndə gözəl bir söz
demişdi: "Mən başqa elə bir sahə tanımıram ki,
Azərbaycanın dövlət atributlarını idman sahəsində
olduğu qədər təmsil eləsin".
Mən olimpiya oyunlarında qalib gələn zaman bayrağımız
qaldırılanda, himnimiz səsləndiriləndə ürəyim fərəhdən
yerə-göyə sığmırdı. Azərbaycan idmançısı qalib gələndə
iştirakçılar istər-istəməz gedib xəritədə Azərbaycanı
axtarıb tapacaq, azərbaycanlılar barədə məlumatlanmağa
çalışacaqlar. Görəcəklər ki, Azərbaycan haradır, necə
yerdir və onun necə güclü övladları var. Azərbaycan
idmançılarının bəxti onda gətirib ki, onların İlham
Əliyev kimi Prezidenti var. Cənab Prezident
olimpiyaçılarımızı şəxsən, bir-bir tanıyır, hər bir
problemlərimizlə yaxından maraqlanır.
2004-cü ildə Afinada keçirilən Paralimpiya Oyunlarında
qalib gələndə cənab Prezidentin tapşırığı ilə mənə yeni
mənzil hədiyyə verildi. 2008-ci ildə Pekin Paralimpiya
Oyunlarının qalibi olanda isə mənə zəng gəldi ki, cənab
Prezident sənə maşın hədiyyə edir, hansı rəngi
bəyənirsən? Dedim, qara rəngi. Bir zamanlar, hələ
yaralanmamışdan çox-çox əvvəllər mən qara rəngli
Nissan-Pathfinderi çox bəyənərdim, istəyərdim ki, elə
bir maşınım olsun.
Bakıdan Sumqayıta Nissan-Pathfinder maşınını evakuatorla
qapımıza gətirdilər, sürə-sürə yox ha... Dedilər, cənab
Prezident deyib ki, qoy İlham maşının qapısını açıb
sükanın arxasında ilk dəfə özü otursun.
Rəhbərlik tərəfdən belə diqqət, qayğıkeş, həssas
münasibət yarışlarda qalib gəlməyim üçün mənə çox böyük
stimul verir. Hər dəfə biz idmançılar yarışlardan vətənə
dönəndə cənab Prezidentimiz bizimlə görüşür, təbrik
edir, qiymətləndirir, hər bir qələbəmizi fərəhlə
qarşılayır. Bu da gələcək yarışmalarda qalib gəlmək
üçün bizə ruh verir.
Qarşıda çoxlu planlarım var. Ən böyük məqsədim 2016-cı
ildə RİO-da keçiriləcək növbəti Paralimpiya Oyunlarına,
ondan əvvəl isə Avropada keçiriləcək olimpiya oyunlarına
ciddi hazırlaşıb vətənə qalib kimi qayıtmaqdır.
İdman sahəsində ilk "Qızıl çinar" mükafatçısı mən oldum
Bu həyatdır. Alın yazısıdır. Ancaq iradəsi olan adamlar
ayaq üstə qalmağı bacarırlar. Hərdən ordudan sonrakı
illərimə boylanıram. Titullarımı sıralamaq istəyirəm...
4 dəfə Avropa çempionu olmuşam. Birinci dəfə 2005-ci
ildə Hollandiyada; ikinci dəfə 2007-ci ildə Bakıda;
üçüncü dəfə 2009-cu ildə Macarıstanda; dördüncü dəfə
2011-ci ildə Londonda Avropa çempionatında qalib
gəlmişəm...
İki dəfə dünya çempionu olmuşam - birinci dəfə 2007-ci
ildə Braziliyanın San-Paolo şəhərində, ikinci dəfə isə
2010-cu ildə Türkiyənin Antalya şəhərində...
2004-cü ildə Afinada keçirilən 12-ci, 2008-ci ildə isə
Pekində keçirilən 13-cü yay Paralimpiya Oyunlarının
qalibi kimi vətənə dönmüşəm. 2008-ci il dekabr ayının
26-da "Şöhrət" ordeninə; 2009-cu ilin mart ayının 5-də
"Əməkdar idman ustası" adına; 2012-ci ildə "Tərəqqi"
medalına layiq görülmüşəm.
2012-ci il may ayının 10-da Heydər Əliyev Mərkəzinin
açılışı zamanı Heydər Əliyev Fondunun təsis etdiyi
"Qızıl çinar" mükafatını hörmətli Mehriban xanım Əliyeva
şəxsən özü təqdim elədi. Beləliklə, idman sahəsində
ilk "Qızıl çinar" mükafatçısı mən oldum.
Hərbidə vətənə qulluğum yarımçıq qalsa da, indi Vətənə
qulluğumu idman arenasında - tatamidə davam etdirməyimlə
fəxr edirəm. Hər dəfə Azərbaycan bayrağı qalxanda,
Azərbaycan himni səsləndiriləndə sevinirəm.
Qarşıdan ümummilli liderimizin anadan olmasının 90
illiyi gəlir. Biz idmançılar da bu yubileylə bağlı bütün
tədbirlərə qatılır və ulu öndərin siyasi kursunu davam
etdirən, həmişə biz idmançıların yaxın dostu olan İlham
Əliyev cənablarını hər zaman dəstəkləyirik. Çünki
idmana, gənclərə qayğı, millətin gələcəyinə qayğı
deməkdir. Bu gün gənclərə qayğıdan danışanda ilk olaraq
Prezidentimiz İlham Əliyevin gördüyü xeyirxah işlər yada
düşür.
P.S:
2013-cü il mayın 5-də Bakıda "Sərhədçi" İdman Olimpiya
Mərkəzində ümummilli lider Heydər Əliyevin 90 illiyinə
həsr olunmuş cüdo üzrə beynəlxalq "Böyük dəbilqə"
turniri keçirilmişdir. Bu yarışda 25 ölkədən 190-dan çox
cüdoçu mübarizə aparırdı. Turnir çərçivəsində ikiqat
Paralimpiya çempionu, ikiqat Dünya, dördqat Avropa
çempionu, Azərbaycan cüdoçusu İlham Zəkiyevə VI DAN QARA
KƏMƏR təqdim olunmuşdur.
Hazırladı: Ellada UMUDLU |
