|
Son illər liseyin uğurla tətbiq etdiyi İnkişafetdirici
Fənlərarası Təlim (FAT) proqramının təqdimatı
oldu.
 Əsasən
intellektual cəhətdən istedadlı uşaqların ümumi
təhsil alması üçün nəzərdə tutulmuş Bakı Avropa
Liseyi yarandığı gündən özünün yüksək təhsil
göstəriciləri ilə fərqlənir. Ölkənin ən yüksək
reytinqə malik ümumtəhsil müəssisələrindən biri
sayılan liseyin uğurlarının əsas səbəbi,
mütəxəssislərin fikrincə, burada yüksək təlim
mühitinin mövcud olması, təlimin təşkilinə
innovativ yanaşmalar, lisey rəhbərliyinin və
pedaqoji kollektiv üzvlərinin bu sahədə
apardıqları məqsədyönlü elmi-metodik axtarışlar
və onların nəticələrinin tədrisə tətbiqi,
dərslərdə ən müasir təlim metod və
texnologiyalarından istifadədədir. Xeyli
müddətdir ki, respublikamızda yeganə olaraq
məhz bu təhsil ocağında intellektual istedada
malik şagirdlərin yüksək idraki tələbatlarının
ödənilməsinə imkan verən xüsusi təlim proqramı -
İnkişafetdirici Fənlərarası Təlim (FAT) proqramı
tətbiq olunur. Qeyd olunan istiqamətlərdə
toplanmış təcrübəni paylaşmaq, FAT proqramı üzrə
keçilən dərsləri nümayiş etdirmək məqsədi ilə
yanvarın 21-də liseydə "Təlimdə innovativ
yanaşmalar" mövzusunda seminar keçirildi.
Seminarda
Azərbaycan Respublikasının təhsil naziri Misir
Mərdanov, nazir müavini İsgəndər İsgəndərov,
nazirliyin şöbə müdirləri Fərzəli Qədirov, Aydın
Əhmədov, Təranə Hacıyeva, Bayram Hüseynzadə,
Təhsil Problemləri İnstitutunun direktor müavini
Ənvər Abbasov, professor Mirzəli Murquzov,
əməkdar müəllim Arif Muradov, paytaxtın bir sıra
məktəblərinin direktorları iştirak edirdilər.
 Seminar
zamanı liseyin müəllimləri Bahar Kərimovanın FAT
proqramı üzrə 3 "a1" sinfində "İnsanın insana
təsiri birbaşa və dolayı ola bilər", Xumar
Əhmədbəylinin 5 "a1" sinfində "İzlər keçmişi
bərpa etməyə imkan verir", Viktoriya Nazarovanın
8 "r2" sinfində "Adaptasiya: tolerantnost kak
fenomen sosialnoy adaptasii", Aynur Rüstəmovanın
7 "a1" sinfində Azərbaycan dilindən "Feli
bağlama haqqında ümumi məlumat", Gülzar
Ramazanovanın 8 "a2" sinfində fizikadan "Səs
dalğaları", İlhamə Abdullayevanın 5 "a1"
sinfində riyaziyyatdan "Birrəqəmli ədədə bölmə"
mövzularında dərslərinin dinlənilməsi nəzərdə
tutulmuşdu.
Konfrans
zalında təhsil naziri Misir Mərdanovu və digər
iştirakçıları səmimi salamlayan liseyin
direktoru, əməkdar müəllim Zülfiyyə Veysova
seminarın məqsədi və proqramı haqqında onlara
qısa məlumat verdikdən sonra seminar
iştirakçılarının dinləniləcək dərslər üzrə
bölgüsü aparıldı.
Təhsil naziri
Misir Mərdanov müəllim Xumar Əhmədovanın 5 "a1"
sinfində Fənlərarası Təlim proqramı üzrə
apardığı dərsdə iştirak etdi. "İzlər keçmişi
bərpa etməyə imkan verir" mövzusu öyrənilən
dərsdə müəllim öncə varislik nədir sualı
ətrafında iş apardı. Lövhədən müxtəlif tarixi
mərhələlərdə yaşamış insanların başları və kəllə
skeletlərinin şəkilləri əks olunan plakat
asıldı. Şəkillər əsasında insanın inkişaf
prosesini izləyən şagirdlər bu prosesdə
varisliyin mühüm rol oynadığı qənaətinə gəldilər
və varislik haqqında fikirlərini söylədilər.
Sonra keçmişdən qalan izlərin insan həyatında nə
kimi əhəmiyyət kəsb etməsi məsələsi
aydınlaşdırıldı. Müəllim sinfi hər birində 4
şagird olmaqla 8 qrupa bölərək qruplara mövzu
ilə bağlı müstəqil iş tapşırdı.
Təhsil naziri
sonra müşahidəsini müəllim İlhamə Abdullayevanın
4 "a1" sinfində keçdiyi riyaziyyat dərsində
davam etdirdi. Bu dərsdə də müəllim əyani
vəsaitlərdən geniş istifadə edərək "Birrəqəmli
ədədə bölmə" mövzusunu şagirdlərə mənimsətdi. Bu
zaman şagirdlərin çoxrəqəmli ədədlərin
mərtəbələrinə ayrılması, üçrəqəmli ədədin
təkrəqəmli ədədə bölünməsi ilə bağlı əvvəlki
dərslərdə aldıqları biliklərinə istinad olundu,
müstəqil işi təşkil edildi.
Dərslərin
dinlənilməsi başa çatdıqdan sonra təhsil naziri
bir neçə sinif otağına baş çəkərək dərslərin
gedişi, siniflərin tərtibatı ilə maraqlandı,
müəllim və şagirdlərlə söhbət etdi.
Müəllimlər,
naziri müşayiət edən direktor Z.Veysova
siniflərdəki vəziyyət, onların tərtibatı
haqqında nazirə məlumat verdilər. Aparılan
tərtibat işlərində, liseydə yüksək təlim
mühitinin yaradılmasında valideynlərin yaxından
iştirak etdikləri vurğulandı.
Təhsil naziri
liseydə gördüklərindən razı qaldığını söyləyərək
bütün bunların çox böyük zəhmət bahasına başa
gəldiyini bildirdi. Ayrı-ayrı sinif otaqlarında
yaradılmış şəraiti, onların tərtibatını yüksək
qiymətləndirən nazir siniflərdə müşahidə etdiyi
bəzi cəhətləri, o cümlədən hər sinfin
özünəməxsus tərtibatı olmasını, ayrı-ayrı sinif
otaqlarında şagirdlərin reytinq cədvəllərinin,
müəllimlərin şagirdlərlə birlikdə şəkillərinin,
Azərbaycan Respublikasının inzibati xəritəsinin
asılmasını, şagirdlərin vahid məktəbli
formasında olmasını, valideynlərin, təcrübəçi
tələbələrin dərslərdə iştirakını xüsusi qeyd
edib, bunların onda xoş təəssürat yaratdığını
bildirdi.
Valideynlərin
sözünün ictimai rəyə güclü təsiri olduğunu
söyləyən nazir təhsil ocaqları ilə valideynlərin
əlaqəsinin daha da gücləndirilməsinin, onlarla
müəllimlər arasında isti münasibətlər
yaradılmasının vacibliyini diqqətə çatdırdı.
Sonra liseyin
konfrans zalında dinlənilən dərslərin müzakirəsi
aparıldı. Təhsil naziri və seminarın digər
iştirakçıları dinlədikləri dərslərin çox maraqlı
olduğunu, yüksək səviyyədə qurulduğunu, FAT
proqramı ilə işləyən müəllimlərin yüksək
hazırlıq və metodik məharət nümayiş
etdirdiklərini, şagirdlərin dərslərdə fəal
iştirak etdiklərini, fəal təlim metodlarına
geniş yer verildiyini qeyd edib onları yüksək
qiymətləndirdilər, bəzi məsləhət və
tövsiyələrini verdilər.
Seminarda Bakı
Avropa Liseyinin direktoru Zülfiyyə Veysova
özünün və pedaqoji kollektivin təlimə innovativ
yanaşma sahəsində yaradıcı axtarışlarının
nəticəsi kimi tədris ocağında 1993-cü ildən
tətbiq olunan və son illər uğurlu nəticələr
verən Fənlərarası Təlim (FAT) proqramı haqqında
geniş təqdimatla çıxış etdi.
Təqdimatında
öncə proqramın zəruriliyindən, intellektual
cəhətdən inkişaf etmiş istedadlı uşaqların
xüsusiyyətlərindən söz açan Z.Veysova diqqətə
çatdırdı ki, İnkişafetdirici Fənlərarası Təlim
(FAT) proqramı məktəbin baza proqramını
asanlıqla qavrayan və yaşıdlarından intellektual
cəhətdən daha çox inkişaf etmiş uşaqlar üçün
nəzərdə tutulub. Hazırda I-IX siniflərdə tətbiq
olunan həmin proqram üzrə dərsləri liseyin ən
hazırlıqlı, yüksək intellektə malik, yenilikləri
öyrənməyə və tətbiq etməyə böyük həvəsi olan
müəllimlər aparırlar.
Fənlərarası
təlim kursunun dünya təcrübəsində elmi cəhətdən
təsdiq olunmuş və istedadlı uşaqlara yönəlmiş
tədris prinsipləri əsasında yaradıldığını deyən
təqdimatçı bildirdi ki, proqramın əsas məqsədi
istedadlı uşaqların xüsusi idraki tələbatlarının
ödənilməsi, yaradıcı potensialının və
intellektual səviyyələrinin tam inkişafını təmin
edəcək şəraitin yaradılması, yaradıcı, tənqidi
və məntiqi təfəkkürünün, problemi həlletmə
bacarığının inkişafı, həyata səmərəli
uyğunlaşmasının və müvəffəqiyyət qazanmasının
təmin edilməsi, biliklərin sərbəst əldə
olunması, elmi-tədqiqat bacarıq və vərdişlərinin
formalaşdırılması və sairdir.
Sonra
Z.Veysova proqramın əsasını təşkil edən
standartlar, hər standart üzrə şagirdlərin əldə
etdiyi təlim nəticələri, İnkişafetdirici
Fənlərarası Təlim (FAT) proqramının əsas
prinsipləri, məzmunu haqqında məlumat verdi.
Bildirdi ki, Fənlərarası Təlim Proqramı özündə
tematik fənlərarası inteqrasiya konsepsiyasına
əsaslanan təlimi əks etdirir. Bu növ
inteqrasiyanın əsasını təbiətdə, cəmiyyətdə,
insan həyatında və onun yaratdığı əşyalarda
mövcud olan ümumi, fəlsəfi qanunauyğunluqlar
təşkil edir.
Proqramın
quruluşu haqqında danışan liseyin direktoru
tədris planına əsaslanaraq hər bir tədris ili
üçün bir qlobal fəlsəfi mövzunun ayrıldığını və
beləliklə, I sinifdən başlayaraq IX sinfədək 9
mövzunun (1.Struktur; 2. Dəyişmə; 3.Təsir;
4.Qayda; 5.Varislik; 6.Sistem; 7.Qüvvə,
8.Adaptasiya; 9.Qarşılıqlı əlaqələr.)
öyrənildiyini, hər hansı tədris ilinə məxsus
olan bölmənin seçilməsinin ümumtəhsil
proqramının xüsusiyyətlərindən, fənlərarası
təlim kursunun məntiqi quruluşundan və
şagirdlərin yaşlarına uyğun maraqlarından asılı
olduğunu vurğuladı.
Təqdimatda FAT
proqramının tərkib hissələri, istifadə olunan
metodlar, təlim texnologiyaları, resurslar,
şagirdlərin işləri, məktəbdənkənar məşğələlər və
əldə olunan nəticələr barədə də ətraflı məlumat
verildi.
Təqdimat başa
çatdıqdan sonra Z.Veysova seminar
iştirakçılarını maraqlandıran bəzi məsələlərə
aydınlıq gətirdi. Tədbirdə seminar
iştirakçılarına FAT-la bağlı liseyin hazırladığı
metodik vəsaitlər paylandı.
Yusif ƏLİYEV |
