|
Yaşadığım binanın həyətində kiçicik bir bağça var.
Binanın sakinləri bu bağçanı çox sevirlər. Hər kəs imkan
tapan kimi bağçadakı ağacları sulayır, onların dibini
belləyir, torpağı alaq otlarından təmizləyirdi.
Mən hər gün işə gedərkən yolum bu bağçanın yanından
düşürdü. İstər-istəməz boylanıb ağaclara, çiçəklərə
baxırdım. Son zamanlar burada işləyən, ağaclara böyük
bir həvəslə qulluq edən bir qoca görürdüm. Ağır-ağır
hərəkət etməsindən qocanın çox yaşlı olduğu hiss
olunurdu. Əvvəllər bu qocanı buralarda görməmişdim.
Fikirləşdim ki, yəqin bizim binaya təzə köçübdür.
Bir dəfə işdən qayıdanda qəribə bir hadisənin şahidi
oldum. Qoca ovcunda tutduğu nəm torpağı acgözlüklə
qoxlayırdı. Onun bu hərəkəti diqqətimi cəlb etdiyindən
bir az da ona yaxınlaşdım. İndi onun üzünü aydın
görürdüm. Qocanın gözlərindən sel kimi yaş axırdı. Mən
qocaların və uşaqların göz yaşlarına heç vaxt biganə
qala bilmirəm. Qocanın göz yaşları məni də kövrəltmişdi.
Ona yaxınlaşdım. Məni görəndə göz yaşlarını gizlətməyə
çalışdı. Hiss etdim ki, ürəyi doludur. Dərdini
bölüşməyə adam axtarır.
Qocanın qoluna girib onun bağçanın içərisində qoyulmuş
skamyada oturmasına yardım etdim. Ovcundakı torpağı hələ
də yerə tökməmişdi. Əksinə, ovcunu daha bərk-bərk
sıxmışdı. Nədənsə, ötən il böyük maraqla oxuduğum
Varisin "Bir ovuc torpaq" əsəri həmin an yadıma düşdü.
Gözlərimi qocanın üzünə dikib sakitcə oturmuşdum. Onun
nə vaxt söhbətə başlayacağını səbirsizliklə gözləyirdim.
Qocanın isə xəyalı çox uzaqlarda idi. O, bir də diqqətlə
ovcundakı torpağa baxıb ağır-ağır sözə başladı:
- Eh, qızım, taleyimizdə bunları yaşamaq da var imiş
demək. Bilirsən, mən o biri məhlədə yaşayıram. Xeyli
vaxtdır meylimi bu ağaclara salmışam. Başımı qatıram.
Torpağın qoxusu mənə doğma yurdumu xatırladır. Mən də öz
vətənində "vətənsiz" yaşayanlardanam. Köçkünəm! Sonuncu
kəlməni dərin təəssüf hissi ilə dedi. Qoca başını
ağır-ağır tərpədərək, dərin təəssüf hissi ilə söhbətini
davam etdirdi:
- Hələ uşaq olanda anamdan tez-tez bu sözləri eşidirdim:
"Allah heç düşmənimi də öz vətənindən ayrı salmasın". O
zaman bu sözlərə o qədər də əhəmiyyət vermirdim. Ancaq
böyüyüb yaşa dolduqca vətənin nə demək olduğunu başa
düşdüm.
Mən uşaqlığımı və gəncliyimi Qarabağın gözəl
guşələrindən olan Şuşa şəhərində keçirmişəm. Gözəl Şuşa,
nazlı gəlin, qədim məkan! Mənim sevgili vətənim! Səni
məndən ayırdılar, məni də öz qəlbimdən ayırdılar.
Boğuluram, qızım, mən bu şəhərdə boğuluram. Əvvəllər elə
bilirdim Şuşadan ayrı heç bir gün də yaşaya bilmərəm.
Ancaq bax, neçə illərdir ki, ölməmişəm, yaşayıram. Ancaq
məni yaşadan yalnız və yalnız vətənə bir də dönmək ümidi
olub. Bu inamımı heç vaxt itirməmişəm.
Qoca danışdıqca gözlərində zəif bir ümid qığılcımı yanıb
sönürdü.
Sonra birdən diqqətlə gözlərimə baxıb soruşdu:
-Sən bizim o yerləri heç görmüşdünmü, qızım?
-Bəli, babacan, görmüşdüm də, gəzmişdim də, sevmişdim də
o yerləri. Qarabağlı olmasam da, uşaqlığım o gözəl
yerlərdə keçib. Mən də sizin qədər yanıram, sizin qədər
təəssüf hissi keçirirəm. Gecələr yuxularımda görürəm
Cıdır düzünü, İsa bulağını, Xan qızının narazı
çöhrəsini, Vaqifin, Zakirin, Bülbülün, Üzeyirin narahat
ruhlarını.
Qocanın gözləri yenə doldu:
-Eh qızım, yuxulardan danışma. Mən hər gecə o yerləri
gəzib qayıdıram. Deyirlər, yuxular rəngli olmur. Ancaq
mən o güllərin, çiçəklərin hər birini öz rəngində
görürəm. Hətta ətirlərini belə hiss edirəm. Bizim o
yerlərin çiçəklərinin, otlarının ətri bir özgə cür
olardı. Oranın təmiz havasını ciyərlərinə çəkməyin
ləzzətini heç nə verə bilməz. Daha dözə bilmirəm, qızım,
dözə bilmirəm. Elimi, obamı, ata-anamın dəfn olunduğu
doğma torpağımı istəyirəm. Burnumun ucu göynəyir o
yerlərdən ötrü. Amma ümidimi itirməmişəm. Son vaxtlar
ümidim bir az da artıb. Prezidentimizin yürütdüyü düzgün
siyasət mənim ümidimin artmasına səbəb olub. Mənə elə
gəlir ki, doğma yurduma dönəcəyim gün çox da uzaqda
deyil. Mən qələbə gününün yaxınlaşdığını hiss edirəm.
Qoca bu sözləri söyləyib ovcunda saxladığı torpağı bir
daha qoxlayıb ehtiyatla yerə tökdü. Yavaş-yavaş yerindən
qalxıb mənimlə vidalaşdı. Uzaqlaşan zaman bu sözləri
pıçıltı ilə söylədiyini eşitdim:
"Vətənə dönməyim gəlir, vətəndə ölməyim gəlir".
İlhamə HƏSƏNOVA,
Bakıdakı 245 nömrəli məktəbin
Azərbaycan dili və ədəbiyyat müəllimi |
