Dünya təcrübəsi göstərir ki, interaktiv təlim metodu dərsin keyfiyyətini artırmaqda güclü vasitədir. Bu metod şagirdlər üçün dərsi çox maraqlı və cəlbedici edir. İnteraktiv təlim həm məzmunun öyrənilməsinin, həm də tətbiqinin səmərəliliyini artırır və şagirdlərin dərketmə fəaliyyətini daha da fəallaşdırır.  İnteraktiv təlimin tətbiq edilməsi təhsil  islahatının əsas məqsədlərindən biridir. Bu təlim metodunun tədris prosesinə daxil edilməsi şagirdlərin passivliyinin aradan qaldırılmasına, lazım olan təfəkkür xüsusiyyətlərinin, yaradıcılığın formalaşdırılmasına  şərait  yaradır. “Azərbaycan  Respublikasının  təhsil sahəsində İslahat Proqramında” göstərilən demokratikləşdirmə, humanistləşdirmə, diferensiallaşdırma, fərdiləşdirmə  və  inteqrasiya  prinsiplərini  həyata   keçirməyə imkan  verir.

VI sinif  üçün nəzərdə tutulmuş coğrafiya dərsliyində yeni coğrafiya fənn proqramı  məzmununa  daxil olan  bütün məzmun  standartları   reallaşdırılmışdır.

Mövzu:  “Yerin su və quru səthi”

Alt standart  2.1.5

Mən mövzunu keçərkən əvvəlcə dərsin məqsədini  şagirdlərə  açıqlayıram.

Dünya  xəritəsində iri quru  parçaları və nəhəng su  sahələrinin   yerləşməsinə  diqqət yetirin.

Sonra beyin həmləsi üsulu ilə motivasiya  yaradıram. Sizcə  bu halqalar nəyi əks etdirir?  Bunun üçün plakat  nümayiş etdirirəm. Sonra sinifdəki şagirdləri 4 qrupa bölürəm. Onlara ayrı-ayrılıqda  aşağıdakı sualları verirəm:

Materik nədir?

Böyük su sahələri  hansılardır?

Həmçinin  lövhədə BİBÖ  üsulundan  istifadə  etməklə  diaqram qururam. Mövzu barəsində  əvvəlki  biliklərinə  dair sütunlarda  siyahı tərtib  etməyi tapşırıram.

Bilirik. Yer kürəsində ən böyük  quru  parçaları materiklər, ən böyük su  sahələri okeanlar  adlanır.

Materiklər: Avrasiya, Afrika, Şimali Amerika, Cənubi Amerika, Avstraliya və Antraktidadır.

Dünya okeanı 4 hissədən ibarətdir: Sakit, Atlantik, Hind, Şimal Buzlu.

Sonra şagirdlərə bu mövzu ilə əlaqədar bilmək isdədiklərini 2-ci sütunda qeyd etməsini tapşırıram: Sahəsinə görə ən böyük materik  Avrasiyadır. Dünyanın ən uca zirvəsi Comolunqma, ən böyük  gölü  Xəzər bu materikdədir. Ən kiçik materik Avstraliyadır. Avstraliya digər materiklərlə  quru  əlaqələrinə  malik olmadığına  görə  özünə məxsus  təbiətə malikdir.  Afrika materiki 4 yarımkürədə  yerləşir. Dünyanın ən böyük  səhrası  Böyük  Səhra  bu  materikdədir.

Odur ki, onların əlavə  bilmək istədiklərini soruşuram.

Sonra şagirdlərə mövzuya uyğun olaraq nəyi öyrəndiklərini bilmək üçün sualla müraciət edirəm.

Antraktida materiki nə üçün fiziki xəritələrdə  ağ rəngli verilmişdir?

Materik və okeanları qruplaşdırın: Ekvatordan şimalda və cənubda yerləşən materiklər və okeanlar, ekvator xəttinin  kəsdiyi materik  və  okeanlar.  Cədvəli dəftərinizdə  çəkin və tamamlayın.

Beləliklə Yerin su və quru səthi haqqında müfəssəl məlumatlar ümumiləşdirilərək  cədvəli tamamlayıram.

Mətni oxuduqdan və əlavə vasitələrdə araşdırma apardıqdan  sonra əldə olunmuş məlumatlar  cədvəlin 3-cü sütununda qeyd olunur.

Bilirik. Yer kürəsində ən böyük  quru  parçaları materiklər, ən böyük su  sahələri okeanlar adlanır.

Materiklər: Avrasiya, Afrika, Şimali Amerika, Cənubi Amerika, Avstraliya və Antraktidadır.

Dünya okeanı 4 hissədən ibarətdir: Sakit, Atlantik, Hind, Şimal Buzlu.

İstəyirik bilək. Avrasiya materiki 2 hissəyə, Avropa və Asiya  qitələrinə  bölünür. Şimali və Cənubi  Amerika isə  bir Amerika qitəsindən  ibarətdir. 6 materik  və 6 qitə vardır. Onlar da Qədim və Yeni Dünyaya bölünür.

Öyrəndik. Yer kürəsində  su səthi 71%, quru səthi isə 29%-i təşkil edir. Okeanlardan  ən böyüyü Sakit, Materiklərdən ən böyüyü  Avrasiyadır. Avrasiya, Şimali Amerika  ekvatordan  şimalda, Avstraliya, Cənubi Amerika, Antraktida ekvatordan  cənubda, Afrika isə şimal və cənubda yerləşir.

Şagirdlər  mövzu ilə bağlı  əvvəlki  biliklərini yeni əldə etdiyi  biliklərlə müqayisə edirlər. Sonra qruplara öyrəndikləri  məlumatlara uyğun iş vərəqləri təqdim edirəm:

İş vərəqi 1

1. Okeanları sahəsinə görə qruplaşdırın.

2. Okeanları nə üçün Dünya okeanı adlandırırlar?

İş vərəqi 2

1. Materikləri sahəsinə görə qruplaşdırın.

2. Ən böyük quru sahələrini nə adlandırırlar?

İş vərəqi 3

1. Ən böyük Sakit okeanı sahəsinə görə quru sahələri ilə müqayisə edin.

2. Ən kiçik materik hansıdır, əsas səciyyəvi cəhəti?

Tapşırıqlar  yerinə  yetirildikdən  sonra  qruplar  iş vərəqlərini nümayiş  etdirirlər, informasiya  mübadiləsi  aparırlar.  Bu zaman  digər qrup şagirdlərinə  şərait yaratmaq lazımdır  ki,  onlara  maraqlı  gələn və eləcə də qaranlıq  qalan  məqamlar barədə qruplara  sual  verə  bilsinlər.

Qiymətləndirmə  apardıqdan  sonra  ev  tapşırığı verərək dərsi yekunlaşdırıram.

Sadıq SADIQOV,

Qəbələ rayonu, Vəndam qəsəbə 1 nömrəli tam orta məktəbin coğrafiya müəllimi, Əməkdar müəllim