Respublikamızda xüsusi qayğıya ehtiyacı olan əqli və fiziki cəhətdən qüsurlu, əlil uşaqların sosial müdafiəsi, onların təhsil aldığı xüsusi təhsil müəssisələrinin inkişafı  Azərbaycan Respublikası Prezidentinin diqqət mərkəzindədir. Xüsusi təhsillə bağlı İnkişaf Proqramının hazırlanması zərurəti də məhz ölkə rəhbərliyinin bu problemə müntəzəm qayğısının nəticəsidir. Qısa bir vaxt ərzində müvafiq qanunvericilik bazasının yaradılması nəticəsində xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqların təhsilinin təşkilinə əlverişli zəmin yaradılmışdır. Belə ki, 2001-ci ildə "Sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərin təhsili (xüsusi təhsil) haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu qəbul edilmişdir. Qanunda xüsusi təhsil sahəsində dövlətin vəzifələri müəyyənləşdirilmiş, sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərin, onların valideynlərinin və ya digər qanuni nümayəndələrinin xüsusi təhsil sahəsində hüquq və vəzifələri öz əksini tapmış, xüsusi təhsilin təşkili, xüsusi təhsil sisteminin idarə olunması təsbit olunmuşdur. Respublikada xüsusi qayğıya ehtiyacı olan (sağlamlıq imkanları məhdud) uşaqlar üçün 25 xüsusi və internat tipli məktəb fəaliyyət göstərir. Onlardan 18-i internat tipli müəssisə, 7-si xüsusi məktəbdir. Bu müəssisələrdə ümumilikdə 5535 nəfər şagird təhsilə cəlb olunmuşdur. Onların təlim-tərbiyəsi ilə 1996 pedaqoji işçi məşğul olur. Qeyd olunan müəssisələrdən 16 internat-məktəb Təhsil Nazirliyi sistemindədir. Təhsil Nazirliyi sistemində fəaliyyət göstərən 7 xüsusi məktəbdə xüsusi qayğıya ehtiyacı olan 2263 nəfər şagird təhsilə cəlb olunmuşdur.

Son illərdə xüsusi təhsil müəssisələrinin maddi-texniki və tədris bazasının möhkəmləndirilməsi istiqamətində bir sıra məqsədyönlü işlər görülmüşdür. O cümlədən  Nəsimi rayonundakı 268 nömrəli xüsusi məktəb müasir standartlara uyğun əsaslı təmir edilmişdır.  Burada respublika üzrə xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqların təhsilinin təşkili sahəsində xeyli müsbət təcrübə toplanmışdır.

Əqli və fiziki cəhətdən qüsurlu uşaqların təhsil aldığı 268 nömrəli xüsusi məktəb 1927-ci ildən fəaliyyət göstərir. Hazırda məktəbdə 800 şagird və 242 müəllim çalışır. Məktəb 2003-cü ildə ilk dəfə Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın qayğısı sayəsində əsaslı təmir olunub, əlavə idman korpusu və yeməkxana tikilib.  Məktəb  lazımi avadanlıqlarla təmin edilmişdir. 1997-ci ildən məktəbə rəhbərlik edən S.Mustafayevin Bakı şəhəri Psixoloji-Tibbi Komissiyasının üzvü və Respublika Psixoloji-Tibbi Pedaqoji Komissiyasının katibi kimi uğurlu fəaliyyəti ölkə Prezidenti tərəfindən yüksək dəyərləndirilib. O, "Tərəqqi" medalı ilə təltif olunub.  

Məktəbin müəllim və şagirdləri Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə 2006-2008-ci illərin aprel aylarında Türkiyənin İstanbul şəhərində keçirilən I, II və III Uluslararası "Gülen Çocuk Şenliği" festivalında, 2008 və 2010-cu illərin iyun ayında Polşanın Tçev şəhərində keçirilən VI və VIII Beynəlxalq Teatrlar festivalında iştirak ediblər.

Xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqların inteqrasiyalı (inklüziv) təliminin təşkili, xüsusi təhsil müəssisələrinin mövcud problemlərinin aradan qaldırılması, onların dinamik inkişafının təmin edilməsi, həmin müəssisələrdə çalışan müəllimlərin peşəkarlıq səviyyəsinin yüksəldilməsini daim diqqətdə saxlayan S.Mustafayev Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun rektoru, professor, Milli Məclisin deputatı Aqiyə Naxçıvanlıya rəhbərlik etdiyi məktəbin  pedaqoji kollektivinin pedaqoji-psixoloji elmlər sahəsində yeniliklərin öyrənilməsinə ehtiyaclarını, məktəbin profilini nəzərə almaqla ixtisasartırma təhsilinin təşkil olunması ilə bağlı müraciət etmişdir. Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun rəhbərliyi bu təklifi qəbul edib məsələnin həlli üçün tədbirlər müəyyənləşdirdi. Həmin tədbirlərə əsasən, 60 saatlıq  tematik plan əsasında 11-21 iyun 2012-ci il tarixlərində  keçiriləcək təlimlərin Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun psixologiya kafedrasının əməkdaşları psixologiya üzrə fəlsəfə doktorları dosent N.Pzayeva, dosent M.İsmayılova. İ.Sultanova, Q.Əzizov, L.Qurbanova, baş müəllim Ç.Verdiyeva, pedaqogika kafedrasının əməkdaşları, dosent Ə.Bədəlova, dosent Z.Kərimova, baş müəllim G.Eminova, Xüsusi Qayğıya Ehtiyacı olan Uşaqlar Layihəsinin rəhbəri F.Əmirova və Müasir Təhsilə və Tədrisə Yardım Mərkəzinin mütəxəssisi L.Səfərxanova  tərəfindən aparılması qərara alındı.

Təlimin açılışında çıxış edən  Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun əlavə təhsil üzrə prorektoru Rahim Əzizov qeyd etdi ki, inklüziv təhsilin inkişafı dünyanın bir çox ölkələrinin təhsil siyasətinin prioritetlərindəndir. Artıq  Azərbaycanın bir sıra ümumtəhsil məktəbində və uşaq bağçalarında xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqların inteqrasiyası həyata keçirilir, inklüziv sinif və qruplar açılır. Sevindirici haldır ki, Nəsimi rayonundakı 268 nömrəli məktəbin bu sahədə olduqca maraqlı təcrübəsi var. R.Əzizov diqqətə çatdırdı ki, inklüziv təhsillə bağlı institutda beynəlxalq elmi-praktik konfranslar keçirilir, institut nəzdində "İnklüziv Təhsil Mərkəzi"nin fəaliyyətinə hazırlıq işləri gedir.

Dünyaya Baxış  və Açıq Cəmiyyət İnstitutu, Təhsildə İnnovasiyalar Mərkəzi, Təhsil Nazirliyinin müvafiq qurumları YUNESKO-nun Uşaq Fondu və digər təşkilatların iştirakı ilə institutumuzda inklüziv təhsillə bağlı seminarlar təşkil edilir. Hazırda 268 nömrəli xüsusi məktəbdə 155 müəllimin iştirakı ilə keçirilən  təlimlər xüsusi xarakter daşıyır.

Məktəbin təcrübəli biologiya müəllimi Rəna Sədiyeva  ixtisasartırma təhsilində aparılan təlimləri yüksək qiymətləndirərək qeyd etdi ki, Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun rəhbərliyi tərəfindən həyata keçirilən təlimlər təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə imkan verir. Təlimlərdə  əldə etdiyimiz yeni bilik və bacarıqlar  yeni tədris ilində daha səmərəli fəaliyyət göstərməyimizə kömək edəcəkdir.

Təlimdə fəal iştirak edən müəllimlərdən Elmira Lətifova, Aydan Xanməmmədova, Elmira  Əliyeva, Leyla Yaqubova və başqaları  təlimlərin səmərəliliyini qeyd edərək hərtərəfli inkişaf etmiş şəxsiyyətin formalaşmasını təmin etmək üçün təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə nail olmaq naminə hər bir müəllimin professional səviyyəsinin, peşə ustalığının artırılmasında, pedaqoji kadrları yeni təlim üsulları ilə silahlandırmaq, təhsil sahəsində baş verən yenilikləri müasir tələbatlara uyğun olaraq onlara öyrətmək üçün yerlərdə keçirilən təlimlərin əhəmiyyətini vurğuladılar.

Məktəbin direktoru S.Mustafayev Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun 268 nömrəli  xüsusi  məktəbdə keçirdiyi təlimlərin pedaqoji kollektivin həyatında mühüm hadisə olduğunu, Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu ilə əməkdaşlığı davam etdirəcəklərini bildirdi, yüksək səviyyəli təlimlərə və göstərilən metodiki xidmətə görə institutun rəhbərliyinə və  əməkdaşlarına təşəkkür etdi. 

Zülfiyyə VƏLİYEVA,
Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun metodisti, əməkdar müəllim