Məktəbdə xarici dilin təlimi əsas bir məqsəd daşıyır: xarici dil dərslərində şagirdlərin kommunikativ kompetensiyasını inkişaf etdirmək.

Kompetensiya konkret bir məsələnin yerinə yetirilməsi üçün lazım olan bacarıqdır. O, bacarıqların, biliyin birliyini özündə əks etdirir.  "Competence" sözü "to compete" felindən əmələ gələrək "yarışmaq" mənasını verir, daha dəqiq ifadə etsək, "yarışmaq bacarığı" kimi tərcümə oluna bilər.

Kommunikativ kompetensiyalar  şəxsi cəhətlərin və imkanların insanın kommunikativ fəaliyyətini təmin edən, eləcə də dil və dildənkənar bilik və bacarıqların məcmusudur.

Kommunikativ kompetensiya dilə praktik yiyələnmə olub aşağıdakıları əks etdirir:

- yalnız deklarativ xarakterli deyil, həm də prosessual xarakterli "biliyi";

- kommunikativ kompetensiyanın bütün komponentləri bir-biri ilə bağlıdır;

- kommunikativ kompetensiyanın kompo

nentləri yalnız linqvistik mahiyyət daşımır. Bura şagirdlər tərəfindən mətnlərin qurulması və dərk edilməsi bacarığı, kommunikativ məzmunun dəqiq mənimsənilməsi, nitq ünsiyyətinin məqsədinə nail olmaq və müxtəlif mədəni ənənələrə malik  xalqların nümayəndələri ilə qarşılıqlı əlaqə qurmaq bacarığı daxildir.

Məntiqi baxımdan, mətnin düzgün qurulması və tamamlanması hələ xarici dilə səriştəli yiyələnmə demək deyildir. Kommunikativ kompetensiya şagirdin öz fikrini digərlərinin anlayacağı səviyyədə düzgün və dəqiq ifadə etməsinə zəmin yaradır.

Kommunikativ kompetensiyanın bu komponenti praqmatik komponent adlanır.

Kommunikativ kompetensiyanın mədəniyyətlərarası komponenti ünsiyyətdə olduğun insanları  etnik mənsubiyyətinə və təhsilin səviyyəsinə görə tanımaq imkanı yaradır.

Kommunikativ kompetensiyanın mədəniyyətlərarası komponenti sosiolinqvistik və sosiomədəni bilikləri birləşdirir ki, bu da şagird şəxsiyyətinin hərtərəfli inkişafı, milli mənsubiyyət hisslərinin möhkəmlənməsi, kommunikativ təcrübənin zənginləşməsi, digər mədəniyyətlərə tolerant münasibətin formalaşması və öyrənilən dil vasitəsilə səmərəli ünsiyyətin qurulması üçün imkan yaradır.

Məlum olduğu kimi, ünsiyyət nitq fəaliyyətinin müxtəlif növləri (nitqi dinləyib anlama, danışma, oxuyub anlama və yazı) vasitəsi ilə  yaradılır. Məktəbdə  şifahi nitqə və oxuya üstünlük verilməlidir. Yazı isə əsas kursda şifahi nitq və xüsusilə oxu vərdiş və bacarıqlarının formalaşdırılmasından ötrü vasitə kimi qəbul edilməlidir.

Aşağı siniflərdə dildən ünsiyyət vasitəsi kimi istifadə etmənin təməli qoyulur. Bu mərhələdə şagirdlər yaş marağına uyğun mövzular ətrafında fikir mübadiləsi aparmağı və asan mətnləri oxuyub anlamağı bacarmalı, eyni zamanda elementar yazı vərdişlərinə yiyələndirməlidirlər. Orta və yuxarı mərhələlərdə əsası qoyulmuş nitq vərdiş və bacarıqları daha zəngin dil materialı əsasında inkişaf etdirilərək təkmilləşdirilir.

Təlim prosesində müstəqil işləməyi, lüğətdən və digər məlumat mənbələrindən sərbəst istifadə etməyi öyrətmək xarici dil təlimi qarşısında duran ən vacib vəzifələrdən hesab edilməlidir.

Mən dərs dediyim siniflərdə bacardığım qədər bu vəzifələrin öhdəsindən gəlməyə çalışıram. 

Rübabə HACIYEVA,
ERA tam orta məktəbin  ingilis dili müəllimi