|
Fransa təhsil islahatlarını davam etdirir
 Fransanın
təhsil naziri Loran Vokye ölkənin təhsil
sistemində aparılan islahatların əsas
istiqamətləri barədə danışıb. Ölkəsinin ali
təhsil sistemində həyata keçirilən islahatların
xüsusiyyətləri və istedadlı xarici tələbələrin
ölkəyə cəlb edilməsi təcrübəsinə toxunan nazir
köklü dəyişikliklərin qaçılmazlığını qeyd edib.
Onun sözlərinə görə, islahatların zəruriliyi
istisnasız olaraq hamı - siyasətçilər,
professorlar və ali məktəblərin rəhbərlikləri
üçün tam aydın idi. Nazir 2007-ci ildən
başlamış islahatları son onilliklərin ən ciddi
hadisəsi adlandırıb.
Fransada islahatlar hansı istiqamətdə həyata
keçirilib?
Bu barədə danışan nazir qeyd edib ki, ilk
növbədə, universitetlərin müstəqilliyinin
kifayət qədər genişləndirilməsinə diqqət ayrılıb.
Müstəqillik həm akademik, həm də maliyyə
cəhətdən təmin olunub. Ali təhsil müəssisələri
təhsil proqramlarını müstəqil surətdə işləyib
hazırlamaq və həyata keçirmək hüququ əldə
ediblər. Onlar öz maliyyə resurslarını
istədikləri kimi sərf etmək imkanı qazanıblar. "Əgər
ali məktəb hansısa yeni kurs həyata keçirmək
istəyirdisə, əvvəlcə bu qərar nazirliklə (Təhsil
Nazirliyi) razılaşdırılmalı idi. Aydındır ki,
belə olan şəraitdə universitetin səmərəli
fəaliyyətindən danışmağa dəyməz. Buna görə də
ali məktəblərə daha artıq muxtariyyət verilməsi
qərara alındı. Universitetlərin prezidentləri
effektiv menecerlər olmalıdırlar",-deyə nazir
bildirib.
İkinci mühüm istiqamət aparıcı universitetlərin
birləşməsi ilə əlaqədardır. Son vaxtlara qədər
Fransada 85 universitet və 225 ali məktəb olub.
Bir çox universitetlər öz mahiyyətinə görə
tamhəcmli universitetlərdən çox fakültələri
xatırladıb, çünki onlar dar ixtisaslar üzrə
mütəxəssis hazırlığı ilə məşğul olub. Yaxın
perspektivdə Parisdə cəmi 7 iri universitetin
fəaliyyət göstərməsi nəzərdə tutulub.
Təhsil islahatının ən vacib istiqamətlərindən
biri maliyyələşmənin artırılmasıdır. Ali
məktəblərə maliyyənin cəlb olunması üzrə bir
neçə proqram işlənib hazırlanıb. Onlardan ən
böyüyü "Gələcəyin investisiyası"dır ki, bu da
22 milyard avro təşkil edir. Proqram 2012-ci ilə
qədər həyata keçirilməlidir. Maliyyələşmənin
əsas istiqamətlərindən biri müasir universitet
kampuslarının yaradılmasıdır.
Nazir qeyd edib ki, Fransa xarici tələbələrin
ölkəyə cəlb edilməsi üzrə dünyada 4-cü yerdədir.
Buna görə də Fransa bundan sonra da xarici
tələbələrin və gənc alimlərin ölkənin təhsil
sisteminə cəlbinə diqqəti artıracaq. Hazırda
xarici tələbələr üçün Fransada təhsil pulsuzdur.
Yaxın vaxtlarda da bu siyasət dəyişməyəcək.
10 yaşlı məktəbli 10 dil bilir
Tayvanlı 10 yaşlı qız Sonya Yanq 10 dil bilir.
Tayvanda doğulan və hazırda ailəsi ilə birlikdə
Böyük Britaniyada yaşayan Yanq 10 dildə sərbəst
danışması ilə mütəxəssisləri
heyrətləndirməkdədir. Dillərin öyrənilməsində
əsl istedad sahibi olan Yanq hazırda Tayvan,
ingilis, yapon, Çin, fransız, alman, portuqal,
ispan, Uqanda və qazax dillərini bilir.
Məktəblinin sözlərinə görə, o əldə etdiyi
nailiyyətlə kifayətlənmək fikrində deyil və
yaxın vaxtlarda yeni dillərin öyrənilməsinə
başlayacaq.
Böyük Britaniya universitetləri təhsil haqlarını
azaldır
 Böyük
Britaniyanın 30-a yaxın universitet və kolleci
illik təhsil haqlarını (7,5 min funt-sterlinq -
8,6 min avro) azaltmaq niyyətində olduğunu
açıqlayıb. Bu barədə "Qardian" qəzeti məlumat
yayıb. Qeyd edək ki, ötən il 47 ali təhsil
müəssisəsi tələbələrdən il ərzində maksimum 9
min funt-sterlinq təhsil haqqı alacağını
bildirib. Ötən il Britaniya hökuməti ali
məktəblərə 2012-ci ildə təhsil haqlarını 3 dəfə
- 3 min funt-sterlinqdən 9 min funt-sterlinqə
qədər artırmağa icazə verib. Qanun layihəsinin
müəllifləri hesab edirlər ki, bu, məcburi
addımdır, çünki ali məktəblərin büdcəsində artıq
pul yoxdur. Qanun layihəsində göstərilir ki,
universitetlər təhsil haqlarını avans kimi
qəbul edə bilməzlər: tələbələr borc əsasında
oxuyacaq, aldıqları vəsaitləri isə yalnız diplom
aldıqdan və il ərzində ən azı 21 min
funt-sterlinq əməkhaqqı ilə işə düzəldikdən
sonra ödəməlidirlər. Əgər bu baş verməzsə,
tələbələr borcu qaytarmayacaqlar. 6 min
funt-sterlinqdən artıq təhsil haqqı tələb edən
ali məktəblər bunun üçün hökumətin yaratdığı
müvafiq komissiyanın icazəsini almalı, eləcə də
büdcə yerlərinin sayını artırmalıdırlar.
Qazaxıstanda Boloniya Mərkəzi yaradılacaq
Qazaxıstanda akademik mobillik və Boloniya
prosesi Mərkəzi yaradılacaq. Bu barədə
Qazaxıstanın Təhsil Nazirliyinin mətbuat
 xidməti
məlumat yayıb. Məlumatda qeyd olunur ki,
təhsilin inkişaf etdirilməsi proqramına əsasən,
ölkədə akademik mobillik və Boloniya prosesi
Mərkəzinin yaradılması nəzərdə tutulub.
Məlumata görə, kreditlərin ödənməsinin Avropa
tipi əsasında Qazaxıstan modeli işlənib
hazırlanıb. 2015-ci ilə qədər bütün ali
məktəblər bu modelin tətbiqinə keçəcək.
Nəticədə qazaxıstanlılar xaricdə bütün tədris
ili ərzində ən azı bir ildən az olmayaraq
akademik, eləcə də Qazaxıstan Respublikası
prezidentinin beynəlxalq təqaüdü hesabına
təhsil almaq hüququna malik olacaqlar.
2011-2012-ci illər Qazaxıstanda təhsilin
inkisafi üzrə dövlət proqramına uyğun olaraq ali
təhsil sisteminin dünya təhsil məkanına
inteqrasiyası davam edir. İlk növbədə, ölkə
daxilində akademik mobilliyin inkisaf
etdirilməsi üzrə işlərə başlanılıb.
Təhsilalanların və müəllimlərin akademik
mobilliyi Erasmus Mundus, Böyük Britaniya,
İspaniya, Almaniya, Çexiya, ABS, Kanada, Rusiya
və digər ölkələrin universitetləri ilə birgə
təhsil proqramları hesabına həyata keçirilir.
Kompüter oyunları uşaqların beynini dəyişir
 Kompüter
arxasında uzun müddət oturmaq baş-beyində
fizioloji dəyişikliklərə gətirib çıxara və
nəticədə diqqət və qavrayışla bağlı problemlər
yarana bilər. Bu barədə Londondakı Kral
İnstitutunun alimləri xəbərdarlıq edir.
İnstitutun direktoru, psixologiya sahəsində
mütəxəssis Süzan Qrinfildin sözlərinə görə,
videooyunlar kimi texnologiyalar uşaqların hiss
orqanlarına təsir edir və nəticədə beyində əsl "partlayış"
yaradır, bir sıra əsəb telləri ilə bağlı olan
zonalar daimi fəaliyyətdən düşür. "Monitor
qarşısında keçirilən hər bir saat uşaqları digər
hər hansı işlə məşğul olmaq imkanlarından
məhrum edir",-deyə alim bildirir. O əmindir
ki, uşaqlar daha çox təmiz havada vaxt
keçirməlidirlər. Kompüter oyunlarına ifrat
dərəcədə aludəlik diqqəti zəiflədə və uşaqları
ağılsız hərəkətlərə sövq edə bilər. Kompüter
oyunlarından asılılığın fiziki əlamətləri özünü
görmə qabiliyyətinin zəifləməsi, onurğanın
əyilməsi, bel sütunu pozuntusunda, şəxsi
gigiyena qaydalarına əməl olunmaması və yuxu
prosesinin pozulmasında göstərə bilər.
Onun sözlərinə görə, insanlar öz həyatlarının
ən ağır, taleyüklü anlarında kompüter
oyunlarından asılı vəziyyətə düşürlər. Ən çox
isə bu təhlükə ilə yeniyetmələr üzləşir. Buna
görə də profilaktik məqsədlə kompüterdən
istifadənin zaman çərçivəsi əvvəlcədən onlarla
razılaşdırılmalı və uşaqlara real həyatda başqa
işlərlə məşğul olmağı başa salmaq lazımdır.
Amerikada 317000 məzun kreditlərə görə ofisiant
kimi işləməyə məcburdur
Amerikada təhsil haqlarının çox olması
məzunların gələcək həyatında onlar uçün ciddi
problemlər yaradır. Amerika universitetlərinin
tələbələri təhsil dövründə aldıqları kreditləri
bütün karyeraları ərzində ödəməli olurlar.
Tələbələrin təhsil müddətində topladıqları
nəhəng borclar onların gələcək karyeralarına
təsir edir. Əldə olunan məlumatlara görə,
Amerikada 317000 məzun məhz təhsil borclarına
görə seçdiyi ixtisaslar üzrə deyil, ofisiant
kimi isləməli olur. 80 min məzun isə barmen kimi
işləməyə məcburdur. Bu cür perspektiv bir
çoxlarını razı salmır. Çünki adıçəkilən
sahələrdə işləmək üçün uzun illər ərzində
oxumağa dəyməz.
Xarici mətbuat materialları
əsasında hazırladı: Oruc MUSTAFAYEV |
