Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasının I, II, IV sinif
dərsliklərinin qüsurlu olması haqqında yekun rəyini
oxuduqda təəccübləndim və təəssüfləndim.
Təəccübləndim ona görə ki, belə bir məsuliyyətli
məsələyə TQDK-nın rəyçiləri özlərinə məxsus yanaşma
tərzi ilə münasibət bildirmişlər. Bu, hər şeydən əvvəl,
uzun illər təhsil sahəsinin içində olan, təhsilimizin
problemlərini beş barmağı kimi bilən dərslik
müəlliflərinin əməyinə, sözün əsl mənasında,
hörmətsizlikdir. Təəssüfləndim ona görə ki, dərsliklərin
monitorinqində əsas məqamları (oxu, yazı, dil qaydaları
üzrə standartlar və s.) bir kənara qoyub mətnlərdə
orfoqrafik səhvlər axtarmaq, xırda-para texniki
qüsurları qabardıb dərsliyin yararsız olması haqqında
rəy vermək peşəkarlıqdan çox-çox uzaqdır.
Təsəvvür edin, tutaq ki, şagird çox gözəl bir inşa
yazıb, mövzu əhatəli işlənib, yaradıcılıq baxımından
dəyərlidir, ancaq bir neçə vergül səhvinə yol verib.
Ədəbiyyat müəllimi bunu əsas gətirir və inşaya "iki"
qiymət verir. Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasının
ekspertləri dərsliklərə məhz yuxarıda misal gətirdiyim
ədəbiyyat müəllimi kimi yanaşmışlar, 3-cü sinif üçün
"Azərbaycan dili" dərsliyində "nöqtə", "vergül" ovuna
çıxan rəyçilərə bildirmək istəyirəm: məgər nöqtə və
vergülün düzgün qoyulub-qoyulmaması ilə əlaqədar bütöv
bir dərsliyi yararsız hesab etmək olarmı? Bu hansı
məntiqə sığır?
Uzun illərdir ki, məktəb rəhbəri işləyirəm, dərsliklərlə
bağlı dəfələrlə müzakirələrdə iştirak etmiş, rəy
bildirmişəm. Hazırki ibtidai sinif dərslikləri həm
müəllimlərin, həm də şagirdlərin maraq dairəsindədir.
Belə ki, dərsliklə bərabər müəllim üçün metodik
vəsaitlər dərslərin düzgün təşkili, şagirdlərin mövzunu
mənimsəməsi baxımından dəyərlidir. Lakin TQDK-nın
rəyçiləri metodik vəsaitə də öz prizması daxilində "əl
gəzdirmiş", vəsaiti "qalın meşəyə" bənzətmişlər. Halbuki
vəsaitdə məzmun standartlarının reallaşması və bu sahədə
istifadə yolları, təlim texnologiyaları çox gözəl
şəkildə təsvir olunur. Bunu mən yox, rəhbərliyim altında
fəaliyyət göstərən bütün ibtidai sinif müəllimləri
deyir. Çünki dərsliklə, vəsaitlə, şagirdlərlə işləyən
məhz ibtidai sinif müəllimləridir. TQDK kimi nüfuzlu bir
təşkilatın dərsliklərə bu cür yanaşma tərzi biz təhsil
işçilərində ciddi narahatlıq doğurur. Monitorinqi naşı
ekspertlərlə aparmaqdansa, kifayət qədər savadlı, öz
işinin vurğunu, ömrünü sinif otaqlarında "yaşayan"
ibtidai sinif müəllimlərini bu işə cəlb etmək daha yaxşı
olmazdımı? Axı, bizim ataların gözəl bir deyimi var:
çörəyi ver çörəkçiyə, birini də üstəlik. Yəqin ki,
dərsliklərlə birbaşa əlaqədar olan, dərsliyin hər
səhifəsinə, hər cümləsinə yaxından bələd olan müəllim
rəyi ilə hesablaşmaq təhsilimiz üçün daha faydalı
olardı. Hər bir dərslik ətrafında aparılan müzakirə
reallığı əks etdirməli, ekspert qərəzindən uzaq
olmalıdır. Düşünürəm ki, TQDK ekspertləri dərsliklərdə
durğu işarələrinin işlənməsi qaydasının düzgün
olub-olmadığını araşdırmaqdansa, reallığa
söykənsəydilər, daha yaxşı olardı.
Səfər MƏMMƏDOV,
Şəmkir şəhər Ə.Cavad adına tam orta məktəbin direktoru |