|
 Böyük
Britaniyalı alim 2012-ci ildə Nobel mükafatına layiq
görüldü
Orta məktəb müəllimi ona elmlə məşğul olmağı məsləhət
görməmişdi. Lakin o, inadkarlığı və gərgin əməyi
nəticəsində sevdiyi məşğuliyyətdən və maraq göstərdiyi
fəndən uzaqlaşmadı. Elm, bilik yollarında üzləşdiyi
çətinliklər, bəzən də ümidsizliyə qapıldığı anlar onu
ruhdan sala bilmədi. Və beləcə, britaniyalı Con Gerdon
onun müəlliminə mənasız görünən məşğuliyyəti ilə XX əsr
biologiya elmində ən vacib istiqamətlərdən birinə imza
ataraq 2012-ci ildə təbabət sahəsində inqilabi işlərinə
görə Nobel mükafatına layiq görüldü. Con Gerdonun
həyatı, məktəb illəri, elmi karyerası olduqca maraqlı
və örnək nümunəsidir.
Müəllimi şagirdinin dahiliyini qiymətləndirə bilməmişdi
Con Gerdon 1933-cü il oktyabrın 2-də Böyük Britaniyada
Dipenxoll şəhərində anadan olub. Orta məktəbdə oxuyarkən
sinif müəllimi şagirdinin dahiliyini qiymətləndirə
bilməmişdi. Gerdon hələ uşaqlıqdan biologiya fənninə
maraq göstərib. O, məktəbdə kəpənəkqurdu yetişdirir və
onların böyüyərək kəpənəyə necə çevrilməsini müşahidə
edərdi.
Lakin gələcəyin böyük bioloqunun bu həvəsi məktəb
müəllimi tərəfindən bəyənilmirdi. Hesabatlarının birində
müəllimi Gerdon üçün elmi karyera qurmağın boş yerə vaxt
itirmək olduğunu qeyd edir və ona dərhal bu fikirdən
daşınmağı məsləhət görürdü. "O, dərsə qulaq asmır,
bundan əlavə, dərsi öz üsulları ilə öyrənməkdə israr
edir. Düşünürəm ki, o, alim olmaq istəyir. Onun indiki
uğurları nəzərə alınsa, bunu gözləmək mənasızlıqdır;
əgər o, bu gün biologiya fənni üzrə ən elementar
bilikləri mənimsəyə bilmirsə, onun mütəxəssis olmaq
şansı yoxdur, bütün bunlar onun və eləcə də ona dərs
dəyəcək müəllim üçün boş yerə vaxt itirmək olacaq".
Müəlliminin 1949-cu ildə yazmış olduğu bu hesabat
hazırda Kembric Gerdon İnstitutunda professor Con
Gerdonun masası üzərindədir. Bioloq alim indi bu
hesabatı maraqlı xatirə kimi saxlayır.
 Öz
müəlliminin hesabatını xatırlayan Con Gerdon deyir: "Nə
vaxt ki, sənin problemlərin var, məsələn, tez-tez olur
ki, eksperimentlərin baş tutmur, onda öz-üzünə hesabat
vermək olar ki, ola bilsin, sən bu işə yaramırsan və
müəllimin yəqin ki, haqlı imiş. Bununla belə, mən bu
hadisələrdən heyran qalmışdım, fikirləşirdim ki,
müəllimim, qismən də olsa, mənim elm yolunu seçməyimə
təkan verib".
Gələcək karyeranı seçmək vaxtı yetişəndə atası Gerdonun
orduda xidmət etməsində təkid edib. Lakin səhhətində
olan problemlər onun orduda xidmət etməsi planlarını
pozub. Baxmayaraq ki, Gerdon idmanı çox sevirdi, ailə
həkimi adi soyuqdəyməni bronxit hesab edərək onun hərbi
xidmətə getməsini məsləhət görməmişdi.
Elmi karyerası
Con Gerdon ilk təhsilini İton Kollecində alıb. Daha
sonra Oksford Universitetinin Krayst-Çerç Kollecinə
daxil olub. O, burada ilk vaxtlarda qədim dövrşünaslıqla
məşğul olmağa başlayıb, daha sonra isə zoologiyaya meyil
edib. Onun PhD elmi dərəcəsi almaq üçün dissertasiya işi
mahmız ailəsindən olan qurbağa hüceyrə nüvələrinin
transplantasiyasına həsr olunub. Gerdon elmi
fəaliyyətini Kaliforniya Texnologiya İnstitutunda davam
etdirib. 1962-1971-ci illərdə Kembric Universitetinin
molekulyar biologiya laboratoriyasında işləyib. 1983-cü
ildən bu vaxta kimi Kembric Universitetinin zoologiya
kafedrasının əməkdaşıdır. 1989-cu ildə Gerdon Kembricdə
Onkologiya və Hüceyrə Biologiyası İnstitutu yaradıb,
2001-ci ilə kimi bu elm ocağının rəhbəri olub.
1991-1995-ci ildə o, nüfuzlu Naffild Şurasının bioetika
üzrə üzvü, 1994-2002-ci illərdə Kembric Maqdalena
Kollecinin magistri olub.
 1952-ci
ildə 2 amerikalı alim Robert Briqqs və Tomas Kinq uğurla
bir qurbağanın yumurta hüceyrəsini digərinin yumurta
hüceyrəsinə köçürə bilmişdilər. Nəticədə normal
çömçəquyruqlar yetişmişdi. Bu elmi sensasiya idi - bəşər
tarixində ilk dəfə olaraq canlı orqanizm
klonlaşdırılmışdı.
1958-ci ildə Okfsord Universitetində işləyərkən Gerdon
çömçəquyruqların intakt hüceyrə nüvəsinin iştirakı ilə
qurbağaların uğurlu klonlaşdırılmasını həyata keçirib.
Bu iş Briqqs və Kinq tərəfindən blastula (çoxhüceyrəli
orqanizmlərin rüşeyminin inkişafında toxumun
parçalanması prosesini tamamlayan dövr) hüceyrə
nüvələrinin transplantasiyası üzrə aparılmış işlərin
uğurlu və çox əhəmiyyətli davamı idi. Artıq heç kimin
tanımadığı bir aspirantın əlində elmin nəhəng sahəsinə
açar var idi. Bütün yaşlı qurbağalar mutant idilər. Bu,
sübut edirdi ki, yaşlı orqanizmin bütün hüceyrələrində
genetik informasiya dəyişilməz olaraq qorunmaqdadır.
Bundan əlavə, düzgün mühit bütün orqanizmin, bütün növ
hüceyrələrin yaradılması üçün işləyə bilər. 80 yaşlı
alim hələ 1962-ci ildə müəyyən etmişdi ki, orqanizmin
hüceyrələrinin funksiyası dəyişə bilər və yetkin
hüceyrənin DNT-də orqanizmin bütün toxumalarının
formalaşması üçün hər cür lazımi informasiya vardır.
C.Gerdon qurbağanın nüvəsi dağıdılmış yumurta
hüceyrəsinə çömçəquyruğun yetkin hüceyrəsinin nüvəsini
köçürüb. Çoxsaylı tədqiqatlardan sonra alınan
nəticələrdə həmin yumurta hüceyrəsindən sağlam
çömçəquyruq əmələ gəlir, sonra isə yetkin qurbağaya
çevrilir.
 1962-ci
ildə Con Gerdon əldə etdiyi nəticələri dərc etdirməyə
qərar verib. Bu nəticələr elmi ictimaiyyətin olduqca
skeptik reaksiyası ilə üzləşib. Məsələ onda idi ki,
aspirant artıq elm aləmi üçün klassik olan Briqq və
Kinqi təkzib edirdi. Lakin dahi alimləri böyük
inadkarlıq fərqləndirir. Gerdon daha 10 il
saysız-hesabsız eksperimentlər apardı və nəticədə elmi
elitanın diqqəti artıq onun xeyrinə dəyişdi.
Gerdonun eksperimentlərinin nəticələri tez bir vaxtda
elm ictimaiyyətinin diqqətini cəlb etdi, onun işləyib
hazırladığı metodlardan isə bu vaxta kimi istifadə
olunur. 1963-cü ildə britaniyalı bioloq Con Xoldeyn
Gerdonun apardığı eksperimentlərin nəticələrini şərh
edərkən ilk dəfə olaraq canlılara münasibətdə "klon"
terminini işlədib. Gerdon ilk dəfə olaraq DNT-lərin
transplantasiyasında qurbağa hüceyrələrindən istifadə
edib. 1971-ci ildə Gerdon London Kral Cəmiyyətinin üzvü
seçilib. 1995-ci ildə o, cəngavər titulu ilə
şərəfləndirilib. 2004-cü ildə Wellcome Trust və Cancer
Research UK təşkilatlarının himayəsində olan Hüceyrə
Biologiyası və Onkologiya İnstitutu alimin şərəfinə
(dünyada ilk hadisə) Gerdon İnstitutu adlandırılmağa
başlayıb. 1989-cu ildə Gerdon tibb sahəsində Vulf,
2009-cu ildə Lasker mükafatı (bu, "Amerika Nobel
mükafatı" da adlandırılır) alıb. 2012-ci ildə isə Nobel
mükafatına layiq görülüb.
Elmdə uğur əldə etməyin sirri
Con Gerdonun elm yolu bir sıra uğursuzluqlar və ona
mənasız görünən məşğələlərdən imtina edilməsindən
ibarətdir. Lakin elm tarixində ən mühüm hadisələrdən
biri məhz bu "uğursuz" məşğələlərin birində öz inkişaf
mənbəyini tapıb.
Gerdon məktəb illərini belə xatırlayır: "Bizim dövrdə
hətta dərslik belə yox idi. 60 yaşlı müəllimimiz bizə
sadəcə ucadan hansısa materialı oxuyurdu. O biri gün isə
oxuduğu material üzrə bizə 50 sualdan ibarət test
verərdi. Mən qəti olaraq onları yadda saxlaya
bilmirdim".
Təbiət elmləri sahəsində özünü göstərə bilməyən Gerdon
kursun sonunda humanitar bölməyə keçirilib. Gerdonun
latın və yunan dilləri sahəsində bilikləri o qədər də
dəhşətli vəziyyətdə deyildi, baxmayaraq ki, o, bu sahədə
də öyünə bilməzdi. Tezliklə anasının - məktəbin bədən
tərbiyəsi müəlliminin müdaxiləsi ilə vəziyyət dəyişib.
"Mənim anam hədsiz dərəcədə ağıllı və həssas insan idi.
O görürdü ki, mənim əsl marağım yalnız məktəbdə
yetişdirdiyim kəpənəkqurdlarıdır; mən 6 yaşımdan
həşəratlar, əsasən də kəpənəklər yığırdım. Həşəratların
inkişafı, bir pillədən digərinə sirli keçidi, məni
həmişə, bu günə qədər də ovsunlayıb",-deyə Gerdon
xatırlayırdı. Valideynləri əlavə pul ödəməklə Gerdonun
fərdi qaydada daha bir il ərzində əlavə təhsil almasına
nail olublar ki, o, Oksford Universitetinə daxil ola
bilsin. "Bilmirəm, bugünkü təhsil sistemində mən tab
gətirə bilərdim, ya yox"-deyə Gerdon bildirirdi. Lakin
o illərdə çox şey mümkün idi: ona qeyri-formal qaydada
bir il dərs almağa imkan veriblər. O, sessiyanı təhvil
verməyə və zoologiya kursuna qəbul olunmağa müvəffəq
olub. Lakin təhsil dövrü çox çətin idi. O vaxtlarda
zooloqları elmi eksperimentlər aparmağa az
öyrədirdilər. Tələbələrdən daha çox dinozavrların
saysız-hesabsız sümüklərinin adlarını söyləmələri tələb
olunurdu. Gerdon zoologiya üzrə aspiranturaya daxil
olmağa cəhd edib, lakin onu qəbul etməyiblər. Bir az
sonra isə tale onun üzünə gülüb. Onu embriologiya üzrə
professor Maykl Fişenberq aspiranturaya dəvət edib.
Tədqiqat işi eksperimental və novatorluğu ilə seçilirdi
və Gerdon çox fəal surətdə bu elmi tədqiqatlara
qoşulub. "Tezliklə mən indi gördüyüm işlərlə tam əhatə
olundum", - deyən Gerdon artıq 4 aydan sonra qurbağa
hüceyrə nüvəsi ilə eksperimentlər aparmağa başlayıb ki,
bununla da elmdə tam bir elmi istiqamətin əsası qoyulub.
Lakin Gerdon qoyduğu təcrübələrin elmi nəticələrini
qiymətləndirə bilmirdi. Öz təcrübələrinin nəticələrini
görməmiş o, hövsələsizlik göstərərək bir daha onun üçün
maraqlı olmayan sahə ilə məşğul olduğunu etiraf edib.
Onun elmi rəhbəri Maykl Fişenberq Gerdonu eksperimental
genetikanın ən müasir metodları sahəsində bilik əldə
etməsi üçün ABŞ-a göndərib. "Orada (ABŞ-da) mənə
dedilər ki, əgər mən bu sahədə, ümumiyyətlə heç nə
düşünə bilmirəmsə, onda araşdırmalara başlamağa heç
dəyməz",-deyə Gerdon xatırlayırdı. Amerikadan əliboş
qayıdan Gerdon öz iş yerinə baş çəkib. O, Amerika
səfərindən əvvəl qoyduğu çömçəquyruqların artıq yetkin
qurbağalara çevrildiyini və onların özlərinin də
çoxaldığını müşahidə edib. Onların hüceyrələrinin
analizi göstərmişdi ki, Gerdon çox parlaq elmi kəşfə
imza atıb: 50 ildən sonra bu iş təbabətin ən əsas
sahələrindən birinə çevrilib. Məhz bu iş onun
müəllifinə Nobel mükafatı qazandırıb.
Nobel mükafatına layiq görülməsini təəccüblə qarşıladı
O bu zəngi düz 50 il idi ki, gözləyirdi. 2012-ci il
oktyabrın 8-də bazar ertəsi Con Gerdon həmişə olduğu
kimi səhər tezdən laboratoriyaya gəldi. Həmkarları və iş
yoldaşları işə gələnə qədər bir sıra əlyazmaları gözdən
keçirmək onun ən çox sevdiyi məşğuliyyətdir. Birdən
laboratoriyaya olan telefon zəngi Gerdona hələ 50 il
əvvəl aspirant olan zamanı gördüyü və yüzlərlə
tədqiqatçının istinad etdiyi elmi işə görə Nobel
mükafatının verilməsi barədə xoş xəbər verdi. Bu illər
ərzində Gerdon dəfələrlə bu məzmunlu, lakin yalan
telefon xəbərləri dinləmişdi. Lakin bu dəfə İsveçdən
(Nobel Mükafatları Komitəsindən) olan səs tam ciddi
idi. Xəbərdə bildirilirdi ki, 2012-ci il fiziologiya
və tibb sahəsində Nobel mükafatı britaniyalı hüceyrə
biologiyası üzrə mütəxəssis Con Gerdon və yaponiyalı
alim Sinya Yamanakaya yetkin hüceyrələri uğurla gövdə
hüceyrələrinə yenidən proqramlaşdırdıqlarına görə təqdim
olunub. Con Gerdon Nobel mükafatına layiq görülməsini
təəccüblə qarşılamışdı. Dolli quzularını dünyada ilk
dəfə klonlaşdırmış Yan Vilmut xəbəri məmnunluqla
qarşılayaraq bildirib ki, nəhayət, Nobel komissiyası
Gerdonun təcrübələrinin novatorluğunu tanıyıb və bərpa
təbabəti üçün onun kəşfinin əhəmiyyətini qiymətləndirib.
Böyük Britaniyadakı Parkinson Xəstəlikləri Tədqiqatları
Mərkəzinin direktoru Kiran Brin hesab edir ki, Gerdonun
işləri nəticəsində biz Parkinson kimi ağır xəstəlikləri
müalicə edə və bütün dünyada milyonlarla insanın
həyatını dəyişə biləcəyik. London Universitet
Kollecinin professoru Con Xaridi yazırdı: "Düşünürəm ki,
biologiya ilə məşğul olan və xəstəliklərin mexanizmini
başa düşməyə çalışan hər kəs Nobel komitəsinin bu gözəl
və çox düzgün qərarını alqışlayacaq".
Yeri gəlmişkən, Gerdon sübut edə bilmişdi ki,
hüceyrələrin əksəriyyəti bütün orqanizmin inkişafı üçün
zəruri olan bütün informasiyaları qoruyub saxlayır.
Gerdona qədər embriologiyada belə bir fikir hökm sürürdü
ki, əzələ hüceyrəsi sona kimi əzələ, dəri hüceyrələri
dəri və digərləri də dəyişməz olaraq qalacaq.
Gerdonun ötən əsrin 60-cı illərinin əvvəllərində
qurbağalar üzərində apardığı tədqiqatlar canlıların
klonlaşdırılması sahəsində eksperimentlərin başlanğıcı
hesab olunur.
Nobel Mükafatları Komitəsinin təqdimatında qeyd olunurdu
ki, Gerdonun kəşfi "bizim orqanizmimizdə hüceyrələrin
inkişafına dair bu günə qədər mövcud olmuş baxışları tam
dəyişib". Nobel mükafatının təqdimolunma mərasimində
Gerdon bunları demişdi: "Mən və Sinya Yamanaka heç vaxt
birlikdə işləməmişik. Yamanaka mənim tədqiqatlara
başladığım ildə anadan olub. Lakin biz ümid edirik ki,
elmi töhfəmiz insanların əzablarını yüngülləşdirəcək".
Gerdon əmin olduğunu bildirib ki, hazırladıqları
metodlar insanlara bir növ yeni genetik hüceyrələr əldə
etməyə, xəstəliyə və ya yaşa görə sıradan çıxmış
hüceyrələri dəyişməyə imkan verəcək. Professor
Yamanaka Nobel mükafatının onun üçün böyük fəxr olduğunu
deməklə bərabər əlavə edib ki, "Gerdon olmasaydı, mən bu
mükafatı ala bilməzdim".
Hələ 1999-cu ildə Science jurnalı gövdə hüceyrələrinin
kəşfini DNT-nin ikiqat spiralının şifrəsinin oxunması
və "İnsan genomu" proqramından sonra biologiya elmində
üçüncü ən əhəmiyyətli hadisə adlandırmışdı.
Gövdə hüceyrələrinin əldə olunmasının birbaşa yolu,
məlum olduğu kimi, embrionlardan istifadə olunmasıdır,
lakin bu cür yanaşma etik problemlər üzündən mürəkkəb
məsələdir. Lakin Gerdon və yaponiyalı bioloq Sinya
Yamanakanın işləyib hazırladıqları metod insanın gövdə
hüceyrələrinin emrionlardan deyil, İPS -hüceyrə
adlandırılan gövdə hüceyrələrindən əldə olunmasına
əsaslanıb. Bir sıra ekspertlər hesab edirlər ki,
Gerdonun və Yamanakanın metodlarının köməyi ilə gövdə
hüceyrələrinin qeyri-məhdud ehtiyatını yaratmaq olar.
Onların əsasında isə bu və ya digər orqan toxumasını
əldə etmək olar. Bu isə transplantologiya elmində əsl
inqilabdır.
Gerdonun kəşfinin çox qısaca mahiyyəti bundan ibarətdir
ki, yaşlı orqanizmin bütün hüceyrələrinin nüvəsi eyni
informasiyalara malikdir. Məsələn, ürək əzələsi
neyronlardan yalnız bununla fərqlənir k, onlarda
müxtəlif genlər işləyir, lakin genlərin ümumi toplusu
eynidir. "Yaşlı" hüceyrələrdən nüvənin yumurta
hüceyrəsinə köçürülməsi nüvəni embrional, ilkin
vəziyyətə gətirib. 50 il keçəndən sonra alimlər daha
zərif prosedurlar vasitəsi ilə yaşlı hüceyrələri artıq
insan embrionlarına çevirməyi, onları istənilən miqdarda
yetişdirməyi və istənilən yaşlı hüceyrəyə çevirməyi
öyrəniblər. Bu isə hazırda tibbi tədqiqatlarda
əhəmiyyətli istiqamət hesab olunur.
Alimlər ümid edirlər ki, bu yolla qeyri-məhdud miqdarda
"əvəz oluna bilən" hüceyrələr yetişdirməyi öyrənə
biləcəklər. Bu isə infarktdan sonra ürəyin bərpa
olunmasına imkan verəcək. "Geriyə baxdıqda mən o vaxtkı
aspirant işimi həyatımın ən mühüm uğuru hesab edirəm", -
deyə Gerdon bildirir.
İnsanın klonlaşdırılması artıq 2060-cı ildə reallıq
olacaq
Yetkin hüceyrələri müvəffəqiyyətlə gövdə hüceyrələrinə
yenidən proqramlaşdırmağa nail olan alimlər qeyd
ediblər ki, apardıqları elmi araşdırmaların məqsədi
insan üçün onun dəri və qan hüceyrələrindən ehtiyat
ürək, beyin və digər orqanların hissələrini yaratmaqdan
ibarətdir. Onların qənaətincə, bu yolla bir çox
xəstəlikləri, o cümlədən ürək-damar, bir çox irsi və
Alzheimer sindromu kimi ağır xəstəliklərin qarşısını
almaq və müalicə etmək mümkündür. "Bizim son hədəfimiz
yaşlı insanın bütün növ hüceyrələrinin dəyişdirilməsi
imkanlarına nail olmaqdır. Biz, məsələn, ehtiyat ürək və
ya dəridən beyin hüceyrəsi və ya qan hüceyrəsi almaq
üsullarını tapmaq istərdik", - deyə Gerdon bildirir.
Ötən ilin sonlarında İspaniyanın Corriere della Sera
qəzetində dərc olunmuş məqaləsində Gerdon yazırdı ki,
insanın klonlaşdırılması artıq 2060-cı ildə reallıq
olacaq. Nobel laureatı əmin olduğunu bildirib ki, əgər
söhbət faciəli şəkildə həlak olmuş övladın
valideynlərinə qaytarılması və ya ciddi patologiyaların
müalicəsindən gedirsə, onda bəşəriyyət təhlükəsiz
klonlaşdırma metodlarını qəbul etməyə tezliklə razılıq
verəcək. Onun sözlərinə görə, klonun yaradılması üçün
ana yumurta hüceyrəsi və həlak olmuş uşağın müəyyən
miqdarda epitel hüceyrəsinin olması kifayət edəcək.
"Bəziləri insan varlıqlarının klonlaşdırılmasını hardasa
gözəl hesab edir, digərləri isə bunun qorxulu olduğunu
qəbul edir, lakin bir şey aydındır - bu, elmi fantastika
deyil". Alim qeyd edib ki, reproduktiv klonlaşdırma
çoxsaylı problemlərlə, xüsusən də anomaliyalarla
bağlıdır, terapevtik klonlaşdırma isə bəşəriyyətə daha
çox imkanlar yarada bilər. Gerdon klonlaşdırma
mexanizminin heç də mürəkkəb olmadığını bildirib.
"Burada söhbət artıq təbiətin əvvəl yaratdığı varlığın
sadə surətinin əldə olunmasından gedir".
Nobel laureatının uşaqlara nəsihəti
Bu gün alim Kembricdə onun adını daşıyan Gerdon
İnstitutuna rəhbərlik edir. Onun son tədqiqatları
hüceyrələrarası siqnal faktorlarının analizinə həsr
olunub. Tam istisna bir haldır ki, bu elmi tədqiqat
ocağı alimin sağlığında onun adını daşıyır. Bu insanın
ətrafdakılara qarşı tamamilə özünə xas olan münasibəti
var. Onun tələbələrə oxuduğu mühazirələr aydınlıq,
məntiqi şəffaflıq nümunəsidir. "Məsələ ondadır ki, mən
özüm də mürəkkəb şeyləri başa düşmürəm, buna görə də
istər eksperimentlərimdə, istərsə də tələbələrə oxuduğum
mühazirə materiallarında həddən artıq sadəliyə can
atıram", - deyə Gerdon bildirir.
Alimin rəhbərlik etdiyi tədqiqat mərkəzi digər bir
özəlliyi ilə seçilir. Elmin tamamilə xüsusiləşdirilmiş
sahələri ilə məşğul olan alimləri bu instituta işə
qəbul etmirlər. "Biz hər hansı sahənin bizdə təmsil
olunması naminə yeni istiqamətlərə başlamaq istəmirik.
Biz həmişə mövcud olan nailiyyətləri inkişaf etdirməyə
üstünlük veririk. Biz əməkdaşlığa inanırıq və istəyirik
ki, yeni laboratoriyalar köhnələrlə əlaqəli
işləsinlər". Nə qədər qeyri-tipik hal olsa da,
Gerdon bu işi özünəməxsus edir. Alimin uşaqlara və
onların valideynlərinə tövsiyəsi də var. "Uşaqlara və
valideynlərə üz tutaraq demək istəyirəm ki, ən vacibi
sizə həqiqətən maraqlı olan bir şeyi tapmaq və bu maraq
arxasınca getməkdir".
Hazırladı: Oruc MUSTAFAYEV |
