Hazırda cərrah-oftalmoloqlar donor buynuz qişasının kəskin defisiti ilə rastlaşırlar. Son illərdə bu problem daha da genişlənib, çünki görmənin lazer korreksiyası üzrə əməliyyat keçirmiş şəxslərin buynuz qişasından başqasına köçürülmə üçün istifadə etmək olmaz. Buna alternativ pasiyentin kök hüceyrələrindən yetişdirilən süni buynuz qişa ola bilər.  Onun  yaradılması  üzərində  Böyük  Britaniyanın Nyukasl Universitetinin tədqiqatçıları işləyirlər.

www.nanonewsnet.ru saytının məlumatında bildirilir ki, alimlər kök hüceyrələri və kollagen geldən buynuz qişa formasında matris formalaşdırıblar,  sonra  tərkibində  peptid  amfifil  molekulları olan zərdabla emal ediblər. Nəticədə müxtəlif hüceyrələr fəallıq göstəriblər və tədricən yastı strukturdan arzuolunan formanın həcmli obyektini formalaşdırıblar. Belə strukturlar “dördölçülü” adlandırılır, çünki onların yaradılmasında üç ölçüdən başqa vaxt da əhəmiyyətli rol oynayır.

Tədqiqatlar təsdiq edib ki, sintetik buynuz qişanın strukturu və xüsusiyyətləri əsl toxumanın xarakteristikalarını təqlid edir. Artıq onun insana köçürülməsinin mümkün olması üçün lazımi işlər görülür.

Tədqiqat müəllifləri əmindirlər ki, “hüceyrələr”in tətbiqi yalnız donor buynuz qişalarının istehsalı zamanı faydalı olmayacaq. Məsələn, gələcəkdə cərrah pasiyentin bədəninə özü daha mürəkkəb struktura çevriləcək toxumanın kiçik bir hissəsini implantasiya edə biləcək.

Alimlər bildiriblər ki, yeni üsul başqa toxumalar yaratmağa da imkan verəcək. Bu, donor orqanlarının çatışmazlığı problemini həll edəcək və cərrahi fəaliyyət sahəsini həmişəlik dəyişdirəcək.

Yusif ƏLİYEV