|
Respublikamızda son qırx-əlli il ərzində fiziki
tərbiyə və idmanın elmi-nəzəri və pedaqoji
məsələlərinin araşdırılmasında, proqram-metodik
bazasının yaradılması və inkişafında xüsusi
xidmətləri olan, bu istiqamətlərdə təhsilimizə
və pedaqogika elmimizə dəyərli töhfələr vermiş
alim-mütəxəssislərdən söz düşəndə adı ilk
çəkilənlərdən biri Baloğlan Quliyev olur. Bütün
həyatını təhsilimizə xidmətə həsr edən,
balalarımızın fiziki kamilliyi yolunda
fədakarlıqla çalışan, pedaqoji ictimaiyyətimiz
arasında fiziki tərbiyə və idmanın
pedaqoji-metodik məsələlərini dərindən bilən
mütəxəssis, pedaqoq alim kimi tanınan Baloğlan
Sarı oğlu Quliyevin anadan olmasının 75,
elmi-pedaqoji fəaliyyətinin 50 ili tamam olur.
 50
illik elmi-pedaqoji fəaliyyəti dövründə fiziki
tərbiyənin tədrisinin aktual məsələləri ilə
bağlı apardığı elmi-tədqiqat işləri, bu işlərin
nəticəsi olaraq yazılıb çap olunmuş onlarla
məqaləsi, kitabı, metodik tövsiyəsi, tərtib
etdiyi proqramlar, pedaqoji kadrların
hazırlanmasında uzun illər yaxından iştirakı
xüsusi yer tutur.
Baloğlan Sarı oğlu Quliyev 1937-ci ildə Füzuli
rayonunun Aşağı Əbdürrəhmanlı kəndində anadan
olub, orta məktəbi doğma kəndlərində bitirib.
Bütün çevik, zəhmətkeş kənd uşaqları kimi onda
da uşaqlıqdan idmana böyük həvəs olub. Milli
idmanımızın ən populyar növü olan güləşi sevib
və onunla müntəzəm məşğul olmağa başlayıb. Kənd
uşaqları arasında başlayan güləş yarışları
getdikcə öz miqyasını və dairəsini
genişləndirərək rayon, zona, ölkə birincilikləri
ilə əvəz olunub. Baloğlan bu turnirlərin
çoxundan qələbə ilə qayıdıb, çempion olub,
yunan-Roma güləşi üzrə SSRİ idman ustası
normasını ödəyib. Lakin idmana həvəs çoxları
kimi onda keçici olmayıb, o, çox sevdiyi güləşi
xalqımızın balalarına öyrətmək, onların fiziki
tərbiyəsi ilə məşğul olmaq arzusuna düşüb və bu
arzusunu gerçəkləşdirmək, fiziki tərbiyə
müəllimi olmaq üçün Azərbaycan Dövlət Bədən
Tərbiyəsi və İdman Akademiyasında ali təhsil
alıb. 1961-ci ildə akademiyanı bitirdikdən sonra
10 il texniki peşə məktəbində, orta məktəbdə
bədən tərbiyəsi müəllimi işləyib.
B.Quliyevin fiziki tərbiyə müəllimi işlədiyi
illərdə ölkəmizdə bədən tərbiyəsi və idmanın
aktual elmi-nəzəri, pedaqoji məsələlərinin
araşdırılması, əldə olunan nəticələrin
ümumiləşdirilərək öz işlərində sırf təcrübəyə
əsaslanan fiziki tərbiyə müəllimlərinə
çatdırılması, beləliklə də fiziki tərbiyənin
tədrisi keyfiyyətinin yüksəldilməsinə böyük
ehtiyac duyulurdu. Bu zərurət, habelə Baloğlan
müəllimdə elmi-tədqiqatlara həvəs 1971-ci ildə
onu Azərbaycan Dövlət Elmi-Tədqiqait Pedaqoji
Elmlər İnstitutuna gətirib. Müvəffəqiyyətlə
imtahan verərək institutun aspiranturasına daxil
olub. B.Quliyev həm aspiranturada oxuduğu
illərdə, həm də sonralar ETPEİ-də kiçik elmi
işçi, böyük elmi işçi, "Bədən tərbiyəsi və hərbi
hazırlıq" şöbəsinin müdiri vəzifələrində
işləyərkən fiziki tərbiyənin elmi-nəzəri və
metodik məsələləri sahəsində geniş araşdırma və
tədqiqat işləri aparmış, 1979-cu ildə "Fiziki
tərbiyə üzrə nəzəri məlumatları mənimsəməyin
şagird şəxsiyyətinə təsiri" mövzusunda
dissertasiya müdafiə edərək pedaqoji elmlər
namizədi alimlik dərəcəsi almışdır.
Elmi-Tədqiqat İnstitutunda çalışdığı dövrdə
fiziki tərbiyə ilə bağlı respublika və
ümumittifaq miqyaslı elmi-praktik konfransların,
pedaqoji mühazirələrin fəal iştirakçısı olmuş,
həmin tədbirlərdə bu sahədə çalışan
mütəxəssislərin diqqətini cəlb edən maraqlı
məruzələrlə çıxış etmişdir. Ötən əsrin 80-ci
illərinin əvvəllərində orta məktəb üçün bədən
tərbiyəsi proqramının Azərbaycan dilinə səlis
tərcümə edilməsində fəal və aparıcı mütəxəssis
olmuş, 1981-ci ildə nəşr edilmiş proqrama, ilk
dəfə 23 milli mütəhərrik oyunu, qızlar və
oğlanlar üçün rəqs hərəkəti elementlərini daxil
etmişdir.
Ömrünün elmi-pedaqoji fəaliyyətinin son 30 ilini
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti ilə
bağlamış B.Quliyev 1983-cü ildən 1996-cı ilədək
universitetin İdman fənləri kafedrasına
rəhbərlik etmişdir. 1983-cü ildən ADPU-nun
dosenti olan B.Quliyevin fiziki tərbiyə üzrə
yüksək ixtisaslı mütəxəssis-müəllimlərin
hazırlanmasında, respublika və beynəlxalq
dərəcəli idmançıların yetişdirilməsində böyük
zəhmət payı vardır.
Fiziki tərbiyənin tədrisinin səmərəliliyinin,
gələcək müəllimlərin peşə hazırlığı və idman
ustalığının artırılması sahəsində fəal iş və
elmi axtarışlar aparan B.Quliyev indiyədək 156
adda elmi-metodiki əsər və qəzet məqaləsi yazıb
çap etdirmişdir ki, bunların da 38-i tədris
proqramı və dərs vəsaitidir. Bunlardan 18 əsər
xarici dildə nəşr olunmuşdur.
B.Quliyev SSRİ dövründə olduğu kimi, ölkəmiz
müstəqillik əldə etdikdən sonra da beynəlxalq
səviyyədə və ölkə miqyasında keçirilən
elmi-metodik tədbirlərdə - konfrans və
seminarlarda fəal iştirak etmiş və indi də
etməkdədir. O, müdafiə şuralarında opponent və
rəyçi kimi fəaliyyət göstərir, dissertantlarla,
ümumtəhsil məktəblərinin fiziki tərbiyə
müəllimləri ilə sıx əlaqə saxlayaraq onlara
zəruri tövsiyələr verir, ixtisasartırma və
yenidənhazırlanma kurslarında mühazirələr oxuyur,
seminar və praktik məşğələlər aparır.
B.Quliyevin 50 illik elmi-pedaqoji fəaliyyətində
1976-cı ildə "Azərbaycan məktəbi" jurnalına
əlavə kimi nəşrə başlamış "Məktəbdə bədən
tərbiyəsi" məcmuəsindəki çalışmaları xüsusi bir
dövr təşkil edir. O, təxminən 10 ildən artıq
müddətdə bu məcmuənin ixtisas redaktoru və fəal
müəlliflərindən olmuş, sözügedən nəşrin
araya-ərsəyə gəlməsində, burada fiziki
tərbiyənin nəzəri və təcrübi məsələləri üzrə
müəllimlərə və tədqiqatçılara zəruri istiqamət
verən yüksək səviyyəli elmi-nəzəri və metodik
materialların dərcində mühüm rol oynamışdır.
B.Quliyev 45 ildir ki, qəzetimizin fəal
müəlliflərindən biri və oxucusudur. Onun
indiyədək qəzetimizdə 30-a yaxın elmi-metodik
yazısı dərc olunmuşdur.
B.Quliyevin idmançı və pedaqoq-alim kimi
çoxillik və səmərəli fəaliyyəti, gənc nəslin
təlim-tərbiyəsi sahəsindəki xidmətləri diqqətsiz
qalmamış, o, fəxri fərmanlar, təşəkkürlər almış,
"Fəxri bədən tərbiyəsi və idman işçisi" adına
layiq görülmüşdür.
Zəngin və mənalı həyatı, elmi-pedaqoji
fəaliyyəti müasir gənclərimizə nümunə olan
Baloğlan müəllim bu gün də gənclik həvəsi və
qüvvəsilə elmi-pedaqoji fəaliyyətini davam
etdirir, çalışdığı universitetin ictimai
işlərində fəallıq göstərir. Veteran pedaqoqu,
alimi 75 yaşı və 50 illik pedaqoji fəaliyyəti
münasibəti ilə təbrik edir, ona möhkəm
cansağlığı, səmərəli fəaliyyətində yeni-yeni
uğurlar arzulayırıq.
Yusif ƏLİYEV,
əməkdar jurnalist |
|
