|
6-10 dekabr tarixlərində Təhsil Nazirliyinin
Akkreditasiya şöbəsinin müdiri professor Həbib
Zərbəliyev, Strateji planlaşdırma və kadrların
idarəolunması şöbəsinin müdiri Fərzəli Qədirov,
həmin şöbənin Əlavə təhsil sektorunun müdiri
Zöhrab Kəlbəliyev, Təhsil sektorunun inkişafı
üzrə II layihənin əlaqələndirmə qrupunun
direktoru Elvin Rüstəmov, həmin layihədə Əlavə
təhsil üzrə milli məsləhətçi, Bakı Dövlət
Universitetinin Yarımkeçiricilər fizikası
kafedrasının müdiri, professor Aydın Kazımzadə,
Akkreditasiya şöbəsinin əməkdaşları Murad
İmanov, Zakir Məmmədov və Aysel Ağayevadan
ibarət nümayəndə heyəti Birləşmiş Krallıqda
təhsil müəssisələrinin akkreditasiyası
təcrübəsini öyrənmək üçün İngiltərədə səfərdə
olmuşdur. Yanvarın 5-də nazirlikdə səfərin
nəticələrini əks etdirən təqdimat keçirilmişdir.
Təqdimatda Akkreditasiya şöbəsinin müdiri Həbib
Zərbəliyev nümayəndə heyətinin Birləşmiş
Krallığın Təhsildə standartların idarə edilməsi
(Ofsted), Müstəqil Məktəblər Müfəttişliyi (İSİ),
Keyfiyyətin Təminatı Agentliyi (QAA) və
Britaniya Akkreditasiya Şurası (BAC)
təşkilatları, bu təşkilatlarda keçirdiyi
görüşlər və bu görüşlərdən əldə edilmiş təcrübə
barədə ətraflı məlumat vermişdir. Həmin
məlumatları oxuculara təqdim edirik.
 İngiltərənin
məktəb sistemi haqqında qısa məlumat.
İngiltərədə 17000 ibtidai məktəbdə 4 milyon
şagird, 3200 orta məktəbdə 3,3 milyon şagird,
1000 xüsusi məktəbdə 86000 şagird və 2400 özəl
məktəbdə 580000 şagird təhsil alır. Bu
məktəblərin təftişi və ya akkreditasiyasını bir
neçə təşkilat həyata keçirir.
Təhsildə Standartların İdarə Edilməsi Təşkilatı
(Ofsted). Ofsted təhsilalanların bilik və
bacarıqlarının standartlarını müəyyən edən bir
təşkilatdır. Bu təşkilat uşaqların və gənclərin
yüksək səviyyədə himayə olunması üçün çalışır,
istənilən yaş qrupunun nümayəndələri üçün
fasiləsiz təhsili inkişaf etdirir. Onun əsas
məqsədi təhsil müəssisəsi barədə ədalətli qərar
qəbul etmək və ictimaiyyəti həqiqətə uyğun
məlumatla təmin etməkdir. Ofstedin
xidmətlərindən faydalanan bütün müəssisələr,
eləcə də digər istifadəçilər və təchizatçılar öz
fikirlərini onunla sərbəst şəkildə paylaşa və
hər hansı məsələyə dair ona öz şərhlərini
bildirə bilərlər.
Ofsted öz hesabatları və gördüyü bütün işlərin
nəticələri barədə dövlət orqanlarına deyil,
bilavasitə parlamentə məlumat verir. Bu
təşkilatda yeni hazırlanmış Təhsil və
müfəttişlik barədə aktlardan görünür ki, onun
fəaliyyətində aşağıdakılar mütləq öz əksini
tapmalıdır: xidmət sahələrinin
təkmilləşdirilməsinin təmin edilməsi,
xidmətlərin onların istifadəçilərinin
maraqlarına uyğun tərtibi, bütün növ xidmətlərin
səmərəliliyinin, keyfiyyətinin və ödənilən
məbləğə uyğunluğunun təmin edilməsi.
Təftişlər çərçivəsində Ofsted nəticələri nəşr
etdirməklə yanaşı, onları öz elektron
səhifəsində yerləşdirir. Təftişlərin nəticələri,
hesabatlar, statistik göstəricilər və müvafiq
tövsiyələr bu sənədlərdə öz əksini tapır.
 Ofsted
qeyri-hökumət təşkilatıdır və heç kimə üstünlük
vermədən şəffaf və ədalətli hesabatlar
hazırlayaraq nəticələri Təhsil Departamentinə,
Parlament Komissiyasına və ictimaiyyətə təqdim
edir. Təşkilatın işçi heyəti 2000 nəfərdən
artıqdır. Onların 355 nəfəri ali müfəttişlər,
785 nəfəri isə digər müfəttişlərdir. Ali
müfəttişlər Ofstedin ümumi müfəttiş sisteminin
müəyyən qismini təşkil edir və işə birbaşa bu
təşkilatın özü tərəfindən qəbul edilirlər,
təhsil, sosial rifah, uşaqlara qayğı və
yaşlıların təhsili məsələsində əsaslı təcrübəyə
malikdirlər, Ofstedin bütün yoxlamalarında
iştirak edirlər, Ofsted daxilində müxtəlif
xarakterli işləri (menecerlik, keyfiyyət
təminatçılığı, mütəxəssis məsləhətçiliyi,
təhsilin müxtəlif sahələri üzrə məsləhətçilik)
həyata keçirirlər, Təftiş Xidməti
Təchizatçılarının işinə nəzarət edirlər. Əlavə
müfəttişlər işə Təftiş Xidməti Təchizatçıları
tərəfindən qəbul edilirlər, yarım ştat, bir ştat
və ya ştatdankənar çalışa bilərlər, təftişləri
həyata keçirirlər və istənilən təftiş qruplarına
üzv ola bilərlər, ali və orta məktəblərdə,
müəllimlərin ilkin hazırlığı sahəsində təcrübəyə
malik olurlar, kurikulum haqqında müasir
biliklərə, ən son yeniliklərə və qanunvericilik
sahəsində yeniliklərə bələd olmalıdırlar.
Ofstedin işinə 2000 nəfərdən artıq əlavə
müfəttiş də cəlb olunur. 2009-2010-cu illərdə
o, 32000 təftiş aparmışdır. Təşkilatın illik
büdcəsi təxminən 214 milyon funt-sterlinq təşkil
edir.
Ofsted aşağıdakı xidmətləri təftiş edir və ya
tənzimləyir: ailə tipli məktəblər, mərkəzlər və
uşaq evləri, dövlət məktəbləri, bəzi özəl
məktəblər, uşaqlar və ailələr üçün Məsləhət
Mərkəzi, uşaq və gənclərə göstərilən xidmətlər,
övladlığa qəbul və himayədarlıqla məşğul olan
təşkilatlar, əlavə təhsil, ilkin müəllim
hazırlığı, dövlətin maliyyələşdirdiyi yaşlılar
üçün təlimlər və həbsxanalarda təlim.
 Təftişin
məqsədi. Məktəblərin təftişi onların
fəaliyyətinin səmərəliliyinin və məqsədyönlü
işinin xarici qiymətləndirilməsi deməkdir.
Ofstedin təftişi 3 əsas funksiya yerinə yetirir:
valideynləri/himayədarları məlumatlandırır;
dövlət katibliyini (Parlamenti) məktəblərin işi
barədə məlumatlandırır, minimum standartların
gözlənməsini təmin edir, maliyyənin səmərəli
istifadəsinə əminlik yaradır; özəl məktəblərin
və bütövlükdə təhsil sahəsinin inkişafına dəstək
verir.
Təftişin nəticələri. Müfəttişlər məktəblərin
başlıca xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq
dördpilləli qiymətləndirmə tətbiq edirlər: 1-ci
dərəcə - əla, 2-ci dərəcə - yaxşı, 3-cü dərəcə -
qənaətbəxş, 4-cü dərəcə - qeyri-qənaətbəxş.
Aşağıdakı hallardan hər hansı biri olduqda
məktəbin fəaliyyəti qeyri-qənaətbəxş hesab
edilir: şagirdlərin nəticələri qeyri-qənaətbəxş
olarsa, məktəbin davamlı inkişaf imkanları
qeyri-qənaətbəxş olarsa, məktəbin bərabər
imkanların yaradılması və diskriminasiyanın
aradan qaldırılması istiqamətində səyləri
qeyri-qənaətbəxş olarsa, təhlükəsizlik
prosedurları səmərəsiz olarsa, təchizatın əsas
aspektləri qeyri-qənaətbəxş olarsa.
Müstəqil Məktəblər Müfəttişliyi (İSİ). Bu
təşkilat özəl məktəblərdə və kolleclərdə
təhsilin keyfiyyətini qiymətləndirir. Onun
büdcəsi özəl məktəblərin ödədikləri rüsumlar
hesabına maliyyələşir. Təşkilat Birləşmiş
Krallıqdakı 2500 özəl məktəbdən 200-nü təftiş
edir. O, təftiş barədə xəbərdarlığı məktəbə beş
gün əvvəl edir. Sonra baş müfəttiş təftişə
başlayaraq məktəbin hüquqi fəaliyyətini
araşdırır. Bundan bir ay sonra təftiş
komissiyası işə başlayır. Komissiya öz işində
məktəbin təqdim etdiyi özünütəhlil hesabatından
istifadə edir. Təftişin son üç günü ərzində
Komissiya müvafiq hesabat hazırlayır. Üç həftə
ərzində isə o, təftişin nəticəsi barədə məktəbə
və Təhsil Departamentinə məlumat verir.
Təftişin nəticəsi çox pis olduqda məktəbin
lisenziyası ləğv oluna və ya onun idarə heyəti
dəyişdirilə bilər.
 Təftiş
aşağıdakı prinsiplərə əsaslanır: məktəbin öz
məqsədlərinə nail olması barədə hesabat
verilməsi; normativ-hüquqi sənədlərə riayət
olunması; məktəbin şagirdlərinin sağlamlığının,
təhlükəsizliyinin qorunması, cəmiyyətdə layiqli
yer tutması, istedad və bacarıqlarının inkişaf
etdirilməsi barədə hesabat təqdim edilməsi;
məktəblərin təkmilləşdirilməsi və inkişafına
dəstək verilməsi; valideynlərin, məktəblərin və
Müstəqil Məktəblər Assosiasiyasının müstəqil və
obyektiv hesabatlarla təmin edilməsi; mümkün
olduğu hallarda digər təftiş təşkilatları ilə
əməkdaşlıq edilməsi; təftiş zamanı məktəblərin
özünütəhlil hesabatlarının nəzərə alınması;
təftişlərin ixtisaslaşmış və yüksək təcrübəli
müfəttişlər tərəfindən aparılması; təftiş zamanı
müstəqil rəylərin nəzərə alınması.
Təftişlə əlaqədar məktəb üçün təlimat
hazırlanır. Təlimatda aşağıdakılar əks
etdirilir: müfəttişlərin işinin yüksək səviyyədə
təşkil edilməsi, onların məktəbdə işinin
asanlaşdırılması, o cümlədən müşahidə və
müsahibələr aparması üçün onlara lazımi yardım
göstərilməsi; məktəb haqqında şəffaf və obyektiv
məlumatlar verilməsi, sualların aydın
cavablandırılması; müfəttişlər və təftiş prosesi
haqqında məlumatların məxfiliyinin təmin
olunması.
Təftiş və hesabatların keyfiyyətinin təminatı
üçün aşağıdakı prinsiplərə istinad edilir:
müəllim heyətinin və şagirdlərin işinin obyektiv
müşahidəsi, təftiş rəylərinin faktlarla
əsaslandırılması, hesabatların əhatəli və
hərtərəfli tərtibi, hesabatda bütün müfəttiş
heyətinin rəyinin əks etdirilməsi, faktların
bir-biri ilə ziddiyyət təşkil etməməsi,
təlimatlara riayət olunması, üstün cəhətlərin və
təkmilləşdirilməsinə ehtiyac olan sahələrin
aydın şəkildə əks etdirilməsi.
 Təftiş
prosesində müxtəlif faktlardan istifadə edilir:
dərslərin müşahidə edilməsi, şagirdlərlə
ünsiyyət, məktəb direktoru və onun müavinləri
ilə söhbət, sənədlərin və özünütəhlil
hesabatlarının təhlili, son təftişin qərarının
məktəbin gələcək fəaliyyətinə təsiri.
Məktəbin uğur göstəriciləri şagirdlərin təhsil,
istedad və bacarıqlarının keyfiyyəti,
şagirdlərin şəxsi inkişafının keyfiyyəti və
idarəetmənin keyfiyyəti ilə müəyyənləşdirilir.
Təftiş aşağıdakı sahələri əhatə edir: təhsilin
keyfiyyəti (kurikulum, təlim), şagirdlərin
mənəvi, sosial, mədəni, əxlaqi inkişafı,
şagirdlərin rifahı, təhlükəsizliyi və
sağlamlığı, işçi heyətin uyğunluğu və təminatı,
yaşayış şəraiti və məskunlaşma, informasiya
təminatı, şikayətlərin nəzərə alınması.
İtn (Eton) Kollecində aparılmış təftişin
nəticələrinə əsasən hazırlanmış hesabatdan
çıxarışlar:
·
Kollecin bütöv adı - İtn Kolleci,
·
Qeydiyyat nömrəsi - 868/6016,
·
Direktor - Arm Litl,
·
Rektor - Lord Valderqreyv,
·
Şagirdlərin yaş həddi - 13-18,
·
Şagirdlərin ümumi sayı - 1300,
·
Təftiş tarixi - 16-17 mart 2010-cu il,
·
Son (kollegial) səfər - 26-28 aprel 2010-cu il.
·
Kollecin tarixi: Kollecin əsası 1440-cı ildə VI
Kral Henri tərəfindən qoyulmuşdur. Əvvəllər
Kilsə məktəbi kimi fəaliyyət göstərmişdir.
1440-cı ildən məktəb fasiləsiz fəaliyyət
göstərir.
·
Kollecin məqsədi: Təhsilalanlara dünyəvi,
hərtərəfli təhsil verməklə onların yalnız İtn
Kolleci daxilində deyil, həm də dünya
səviyyəsində biliklərini nümayiş etdirmələrini
təmin etməkdir.
·
Kollecin vəzifəsi: Təhsilalanlara müstəqil
düşünmə vərdişləri öyrətmək, onları mənəvi
zənginliyə, yüksək əxlaq göstəricilərinə
yiyələndirməkdir.
·
İdarəetmə:
·
Kollecin idarəetmə sistemi ən yüksək
standartlara cavab verir və onun üstünlüyü hesab
olunur.
·
Əsas diqqətin ozünütəhlilə yönəlməsi Kollecdə
idarəetmənin ən yüksək göstəricilərindən xəbər
verir.
·
Kollecin rəhbərliyi tərəfindən səmərəli
idarəetmə həyata keçirilir.
·
Məktəbin idarəetmə sistemində heç bir nöqsan
aşkar edilməmişdir.
·
Şagirdlərin təhsil, təlim, istedad və xüsusi
qabiliyyətlərinin keyfiyyəti:
·
Şagirdlərin əldə etdiyi bilik göstəriciləri
yüksəkdir.
·
Son təftişdən sonra şagirdlərin təhsil və
qabiliyyət göstəriciləri müstəsna səviyyədə
inkişaf etmişdir.
·
Şagirdlərin təlim və tərbiyə göstəriciləri
yüksəkdir.
·
Bütün mərhələlərdə təhsilalanların təhsilə olan
marağı artır, yüksək axtarış və tədqiqat
bacarıqları özünü büruzə verir.
·
Təhsilalanlar milli və beynəlxalq olimpiadalarda
yüksək göstəricilər nümayiş etdirirlər.
·
Şagirdlərin mənəvi, əxlaqi və mədəni səviyyəsi
çox yüksəkdir.
·
Onlar kollektivə asanlıqla uyğunlaşa bilir,
həmçinin istənilən mövzuda asanlıqla müsahibələr
təşkil edirlər.
·
Maddi-texniki baza. Kollecin maddi-texniki
bazası müasir standartlara cavab verir.
İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarından
fasiləsiz istifadə şagirdlərin bu sahədə olan
bilik və bacarıqlarını daha da artırır. Kollecin
kitabxanası nümunəvidir. Musiqi sahəsində təhsil
alan şagirdlər üçün Kollec bütün müasir musiqi
alətləri ilə təchiz olunmuşdur.
Kollecə verilmiş tövsiyələr: müstəqil düşünmə və
təlimin inkişafını davam etdirmək,
informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının ən
son nailiyyətlərini tətbiq etmək, işçilərin
qiymətləndirilməsi sistemini yaratmaq.
Keyfiyyətin Təminatı Agentliyi (QAA). Bu qurum
1997-ci ildə yaradılmışdır. Qurumun idarəetmə
şurası vardır. Şuranın tərkibinə direktorlar,
tələbələr və müxtəlif təşkilatların
nümayəndələri daxildir. Onun idarəetmə heyəti
1500 nəfərdən ibarətdir. Büdcəsi 11 milyon
funt-sterlinq təşkil edən bu agentlik
universitet və kolleclərin üzvlük haqqı, eləcə
də ali təhsil müəssisələrinə maliyyə dəstəyi
göstərən xüsusi təşkilatlarla müqavilələr
əsasında maliyyələşir. Keyfiyyətin Təminatı
Agentliyi həm də dövlətdən maliyyə alan, lakin
müstəqil fəaliyyət göstərən qurumdur. O, dövlət
ali təhsil müəssisələrinin və 6 özəl
universitetin öz üzərinə götürdükləri vəzifələri
necə yerinə yetirdiklərini və həmin təhsil
müəssisələrində təhsilin keyfiyyətini
qiymətləndirir. Bundan başqa, Agentlik dövlətdən
maliyyə alan digər ali təhsil müəssisələrində də
keyfiyyətin qiymətləndirilməsi ilə məşğul olur.
Dövlətin sifarişi ilə onun apardığı
qiymətləndirmənin nəticələri əsasında ali təhsil
müəssisələrinə bakalavr, magistr və fəlsəfə
doktoru dərəcələri üzrə kadr hazırlığı
səlahiyyəti verilir. Mütəxəssis hazırlığı
aparılan ixtisaslar isə universitetlərin özləri
tərəfindən müəyyənləşdirilir.
Keyfiyyətin qiymətləndirilməsinə aşağıdakı
prosedurlar daxildir: təhsil müəssisəsinin
şəraitinin (maddi-texniki bazasının)
qiymətləndirilməsi, kadr potensialının
qiymətləndirilməsi, təhsil müəssisəsinin
statistik göstəricilərinin öyrənilməsi,
tələbələrin biliyinin qiymətləndirilməsinin
nəticələrinin öyrənilməsi, təhsil müəssisəsinin
özünütəhlil hesabatının təhlili, təhsil
müəssisəsinin daxili meyarlarının və onların
yerinə yetirilməsi vəziyyətinin öyrənilməsi,
Keyfiyyətin Təminatı Agentliyinin
müəyyənləşdirdiyi meyarların yerinə yetirilməsi
vəziyyətinin öyrənilməsi.
Ali təhsil müəssisələrində keyfiyyətin
qiymətləndirilməsi prosesi altı ildən bir həyata
keçirilir. Təhsil müəssisəsinin hər bir sahəsi
ayrılıqda qiymətləndirilir. Qiymətləndirilmənin
nəticələri ilə bağlı bu qurum tərəfindən geniş
hesabat hazırlanır və hesabatda nöqsanların
aradan qaldırılması ilə baglı tövsiyələr də öz
əksini tapır. Hesabat təhsil müəssisəsinə təqdim
olunur və ictimaiyyətə açıqlanır. Təhsil
müəssisəsi qiymətləndirmənin nəticəsindən razı
olmadıqda məhkəməyə müraciət edə bilər.
Qiymətləndirmənin nəticəsi mənfi olduqda təhsil
müəssisəsi çatışmazlıqların aradan qaldırılması
ilə bağlı Keyfiyyətin Təminatı Agentliyinə
xüsusi proqram təqdim edir. Agentlik bir ildən
sonra yenidən həmin məsələyə baxır. Əgər
çatışmazlıqlar aradan qaldırılmazsa, Agentlik
təhsil müəssisəsini maliyyələşdirən quruma
müvafiq şikayət məktubu göndərir.
Keyfiyyətin Təminatı Agentliyi ali təhsil
müəssisələrinin öz öhdəliklərini nə dərəcədə
yerinə yetirmələrini müəyyən edir, eyni zamanda
onların inkişafını təmin etmək üçün müxtəlif
təcrübələr təklif edir. Təşkilat həmçinin
məlumat kitabçaları nəşr etdirərək təhsil
müəssisələrində ali təhsil sistemlərinin
səmərəli inkişafını təmin edir, tələbələrin
yüksək keyfiyyətli təhsil əldə etmələri üçün
şərait yaradır.
Keyfiyyətin Təminatı Agentliyinin fəaliyyət
dairəsinə aşağıdakılar daxildir:
universitetlərdə təhsilin keyfiyyətinin
qiymətləndirilməsinin təşkili, ali təhsil
müəssisələrinin standartlara cavab verməsini əks
etdirən hesabatların dərci, akademik
infrastrukturla yanaşı, universitetlərin öz
standartlarına cavab verməsi və keyfiyyət
səviyyəsini qoruyub-saxlaması barədə
kitabçaların nəşri, akademik standartlar və
keyfiyyətin təminatı üçün mövcud maraq
dairələrinin araşdırılması, universitetlərə
müxtəlif dərəcələrin verilməsi ilə bağlı
məsləhətçi xidmətinin göstərilməsi, Avropa
məkanı və daha geniş beynəlxalq aləmlə iş
aparılması.
Keyfiyyətin Təminatı Agentliyinin Oksford
Universitetində 2009-cu ildə apardığı
qiymətləndirmənin nəticələrinə əsasən
hazırladığı hesabatdan çıxarışlar:
·
Universitetin təklif etdiyi diplomların indi və
gələcəkdə də akademik standartlara uyğunluğuna
əminlik vardır.
·
Universitetin təlim imkanlarının keyfiyyətinə
əminlik vardır.
·
Ötən qiymətləndirmədən indiyədək olan dövrdə
keyfiyyətin idarə edilməsi sahəsində ciddi
irəliləyiş olmuşdur.
·
Doktorantlar üçün yaxşı infrastruktur
yaradılmışdır.
·
Universitetin verdiyi təhsilin keyfiyyəti və
diplomların standartları barədə açıqladığı
məlumatlar tamdır və həqiqətə uyğundur.
Oksford Universitetinə verilmiş tövsiyələr:
universitetdə təhsil alan bütün şəxslər üçün
bərabər imkanlar yaradılmasına səmərəli nəzarət
mexanizmi tətbiq etmək, təhsilalanların ərizə və
şikayətlərinə baxılması işini təkmilləşdirmək və
məlumatların onlar üçün əlçatan olmasına nail
olmaq, tələbələrin göstəricilərinin monitorinqi
və aşağı göstəricilərin səbəblərinin
müəyyənləşdirilməsi məqsədilə tələbə informasiya
sistemini inkişaf etdirmək, imtahanların
nəticələrinə əsasən gender sahəsindəki
problemləri araşdırmaq, imtahanlara kənardan
cəlb olunmuş imtahangötürənlərin hesabatları
üçün vahid format tətbiq etmək,
qiymətləndirilmiş kurs işlərinin müəllimlər
tərəfindən gec təqdim olunmasına görə cəza
mexanizmi müəyyən etmək.
Britaniya Akkreditasiya Şurası (BAŞ). Şura
1984-cü ildə yaradılmışdır. 27 ilə yaxın bir
müddət ərzində fəaliyyət göstərən bu şura özəl
məktəblərin ödədikləri rüsumlar hesabına
maliyyələşir. Şuranın tərkibində ekspertlərdən
ibarət qurum fəaliyyət göstərir. Qurumun baş
idarəetmə orqanı və müşahidəçilərdən ibarət
qrupu vardır.
Britaniya Akkreditasiya Şurasının vəzifələri.
Şuranın keçirdiyi akkreditasiya özəl ali və
əlavə təhsil müəssisələrinə təklif edilən
könüllü keyfiyyətin təminatı sistemidir. O, hər
3 ildən bir özəl təhsil müəssisələrini akkreditə
edir. Şura Birləşmiş Krallığın təhsilalanları 16
yaşından yuxarı olan 500-ə qədər təhsil
müəssisəsini akkreditə edir. Qeyri-hökumət
təşkilatı kimi onun əsas məqsədlərindən biri
ölkədə akkreditasiya sistemini yaratmaqla
yanaşı, həm də müstəqil ali və əlavə təhsil
müəssisələrinin standartlarını təkmilləşdirmək
və yeniləşdirməkdir.
Britaniya Akkreditasiya Şurasının müstəqil ali
təhsil və əlavə təhsil sektorları ilə bağlı
uzunmüddətli təcrübəsi göstərir ki, onun
yoxlamaları yalnız təhsil müəssisələrinin
fəaliyyətində sadəcə çatışmazlıqları
müəyyənləşdirməkdən ibarət deyil, həm də bu
fəaliyyətin müəssisənin Nizamnaməsinin
tələblərinə uyğunluğuna təminat verməkdən
ibarətdir.
Şuranın müfəttişləri səfər etdikləri təhsil
müəssisələrinin inkişafı və fəaliyyətlərinin
təkmilləşdirilməsi istiqamətində tövsiyələr
hazırlayırlar.
Britaniya Akkreditasiya Şurasının təlimatları
həm də təhsil müəssisələrinə keyfiyyətli təhsil
standartlarının yaradılması və tətbiqinə dair
müəyyən kömək göstərmək üçün nəzərdə
tutulmuşdur. Onun keçirdiyi akkreditasiya təhsil
müəssisələrində aşağıdakı sahələrdə aparılan
ciddi təftişdir: binaların sağlamlıq və
təhlükəsizlik baxımından münasibliyi; idarəetmə,
kadrlar və administrasiya; tələbələrin rifahı;
təlim, öyrənmə və qiymətləndirmə; keyfiyyətin
idarə olunması.
İngiltərə səfərindən əldə olunmuş təcrübədən
aşağıdakı məqamların nəzərə alınması faydalı
olardı:
·
İngiltərədə təhsil müəssisələrinin
akkreditasiyası əslində təhsilin keyfiyyətinin
qiymətləndirilməsi prosedurudur.
·
Özəl təhsil müəssisələrində təhsilin
keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi bu
müəssisələrin ödədikləri rüsum hesabına
maliyyələşir.
·
Dövlət və özəl təhsil müəssisələrində
qiymətləndirmə müstəqil qeyri-hökumət
təşkilatları tərəfindən həyata keçirilir.
·
Təhsilin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi meyarı
kimi əsasən hər bir təhsil müəssisəsinin
inkişaf planında nəzərdə tutulmuş məsələlərin nə
dərəcədə yerinə yetiriməsi vəziyyəti götürülür.
·
Ümumi təhsil müəssisələrində keyfiyyətin
qiymətləndirilməsi təcrübəsi Azərbaycan üçün də
yararlıdır.
Həbib ZƏRBƏLİYEV,
Təhsil Nazirliyinin Akkreditasiya şöbəsinin
müdiri,
filologiya elmləri doktoru, professor |
