|
 Bu
günlər yolumuz Mərdəkan qəsəbəsində yerləşən
Oğlanlar üçün açıq tipli xüsusi təlim-tərbiyə
müəssisəsinə düşmüşdü. Öyrəndik ki, müəssisə
1965-ci ildən fəaliyyət göstərir. Hazırda
müəssisədə olan 20 uşağın təlim-tərbiyəsi ilə 12
müəllim və tərbiyəçi məşğul olur. Təhsil 9
illikdir. Müəssisəyə əsasən 8-14 yaşlı uşaqlar
qəbul edilir. Buraya respublikamızın bütün
regionlarından- yerli icra hakimiyyətlərində
fəaliyyət göstərən yetkinlik yaşına
çatmayanların işləri və hüquqlarının müdafiəsi
üzrə komissiyanın qərarı ilə müraciət edilir.
Bu açıq tipli müəssisə profilaktik müəssisə
funksiyalarını yerinə yetirir və yetkinlik
yaşına çatmayanların daim qanunazidd davranışı,
psixoloji zorakılığın hər hansı formasına məruz
qalmış, təhsildən yayınan, valideynlərlə
ünsiyyətdə çətinlik çəkən, xırda oğurluq etmiş,
siqaret çəkən, narkotikaya qurşanan, müəyyən
səbəblər üzündən evdən qaçıb küçələrdə yatıb
qalan, dilənən və başqa uşaqlar cəlb edilir.
Müəssisədə psixoloji-tibbi-pedaqoji komissiya
fəaliyyət göstərir. Komissiya uşaqları hər 6
aydan bir müayinə edir. Müsbət dəyişiklikləri
olan uşaqlar Xəzər Rayon İcra Hakimiyyətində
fəaliyyət göstərən yetkinlik yaşına
çatmayanların işləri və hüquqlarının müdafiəsi
üzrə komissiyanın qərarına əsasən evə buraxılır.
Uşağın müəssisədən buraxılmasına iki ay qalmış
müəssisənin müdiriyyəti tərəfindən valideynlərə
(qanuni nümayəndələrə), şagirdin yaşayış yeri
üzrə daxili işlər orqanlarına və yerli
komissiyaya bu barədə məlumat verilir.
 Müəssisədə
təhsil prosesi ümumi təhsilin məzmunu üzrə
dövlət təhsil standartları əsasında Azərbaycan
Respublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən
təsdiq edilmiş xüsusi proqramlarla təşkil edilir.
Burada əlavə təhsil proqramlarına - idman,
incəsənət, peşə məşğələlərinin həyata
keçirilməsi üçün şərait yaradılır. Müəssisədən
buraxılan zaman şagirdlərə onların təhsili
haqqında müvafiq sənədlər, təhsilini bitirmiş
şagirdlərə isə müəyyən edilmiş formada arayış
verilir.
Biz müəssisə haqqında bu qısa məlumatları
öyrənəndən sonra burada çalışan müəllimlər,
tərbiyəçilər və uşaqlarla görüşüb söhbət etdik...
İki qardaşın acı həyat hekayəti
Bizi qardaşlarla müəssisənin rus dili müəllimi
və birinci qrupun tərbiyəçisi Sevda Əhmədova
tanış etdi. O əvvəlcə bildirdi ki, rəhbərlik
etdiyi azyaşlılar qrupunda 10 uşaq var. Onların
hər biri müxtəlif səbəblər üzündən bura düşüb.
Demək olar ki, əksəriyyəti valideynlərinin
günahı, laqeydliyi üzündən buradadır. Bax, elə
sizi tanış etmək istədiyim bu qardaşlar kimi.
Qardaşlardan biri Məhəmməd Abbasov, o biri isə
Akif Nəsibovdur. Hər ikisi "Əcəmi" metro
stansiyası ətrafından tutulub bizim müəssisəyə
gətirilib. Siz təsəvvür edin, bu uşaqların heç
birinin doğum haqqında şəhadətnamələri belə yox
idi. Akifin yaşını müəyyən etmək üçün
ekspertlərə müraciət etdik. Nəhayət, ona ötən
il doğum haqqında şəhadətnamə aldıq. Artıq onlar
üç ildən çoxdur ki, buradadırlar. Yaxşısı budur
bu uşaqlar öz acı taleləri barədə özləri
danışsınlar...
Məhəmməd Abbasovun dediklərindən:
- Mən iki yaşında olanda atam Rəfail bizi atıb
gedib. Sonra anam Rasim adlı bir kişi ilə ailə
qurub. Bu adam narkoman və içki düşkünü idi.
Akif adlı qardaşım dünyaya gəldi. Atalığım
sayılan bu kişi bizim başımıza olmazın
müsibətlər gətirməyə başladı. O, hər gün anam
Arzunu da, bizi də döyüb-söyür, - "gedin pul
qazanıb gətirin" deyirdi. Evə pulsuz gələndə
isə məni də, Akifi də o ki, var döyürdü. Artıq
həyatımızdan belə bezmişdik, bir daha evə
dönməmək qərarına gəldik. Beləliklə, Akif də,
mən də küçələrdə, parklarda ac-susuz, əzablı
günlər yaşayırdıq. Gecələr bizim kimi kolların
dibində, istirahət parklarındakı oturacaqların
altında, hisli-paslı iri boruların içində yatan
itləri, pişikləri qovub onların yatdığı yerdə
yatırdıq. Çox vaxt Akif gecələr qorxudan,
soyuqdan məni bərk-bərk qucaqlayardı. Mən də
balaca qardaşım soyuqdan xəstələnməsin deyə
cırıq-sökük pencəyimi əynimdən çıxarıb ona
bükərdim... Gündüzlər isə parkda ata-anası ilə
gəzən, oynayıb-şənlənən uşaqlara həsrətlə
baxardım. Gözlərim yaşla dolardı. Təxminən 3-4
yaşlı qardaşım göz yaşımı görməsin deyə ondan
bir qədər uzaqlaşardım... Akifin bu acı taleyi
məni çox qəhərləndirir. Onu çox istəyirəm.
Atalarımız ayrı olsa da, axı anamız birdir...
Biz "Əcəmi" metrosu yaxınlığından tutulub bura
gətirilənə qədər bax beləcə dözülməz anlar
yaşamışıq. Bu tərbiyə müəssisəsində bizə sahib
çıxan, şirin həyat bəxş edən insanlara - başda
Nadir müəllim olmaqla, Nizami, Xəqani və Sevda
müəllimlərimizə təşəkkürümü bildirirəm. Bir də
ona görə ki, çox çətinliklə də olsa atamı tapıb
məni ona qovuşdurublar. İndi atam tez-tez yanıma
gəlib mənə baş çəkir...
Akif Nəsibovun dediklərindən:
- Atam da, anam da hər gün məni dilənməyə
getmədiyim üçün döyərdilər. Sonra da anam mənim
qolumdan yapışib özü ilə "Əcəmi" metrosunun
ərafında dayanan marşrut avtobuslarının yanına
aparardı. Avtobuslara çoxlu adam yığılan kimi
məni də marşruta mindirər, "uşağım ağır xəstədir
kömək edin", - deyib dilənərdi. Yığdığı pullara
da atamla özünə narkotik alardı. Mən isə bütün
bunlara dözməyərək evdən qaçmaq qərarına gəldim.
Artıq 3 ildən çoxdur ki, bu müəssisədəyəm. Bu
müddət ərzində anam tək bircə dəfə mənə "dəyməyə"
gəlib. Onun bu gəlişinin də əsas məqsədi məni
apardıqdan sonra yenidən dilənməyə məcbur etmək
idi. Anamın bu niyyətini yaxşı bildiyimə görə nə
qədər yalvardısa, onunla getmədim. Evdə məndən
başqa Arif adında bir kiçik qardaşım da var.
Yəqin ki, indi anam onu da özü ilə dilənməyə
aparır. İnanıram ki, o qardaşım da bir gün evdən
qaçıb bizim yanımıza gələcək. Burada bizə gündə
5 dəfə yemək, paltar verirlər. Müəssisədə
keçirilən bir-birindən maraqlı tədbirlərdə
iştirak edirəm. Günlərim mənalı keçir.
Dərslərimi də pis oxumuram...
"Mənim üçün küçələrdə yatmaq daha xoş idi"
Sonra bizi buranın başqa bir sakini - Kənan
Fətullayevlə müəssisənin rejim xidməti üzrə
direktor müavini Xəqani Mürsəlov tanış etdi.
Kənandan bura necə düşdüyünü soruşduq. O dedi ki,
şəhərin mərkəzində evimiz var idi. Atam həmin
evi satıb Xəzər rayonu ərazisindəki Şaşaxuna
bağları deyilən yerdən ev aldı. Atam Türkandakı
daş karxanasında işləyirdi. Biz də bütün günü
onun yanında olurduq. Günlərin birində atam
ikinci bir arvad aldı. Əsl mərəkə də bundan
sonra başlandı. Atam hər gün araq içib sərxoş
olurdu. Anamı qəddarcasına döyürdü. Mən bütün
bunlara dözməyib evdən qaçıb "Gənclik" metro
stansiyası yerləşən ərazidə uşaq əyləncə
qurğularının altında yatırdım. Maşınların
şüşələrini silir, təkərlərini qaraldır, bəzən də
maşınları yuyurdum. Sürücülər də mənə 30-40
qəpik pul verirdilər. Həmin pulla özümə şirin
qoğallar alıb yeyirdim. Sözün doğrusu, mənim
üçün küçələrdə yatmaq daha xoş idi. Xeyli
müddət belə yaşadım. Bir gün polislər məni tutub
bu müəssisəyə təhvil verdilər. Bura mənim çox
xoşuma gəlirdi. Müəllimlərim də, tərbiyəçilər də
məndən razılıq edirdi. Heç bir dəcəllik
eləmirdim. Bütün bunları nəzərə alıb məni evə
buraxdılar. Onda VI sinifdə oxuyurdum. Həmin
vaxt atam rəhmətə getdi. Çox keçmədi ki, bu dəfə
anam başqa kişi ilə evləndi. O kişi də demək
olar ki, hər gün anamı döyürdü. Mən də anamın bu
vəziyyətinə dözməyib yenə evdən qaçıb küçələrdə
yaşamaq fikrinə düşdüm. Sonra fikrimi dəyişərək
Xəzər Rayon Polis İdarəsinə getdim. Onlar da bu
müəssisənin direktoru Nadir müəllimə zəng edib
xahiş etdilər ki, məni bu müəssisəyə qaytarsın.
Nadir müəllim çox sağ olsun, özü mənim dalımca
gəlib buraya gətirdi. Elə bil o, mənə yeni
həyat bəxş etdi. İndi düz 7 ildir ki, bu
müəssisədə həm təhsil alıram, həm də bütün
qayğılarla əhatə olunmuşam. Burada rəsm çəkməklə
də məşğul oluram. Mən həm anamı, həm də böyük
qardaşım Orxanı çox istəyirəm...
"Mənə bu müəssisədə çalışan xeyirxah insanlar
sahib çıxdı..."
Həmin gün bu təlim-tərbiyə müəssisəsində sonuncu
tanış olduğum Anar Kazımovun dediklərindən:
- Atam Nazim Moskvaya getdikdən sonra orada bir
rus qadını ilə ailə qurub və mən 1995-ci ildə
dünyaya gəlmişəm. Mənim 2 yaşım olanda anam bizi
atıb gedib. Sonra atam mənimlə birgə Bakıya
qayıdib. Əmircan qəsəbəsindəki 1 nömrəli
yataqxanada məskunlaşmışıq. Burada mənə bibim
Kəmalə baxıb. 1-ci sinifdən 5-ci sinfə kimi
Bakının Suraxanı rayonundakı 87 nömrəli məktəbdə
oxumuşam. 2008-ci ildə atam rəhmətə gedib.
Bundan sonra kimsəsiz qalmışam. Mənə baxan
olmayıb. Məktəbdə tay-tuşlarımla ayaqlaşa
bilmirdim. Onlar kimi dolana, geyinə bilmirdim.
Az qalmışdı ki, məktəbi buraxıb küçələrə düşüm.
Nəhayət, Suraxanı Rayon İcra Hakimiyyəti
nəzdində fəaliyyət göstərən yetkinlik yaşına
çatmayanların işləri və hüquqlarının müdafiəsi
üzrə komissiyaya müraciət etdim. Məni bu
müəssisəyə göndərdilər. İndi burada VIII sinifdə
oxuyuram. İdmanın boks və karate növləri ilə
məşğul oluram. Arzum gələcəkdə Cəmşid
Naxçıvanskı adına məktəbdə oxumaq və hərbiçi
olmaqdır. Onu da deyim ki, burada günlərim xoş
keçir, hər cür qayğı ilə əhatə olunmuşam. Yanıma
isə gəlib-gedənim yoxdur. Artıq 3 ildir ki,
buradayam, bu 3 il ərzində bibim cəmi bir-iki
dəfə yanıma gəlib. Burada mənə sahib çıxan
insanların hamısına minnətdaram...
Müəssisədə bu acı taleli uşaqlarla söhbətimizi
yekunlaşdırdıqdan sonra direktor müavini Nizami
Əsgərov onları da bildirdi ki, burada musiqi,
rəsm, idman və başqa dərnəklər fəaliyyət
göstərir. Hazırda bu təlim-tərbiyə müəssisəsi
dövlət vəsaiti hesabına yüksək səviyyədə təmir
edilir. Şagirdlərin əməyə və təhsilə vicdanlı
münasibətinə, nümunəvi davranışına görə
həvəsləndirici tədbirlər müəyyən edilir,
uşaqlara yüksək qayğı və nəvaziş göstərilir.
Müəssisənin müdiriyyəti tərəfindən bütün
fövqəladə hadisələr haqqında dərhal daxili işlər
orqanlarına, müəssisənin yerləşdiyi ərazinin
yetkinlik yaşına çatmayanların işləri və
hüquqlarının müdafiəsi üzrə komissiyasına, yerli
təhsil orqanına, habelə Azərbaycan
Respublikasının Təhsil Nazirliyinə məlumat
verilir.
Nizami müəllim müəssisədə tərbiyə alıb buradan
buraxılan uşaqların sonrakı taleləri barədə,
xüsusi ilə valideyn himayəsindən məhrum olan
uşaqların təhsil almaları, işlə, evlə təminatı
kimi həlli vacib olan məsələlərdən də söhbət
açdı...
Biz də onlara xalqımızın balaları üçün
göstərdikləri bu xeyirxah, çətin və şərəfli
işlərində uğurlar dilədik.
Ədalət DAŞDƏMİRLİ |
|
