İnsan fərd kimi dünyaya gəlir, şəxsiyyət kimi formalaşır. Şəxsiyyətin  formalaşması  uşagın  özünü  dərk  edib, "mən" kəlməsini işlətməsindən başlayır. Bu  proses ilk ailə  tərbiyəsindən insanın  ömrünün  sonuna kimi davam  edir. Uşaqlar hələ  kiçık yaşlarından ətraf aləmi dərk etməyə çalışırlar. Gördükləri  hər  bir  şeylə maraqlanır, böyüklərə  çoxlu  suallar verməklə biliklərini artırırlar. Bagça  dövründə saymağı, sadə  hesablamaları, müxtəlif şeir və oyunları  öyrənirlər. Bağça  yoldaşları  ilə  ünsiyyət  qurub  kollektivə  uyğunlaşırlar. Onlar  məktəb  həyatına  hazırlaşırlar.  Məktəb  dövründə  onların  şəxsiyyət  kimi  formalaşma  prosesinə  müəllimlər  nəzarət  edirlər. Bu  prosesdə  dərsliklərin, dərs vəsaitlərinin, dərs  metodlarının  rolu  əvəzsizdir. Fəal təlim metodlarının da xüsusi yeri vardır. Ona  görə  də  fəal  təlim  metodları  şəxsiyyətyönümlü  metod  adlanır. Bu  metodların  üstünlüyü  ondadır  ki, dərs  prosesində  hər  bir  şagird  şəxsiyyət  kimi  götürülür, onların  hər  birinin  fikrinə  hörmətlə  yanaşılır. Bu  fikirlər  yanlış  olsalar  belə,  hər  bir  şagird  təklif  vermək,  müzakirələrdə iştirak etmək, müəllimin  fikri  ilə  razılaşmamaq  iqtidarında  olur. Müəllim tərəfindən  qoyulmuş  motivasiya və tədqiqat sualları  şagirdlərə  bilikləri sərbəst  əldə  etməyi,  yəni öyrənməyi öyrədir. Qruplarla iş  prosesində isə müəllim şagirdlərə əməkdaşlıgı, fikirləri bölüşməyi, təkliflər  verməyi,  analiz  etməyi və  yekunda bir nəticəyə  gəlməyi  öyrədir. Bu  isə şagirdlərdə özünə  inam  formalaşdırır. Bu da  şəxsiyyət  üçün  vacib  keyfiyyətlərdəndir.

Beləliklə,  məktəb  dövründə  mərhələlərlə  formalaşmış  keyfiyyətlər insanın  bütün həyatında böyük rol oynayır. İnsan hər hansı bir situasiyadan çıxmaq  üçün yollar  axtararkən müxtəlif  variantlar irəli sürür, hər bir variant  üzrə  araşdırma  aparır  və  ən optimal  variantı  seçir. Belə  olduqda  isə  səhvetmə  ehtimalı azalır. Hadisələri qabaqcadan proqnozlaşdırmağı öyrənir. Görəcəyi işin nəticəsini əvvəlcədən müəyyən edə bilir. İş yerində iş yoldaşları ilə  yaxşı  ünsiyyət  qurmağı, ətrafında insanlar  toplamağı, liderlik  etməyi bacarır.  Müəllim  fasilitasiyası ilə əldə etdikləri  idraki,  emosional,  psixomotor fəaliyyəti  gələcəkdə  şagirdin  cəmiyyətdə seçilən bir şəxsə çevrilməsinə  yardımçı olur. Daim kreativ düşüncə  tərzinə  malik  olur. Cəmiyyətdə  gedən  proseslərə  biganə qalmır, bu  proseslərin iştirakçısı olur. Öz şəxsi fikri və  şəxsi  mövqeyi olan bir insan kimi tanınır.

Bu  gün cəmiyyətimizdə  belə  şəxslərə  daha  çox  ehtiyac  var. Bu məsələ  dövlətimiz tərəfindən də daim diqqət mərkəzində saxlanılır. Neftdən gələn gəlirləri insan kapitalına çevirmək Prezidentimizin əsas  siyasətlərindən biridir. Bu işdə isə ilkin vəzifə müəllimlərimizin üzərinə düşür. Çünki hər bir tanınmış şəxsin yolunun başlanğıcı məktəbdir. Son dövrlərdə məktəblərə göstərilən diqqət və  dövlət qayğısı bunu deməyə əsas verir.  Azərbaycan gəncləri yaxın zamanlarda öz bilik və bacarıqları ilə dünyada sözlərini deyəcək və təhsil sahəsində daha da böyük uğurlara imza atacaqlar. Müəllimlərimiz isə onlara yaradılmış müasir şəraitdən yararlanaraq qarşılarına qoyulan məqsədlərinə nail olacaqlar. Çünki hər bir bilikli, savadlı gənc Azərbaycanın kapitalıdır. Bu kapitalı daim artırmaq  da hər bir Azərbaycan vətəndaşının borcudur. 

Akif  ŞİRİNOV,
Bakıdakı 49 nömrəli "İntellekt" məktəb-liseyin riyaziyyat  müəllimi