|
 "Mən
bütün ömrümü, həyatımı şeirə, sənətə,
ədəbiyyata, onun tədqiqinə və təbliğinə həsr
etmişəm. Hərdən mənə elə gəlir ki, ədəbiyyat
mənim Leylimdi, mən isə onun Məcnunu" - bu
sözlər görkəmli Azərbaycan şairi, tanınmış
ədəbiyyatşünas, Azərbaycan Respublikasının
əməkdar mədəniyyət işçisi, filologiya elmləri
doktoru, professor Rafiq Yusifoğluya məxsusdur
və onun yenicə çapdan çıxan "Azərbaycan
poemasının sənətkarlıq xüsusiyyətləri" (ADPU
nəşriyyatı, 2010) kitabının üz qabığında
verilməsinin özü də simvolik xarakter daşıyır.
Əllidən artıq kitabın müəllifi olan, əsərləri
orta məktəb dərsliklərinə düşən Rafiq müəllim
ömrünün qırx ildən çoxunu balalarımızın
təlim-tərbiyəsinə həsr etmişdir. O, ümumtəhsil
məktəblərinin birinci sinifləri üçün yazılmış
"Ana dili" dərsliyinin aparıcı müəlliflərindən
biridir. Uzun illərdən bəri Sumqayıt Dövlət
Universitetində, eyni zamanda Azərbaycan Dövlət
Pedaqoji Universitetində mühazirələr oxuyan
Rafiq Yusifoğlu ali məktəb tələbələri üçün də
bir neçə dəyərli dərslik və dərs vəsaiti yazıb
nəşr etdirmiş, həmin fənlərdən əhatəli tədris
proqramları da hazırlamışdır. Uzun illərdir ki,
ali məktəb tələbələri onun qələminin məhsulu
olan "Ədəbiyyatşünaslığın əsasları", "Müasir
ədəbi proses və ədəbi tənqid", "Uşaq ədəbiyyatı"
kitablarından faydalı, dəyərli vəsait kimi
bəhrələnirlər.
Bu yaxınlarda Rafiq Yusifoğlunun uzunmüddətli
tədqiqatının bəhrəsi olan "Azərbaycan poemasının
sənətkarlıq xüsusiyyətləri" adlı sanballı elmi
monoqrafiyası çap olunmuşdur. Bu monoqrafiya
Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi
Elmi-Metodik Şurası "Azərbaycan dili və
ədəbiyyat" bölməsinin qərarı və Azərbaycan
Respublikası təhsil nazirinin 4 iyun 2010-cu il
tarixli 730 nömrəli əmri ilə dərs vəsaiti kimi
təsdiq edilmişdir.
Kitabın elmi redaktoru akademik Bəkir Nəbiyev,
rəyçiləri isə AMEA-nın müxbir üzvü, professor
Teymur Kərimli, filologiya elmləri doktorları
professor Məhərrəm Qasımlı, professor Vaqif
Arzumanlı və professor Ramazan Məmmədovdur.
486 səhifəlik bu monoqrafiyada XX əsrdə yazılmış
Azərbaycan poemalarının məziyyət və
nöqsanlarından elmi şəkildə söhbət açılır.
Müəllif ədəbi nümunələrə, nəzəri ədəbiyyata və
ədəbi tənqid materiallarına istinadən öz fikir
və mülahizələrini söyləyir. Tədqiqatın yeni
milli metodologiyanın prinsiplərinə uyğun
şəkildə aparılması onun elmi dəyərini daha da
artırır, sovet dövrü ədəbiyyatını yeni dövrün
tələblərinə uyğun şəkildə, obyektiv meyarlarla
qiymətləndirməyə imkan yaradır.
Monoqrafiyanın nəzəri səviyyəsi çox yüksəkdir.
Burada poemanın inkişaf meyillərindən, janr
xüsusiyyətlərindən, struktur və tipologiyasından
söhbət açılır. İkinci fəsildə zaman və qəhrəman,
üçüncü fəsildə isə konflikt və xarakter problemi
tədqiqat predmeti seçilir. Bu fəsillərin müvafiq
bölmələrində ədəbi prosesdə ənənə və
novatorluqdan, müəllif və zaman fenomenindən,
daxili münaqişədən, yeni xarakter
axtarışlarından bəhs edilir. Üçüncü fəsil mühüm
sənətkarlıq komponentlərindən bədii portretə,
peyzaja, bədii detala, bədii təsvir və ifadə
vasitələrinə həsr olunub. Müəllif poemalardan
seçdiyi zəngin poetik faktlara istinadən öz
fikir və mülahizələrini əsaslandırmağa çalışır
və buna müvəffəq olur. Dördüncü fəsildə isə
poemaların vəzn və qafiyə sistemi tədqiqat
obyekti seçilir.
Ümumiyyətlə götürsək, Rafiq Yusifoğlunun
"Azərbaycan poemasının sənətkarlıq
xüsusiyyətləri" adlı monoqrafiyası çox dəyərli,
elmi arqumentləri inandırıcı, bədii faktlarla
zəngin bir dərs vəsaitidir. Ümid edirik ki, bu
monoqrafiyadan müəllim və tələbələr yetərincə
bəhrələnə biləcəklər.
Günel ALMAZ |
|
